ΕΑΜ: Απελευθέρωση – Ανεξαρτησία – Λαοκρατία

του Γιάννη Μελετόπουλου

«Σ’ ένα μικρό σπιτάκι στο τέλος της οδού Ιπποκράτους υπογράφτηκε (σ.σ. 27 Σεπτεμβρίου 1941)η ιδρυτική πράξη του ΕΑΜ και το πρώτο του μανιφέστο στο Ελληνικό Έθνος. Εφτά ήταν τα πρόσωπα που ήταν παρόντα. Κάποιος από τους εφτά ένιωσε την ανάγκη να πει πριν την υπογραφή λίγα λόγια. Συναγωνιστές είπε, είμαστε εφτά, δηλαδή οι διπλοί απ’ τους ιδρυτές της Φιλικής (σ.σ. Φιλικής Εταιρείας). Γιατί μαζωχτήκαμε όλοι το ξέρουμε. Μαζωχτήκαμε για να δώσουμε ξανά με τον αγώνα μας τη λευτεριά στο ξανασκλαβωμένο έθνος μας. Και θα την δώσουμε, αν ο καθένας μας εκτελέσει ως το τέλος το καθήκον του. Συναγωνιστές, σας καλώ να υπογράψετε το ιδρυτικό που έχετε μπροστά σας. Το υπέγραψαν από μέρους της ΕΛΔ (σ.σ. Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας) ο Ηλίας ο Τσιριμώκος, από μέρους του ΚΚΕ ο Λευτέρης Αποστόλου, από μέρους των Αγροτικών (σ.σ. Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας, ΑΚΕ) ο Βογιατζής και από μέρους του Σοσιαλιστικού Κόμματος (σ.σ. ΣΚΕ) ο Χωμενίδης».[1]

Μετά από τρία χρόνια το ΕΑΜ θα αριθμεί εκατομμύρια μέλη και οπαδούς, ένα στρατό δεκάδων χιλιάδων ανταρτών (ΕΛΑΣ) και πολιτοφυλάκων (ΟΠΛΑ) που με ηρωισμό και αυτοθυσία θα δίνει «τη λευτεριά στο ξανασκλαβωμένο έθνος μας», χτυπώντας αλύπητα τους φασίστες κατακτητές και τους εγχώριους συνεργάτες τους. Ωστόσο θα περάσουν 38 ολόκληρα χρόνια απ’ την απελευθέρωση της Ελλάδας τον Οκτώβρη του 1944 για ν’ αναγνωριστεί επίσημα απ’ την Ελληνική Πολιτεία η Εθνική Αντίσταση και «η μεγαλύτερη, η πιο μαζική και ως τέτοια, (η οργάνωση που) έδωσε τα περισσότερα θύματα στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα».[2]

Ήταν Αύγουστος του 1982 όταν η κυβέρνηση του Αντρέα Παπανδρέου έφερε το σχετικό νομοσχέδιο στη βουλή[3]. Η ΝΔ αποχώρησε απ’ τη συζήτηση στην ολομέλεια του κοινοβουλίου, με τον τότε πρόεδρό της και αρχηγό της αξιωματικής Αντιπολίτευσης Ευάγγελο Αβέρωφ να προβαίνει σε ένα αντικομμουνιστικό παραλήρημα και να κατηγορεί το ΠΑΣΟΚ ότι «δίνει συγχωροχάρτι στο ΚΚΕ και στην αντεθνική του δράση κατά την περίοδο της κατοχής»! «Δεν ξέρω αν το καταλάβατε -σημείωνε ο παμπόνηρος πρωθυπουργός Αντρέας Παπανδρέου απευθυνόμενος στον Ευάγγελο Αβέρωφ- αλλά δώσατε όλη την αντίσταση στο Κομμουνιστικό Κόμμα». «Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας δεν έχει ανάγκη από συγχωροχάρτι. Δεν κατηγορείται για συνεργασία με τον κατακτητή. Το μόνο για το οποίο βαρύνεται είναι ότι πρωταγωνίστησε στην οργάνωση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. –απαντούσε ο τότε γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης και πρόσθετε-Συγχωροχάρτι πρέπει να ζητήσει η ΝΔ και η παράταξη που εκπροσωπεί, γιατί εκφράζει πολιτικά τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης. Απ’ τα σπλάχνα αυτής της άρχουσας τάξης βγήκαν οι Κουίσλινγκ πρωθυπουργοί και διατέθηκαν στον κατακτητή κρατικοί μηχανισμοί κ.α. …».

Εκείνη η θυελλώδης συνεδρίαση στη βουλή, η οποία σημαδεύτηκε απ’ την αποχώρηση της ΝΔ –επιλογή, η «ορθότητα ή μη» της οποίας, δίχασε για τα καλά το εσωτερικό του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε Αβερωφικούς και Μητσοτακικούς– αποτελεί τον απόλυτο καθρέφτη της ελληνικής πολιτικής ζωής 8 χρόνια μετά την πτώση της 7χρονης στρατιωτικής δικτατορίας και θέτει επιτακτικά το ερώτημα: Τι ήταν το ΕΑΜ και η ελληνική εθνική αντίσταση που χρειάστηκαν 38 ολόκληρα χρόνια για ν’ αναγνωριστεί απ’ το ελληνικό κράτος; Φαινόμενο μάλιστα μοναδικό σε όλη τη δυτική Ευρώπη, όπου μετά τη συντριβή του φασισμού αλλού γρηγορότερα, αλλού λίγο αργότερα οι δυνάμεις της αντίστασης αναγνωρίστηκαν ως τέτοιες. Για τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης δεν γίνεται λόγος, διότι τα αντιστασιακά, αντιφασιστικά κινήματα εγκαθίδρυσαν τη λαοκρατική και σοσιαλιστική εξουσία. Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι αντιστασιακές οργανώσεις και οι αντιστασιακοί στη δυτική Ευρώπη δεν εκτοπίστηκαν, δεν εκτελούνταν, δεν εξορίζονταν, δεν τους επιβλήθηκε εμφύλιος πόλεμος και δεν πήραν τον αναγκαστικό δρόμο της πολιτικής προσφυγιάς, ούτε και τους αφαιρέθηκε η ιθαγένεια όπως έγινε με τους ΕΑΜίτες και τους κομμουνιστές της Ελλάδας μέχρι και το 1974.

Γιατί λοιπόν το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, το οποίο κέρδισε με το μέρος του τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού και χαρακτηρίστηκε απ’ τους ιδρυτές του ως η νέα Φιλική Εταιρεία του Ελληνικού έθνους κυνηγήθηκε και λοιδορήθηκε απ’ το επίσημο ελληνικό κράτος επί τόσες δεκαετίες; Σ’ αυτό το ερώτημα θα προσπαθήσουμε ν’ απαντήσουμε με αφορμή τη συμπλήρωση 70 χρόνων απ’ την ίδρυσή του ΕΑΜ. Την απάντηση θα την αναζητήσουμε στις ιστορικές συνθήκες της διαμόρφωσής του και της εθνικοαπελευθερωτικής και αντιφασιστικής του δράσης κατά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο.

Η είσοδος της Ελλάδας στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο του 1939-1945

Η επιδρομή των Ιταλών φασιστών του Μουσολίνι κατά της Ελλάδας τον Οκτώβρη του 1940 σήμανε, εκτός όλων των άλλων και, την αρχή του τέλους για τη δικτατορία Μεταξά. Το καθεστώς της «4^ηςΑυγούστου» θα καταρρεύσει πλήρως με την προέλαση στα ελληνικά εδάφη των ναζιστικών στρατευμάτων την άνοιξη του 1941.

Στο μεταξύ, ο ίδιος ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς έχει «αποδημήσει εις Κύριον» στις 29 Ιανουαρίου 1941. Το γεγονός προκαλεί στους Βρετανούς «πονοκέφαλο» –γιατί τον θεωρούσαν «αναντικατάστατο»– και την ενεργό ανάμιξη τους για τη διάδοχη κατάσταση. Ο βασιλιάς Γεώργιος διορίζει τελικά πρωθυπουργό τον διοικητή της Εθνικής Τραπέζης, Αλέξανδρο Κορυζή και διατηρεί στη «νέα» κυβέρνηση ανθρώπους κλειδιά του καθεστώτος της 4^ης Αυγούστου όπως, μεταξύ πολλών άλλων, τον περιβόητο υφυπουργό Ασφαλείας Μανιαδάκη. Με διάγγελμά του, ο άνακτας, αποτίει φόρο τιμής στο νεκρό δικτάτορα και διαβεβαιώνει τον ελληνικό λαό «ότι το μέχρι τούδε επιτελεσθέν έργον (σ.σ. της δικτατορίας της 4^ης Αυγούστου) εις όλα τα πεδία, το πολιτικόν, το στρατιωτικόν και εις το πεδίο της εργατικής και αγροτικής μεταρρυθμίσεως και της εθνικής οργανώσεως της νεολαίας, θα συνεχισθή με την αυτήν πάντοτε πνοήν. Το γεγονός ότι ο πρόεδρος και τα μέλη της νέας κυβερνήσεως την οποία περιβάλλω με την αυτήν ως και μέχρι σήμερον εκτίμησιν, υπήρξαν επί μακρόν συνεργάται του εκλιπόντος είναι περί τούτου εγγύησις…».

Ακολουθεί η ταυτόχρονη εισβολή του Χίτλερ σε Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα στις 6 Απριλίου 1941. Ο διαδεχθείς τον Μεταξά, Αλέξανδρος Κορυζής αυτοκτονεί στις 18 Απριλίου και επακολουθεί οξεία κυβερνητική κρίση ως την 21^η Απριλίου 1941. Την ημέρα αυτή, ο βασιλιάς ορκίζει πρωθυπουργό τον «βενιζελικό», πρώην διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος Εμμανουήλ Τσουδερό, σε μια κυβέρνηση που τις θέσεις κλειδιά κρατούν και πάλι οι «τεταρτοαυγουστιανοί» και η ηγεσία του ελληνικού στρατού (Τσολάκογλου, Μπάκος και Δεμέστιχας) συνθηκολογεί με τις δυνάμεις του φασιστικού άξονα. Η κατάληψη της Ελλάδας απ’ τους ναζί ολοκληρώνεται το τελευταίο 10ημερο του Μαΐου με τη μάχη της Κρήτης. Βασιλιάς και κυβέρνηση Τσουδερού φεύγουν για το Κάιρο της Αιγύπτου. Μαζί τους αποχωρούν και τα τελευταία βρετανικά στρατεύματα που βρίσκονταν στη χώρα μας και έτσι ολοκληρώνεται ο τελευταίος σταθμός της ευρωπαϊκής εκστρατείας του Χίτλερ.

Τριπλή φασιστική κατοχή «ΑΠΟΥΣΙΑ» και «ΠΡΟΔΟΣΙΑ» της αστικής τάξης

Στις 30 Απριλίου 1941 επισημοποιείται μεταξύ των δυνάμεων του άξονα ο διαμελισμός της χώρας που βιώνει μια τριπλή ζώνη κατοχής με τρεις γερμανικές στρατιωτικές διοικήσεις. Της βόρειας Ελλάδας με έδρα τη Θεσσαλονίκη, της Νότιας Ελλάδας με έδρα την Αθήνα και της Κρήτης.  Στους Ιταλούς δίνεται ο κορμός της Ηπειρωτικής Ελλάδας και οι Κυκλάδες, ενώ προσαρτούν τα νησιά του Ιονίου στην ιταλική επικράτεια. Οι γερμανικές δυνάμεις αναπτύσσονται στην Κεντρική Μακεδονία, στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου, στην Κρήτη και στα χερσαία σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας. Τέλος η βουλγαρική κατοχή περιλαμβάνει την Ανατολική Μακεδονία και το δυτικό μέρος της Θράκης.

Απ’ τη μια υπάρχει η προδοτική «κυβέρνηση» της Αθήνας, διορισμένη απ’ τους Ναζί με επικεφαλής τους πεμπτοφαλαγγίτες στρατηγούς που συνθηκολόγησαν και ένας διαλυμένος κρατικός μηχανισμός, ο οποίος διαπαιδαγωγημένος απ’ το δικτατορικό καθεστώς της «4^ης Αυγούστου», είναι έτοιμος να υπηρετήσει τη φασιστική κατοχή και την προδοτική κυβέρνηση. Την ίδια στιγμή αυτός ο μηχανισμός είναι ανίκανος να εγγυηθεί και τα στοιχειώδη για την επιβίωση του λαού και δεν απολαμβάνει καμία εκτίμηση μέσα στις λαϊκές μάζες. Ταυτόχρονα υπάρχει και μια βασιλική κυβέρνηση στο Κάιρο, υποχείριο των Βρετανών, που αρνείται να αποκηρύξει την προδοτική «κυβέρνηση» Τσολάκογλου! Το πάζλ συμπληρώνουν τα αστικά πολιτικά κόμματα που συνιστούν υπομονή και θεωρούν άκαιρη κάθε ενεργητική αντίσταση στην κατοχή. Αυτό είναι το σκηνικό της «απουσίας» και της «προδοσίας» της αστικής τάξης της Ελλάδας και του πολιτικού της προσωπικού.

Απ’ την άλλη, υπάρχει μια γενική θέληση ανυπακοής και άρνησης στη νέα κατάσταση από ευρύτερα στρώματα του ελληνικού λαού και των εργαζομένων, τα οποία μετά τη διάλυση του ελληνικού στρατού, νιώθουν προδομένα απ’ το βασιλικό και δικτατορικό καθεστώς της 4^ηςΑυγούστου και των διαδόχων κυβερνητικών σχημάτων που άφησαν ανοχύρωτη και απροετοίμαστη την Ελλάδα για ν’ αντιμετωπίσει τη φασιστική απειλή και αναζητούν την εθνική ηγεσία που θα συνεχίσει τον αγώνα κατά του φασίστα επιδρομέα[4]. Ποια θα είναι αυτή η ηγεσία και από που θα προκύψει; Προς το παρόν υπάρχουν μόνο μερικές σκόρπιες ομάδες και μικρά κόμματα σοσιαλιστών-σοσιαλδημοκρατών, αγροτιστών, κάποιοι τίμιοι και δημοκρατικοί στρατιωτικοί και διανοούμενοι. Υπάρχει ακόμη ένα ΚΚΕ μερικών εκατοντάδων μελών και στελεχών εκτός φυλακών, διαλυμένο και διαβρωμένο απ’ τη βασιλομεταξική δικτατορία της 4^ης Αυγούστου, με δύο κεντρικές επιτροπές! Η μία, η λεγόμενη Προσωρινή Διοίκηση είναι δημιούργημα του Μανιαδάκη!

Τα πρώτα αντικατοχικά σκιρτήματα του λαού

Το διάστημα Οκτωβρίου 1940 – Απριλίου 1941 είναι πλούσιο σε εμπειρίες και αποκαλυπτικό του ρόλου των πολιτικών δυνάμεων της χώρας. Ο λαός μας θα δει το καθεστώς Μεταξά να αρνείται στους κομμουνιστές το αίτημά τους να αποφυλακιστούν και ν’ αφεθούν ελεύθεροι απ’ τα νησιά της εξορίας για να πολεμήσουν στον Αλβανικό Μέτωπο, με το επιχείρημα ότι «πολεμούν το φασισμό, ενώ έχουμε πόλεμο μόνο με την Ιταλία». Και στη συνέχεια να παραδίδονται –όσοι δεν μπόρεσαν να δραπετεύσουν– στους Γερμανούς κατακτητές επειδή δεν υπέγραψαν δήλωση μετανοίας.

Η πρώτη σημαντική αντικατοχική πράξη είναι η απόκρυψη όπλων του διαλυμένου ελληνικού στρατού μετά τη συνθηκολόγηση. Πρωτοστατούν στρατιώτες μεταξύ των οποίων και οι κομμουνιστές φαντάροι που διακινούσαν στα βουνά της Αλβανίας το ανοιχτό γράμμα[5] του, φυλακισμένου στα μπουντρούμια της Ασφάλειας, γενικού γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη. Ακολουθούν οι πρώτες ενέργειες αυτοάμυνας. Στην ύπαιθρο με τα όπλα οι χωρικοί προσπαθούν να σώσουν τη σοδειά τους απ’ την επίταξη των κατοχικών δυνάμεων και δημιουργούνται οι πρώτες ένοπλες ομάδες, οι οποίες ωστόσο δεν θ’ αποτελέσουν τον πυρήνα του αντάρτικου κινήματος που θα γεννηθεί μερικούς μήνες αργότερα.  Την ίδια περίοδο στα αστικά κέντρα θα γίνουν αυθόρμητα τα πρώτα σαμποτάζ, ενώ στην Αθήνα θα τεθούν οι βάσεις ενός πρωτόγνωρου κινήματος αλληλεγγύης για την επιβίωση απ’ την πείνα και τις αρρώστιες. Η ουρά του συσσιτίου θα γίνει «η ζωντανή εφημερίδα των σκλάβων» που θα γεννήσει τη νέα εθνική λαϊκή ενότητα και θα αναδείξει τους δικούς της ηγέτες.

Η έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα σηματοδοτείται απ’ το κατέβασμα της χιτλερικήςσημαίας στην Ακρόπολη στις 31 Μαΐου 1941. «Δράστες» δύο φοιτητές, ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας. Ιστορική σύμπτωση. Η μεγαλειώδης αυτή η ενέργεια –σύμβολο ανυπακοής του ελληνικού λαού στο φασιστικό τέρας– λαμβάνει χώρα τη στιγμή που ολοκληρώνεται η κατάληψη των ελληνικών εδαφών απ’ τους Ναζί στην Κρήτη και αποχωρεί για το Κάιρο η βασιλική κυβέρνηση.

Οι πρώτες οργανώσεις – Η εργατική τάξη ψυχή του αγώνα

Τα πρώτα βήματα στην οργάνωση της αντίστασης του Ελληνικού λαού ενάντια στο φασισμό ξεκινούν απ’ τα τέλη Απριλίου αρχές Μαΐου του 1941. Πολύ πριν δηλαδή απ’ τις 22 Ιουνίου, ημέρα κατά την οποία η Γερμανία εισβάλλει στο έδαφος της Σοβιετικής Ένωσης. Πρώτη εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση που ιδρύεται είναι η «Ελευθερία»[6] στη Θεσσαλονίκη με πρωτοβουλία του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ και τη συμμετοχή, αγροτιστών, σοσιαλιστών όπως του μετέπειτα προέδρου της ΕΔΑ Γιάννη Πασαλίδη και αξιωματικών του στρατού μεταξύ των οποίων του συνταγματάρχη Δημήτρη Ψαρρού.

Στις 21 Μαΐου με πρωτοβουλία των εξόριστων κομμουνιστών που έχουν δραπετεύσει απ’ τη Φολέγανδρο ιδρύεται η «Εθνική Αλληλεγγύη», που εξαιτίας της αποστολή της χαρακτηρίστηκε ως ο Ερυθρός Σταυρός του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Στις 16 Ιουλίου ιδρύεται το Εργατικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΕΑΜ), με τη συμμετοχή της ΓΣΕΕ υπό την ηγεσία του Γιάννη Καλομοίρη, της Ενωτικής ΓΣΕΕ που βρίσκεται στην επιρροή του ΚΚΕ, ενώ δύο μήνες μετά προσχωρούν και τα «Ανεξάρτητα Συνδικάτα» του σοσιαλιστή ρεφορμιστή Δημήτρη Στρατή. Το Εργατικό ΕΑΜ στο ιδρυτικό του ορίζει ως βασικούς σκοπούς την οργάνωση «της πάλης της εργατικής τάξης για τις καθημερινές της διεκδικήσεις… ενάντια στη συστηματική ληστεία του τόπου απ’ τις δυνάμεις κατοχής… ενάντια στην αισχροκέρδεια και τη μαύρη αγορά». Επιπροσθέτως τονίζει ότι θα «εργαστεί για τη συνένωση όλων των αριστερών δυνάμεων της χώρας» «για τη συγκρότηση Πανελλαδικού Εθνικοαπελευθερωτικού Μετώπου» και τέλος ότι «θα συντονίσει την πάλη της με τις εργατικές οργανώσεις της ΕΣΣΔ, της Αμερικής, της Αγγλίας και της Κίνας».

Ίδρυση του ΕΑΜ, ο λαός αποκτάει την εθνική του ηγεσία

Απ’ το καλοκαίρι του 1941 το ΚΚΕ παράλληλα με την ανασυγκρότησή του προχωρά σε προπαρασκευαστικές επαφές με κόμματα και πολιτικούς παράγοντες για τη συγκρότηση Μετώπου Εθνικής Απελευθέρωσης. Τελικά η 27^η Σεπτεμβρίου του 1941 μένει στην Ιστορία της Ελλάδας ως η μέρα που γεννήθηκε η μεγαλύτερη εθνική οργάνωση που γνώρισε ποτέ η χώρα. Οι εξουσιοδοτημένοι των «4 άξιων της πατρίδας κομμάτων» ΚΚΕ, ΕΛΔ, ΣΚΕ και ΑΚΕ υπογράφουν το ιδρυτικό κείμενο του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου. Ωστόσο δεν το δίνουν στη δημοσιότητα και απευθύνονται στον ελληνικό λαό με διάγγελμα, δεν συγκροτούν Κεντρική Επιτροπή αλλά Οργανωτική Επιτροπή, δεν συμπεριλαμβάνουν στα ιδρυτικά μέλη τις πανελλαδικές συνδικαλιστικές οργανώσεις ως ισότιμα μέλη και δεν καταρτίζουν εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας. Γιατί; Προκειμένου να συνεχιστούν οι προσπάθειες για τη συμμετοχή όλων των αστικών πολιτικών κομμάτων. Ωστόσο οι παράνομες προκηρύξεις και τα συνθήματα με την υπογραφή ΕΑΜ είναι πλέον γεγονός στους δρόμους της πρωτεύουσας και η πρώτη δημόσια εκδήλωση είναι ο γιορτασμός της 28^ης Οκτωβρίου με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου απ’ το ΟΧΙ.

Το πρώτο δεκαήμερο του 1942, όταν πλέον οι αστοί πολιτικοί ηγέτες κλείνουν οριστικά την πόρτα της εισόδου τους στον αγώνα και προτιμούν την «απουσία» – όσοι απ’ αυτούς δε συνεργάστηκαν άμεσα με τους κατακτητές – συνέρχεται η Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή του ΕΑΜ. Μετατρέπεται σε Κεντρική Επιτροπή και εντάσσει στις γραμμές της μαζί με τα 4 ιδρυτικά κόμματα και άλλες δύο πολιτικές οργανώσεις, το «Δημοκράτη» και το Εργατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Ενώ τέλος δέχεται ως ισότιμα μέλη τις μαζικές οργανώσεις «Εθνική Αλληλεγγύη», Εργατικό ΕΑΜ, την Πανελλήνια Ένωση Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΥ). Μέχρι το τέλος της κατοχής, παρά τις όποιες προσπάθειες υπονόμευσης, θα διευρυνθεί και με άλλες μικρότερες πολιτικές οργανώσεις, ενώ ισότιμο μέλος στην ΚΕ του ΕΑΜ θα γίνει αρχικά το ΕΑΜ Νέων και στη συνέχεια η μετεξέλιξή του η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ).

ΕΑΜ: τρία γράμματα, ένας λαός

Το ΕΑΜ θα λειτουργεί στην κορυφή ως συνασπισμός κομμάτων και οι αποφάσεις της Κεντρικής του Επιτροπής θα λαμβάνονται στη βάση της ομοφωνίας, προκειμένου να διασφαλίζεται η ισότιμη συμμετοχή όλων των κομμάτων και των οργανώσεων που το συγκροτούν. Στη βάση του, το ΕΑΜ θα λειτουργήσει με ενιαίες οργανώσεις σε επίπεδο εδαφικό και επαγγελματικό. Τα μέλη αυτών των οργανώσεων θα εκλέγουν τις τοπικές καθοδηγήσεις τους. Έτσι λοιπόν στην πορεία του αγώνα διαμορφώνεται ο ΕΑΜίτης, ο αγωνιστής που ανήκει στο ΕΑΜ αλλά δεν είναι απαραίτητο να είναι μέλος κανενός εκ των κομμάτων και των ομάδων που το συγκροτούν. Το στοιχείο αυτό είναι αποφασιστικής σημασίας, τόσο για τη μαζικοποίηση του ΕΑΜ και την είσοδο καινούργιων αγωνιστών, όσο και στη διαπαιδαγώγησή τους να πάρουν τις τύχες του αγώνα και της Ελλάδας στα χέρια τους, χωρίς ν’ αναζητάνε «Μεσσίες και σωτήρες». Αυτός θα είναι ο νέος τύπος ανθρώπου, του αγωνιζόμενου έθνους που διαμορφώνεται στην Ελλάδα της κατοχής. Η μορφή αυτή οργάνωσης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα που αναδεικνύει το λαϊκό παράγοντα σε αποφασιστική δύναμη για την καινούργια Ελλάδα μετά την απελευθέρωση είναι καθοριστική για την εκπλήρωση των σκοπών του ΕΑΜ, που είναι η απελευθέρωση, η πλήρης ανεξαρτησία και η λαοκρατία ως το μεταπολεμικό καθεστώς της νέας Ελλάδας. Η συνεισφορά του ΚΚΕ στη δομή, λειτουργία και δράση του ΕΑΜ είναι ανεκτίμητη και εκφράζει την έμπρακτη εμπιστοσύνη του στο λαϊκό παράγοντα και την αυτενέργειά του.

Στην Ελλάδα μάλιστα ο ένοπλος αγώνας βασίστηκε σε ένα γερό μαζικό κίνημα στις πόλεις που αντέτεινε στη βία της κατοχής το «όπλο» της απεργίας, ένα κατεξοχήν «εργατικό όπλο». Εδώ συνίσταται και η βασική ιδιομορφία της αντίστασης στη χώρα μας σε σχέση με την υπόλοιπη κατεχόμενη Ευρώπη όπου η εθνική αντίσταση ταυτίστηκε με τα σαμποτάζ και τις μικρές ένοπλες ομάδες, με εξαίρεση το κίνημα των παρτιζάνων της Γιουγκοσλαβίας. Η πορεία της ανάπτυξης του ΕΑΜικού κινήματος είναι αξιομνημόνευτη. Πρώτο μέλημά του είναι η επιβίωση του λαού απ’ την πείνα, πρόβλημα η οξύτητα του οποίου ξεπερνάει και την πιο διεστραμμένη φαντασία το χειμώνα του 1941-42 στην Αθήνα και τα μεγάλα αστικά κέντρα και όχι τόσο στην ύπαιθρο, όπου κύριο μέλημα είναι η διαφύλαξη της σοδειάς απ’ τη λεηλασία των κατακτητών. Έτσι το 1942 στα βουνά δημιουργούνται οι πρώτες αντάρτικες ομάδες που θα αποτελέσουν τον πυρήνα του ΕΛΑΣ, ενώ στις πόλεις γεννιέται ένα πρωτοφανέρωτο απεργιακό κίνημα, τόσο των εργατών, όσο και -πολλές φορές κυρίως- των δημοσίων υπαλλήλων, που όχι μόνο αψηφά την ποινή του θανάτου αλλά υποχρεώνει τις αρχές κατοχής να ικανοποιεί τα βασικότερα αιτήματά του που αφορούν στην επιβίωση του απ’ την πείνα και τις αρρώστιες. Αιτήματα όπως η καταβολή των μισθών σε είδη και τρόφιμα, λόγω του πληθωρικού κατοχικού νομίσματος, τα συσσίτια κλπ είναι στην πρώτη γραμμή. Έχει μείνει μνημειώδης η φράση του γραμματέα του ΚΚΕ Γιώργη Σιάντου «με την κουμπούρα δεν τρώει ψωμί ο λαός» που δείχνει τη μεθοδικότητα της ηγεσίας του κινήματος για να κρατήσει όρθιο και ζωντανό το λαό, να του δώσει δύναμη και αυτοπεποίθηση μέσα απ’ τις «μικρές νίκες» ενάντια στον κατακτητή, οι οποίες ωστόσο εξασφαλίζουν την επιβίωσή του για το αποφασιστικό χτύπημα όταν έρθει η ώρα.

Η ΕΑΜική Επανάσταση

Η «πολιτικοποίηση» των αιτημάτων του εργατικού κινήματος έρχεται το 1943, ταυτόχρονα με τημαζικοποίηση του ΕΛΑΣ. Είναι η χρονιά στροφής του πολέμου. Οι Ναζί δέχονται τα πρώτα σοβαρά πλήγματα στα μεγάλα πολεμικά μέτωπα, οι Ιταλοί Φασίστες εκείνη τη χρονιά συνθηκολογούν και ο άξονας πλέον έχει ανάγκη από εφεδρείες. Αυτό σκληραίνει την τρομοκρατία των κατοχικών δυνάμεων στην ευρωπαϊκές χώρες, με στόχο να επιστρατεύσουν είτε εργατικό δυναμικό για τα πολεμικά εργοστάσια της Γερμανίας, είτε να τους στείλουν να πολεμήσουν κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Αυτή η κατάσταση είναι που δημιουργεί επαναστατικό αναβρασμό και πνεύμα εξέγερσης και στην Ελλάδα, τη μόνη χώρα που μετέτρεψε σε κουρελόχαρτα τους καταλόγους της επιστράτευσης, χάρη στις διαδηλώσεις και τις απεργίες το Φεβρουάριο και το Μάρτιο! Όπως με απεργίες και διαδηλώσεις απάντησε η εργατική τάξη και η φτωχολογιά της Ελλάδας και στην επέκταση της Βουλγαρικής κατοχής στη Μακεδονία. Μέσα στο καμίνι αυτό της πάλης γεννιέται ο ΕΛΑΣ στην Αθήνα και τον Πειραιά και η πολιτοφυλακή (ΟΠΛΑ) για την προστασία του αγώνα. Είναι η περίοδος κατά την οποία η «απουσία» και η «προδοσία» της αστικής τάξης συναντιούνται υπό τη σκέπη του αντικομμουνισμού, και δημιουργούνται τα τάγματα Ασφαλείας που βρίσκονται στην υπηρεσία του κατακτητή.

Την ίδια αυτή περίοδο η ύπαιθρος που απελευθερώνεται απ’ τον ΕΛΑΣ βάζει καθήκοντα διοίκησης για την ηγεσία του κινήματος. Έτσι γεννιούνται η λαϊκή αυτοδιοίκηση και η λαϊκή δικαιοσύνη, και άλλοι θεσμοί πρωτόγνωροι για την «ψωροκώσταινα» που το μόνο που βίωνε ως τότε ήταν η δυστυχία και η μιζέρια της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης. Ο «κώδικας Ποσειδών» που συντάχτηκε στα τέλη του 1942 για τα ελεύθερα μέρη της Φθιώτιδας, Φωκίδας και Ευρυτανίας προέβλεπε στο πρώτο άρθρο του, την καθιέρωση της λαϊκής εξουσίας και μεταξύ άλλων, όριζε ως αρμόδια την αυτοδιοίκηση για όλα τα προβλήματα διοίκησης και ανώτατο όργανό της τη Γενική Συνέλευση των κατοίκων του χωριού! Αυτή θα είναι η κατάσταση που θα κυριαρχήσει σχεδόν σε όλη την Ηπειρωτική χώρα και όχι μόνο. Είναι αυτό που έχει μείνει να αποκαλούμε «Ελεύθερη Ελλάδα», η οποία γεννιέται προς το τέλος του πολέμου και πριν την ολοκληρωτική αποχώρηση των Γερμανών. Αυτή η νέα εξουσία, που βρίσκεται και εντός της «Αδούλωτης Αθήνας» με τις επιτροπές για το συσσίτιο, την πολιτοφυλακή κλπ, ολοκληρώνεται με την εκλογή του Εθνικού Συμβουλίου (Βουλή του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα) και τη συγκρότηση της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (κυβέρνηση των βουνών). Ο επιφανής αστός διανοούμενος Γιώργος Θεοτοκάς[7] θα περιγράψει ως εξής αυτή τη νέα εξουσία, τα ελληνικά σοβιέτ, στην Ελεύθερη Ελλάδα «Είχαν φτιάξει ένα πυρήνα νέου κράτους που ήταν λαϊκό, πολεμικό και επαναστατικό μαζί ολότελα πρωτόγονο, όμως λειτουργούσε κιόλας μ’ ένα τρόπο που σου έδινε την εντύπωση ότι ο λαός ο ίδιος χειραφετημένος για πρώτη φορά, κυβερνούσε και δίκαζε τον εαυτό του». Αυτή ήταν η λαοκρατία ή αλλιώς λαϊκή δημοκρατία, η οποία στην πραγματικότητα είχε πραγματοποιηθεί ήδη στη ζωή, πριν απ’ την απελευθέρωση. Σε τέτοιες συνθήκες η αστική τάξη, ως τάξη δεν χωράει και φυσικά δεν υπάρχει χώρος για να έχει προτεκτοράτα ο ιμπεριαλισμός.

«Η κραυγή που δέσποζε σε όλη αυτή την ανθρωποθάλασσα ήτανε: Κάπα Κάπα Έψιλον! –γράφει και πάλι ο Γιώργος Θεοτοκάς[8] τις μέρες της απελευθέρωσης– Δεν υπάρχει αμφιβολία πως τούτος ο λαός που βλέπουμε αυτές τις μέρες είναι άλλος από κείνον που ξέραμε, πιο δυναμικός, πιο γενναίος και πιο περήφανος, αληθινά χειραφετημένος και λεύτερος, όπως φαντάζεται κανείς πως θα ήταν η γενεά του Εικοσιένα, μα όπως δεν ήτανε πια ο αστικοποιημένος λαός που γνωρίσαμε στις μέρες μας… Τώρα νιώθουμε ένα μεγάλο και ασυγκράτητο λαϊκό κύμα που μας σηκώνει και μας παίρνει… Στον αέρα υπάρχει Ρωσική Επανάσταση, μα και Γαλλική Επανάσταση και Κομμούνα του Παρισιού και απελευθερωτικός εθνικός πόλεμος και ποιος ξέρει τι άλλα θολά στοιχεία που δεν τα ξεχωρίζουμε ακόμα. Ο λαός βρήκε μια λέξη και την πιπιλίζει ολοένα: Λαοκρατία».

Αντί Επιλόγου

Δεν υπάρχει ίσως καλύτερη περιγραφή για τα αίτια του μίσους κατά του ΕΑΜικού κινήματος και φυσικά της ψυχής του, του ΚΚΕ, απ’ την πλευρά της αστικής τάξης και του ιμπεριαλισμού. Τραγική ειρωνεία και «σύμπτωση» με τις μέρες μας είναι και ένα στοιχείο που ίσως λίγο έχει γίνει γνωστό. Η αστική τάξη της Ελλάδας κατάφερε να επανακτήσει την εξουσία πνίγοντας στο αίμα αυτό το υπέροχο και άγιο κίνημα χάρη στις Βρετανικές λόγχες, παραδίδοντας έτσι τη χώρα σε ένα νέο καθεστώς επικυριαρχίας. Μια απ’ τις λεπτομέρειες που συνθέτουν το ιστορικό αποτέλεσμα είναι και τούτη: Το 67,42% του εξωτερικού χρέους της Ελλάδας ήταν αγγλικά κεφάλαια! Το ΕΑΜ διεκδικούσε τη διαγραφή του δημόσιου χρέους!

Πολλά θα μπορούσε να πει και να γράψει κανείς που πρέπει να απαντήσει στο γιατί «χάθηκε η νικηφόρα επανάσταση». Δεν υπάρχει ο χώρος σ’ αυτό το άρθρο. Θα αρκεστούμε –για κάθε έναν και κάθε μια που ασκεί «ελαφρά την καρδία» κριτική είτε «απ’ τα αριστερά» είτε απ’ τα «δεξιά» στην τότε ηγεσία του Κινήματος και ιδίως του ΚΚΕ– στη σκέψη του Λένιν, πως δεν έχει σημασία τι δεν μπόρεσαν να κάνουν οι παλιότερες γενιές στην εποχή τους που ήταν δυνατό, αλλά τι το καινούργιο έδωσαν στο κίνημα. Και το καινούργιο που έδωσε η ΕΑΜική εποποιία είναι οι ιστορικές ρίζες της μελλοντικής επανάστασης στην Ελλάδα κατά τον τρόπο που το ΕΑΜ αναζήτησε και βρήκε την ιστορική του δικαίωση ως συνέχεια και ολοκλήρωση της επανάστασης του 1821.

ΠΗΓΕΣ

Σπύρου Λιναρδάτου, «Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ 1936-1940», Εκδόσεις Προσκήνιο1993

Σπύρου Λιναρδάτου «Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ 1940-41 ΚΑΙ Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Φάσεις και Παρασκήνια», Εκδόσεις Προσκήνιο 1995

Θανάση Χατζή «ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Προλεγόμενα στη Νικηφόρα Επανάσταση που χάθηκε» Εκδόσεις Φιλίστωρ 1996

Θανάση Χατζή «Η ΝΙΚΟΦΟΡΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΕ Εθνικοαπελευθερωτικός Αγώνας 41-45», Εκδόσεις Δωρικός

Πέτρου Ρούσου «Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ», Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή

«ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ», Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή 1981

«ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ ΤΟΥ ΕΑΜ ΓΙΑ ΤΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ» Επιμέλεια – Εισαγωγή Γιώργος Πετρόπουλος, εκδόσεις Προσκήνιο 2004

---

[1]Βλ. το ντοκιμαντέρ του Φώτου Λαμπρινού «Άρης Βελουχιώτης το δίλημμα» το 1981. Αφήγηση του Λευτέρη Αποστόλου http://www.dailymotion.com/video/xh37ns_yyyy-yyyyyyyyyyy-yy-yyyyyyy_shortfilms

[2] Ομιλία του πρώην πρωθυπουργού Παναγιώτη Κανελόπουλου -συνεργαζόμενου με τη ΝΔ- κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη βουλή με το οποίο αναγνωρίστηκε η Εθνική Αντίσταση τον Αύγουστο του 1982. Πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο, που είχε χαρακτηρίσει το κολαστήριο της Μακρονήσου «σύγχρονο Παρθενώνα» του ελληνικού έθνους και επί σειρά ετών υπήρξε κορυφαίο και ηγετικό στέλεχος της προδικτατορικής ΕΡΕ.

[3] Βλ. το σχετικό αρχειακό υλικό με τις ομιλίες των αρχηγών των κομμάτων στο επετειακό βίντεο της ΕΡΤ. http://www.ert-archives.gr/V3/public/page-assetview.aspx?tid=89013&tsz=0%20

[4] Δες το λόγο του Άρη Βελουχιώτη στη Λαμία μετά την απελευθέρωσηhttp://www.youtube.com/watch?v=YHQpLyjH6gc&feature=related

[5] «Προς το λαό της Ελλάδας

Ο φασισμός του Μουσολίνι χτύπησε την Ελλάδα πισώπλατα, δολοφονικά και ξετσίπωτα, με σκοπό να την υποδουλώσει και εξανδραποδίσει. Σήμερα όλοι οι Έλληνες παλαίβουμε για τη λευτεριά, την τιμή, την εθνική μας ανεξαρτησία. Η πάλη θα είναι πολύ δύσκολη και πολύ σκληρή. Μα ένα έθνος που θέλει να ζήσει πρέπει να παλαίβει, αψηφώντας τους κινδύνους και τις θυσίες. Ο λαός της Ελλάδας διεξάγει σήμερα έναν πόλεμο εθνικοαπελευθερωτικό, ενάντια στο φασισμό του Μουσολίνι. Δίπλα στο κύριο μέτωπο και ο κάθε βράχος, η κάθε ρεματιά, το κάθε χωριό, καλύβα με καλύβα, η κάθε πόλη σπίτι με σπίτι, πρέπει να γίνει φρούριο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Κάθε πράκτορας του φασισμού πρέπει να εξοντωθεί αλύπητα. Στον πόλεμο αυτό που διευθύνει η κυβέρνηση Μεταξά, όλοι μας πρέπει να δώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, δίχως επιφύλαξη. Έπαθλο για τον εργαζόμενο λαό και επιστέγασμα για το σημερινό του αγώνα, πρέπει να είναι και θα είναι μια καινούργια Ελλάδα, της δουλιάς, της λευτεριάς, λυτρωμένη από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική εξάρτηση, μένα πραγματικά παλλαϊκό πολιτισμό. Όλοι στον αγώνα, ο καθένας στη θέση του και η νίκη θάναι νίκη της Ελλάδας και του λαού της. Οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου στέκουν στο πλευρό μας.

Αθήνα 31 του Οκτώβρη 1940

Νίκος Ζαχαριάδης

Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ»

Το ιστορικό αυτό γράμμα δημοσιεύτηκε στον Τύπο στις 2 Νοεμβρίου 1940 πλαστογραφημένο απ’ το καθεστώς. Αντί του «Προς το λαό της Ελλάδας» έγραφε «προς τον υφυπουργό Ασφαλείας κ. Μανιαδάκην». Το ιστορικό αυτό ντοκουμέντο πάντως έμελε ν’ αποτελέσει πυξίδα για τα μέλη και τα στελέχη του, διαλυμένου και σε κατάσταση διάβρωσης απ’ το καθεστώς, ΚΚΕ, αλλά και τη βάση πάνω στην οποία κτίστηκε όλη η ΕΑΜική εθνική αντίσταση. Και όλα αυτά, παρά την όποια σύγχυση προκαλούσε τόσο η πλαστογράφησή του αναφορικά με τον παραλήπτη αλλά και η φράση του Νίκου Ζαχαριάδη «δίχως επιφύλαξη».

[6] Το μεγαλύτερο μέρος της «Ελευθερίας» θα προσχωρήσει στο ΕΑΜ, ενώ ο Συνταγματάρχης Ψαρρός θα αποχωρήσει και θ’ αναλάβει τη στρατιωτική διοίκηση του 5/42 στρατιωτικού τμήματος της οργάνωσης «Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση» (ΕΚΚΑ).

[7] Γιώργος Θεοτοκάς «Ασθενείς και Οδοιπόροι» εκδόσεις Εστία

[8] Γιώργος Θεοτοκάς «Τετράδια Ημερολογίου 1939-1953» εκδόσεις Εστία

http://www.inprecor.gr/

Διαβάστε περισσότερα ...

ΔΙ ΕΝΤ ΟΦ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕ​ΦΣΙΣ

Γράφει : ο Αντώνης Ανδρουλιδάκης*

Πιθανολογώ και ελπίζω ότι οι πιτσιρικάδες του μέλλοντος, μετά από καμιά σαρανταριά χρόνια, θα σαρκάζουν με ανάλογους τίτλους στο facebook, την Ιστορία που σήμερα εμείς καλούμαστε να γράψουμε. Να επισημάνω πριν απ’ όλα -με όλη την επαρμένη αυταρέσκεια της γενιάς μου- ότι ήδη από τις 15 Ιουλίου 2010, έγραφα σε άρθρο με τίτλο «Το Παραμύθι», ότι:  Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, η Ε.Κ.Τ. έχει απορροφήσει περίπου 90-100 δις. ευρώ ελληνικά ομόλογα, που «ξεφορτώθηκαν» διάφορες ιδιωτικές τράπεζες, σε τιμές προφανώς μικρότερες –πιθανώς έως 30% Haircut– της αξίας λήξης τους. Έτσι, οι τραπεζίτες διασφαλίζουν σταδιακά τα χρήματα –ή το μεγαλύτερο μέρος– που είχαν δανείσει στη χώρα και η δυνατότητα επαναδιαπραγμάτευσης με τον καθένα χωριστά απομακρύνεται οριστικά. Ταυτόχρονα, με τα νέα δάνεια, αποπληρώνονται στο 100% ομόλογα άμεσης λήξης οπότε και πάλι οι τραπεζίτες δεν χάνουν ούτε δεκάρα. Όταν η ΕΚΤ θα έχει συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος από διάσπαρτα ομόλογα, όντας μονοπωλιακός  πιστωτής και έχοντας στην τσέπη το μνημόνιο, και κάτω από την πραγματική πίεση της αδυναμίας της χώρας να αποπληρώσει τα δάνεια, θα μας οδηγήσει σε επαναδιαπραγμάτευση του χρέους σε ό,τι αφορά τη χρονική επιμήκυνση –άρα και την ισόβια εξάρτηση– με εγγυήσεις ή ανταλλαγές τα κάθε είδους «φιλέτα» της πατρίδας.
            Οι φρέσκες πληροφορίες αναφέρουν, πως τουλάχιστον οι γερμανικές τράπεζες έχουν “καθαρίσει” για τα καλά με το ελληνικό βάρος. Το αθρόο ξεφόρτωμα των ελληνικών «κωλόχαρτων» έχει πλέον «εξασφαλίσει» στις γερμανικές τράπεζες, ζημία που σε κάθε περίπτωση δεν θα υπερβαίνει τα 6 δις ευρώ. Κόστος απολύτως αποδεκτό από το Βερολίνο. Και σε κάθε περίπτωση κόστος, πολύ μικρότερο του κόστους διάσωσης της ελληνικής οικονομίας. Να γιατί οι σχετικές συζητήσεις-πιέσεις για επαναδιαπραγμάτευση του ελληνικού χρέους, ακόμη και μ’ ένα «κούρεμα» της τάξης του 30% ή 40% είναι στην προτεραιότητα της κας καγκελαρίου. Να γιατί και το σχετικό δημοσίευμα του «έγκυρου» Spiegel , να γιατί και οι γερμανικές προτροπές να «πληρώσουν» και οι ιδιώτες πιστωτές. Οι Γερμανοί καθάρισαν –για μια ακόμη φορά- για πάρτη τους.            Τώρα το αγγούρι απομένει στους λοιπούς Ευρωπαίους δανειστές, στους Αμερικανούς, στην Ε.Κ.Τ., και βέβαια και τις «ελληνικές» τράπεζες.  Φαντάζεστε την φράου Μέρκελ με τι ευδαίμονα χαρά θα παρακολουθεί το πανηγύρι του ελληνικού κουρέματος στα κεφάλια των Αγγλογάλλων και των Αμερικανών συνεταίρων της; Εδώ αρχίζει και το άγριο μπράντεφερ! Επαναδιαπραγμάτευση με haircut και επιμήκυνση σε ότι απομένει τώρα με αντάλλαγμα τα φιλέτα -αλλά και υποταγή- στη Γερμανία ή επαναδιαπραγμάτευση αργότερα (το 2013;) στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας ή όταν εν πάσει περιπτώσει και οι λοιποί τραπεζίτες θα έχουν αντικαταστήσει τα ξοφλημένα ελληνικά χαρτιά με ζεστά ευρώ;             Αυτό είναι το διακύβευμα του παγκοσμιοποιημένου χρηματιστικού κεφαλαίου που εξωραισμένο αποκαλείται πλέον «οι αγορές»!  Αγορές που ως γνωστόν διαθέτουν και τους κατά τόπους και έθνη αντιπροσώπους τους.             Αυτό ήρθε να υπερασπιστεί και ο χειραγωγός του Ομπάμα κος Σόρος, εκφραστής της μη άμεσης επαναδιαπραγμάτευσης, που δίνει κάποια περιθώρια τόσο στην κυβέρνηση Παπανδρέου, όσο στις αμερικανικές τραπεζικές ελίτ που δεν έχουν προλάβει να καβατζώσουν και μερικά cds. Στην ίδια κατεύθυνση και ο εκπρόσωπος της Goldman Sachs που επισκέφθηκε πρόσφατα την Αθήνα, για να πουλήσει καθυστέρηση στο γερμανικό game. Η αποζημίωση για τη διευκόλυνση ορατή. Προτεραιότητα στο bazaar της  δημόσιας περιουσίας.            Στην άλλη όχθη, το πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστικό γερμανοτραφές μπλοκ, με αλεκοπαπαδόπουλους, μάνους, αλαφουζόλ, παπαδήμους, μητσοστακέϊκο και λοιποί λογιστές -μέχρι και ο Γιάννος επανεφανίστηκε με συμβουλές- που έχουν έναν επιπλέον λόγο να ανησυχούν. Ό,τι το μοντελάκι «αφού όλοι μαζί τα φάγαμε, πάρτε ενοχές, πάρτε και μέτρα» δεν δείχνει να βγαίνει και ο κίνδυνος ανεξέλεγκτης κοινωνικής έκρηξης συναντά τις πιθανότητες να παίζεις με μπαλόνια σε κλειστό δωμάτιο με καπνίζοντες.            Άσε που η ύφεση αρχίζει να αφορά πια και τα δικά τους «μαγαζιά» (εφημερίδες κ.λπ.), ενώ η ραγδαία μείωση των δημόσιων επενδύσεων είναι σαν να διακόπτεις τη μηχανική υποστήριξη στις χρόνια άρρωστες κρατικοδίαιτες μπίζνες τους.               Έτσι, οι δυο παρατάξεις αρχίζουν σιγά-σιγά να παίρνουν θέσεις μάχης.  Η Τρέμη, ο Πρετεντέρης και ο Καψής σε αγαστή σύμπνοια με τον Μπάμπη, τον Alexis και τα άλλα παιδιά, αρχίζουν να ξαναβρίσκουν τα λογικά τους και οι βουλευτές που ψήφισαν δαγκωτό μνημόνιο, επιτέλους προβληματίζονται μήπως τα νούμερα δεν βγαίνουν και συ-ζητούν επαναδιαπραγμάτευση των όρων του Μνημονίου ή υπαγωγή άμεσα στον υπό ίδρυση μηχανισμό (EFSF).  Με κάτι τέτοια το παλιό πασοκικό «εδώ και τώρα αλλαγή» έγινε από τους ίδιους ανθρώπους «εδώ και τώρα EFSF”  Και όλοι μαζί κατά του «δύστυχου» Παπακωνσταντίνου που θυμίζει όλο και περισσότερο σπασίκλα μαθητή λυκείου, που γεμάτος αγωνία ανασηκώνει τα ιδρωμένα γυαλιά του, καθώς πιάστηκε με σκονάκι.             Από την άλλη πλευρά ο πρωθυπουργός  και η παρέα του γυμναστηρίου και των «ελληνικών» τραπεζών, παίζει τα ρέστα του στην προστασία του αμερικανικού παράγοντα και της κας Κλίντον.             Κλασσικά πράγματα για το βαυαροκρατούμενο κρατίδιο των Αθηνών. Το γερμανικό κόμμα vs του αμερικανικού. Και στη μέση ο Λαός. Εγκλωβισμένος στις εξαρτήσεις και τις πελατειακές σχέσεις του, μπας και τη βγάλει κι’ αυτή τη φορά καθαρή. Παραμυθιασμένος μη χάσει τ’ αμάξι και τα ψιλά που κατέθεσε κάποτε στη Eurobank .  Εύκολο θύμα σε όλους  αυτούς που ενοχοποίησαν σήμερα την επιβίωση, όσο χθες αθώωναν πανηγυρικά την απληστία. Στριμωγμένος στη μέγκενη των εκβιαστικών διλημμάτων ανάμεσα στην αξιοπρέπεια και στην επιβίωση.Στο αναμεταξύ, ο γιος του κάθε Χριστοφοράκου θα κάνει μεταπτυχιακό στο Άαχεν, όπως και ο «αντιπρόσωπος» μπαμπάς του, όπως και ο δωσίλογος παππούς του. Ίδια απαράλλαχτα, όπως ο γιος του Ράλλη, ο γαμπρός του Μαυροκορδάτου, ο ξάδερφος του Κωλέττη, ο εγγονός του Παπανδρέου, ο ανιψιός του Καραμανλή και η θυγατέρα του Μητσοτάκη. Μαθητεία στην πατρωνία της πατρίδας. Μαθητεία στην εκποίηση της ελληνικότητας. Συμβαλλόμενοι όλοι στη μακριά αλυσίδα των υπογραφών στην επαίσχυντη σύμβαση παραχώρησης της εθνικής ανεξαρτησίας.Προς τούτο ελπίζω στη γενιά που με χυδαιολογία ανάλογη του Καραΐσκάκη, θα σκουπίσει μ’ αυτή τη διαολεμένη σύμβαση το κώλο της και θα την τρίψει στα μούτρα όλων των συμβαλλομένων, εγγράφοντας στο τέλος -και με αίμα αν χρειαστεί- σε άπταιστα ελληνο-ίγκλις (το αντίθετο των greeklish) «δις ις δε εντ οφ μεταπολίτεφσις» , this is the end of exartisis….Είναι, άλλωστε,  η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνουν !

http://tonoikaipnevmata.wordpress.com

Διαβάστε περισσότερα ...

Ο κόμπος έφτασε στο χτένι

Του Σταυρου Λυγερού Mπορεί η κυβέρνηση Παπανδρέου να συμφώνησε με ευκολία...

σε ιδιωτικοποιή σεις και εκποίηση δημόσιας περιουσίας συνολικού ύψους 50 δις ευρώ, αλλά τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι όταν έρχεται η ώρα τα λόγια να γίνουν πράξεις αρχίζουν τα δύσκολα. Αυτό δεν προκύπτει μόνο από τις διαφοροποιήσεις στους κόλπους του Υπουργικού Συμβουλίου. Προκύπτει και από την αδυναμία κατάθεσης ενός επεξεργασμένου και συγκεκριμένου σχεδίου. Κι όλα αυτά, όταν η διογκούμενη υστέρηση των εσόδων διαλύει τις ελπίδες ότι η οικονομία μπορεί να εισέλθει σύντομα σε φάση σταθεροποίησης. Η βύθιση στην ύφεση προδιαγράφει ακόμα χειρότερες επιδόσεις, γεγονός που θα υποχρεώσει την κυβέρνηση να λάβει νέα μέτρα για να καλύψει την απόκλιση. Νέα μέτρα, όμως, σημαίνουν περαιτέρω αφυδάτωση της αγοράς, δηλαδή ακόμα μεγαλύτερη ύφεση και, ως εκ τούτου, ακόμα λιγότερα έσοδα. Πρόκειται για κλασικό φαύλο κύκλο, που για να σπάσει απαιτείται άλλη πολιτική. Τέτοια προοπτική, όμως, δεν διαφαίνεται. Η αποτυχία του Μνημονίου είναι ένας πρόσθετος λόγος που η τρόικα δίνει μεγάλη έμφαση στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και εκποίησης δημόσιας περιουσίας. Ο στόχος της δεν είναι μόνο εισπρακτικός με σκοπό τη μείωση του χρέους. Επιδιώκουν το μαζικό ξεπούλημα, με το επιχείρημα ότι μόνο εάν υπάρξουν συνθήκες μαζικής εκποίη σης δημοσίων επιχειρήσεων και εκτάσεων –σε συνδυασμό με το χαμηλό κόστος εργασίας– θα προσελκυστεί διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον. Αυτή είναι η μονοδιάστατη κι αφόρητα ιδιοτελής εκδοχή των δανειστών μας για την ανάπτυξη. Είναι προφανές ότι για να αποτραπεί η κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας θα χρειαστεί πρόσθετη στήριξη. Πριν συζητήσουν τους όρους με τους οποίους θα τη δώσουν, οι δανειστές απαιτούν από το ελληνικό κράτος να αποδείξει ότι έχει προηγουμένως «ξεζουμιστεί». Η διστακτικότητα που εμφανίζεται σήμερα στους κόλπους της κυβέρνησης δεν οφείλεται ούτε σε μια αντίληψη για το δημόσιο συμφέρον ούτε στο γεγονός ότι η ΓΕΝΟΠ είναι ένα συνδικάτο στενά συνδεδεμένο με το ΠΑΣΟΚ. Στο σημείο που έχουν φτάσει τα πράγματα, η κυβέρνηση Παπανδρέου ελάχιστα ενδιαφέρεται για τους κομματικούς δεσμούς. Αυτό που την τρομάζει είναι οι πολιτικές δυσκολίες. Εάν η εκποίηση δημοσίων εκτάσεων είναι σχετικά εύκολη, η επιχείρηση ιδιωτικοποίησης στρατηγικής σημασίας ΔΕΚΟ, όπως η ΔΕΗ, κρύβει θανάσιμες παγίδες. Η ΓΕΝΟΠ δεν είναι μόνο ένα πολυπληθές συνδικάτο με ισχυρή συνοχή και μεγάλη αντοχή. Διαθέτει ένα κρίσιμο όπλο, που δεν διαθέτουν άλλα συνδικάτα: Είναι σε θέση να παραλύσει κυριολεκτικά την οικονομική και κοινωνική ζωή. Η κυβέρνηση ξέρει ότι αυτοί οι συνδικαλιστές είναι σκληροτράχηλοι και είναι μάλλον απίθανο να περιοριστούν σε διαμαρτυρίες μόνο για την τιμή των όπλων. Η σύγκρουση θα είναι σκληρή και με ανεξέλεγκτες παρενέργειες. Από την άλλη πλευρά, όμως, η ΔΕΗ είναι μεγάλο «φιλέτο» και οι δανειστές θα είναι ανυποχώρητοι στην απαίτησή τους να υλοποιηθεί η δέσμευση για ιδιωτικοποίη σή της. Στις στρατιωτικές μάχες, της επίθεσης προηγείται πάντα μαζικός βομβαρδισμός, ώστε να συρρικνωθεί η δύναμη αντίστασης του αμυνόμενου. Κάτι ανάλογο θα συμβεί και σ’ αυτή την πολιτική - συνδικαλιστική μάχη. Σε τέτοιες περιπτώσεις, το ρόλο των πυραύλων και των αεροσκαφών παίζουν τα ΜΜΕ. Δελτία ειδήσεων, εκπομπές και δημοσιεύματα θα τροφοδοτηθούν με κατάλληλα πυρομαχικά για να αποδομήσουν το συνδικάτο και να στρέψουν την κοινή γνώμη εναντίον του. Το γεγονός ότι αρκετοί συνδικαλιστές κουβαλάνε «αμαρτίες» θα χρησιμοποιηθεί για να καταστήσει αποτελεσματικότερη την προπαγάνδα. Η κρίσιμη φάση θα είναι όταν η κυβέρνηση θα ανακοινώσει την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΗ και η ΓΕΝΟΠ θα αντιδράσει με διακοπές στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος. Είναι τότε που θα κορυφωθεί η προπαγανδιστική επίθεση, με σκοπό η απεργία να απαξιωθεί ως αντικοινωνική ενέργεια. Η απεργία θα προκαλέσει μπαράζ επικρίσεων για τους συνδικαλιστές, αλλά, εάν συνεχιστεί, το μεγάλο πρόβλημα θα το έχει η κυβέρνηση. Απ’ αυτή οι πολίτες θα περιμένουν να δώσει λύση. Τι θα πράξει τότε ο Γιώργος Παπανδρέου; Ο χρόνος δεν θα λειτουργεί υπέρ του. Η κυβέρνησή του μπορεί να αντέξει λιγότερο απ’ όσο οι εργαζόμενοι στη ΔΕΗ. Μία λύση θα είναι να αναζητήσει κάποιο συμβιβασμό με το συνδικάτο. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά η δέσμευση που έχει αναλάβει φαίνεται μάλλον ασυμβίβαστη μ’ αυτά που η ΓΕΝΟΠ θεωρεί «κόκκινη γραμμή». Εάν ο συμβιβασμός δεν καταστεί δυνατός, ο πρωθυπουργός θα βρεθεί ενώπιον του πειρασμού να καταφύγει σε αντιδημοκρατικές ενέργειες με σκοπό να εξουδετερώσει την απεργία. Το έργο έχει παιχτεί σε άλλες χώρες, που βρέθηκαν σε παρόμοιες καταστάσεις. Το γεγονός ότι η Ελλάδα είναι ευρωπαϊκή χώρα δεν φαίνεται πια να λειτουργεί τόσο αποτρεπτικά όσο στο παρελθόν.  http://www.epikaira.gr

Διαβάστε περισσότερα ...

Διαχειριστές της διάλυσης

Κατά τον φωστήρα της οικονομικής σκέψης Φίλιππο Σαχινίδη, έπεσαν τόσο πολύ έξω στα έσοδα, διότι η ύφεση ήταν πολύ μεγαλύτερη από όση είχαν υπολογίσει! Ποιοι και με ποιο τρόπο είχαν εκτιμήσει την πορεία της ύφεσης και έπεσαν τόσο έξω; Εδώ και δύο χρόνια γράφουμε φιλοξενώντας δεκάδες απόψεις κορυφαίων οικονομολόγων πως αυτή η πολιτική είναι ένας φαύλος κύκλος, ένα θανατηφόρο σπιράλ όπως το είχε περιγράψει ο Τζορτζ Σόρος, που το τέρμα του είναι η ολοκληρωτική χρεωκοπία. Περικόπτεις μισθούς και συντάξεις, αυξάνεις τους φόρους και τελικά μειώνεις τη φορολογητέα ύλη και τα δημόσια έσοδα. Δεν μαζεύεις τα έσοδα που περίμενες και αυξάνεις πάλι τους φόρους και πολλαπλασιάζεις τις περικοπές στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, με συνέπεια να τροφοδοτείς και να αγριεύεις την ύφεση και πάει λέγοντας.

Ιστορικές θα αποδειχτούν οι ευθύνες της αριστεράς και όσων αρνούνται να δουν την πραγματικότητα και τις πολιτικές προτεραιότητες.

ΤΩΡΑ όμως που θα πουλήσουν περιουσιακά στοιχεία του ελληνικού δημοσίου, ύψους 50 δισ. ευρώ, δεν θα πάρουν βαθιά ανάσα; Αυτοί θα πάρουν ανάσα, αλλά εμείς δεν θα πάρουμε τίποτα. Ας υποθέσουμε λοιπόν πως μαζεύεις τα 50 δισ. εδώ και τώρα. Τα χρησιμοποιείς για την εξόφληση χρεών και κατεβάζεις το συνολικό χρέος, από 160% του ΑΕΠ στο 130%. Νομίζεις πως έκανες κάτι σπουδαίο, πως ένα χρέος σε αυτό το επίπεδο είναι διαχειρίσιμο; Ας αφήσουμε για την ώρα που δεν ξέρουν αν υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία τέτοιου μεγέθους και αν πιάνουν την τιμή τους όταν στην αγορά ο πωλητής βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση και δεν έχει κανένα διαπραγματευτικό πλεονέκτημα. Ποιοι έχουν υπολογίσει τις απώλειες από τα έσοδα που προσέφεραν στον δημόσιο κορβανά οι κερδοφόρες επιχειρήσεις που ελέγχει το ελληνικό δημόσιο; Θα το σκεφτούν μετά;
ΣΟΒΑΡΗ και ολοκληρωμένη πολιτική αντίδραση και απάντηση στην κρίση μπορεί να υπάρξει όταν το βασικό μέρος του σχεδίου αφορά την ανάπτυξη μιας οικονομίας ικανής να περάσει σε πλεονάσματα από τα οποία θα μπορεί να εξοφλεί τις υποχρεώσεις της. Για να φτάσεις σε αυτό το σημείο όμως πρέπει να έχεις σχέδιο και στελέχη ικανά να το φέρουν σε πέρας. Απαιτείται στιβαρή ηγεσία ικανή να εμπνέει και να πείθει τον ελληνικό λαό πως οι θυσίες του θα πιάσουν τόπο. Έχει κανείς ικανό δείγμα γραφής ώστε να θεωρεί πως ναι, η Ελλάς μπορεί να τα καταφέρει; Πώς; Με έναν πρωθυπουργό να ψεύδεται συνεχώς και ασυστόλως εκτελώντας εντολές των ξένων και να επιχειρεί να προβοκάρει εκ των προτέρων τις λαϊκές αντιδράσεις; Με οικονομικό επιτελείο τους Παπακωνσταντίνου και Σαχινίδη, όπου δεν ξέρουν τι γίνεται και γιατί γίνεται αυτό που βιώνει η ελληνική κοινωνία;
ΕΧΕΙ κανείς -για παράδειγμα- ασχοληθεί και μετρήσει τα ιδιωτικά χρέη και πώς αυτά φρακάρουν τις ανάγκες ανάπτυξης; Θεωρούν οι αρχιτέκτονες της οικονομικής πολιτικής, πως υπάρχουν οι συνθήκες οι ελληνικές επιχειρήσεις να ανταποκριθούν στις τεράστιες αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας; Τίποτα δεν ξέρουν. Ούτε και ενδιαφέρονται να μάθουν. Το νεοφιλελεύθερο πείραμα που έχει ανατεθεί στον Γιώργο Παπανδρέου και στους προθύμους του, εκτελούν, και η μόνη έγνοια που έχουν είναι να αντιμετωπίσουν τη λαϊκή οργή που θα ξεσπάσει, όταν η φτώχεια και η απελπισία κυριεύσει τους περισσότερους Έλληνες. Και το πείραμά τους, δυστυχώς, έχει μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας, επειδή δεν υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις να ηγηθούν, να εμπνεύσουν και να συσπειρώσουν τον ελληνικό λαό σε ένα πανδημοκρατικό μέτωπο αντίστασης στη μετατροπή της Ελλάδας σε οικονομικό προτεκτοράτο των δανειστών της.
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ θα αποδειχτούν οι ευθύνες της αριστεράς και όσων αρνούνται να δουν την πραγματικότητα και τις πολιτικές προτεραιότητες. Το ΚΚΕ επενδύει στην καταστροφή για να αναδειχτεί ο σοσιαλισμός από τις στάχτες της κατάρρευσης, υπερτιμώντας τις αντικειμενικές συνθήκες και υποτιμώντας τις δυνάμεις που ελέγχουν τη χώρα. Στον χώρο της άλλης αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ που θα μπορούσε να αποτελέσει την ελπίδα και να εκφράσει μεγάλο τμήμα του ελληνικού λαού όπως είχε καταγραφεί στις παλαιές ελπιδοφόρες δημοσκοπήσεις, πληγώνεται από προσωπικές στρατηγικές που δηλητηριάζουν τη συνοχή και στερούν τη δυναμική και την πολυσυλλεκτικότητά του. Η Δημοκρατική Αριστερά δυστυχώς είναι εγκλωβισμένη στο δίλημμα ΠΑΣΟΚ ή χάος, παγιδευμένη σε σημειωτόν, αφού το ΠΑΣΟΚ όπως είναι σήμερα, ουδεμία σχέση έχει με την αριστερά, ούτε τη Σοσιαλδημοκρατία θα έλεγα. Οι εξελίξεις όμως τρέχουν και η ιστορία δεν περιμένει κανέναν να λύσει τα προβλήματά του. Μπορεί ο ελληνικός λαός να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων; Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, λένε.
d.xristou@avgi.gr




http://www.avgi.gr/

Διαβάστε περισσότερα ...

Το αραβικό ντόμινο και οι γεωπολιτικές επιπτώσεις του

Του Σταύρου Λυγερού

Το ντόμινο που προκάλεσε η εξέγερση στην Τυνησία επιβεβαιώνει...

ότι ο αραβικός κόσμος βιώνει ένα τρίτο επαναστατικό κύμα. Το πρώτο ήταν το κύμα του αραβικού εθνικισμού, που αναπτύχθηκε σε αντίθεση προς την αποικιοκρατία και γέννησε τα νασερικού τύπου καθεστώτα. Ο εκφυλισμός αυτών των καθεστώτων, η διολίσθησή τους στη διαφθορά και η εξόφθαλμη ανικανότητά τους να επιλύσουν χρόνια προβλήματα ανάπτυξης και στοιχειώδους κοινωνικής δικαιοσύνης γέννησε το δεύτερο κύμα. Οι μουσουλμανικές κοινωνίες στράφηκαν προς το πολιτικό Ισλάμ. Τα –περισσότερο ή λιγότερο φονταμενταλιστικά– ισλαμικά κινήματα βρήκαν νέα ακροατήρια. Μπορεί να μην κατάφεραν να ανατρέψουν τα εκφυλισμένα αυταρχικά καθεστώτα, αλλά υπέσκαψαν τη βάση στήριξής τους. Οι αυθόρμητες και ιδεολογικοπολιτικά α-δέσπο τες λαϊκές εξεγέρσεις είναι μια τρίτη κατάσταση. Είναι φαινόμενα που κυοφορήθηκαν στους κόλπους των κοινωνιών ως αποτέλεσμα δύο παραγόντων: Πρώτον, της επέκτασης και κλιμάκωσης της φτώχειας όχι μόνο στα λαϊκά στρώματα, αλλά και λόγω και της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Δεύτερον, του διάχυτου αιτήματος για ελευθερία, το οποίο τροφοδοτείται καθημερινά από τους νέους ορίζοντες, που το Διαδίκτυο έχει ανοίξει κυρίως στη νεολαία αυτών των χωρών. Και οι δύο αυτοί παράγοντες μετέτρεψαν έναν ήδη ξερό κάμπο σε εύφλεκτο. Από εκεί και πέρα ήταν σχεδόν ζήτημα τύχης να προκληθεί πυρκαγιά. Αυτός είναι ο λόγος που και τα τοπικά καθεστώτα και η Ουάσιγκτον αιφνιδιάστηκαν. Από τη στιγμή, βεβαίως, που η εξέγερση στην Τυνησία επέτυχε την ανατροπή του προέδρου-δικτάτορα, ήταν αναπόφευκτη η μετάδοση της πυρκαγιάς. Η Αίγυπτος ήταν ώριμο φρούτο. Από τη φύση τους αυτές οι εξεγέρσεις έχουν τη δυνατότητα να ανατρέπουν ηγεσίες, αλλά όχι και να επιβάλλουν τη δική τους εναλλακτική λύση στο πρόβλημα της εξουσίας. Το γεγονός αυτό δημιουργεί μια ασταθή ισορροπία. Η βιτρίνα του καθεστώτος ξηλώθηκε, αλλά τα καθεστώτα δεν έχουν ανατραπεί. Έχουν αποσταθεροποιηθεί, ελίσσονται για να διατηρήσουν τον έλεγχο, αλλά –τουλάχιστον προς το παρόν– επιβιώνουν. Αν και όλες οι εξεγέρσεις έχουν έναν κοινό παρονομαστή, υπάρχουν και σοβαρές διαφοροποιήσεις. Μπορεί όλα τα καθεστώτα να είναι αυταρχικά, αλλά η δομή τους και οι εξαρτήσεις τους διαφέρουν. Δεν είναι τυχαίο ότι τα αμερικανόφιλα καθεστώτα απέφυγαν τη μετωπική σύγκρουση με τους διαδηλωτές και το λουτρό αίματος. Οι ΗΠΑ του Ομπάμα αντιμετωπίζουν με αντιφατικά αισθήματα το εξεγερσιακό κύμα. Φοβούνται μήπως χαθεί ο έλεγχος και επωφεληθούν ισλαμικά κινήματα. Από την άλλη, όμως, έχουν συνείδηση ότι τα καθεστώτα αυτά έχουν κλείσει τον ιστορικό κύκλο τους. Γι’ αυτό και επιδιώκουν την ταχύτατη και ελεγχόμενη μετεξέλιξή τους με εγγυητή τις τοπικές ένοπλες δυνάμεις, στις οποίες ασκούν επιρροή. Δεν ισχύει το ίδιο για καθεστώτα που δεν είναι εξαρτημένα από την Ουάσιγκτον. Τόσο το καθεστώς Καντάφι όσο και το καθεστώς των μουλάδων στο Ιράν εμφανίζονται αποφασισμένα να φτάσουν στα άκρα, προκειμένου να παραμείνουν στην εξουσία. Το ίδιο αναμένεται να συμβεί και στη Συρία, εάν επεκταθεί και εκεί η πυρκαγιά της εξέγερσης. Το εξεγερσιακό κύμα που τώρα σαρώνει τον αραβικό κόσμο παράγει βαρυσήμαντα γεωπολιτικά αποτελέσματα, ειδικά όταν πολλαπλασιάζονται οι ενδείξεις ότι στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου. Το Ισραήλ βιώνει τις αλλαγές ως πρόβλημα εθνικής ασφαλείας. Είχε βολευτεί με τον Μουμπάρακ. Πρώτον, είχε κλείσει το μέτωπο με τον ισχυρότερο γείτονά του. Δεύτερον, είχε διασπάσει τον αραβικό κόσμο. Τρίτον, με τη βοήθεια των Αιγυπτίων, είχε σφραγίσει τη Λωρίδα της Γάζας, καταδικάζοντάς τη να φυτοζωεί. Η μετά Μουμπάρακ Αίγυπτος, λόγω της πίεσης που θα ασκήσει η κοινή γνώμη, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να συνεχίσει τον αποκλεισμό των Παλαιστινίων. Στη γεωπολιτική σκακιέρα καθοριστικό ρόλο διεκδικεί και η Άγκυρα. Ο Ερντογάν θεωρεί ότι οι αλλαγές ευνοούν την προώθηση της νεοοθωμανικής στρατηγικής τού να μετατρέψει την Τουρκία σε κέντρο και ηγέτη τού μεταοθωμανικού χώρου. Μέχρι τώρα, η Αίγυπτος και η Σαου δική Αραβία αντιμετώπιζαν με καχυποψία τις ηγετικές φιλοδοξίες των νεοοθωμανιστών και ανησυχούσαν για την τουρκοϊρανική προσέγγιση. Τώρα, ο φόβος της αποσταθεροποίησης μειώνει τις αντιστάσεις τους, ενώ η Άγκυρα επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να διεισδύσει και να εδραιώσει την επιρροή της. Ο Ερντογάν «πουλάει» στους Αμερικανούς τη θεωρία ότι το τουρκικό μοντέλο είναι η λύση στο πρόβλημα μετάβασης που έχει προκύψει στον αραβικό κόσμο. Προσπαθεί να τους πείσει να του αναθέσουν την «εργολαβία», με το επιχείρημα ότι η νεοοθωμανική Τουρκία και ταιριάζει στους Άραβες και βολεύει τη Δύση. Εάν δεν υπήρχε η αντίθεση του εβραϊκού λόμπι, η νεοοθωμανική θεωρία θα έβρισκε πολύ μεγαλύτερη ανταπόκριση.

http://www.epikaira.gr/

Διαβάστε περισσότερα ...

Η κρίση σαν καταλύτης

Του Σταυρου Λυγερου


Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι οι οικονομικές –και όχι μόνο– κρίσεις λειτουργούν σαν καταλύτης. Η ελληνική περίπτωση δεν αποτελεί εξαίρεση. Η απότομη και ανώμαλη προσγείωση στο χείλος της χρεοκοπίας προκάλεσε σοκ. Λόγω της βαθιάς ψυχολογικής επίδρασης που είχε στην κοινωνία τη μετέτρεψε σε «πλαστελίνη», καθιστώντας από πολιτικής απόψεως εφικτό αυτό που μέχρι τότε ήταν ανέφικτο. Αυτό δεν είναι από μόνο του καλό ή κακό. Θα μπορούσε να αποτελέσει μοναδική ευκαιρία για την εφαρμογή ενός εθνικού σχεδίου με σκοπό την αντικατάσταση του καταρρέοντος, κλεπτοκρατικού, σπάταλου και ανορθολογικού μοντέλου από ένα υγιές και παραγωγικό.
Η νεοεκλεγμένη κυβέρνηση Παπανδρέου ούτε καν το προσπάθησε. Σύντομα παραδόθηκε άνευ όρων στην τρόικα. Με άλλα λόγια, το σοκ χρησιμοποιήθηκε για να επιβληθεί η γνωστή συνταγή της νεοφιλελεύθερης «θεραπείας». Από δανειακή σύμβαση, το συνεχώς ανανεούμενο Μνημόνιο έχει μετατραπεί σε ευαγγέλιο και μπούσουλα της κυβερνητικής πολιτικής. Για την ακρίβεια, η κυβέρνηση παραλαμβάνει από τους δανειστές πολιτικές και η ίδια τις σερβίρει στην κοινωνία. Ενίοτε, όπως με τη δημόσια περιουσία, τους αφήνει να κάνουν αυτοί και το σερβίρισμα!
Στην πραγματικότητα, οι κυρίαρχες ελίτ βολεύτηκαν με το καθεστώς ξένης κηδεμονίας. Κατά κανόνα, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης βοήθησαν αποφασιστικά την κυβέρνηση να εξουδετερώσει τις κοινωνικές αντιδράσεις με το εκβιαστικό δίλημμα «Μνημόνιο ή χρεοκοπία». Το «κόμμα του Μνημονίου» χρησιμοποιεί ρητορικά σχήματα ιατρικού και πολεμικού χαρακτήρα, επειδή παραπέμπουν στην επιβίωση και περιθωριοποιούν κάθε είδους εργασιακά δικαιώματα. Ολα αυτά, όπως και ο διαδοχικός προπαγανδιστικός διασυρμός με σκοπό να στρέφεται η κοινωνία κάθε φορά εναντίον μίας επαγγελματικής ομάδας, είναι πτυχές ψυχολογικού πολέμου. Απειλούμενοι ότι δεν θα υπάρχουν χρήματα για μισθούς και συντάξεις και ότι θα απαξιωθούν οι οικονομίες - καταθέσεις τους, οι Ελληνες ανέχθηκαν τις αλλεπάλληλες δέσμες επώδυνων μέτρων, με την παρηγοριά ότι ίσχυε η διαβεβαίωση πως μόνο η εφαρμογή του Μνημονίου εγγυάται την έξοδο από την κρίση.
Τα γεγονότα, όμως, διαψεύδουν το καλοσερβιρισμένο ιδεολόγημα του μονόδρομου προς τη σωτηρία. Αναμφίβολα, η τρόικα επέβαλε ορισμένα μέτρα που έπρεπε να είχαν προ πολλού ληφθεί. Συνολικά, όμως, η συνταγή της έχει βυθίσει την οικονομία στον φαύλο κύκλο της ύφεσης, δημιουργώντας οικονομικά και κοινωνικά ερείπια. Αν ισχύει κάτι δεν είναι το δίλημμα «Μνημόνιο ή χρεοκοπία», αλλά η εξίσωση «Μνημόνιο ίσον χρεοκοπία».
Η απάντηση της τρόικας στο αδιέξοδο που προκαλεί η συνταγή της είναι η φυγή προς τα εμπρός. Με θεολογικού τύπου δογματισμό, αυξάνει τη δόση. Οσο, όμως, το αδιέξοδο θα γίνεται εξόφθαλμο τόσο η «νάρκωση» της κοινωνίας από το σοκ θα υποχωρεί και θα απελευθερώνεται το «ταπωμένο» σήμερα δυναμικό της κοινωνικής αντίδρασης. Ας ελπίσουμε ότι η απάντηση της κυβέρνησης δεν θα είναι η διολίσθηση σε αντιδημοκρατικές πρακτικές και πολύ περισσότερο ότι δεν θα επέλθει άλλου τύπου σοκ.


http://www.kathimerini.gr/

Διαβάστε περισσότερα ...

Όπως ο Καραμανλής;

ΜΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ

Τον Μάρτιο του 2009, με την παγκόσμια οικονομική κρίση να χτυπάει… επίμονα την πόρτα της Ελλάδας, ο Κώστας Καραμανλής ξεκίνησε έναν κύκλο συναντήσεων με τους αρχηγούς των υπολοίπων κομμάτων. Τους είδε άλλους. Το τι ακριβώς τους είπε, δεν το μάθαμε ποτέ. Δεν μπορούμε λοιπόν να είμαστε σίγουροι για το κατά πόσο το πολιτικό δυναμικό του τόπου γνώριζε από τότε, έναν χρόνο πριν από το… μπουσούλισμα της Ελλάδας στην εθνική ομηρία του μνημονίου, τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Γιατί έτσι, θα καταλαβαίναμε το εύρος της… κοροϊδίας του ιστορικού πια «λεφτά υπάρχουν»…

Οι συναντήσεις οδήγησαν σε αδιέξοδο. Το ΠΑΣΟΚ, που μετά τη ΔΕΘ του 2008 και την κάλυψη που είχε παράσχει ο Κώστας Καραμανλής σε στελέχη της ΝΔ τα οποία βρίσκονταν στη δίνη της σκανδαλολογίας, έκανε αυτό που υπαγόρευε… το παρελθόν του: Δεν προσέφερε καμία συναίνεση για τη λήψη επώδυνων οικονομικών μέτρων, αλλά αντ’ αυτού προχώρησε στον ωμό «πολιτικό εκβιασμό» μιας «με το ζόρι» προσφυγής στις κάλπες, λόγω της μη υπερψήφισης της επανεκλογής του Κάρολου Παπούλια.

Από τους υπόλοιπους, η Αριστερά στάθηκε (φυσικά) απέναντι στην Κυβέρνηση Καραμανλή, καιμονάχα ο Γιώργος Καρατζαφέρης προσέφερε μια υπό όρους στήριξη, ίσως επειδή γνώριζε εκ των προτέρων ότι ο τότε πρωθυπουργός δεν θα δεχόταν τους όρους αυτούς: Δεν θα παραχωρούσε… ημιυπαίθριους στην «πολυκατοικία» της Κεντροδεξιάς.

Το αποτέλεσμα εκείνου του βατερλό που γνώρισε η συναίνεση, ήταν να επιταχυνθεί η φθορά της κυβέρνησης Καραμανλή, και να φτάσει στην κατάρρευση. Ταυτόχρονα όμως, να χάσει η χώρα πολύτιμο χρόνο στο «reset»: Δηλαδή, στην αφετηρία της δημοσιονομικής εξυγίανσης έναν χρόνο (και βάλε) προτού μάθουμε την ύπαρξη κάποιου κ. Τόμσεν και των υπολοίπων εκπροσώπων της τρόικας.

Έναν χρόνο μετά το μνημόνιο, δηλαδή δυο χρόνια μετά το γύρισμα της πλάτης από το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ, τον ΣΥΡΙΖΑ και τον ΛΑ.Ο.Σ. στην τότε Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, η σημερινή Κυβέρνηση, του Γιώργου Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή η Κυβέρνηση που μας έβαλε στο μνημόνιο… μπαίνει στα παπούτσια του Καραμανλή.

Και, διαπιστώνοντας την προχωρημένη απαξίωση που εισπράττει ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, εντός και εκτός ΠΑΣΟΚ, ο ίδιος ο Γιώργος Παπανδρέου καλεί σε συνάντηση τους πολιτικούς αρχηγούς. Για να συζητήσει μαζί τους όχι μόνο τις εξελίξεις στην οικονομία, αλλά προφανώς και το τι υπολογίζει να συμβεί στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις 25 Μαρτίου.

Με καθυστέρηση δυο ετών, ο Γιώργος Παπανδρέου μπαίνει στη θέση του Κώστα Καραμανλή. Και ετοιμάζεται να εισπράξει πολλαπλές και ποικίλες αρνήσεις, καθώς η εικόνα από το διάγγελμα στο Καστελόριζο και η βιωματική τραγωδία της εφαρμογής του μνημονίου, έχουν φέρει την Κυβέρνησή του απέναντι στην ελληνική κοινωνία.

Εκείνο που μένει να δούμε, είναι αν, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του στο Μέγαρο Μαξίμου, δεν περιμένει αρκετούς μήνες για να προχωρήσει σε εκλογές, αλλά επιλέξει την πολιτική «γροθιά στο μαχαίρι». Εφόσον του το επιτρέψει η Άνγκελα Μέρκελ, φυσικά…

http://www.statesmen.gr

Διαβάστε περισσότερα ...

Όταν η προπαγάνδα… κάνει διακρίσεις

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΣΑΡΡΗΣ

Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται στα ΜΜΕ μια αλλαγή στάσης απέναντι στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης και στο μνημόνιο, με στόχο τον Υπουργό Οικονομικών Γιώργο Παπακωνσταντίνου, αφήνοντας απ΄ έξω τον Πρωθυπουργό. Εξ ου και οι συχνές εμφανίσεις του Υπουργού Εσωτερικών, Γιάννη Ραγκούση, ο οποίος έχει πάρει πάνω του την αποστολή αυτή.

Λες και ο Παπακωνσταντίνου τα αποφάσισε όλα μόνος του, ή ήταν αυτός που πήγε το Δεκέμβριο 2009 στην Ουάσιγκτον να ζητήσει από τον Στρος-Καν την εμπλοκή του Δ.Ν.Τ. στην Ελλάδα.

Βέβαια, το θέμα είναι γενικότερο και αφορά τις εδώ πολιτικές εξελίξεις. Γίνεται μια προσπάθεια αποστασιοποίησης του Γιώργου Παπανδρέου από το «μνημόνιο», με τη «λογική», ότι δεν φταίει το περιεχόμενό του, αλλά η «κακή» εφαρμογή του.

Όλοι θέλουν τελικά να βρεθεί ένας τρόπος να αλλάξει το μνημόνιο και να υπάρξει μια επαναδιαπραγμάτευση των όρων του, διότι τα περιθώρια είναι πολύ στενά και είναι βέβαιο, ότι δεν βγαίνει. Πρέπει όμως, παράλληλα, να διαφυλαχθεί το κύρος του Πρωθυπουργού, οποίος κατά πολλούς είχε και έχει αγαθές προθέσεις και χαίρει εκτίμησης στο εξωτερικό για τις φιλότιμες προσπάθειές του.

Πώς όμως μπορεί να διασωθεί ένα μνημόνιο εξάρτησης, που ούτε μαζεύει χρήματα, ούτε κτυπά τη φοροδιαφυγή, ενώ παράλληλα αυξάνει την ανεργία, το χρέος και βαθαίνει την ύφεση;

Πώς μπορεί να εξηγηθεί ότι η Πορτογαλία δεν εντάχθηκε στο μηχανισμό, επειδή ο ίδιος ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόσο, έβαλε «βέτο», ως πρώην Πρωθυπουργός, βασιζόμενος στην πολύ κακή εμπειρία του ελληνικού μνημονίου, που ο ίδιος γνωρίζει από μέσα τις πραγματικές διαστάσεις της αποτυχίας του;

Γι΄ αυτό, από κύκλους που παραδοσιακά καθορίζουν τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα, προωθείται η συναίνεση ή η συγκυβέρνηση, με προτεραιότητα όμως, να «διασωθεί» ο Γιώργος Παπανδρέου.

Είναι βέβαιο, ότι το επόμενο χρονικό διάστημα θα χαρακτηρίζεται από τέτοιες προτροπές, προς κάθε κατεύθυνση.

Είναι όμως δυνατόν να επιτευχθεί αυτό χωρίς εκλογές;

http://www.statesmen.gr/

Διαβάστε περισσότερα ...

Οι αδυσώπητοι κανόνες της αγοράς

Χρήστου Δημήτρης

Η κυβέρνηση μέσα στους 15 μήνες της θητείας της παρουσίασε το 9ο κατά σειρά φορολογικό νομοσχέδιο! Το ερώτημα είναι, πόσο σοβαρή είναι μια χώρα και πόσο μπορεί να πείσει κάθε επενδυτή, εγχώριο ή ξένο, σε ένα φορολογικό περιβάλλον που μεταβάλλεται σχεδόν κάθε 50 ημέρες; Αυτό είναι το πρώτο θέμα. Το δεύτερο είναι, πως κάθε φορολογικό νομοσχέδιο στην Ελλάδα, για κανέναν δεν αποτελεί σοβαρό νομοθέτημα, διότι για να λειτουργήσει, χρειάζεται δεκάδες υπουργικές αποφάσεις και περισσότερες δεκάδες ερμηνευτικές εγκυκλίους. Ακόμα και τον καλύτερο λογιστή να διαθέτει κάποιος νομιμόφρων φορολογούμενος, δεν μπορεί να είναι σίγουρος αν έχει υποβάλει σωστά τη φορολογική του δήλωση ή αν είναι μονίμως έκθετος σε αυτό τον φορολογικό λαβύρινθο.
ΤΟ ΤΡΙΤΟ είναι, πως σε συνθήκες άγριας ύφεσης, φορολογικά νομοσχέδια με τόσο βαριές ποινές στους παραβάτες, είναι αδύνατον να εφαρμοστούν, δια τον απλούστατο λόγο, πως αν εφαρμοστούν, η ύφεση δεν θα είναι απλά άγρια αλλά ακαριαίος θάνατος. Φυσικά και υπάρχουν εξαιρέσεις, ειδικά στον ιατρικό κλάδο όπου η φοροδιαφυγή πάει σύννεφο. Εδώ όμως δεν έχουμε να κάνουμε με δίλημμα του τύπου άσπρο - μαύρο. Η βίαιη πάταξη της παραοικονομίας σε παραγωγικές δραστηριότητες σε συνθήκες ύφεσης, σημαίνει έκρηξη ανεργίας σε δυσθεώρητα ύψη, μειωμένοι έμμεσοι φόροι, αυξημένες δαπάνες για επιδόματα ανέργων κ.λπ. Για αυτό το κράτος δέχεται να καταργεί το πόθεν έσχες για την αγορά πρώτης κατοικίας επιχειρώντας έτσι την τοποθέτηση πλούτου που έχει φοροδιαφύγει στην πραγματική οικονομία. Η ένταξη αυτού του τμήματος της οικονομίας στη νόμιμη πλευρά, είναι μια δύσκολη, μαραθώνια διαδικασία.
Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ οικονομία έχει δικούς της νόμους και κανόνες και κανένα πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται με τρομοκρατικά διατάγματα για εδώ και τώρα αποτελέσματα. Ας πάρουμε για παράδειγμα την αυστηρότατη νομοθεσία που ετοιμάζουν για τη μαύρη εργασία. Ποιοι είναι στην πλειονότητα τους οι εργοδότες που την αξιοποιούν. Συνήθως μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες ακόμα και αγροτικά νοικοκυριά που δεν έχουν συγκροτήσει οργανωμένη επιχείρηση. Τι ένσημα να βάλει ένας που μπορεί και να μην είναι κατά κύριο λόγο αγρότης, όταν χρησιμοποιεί περιοδικά για ένα και δύο μήνες μετανάστες για τη συλλογή της σοδειάς; Τι πιθανότητες έχουμε να τον υποχρεώσουμε όταν μάλιστα ο κλήρος του είναι μικρός, να οργανωθεί και να σεβαστεί τους αυστηρούς νόμους που φτάνουν μέχρι κατάσχεση της περιουσίας του; Στις περισσότερες των περιπτώσεων θα έχουμε εγκατάλειψη μικρών αγροτικών κλήρων αφού οι τιμές των αγροτικών προϊόντων που έχουν, είναι τόσο χαμηλές σε βαθμό που η συγκομιδή αν γίνει με νόμιμη να εργασία, να είναι ασύμφορη. Αυτό ήδη συμβαίνει με τα πορτοκάλια.
ΠΑΜΕ τώρα σε μια μικρή επιχείρηση που χρησιμοποιεί κάποιους κατά κύριο λόγο μετανάστες σε εργασία χωρίς ένσημα ή στην καλύτερη περίπτωση με μειωμένα ένσημα. Αν πραγματικά φοβηθεί και θεωρήσει ότι το κράτος εννοεί αυτά που αποφασίζει, θα συμβεί το εξής. Θα απολυθούν οι ασύμφοροι εργαζόμενοι και οι υπόλοιποι, όσοι τουλάχιστον απομείνουν θα υποχρεωθούν με απλήρωτη υπερεργασία και εντατικοποίηση να καλύψουν τα κενά που θα δημιουργηθούν. Αν το κράτος είναι τόσο ικανό και μπορεί να τους εμποδίσει σε τέτοιες εκμεταλλευτικές πρακτικές, τότε στις σημερινές συνθήκες, οι περισσότερες από αυτές τις επιχειρήσεις θα βάλουν λουκέτο.
ΟΛΑ αυτά δεν είναι θεωρητικές υποθέσεις. Το βλέπουμε καθημερινά στους δρόμους όπου τα κλειστά καταστήματα πολλαπλασιάζονται με εφιαλτικούς ρυθμούς.
Ένα οικονομικό επιτελείο που έχει γνώση και εμπειρίες από την πραγματική οικονομία θα αναζητούσε εκείνο το μείγμα οικονομικής και φορολογικής πολιτικής που οι ασκούντες οικονομική δραστηριότητα να μπορούν να το αντέξουν. Και όλα αυτά διότι η Ελλάδα ποτέ δεν είχε (ούτε λόγω πελατειακού συστήματος φρόντισε να φτιάξει) σοβαρή, συγκροτημένη και κυρίως ρεαλιστική φορολογική πολιτική ενώ οι μηχανισμοί ελέγχου και είσπραξης των φόρων, σε μεγάλο βαθμό έχουν διαφθαρεί.
Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχει και το κεφάλαιο διαφθορά, όπου τεράστια ποσά ουσιαστικά αφαιρούνται από τα δημόσια ταμεία. Αυτό όμως κάνει τζιζ για το σύστημα!
d.xristou@avgi.gr


http://www.avgi.gr/

Διαβάστε περισσότερα ...