Ο Τόμσεν, το ΔΝΤ και οι λάθος συνταγές

Χάρης Σαββίδης
hsav@pegasus.gr

ΗΕλλάδα οδηγήθηκε το 2010 στην... ανάγκη της τρόικας για δημοσιονομικούς λόγους. Από την πρώτη στιγμή, όμως, το ΔΝΤ επέμεινε σε πλήθος μεταρρυθμίσεων που στόχο είχαν τη μείωση των τιμών. Καθώς η χώρα ανήκει στην Ευρωζώνη και άρα δεν γίνεται να υποτιμηθεί το νόμισμα, η μείωση των τιμών είναι ο μόνος τρόπος να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα, να βελτιωθεί το εξωτερικό ισοζύγιο και τελικά να βρεθούν πόροι για να αποπληρωθεί το χρέος, υποστήριζε το ΔΝΤ.

Χθες, όμως, ο επικεφαλής οικονομολόγος του Οργανισμού, Ολιβιέ Μπλανσάρ, σε συνέντευξή του προς τη γερμανική Handelsblatt εξέφρασε την ανησυχία του για τις αποπληθωριστικές πιέσεις στην Ευρωζώνη και ειδικότερα στις οικονομίες του Νότου. Υποστήριξε ότι πρόκειται για δίκοπο μαχαίρι, καθώς «αφενός βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα, αφετέρου αυξάνονται τα πραγματικά επιτόκια δανεισμού και η πραγματική αξία των χρεών». Παραδέχτηκε, όμως, ότι πιθανότερο είναι τελικά να επικρατήσει η αρνητική πλευρά. Μήπως πρέπει να ενημερώσει και τον κ. Τόμσεν;

Είναι δυνατόν ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ να υποστηρίζει ακριβώς τα αντίθετα εκείνων που πράττουν οι υπάλληλοι του Οργανισμού; Το ΔΝΤ δεν επέμεινε στα ακραία μέτρα λιτότητας να προστεθούν νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να μειωθούν οι τιμές; Το ΔΝΤ δεν επέμεινε να καταργηθεί το δικαίωμα συλλογικής διαπραγμάτευσης ώστε να μειωθούν οι μισθοί; Το ΔΝΤ δεν ζητά να καταργηθούν οι «παγωμένες» τριετίες για να μειωθούν περαιτέρω οι μισθοί; Το ΔΝΤ δεν πιέζει να υιοθετηθούν τα νεοφιλελεύθερα μέτρα που ο ΟΟΣΑ υποστηρίζει ότι θα μειώσουν τις τιμές;

Οι αποπληθωριστικές πιέσεις είναι ήδη πραγματικότητα στον Νότο της Ευρωζώνης και αποτελούν σοβαρή απειλή σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Η διαδικασία της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης που στηρίζεται στη συμπίεση του κόστους εργασίας, σε συνδυασμό με την τεχνολογική πρόοδο που περιορίζει το κόστος παραγωγής, γεννούν τις αποπληθωριστικές πιέσεις. Οι μεγαλύτερες οικονομίες κινδυνεύουν να πιαστούν στην παγίδα, από την οποία προσπαθεί ανεπιτυχώς να ξεφύγει η Ιαπωνία επί 25 χρόνια. Η εμπειρία της είναι εξαιρετικά διδακτική, όχι μόνο ως χαρακτηριστική περίπτωση χρόνιου αποπληθωρισμού αλλά και ως παράδειγμα προς αποφυγή για τις ακολουθούμενες πολιτικές.

Κι όμως, στην Ευρώπη ανακυκλώνονται ακριβώς οι ίδιες ιδέες. Προχθές ο επικεφαλής του γερμανικού ινστιτούτου DIW, Μαρσέλ Φράτσερ, πρότεινε για να αντιμετωπιστεί ο αποπληθωρισμός να τυπώνει η ΕΚΤ 60 δισ. ευρώ μηνιαίως. Χθες ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, Βίτορ Κοστάνσιο, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο υιοθέτησης μιας τέτοιας πολιτικής. Στην Ιαπωνία η κεντρική τράπεζα δοκίμασε κατ' επανάληψιν να τυπώσει γεν αλλά τα αποτελέσματα ήταν πάντα πενιχρά. Μόλις την περασμένη άνοιξη ανακοίνωσε ότι θα διπλασιάσει το χρήμα σε κυκλοφορία. Η θετική επίπτωση στην οικονομία αποδείχθηκε περιορισμένη και ήδη αναζητούνται νέα μέτρα στήριξης.

Η εκτύπωση χρήματος δεν δημιουργεί ζήτηση στην οικονομία εφόσον περιορίζεται στις αγορές και δεν περνά στους μισθούς. Για να έχει νόημα θα πρέπει η ΕΚΤ να χρηματοδοτήσει την πρόσληψη εκατομμυρίων εργαζομένων, που θα αποκτήσουν εισόδημα, θα καταναλώσουν και άρα θα δημιουργήσουν ζήτηση. Κάτι που είναι διαμετρικά αντίθετο με την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη αντίληψη, η οποία δυστυχώς έχει θεσμοθετηθεί στην Ε.Ε. Αν, όμως, οι κυβερνήσεις είναι διατεθειμένες να εγκαταλείψουν τον νεοφιλελευθερισμό, δεν χρειάζεται να... παρακαλούν την ΕΚΤ να παραβιάσει τους κανόνες. Αρκεί να επιστρέψουν στους εργαζομένους τα δικαιώματα που τους στέρησαν, και τα εισοδήματα θα αρχίσουν να αυξάνονται, τονώνοντας τη ζήτηση και εξαλείφοντας το πρόβλημα του αποπληθωρισμού.

http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26533&subid=2&pubid=113236560