Η πορτογαλική κυβέρνηση και οι εταίροι επαινούν τις μεταρρυθμίσεις των τελευταίων χρόνων για έξοδο από την κρίση, θεωρώντας τη χώρα πρότυπο επιτυχίας. Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά που τονίζει τα άλυτα προβλήματα.
Στην Πορτογαλία δεν υπάρχει ομοφωνία ως προς την αποτίμηση των μεταρρυθμιστικών προσπαθειών που κατέβαλε η χώρα τα τελευταία χρόνια ως συνέπεια της μνημονιακής πολιτικής. Από τη μια πλευρά η πορτογαλική κυβέρνηση και πολλοί οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι τα χειρότερα έχουν περάσει. Από την άλλη, μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων κάνουν λόγο για ανθρωπιστική κρίση, η οποία επιδεινώνεται.
Η κυβέρνηση επαναφέρει κάθε τόσο στο δημόσιο διάλογο το επιχείρημα της πρόωρης αποπληρωμής των δανείων, τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια δανεισμού και το σχετικά χαμηλό ποσοστό ανεργίας που ανέρχεται στο 14%. Ωστόσο χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην ερμηνεία αυτών των αριθμών, εκτιμά ο Ζοάο ντε Σόουζα από την ανθρωπιστική οργάνωση ΑΜΙ. Το ποσοστό της ανεργίας παραμένει χαμηλό λόγω των σύντομων και εν πολλοίς άσκοπων προγραμμάτων πρακτικής άσκησης, ενώ πολλοί είναι οι άνεργοι που δεν είναι δηλωμένοι στο ταμείο ανεργίας. Έτσι, σύμφωνα με υπολογισμούς της CGTP, της μεγαλύτερης πορτογαλικής Ένωσης Εργαζομένων, το πραγματικό ποσοστό της ανεργίας ανέρχεται στο 25%.
Φτωχή χώρα, φτωχότεροι πολίτες
Αλλά και όλοι όσοι εργάζονται δεν έχουν πολλούς λόγους για να είναι αισιόδοξοι. Ο κατώτερος μισθός στην Πορτογαλία έχει πέσει στα 430 ευρώ και από εξαίρεση τείνει να γίνει κανόνας. Από τις μειώσεις στους μισθούς πλήττονται κυρίως οι χαμηλόμισθοι στην κλωστοϋφαντουργία και υποδηματοποιία, οι οποίες αποτελούν τους πυλώνες της πορτογαλικής εξαγωγικής δραστηριότητας. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (INE) το ποσοστό των Πορτογάλων που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας ανέρχεται στο 19%. Περίπου 2 εκατομ. Πορτογάλοι (σε μια χώρα με πληθυσμό 10 εκατομ.) έχουν αναγκαστεί να ζουν με έσοδα κάτω από το 60% του εθνικού μέσου όρου. Σύμφωνα με τον ντε Σόουζα το πάλαι ποτέ γενναιόδωρο κοινωνικό κράτος της Πορτογαλίας καταστράφηκε την περίοδο της κρίσης σχεδόν ολοσχερώς. «Τα κοινωνικά προβλήματα που προκλήθηκαν από τα μέτρα λιτότητας είναι δύσκολο να επιλυθούν», εκτιμά η Αουρόρα Τεξέιρα, καθηγήτρια Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πόρτο. Σύμφωνα με την Τεξέιρα η πορτογαλική κυβέρνηση κατάφερε να παρουσιάσει έναν εξισορροπημένο προϋπολογισμό λόγω της αύξησης των ωρών εργασίας και των περικοπών σε μισθούς και δημόσιες δαπάνες. Η χώρα κατάφερε να δει αμυδρά «φως στην άκρη του τούνελ», εντούτοις τα μέτρα αυτά έπληξαν τα ασθενέστερα στρώματα.
Αντιφατικές αναγνώσεις του ίδιου προβλήματος
«Έχουμε φτάσει στα όριά μας», αναφέρει στο μεταξύ ο ντε Σόουζα, αναφερόμενος στην πτυχή της ανθρωπιστικής κρίσης που έχει χτυπήσει και την Πορτογαλία τα τελευταία χρόνια. Τα συσσίτια της AMI στο Πόρτο, τη δεύτερη σε μέγεθος πόλη της Πορτογαλίας, δεν μπορούν ικανοποιήσουν τις ανάγκες όλων όσων προστρέχουν σε βοήθεια, ενώ τα τρόφιμα που προσφέρει η πορτογαλική οργάνωση σε όσους έχουν ανάγκη τελειώνουν εν ριπή οφθαλμού. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στη Λισαβόνα, όπως και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Σύμφωνα με την Τεξέιρα, η Πορτογαλία έζησε επί σειρά ετών πάνω από τις δυνάμεις της, ενώ μόλις πρόσφατα άρχισε να εμφανίζει δημοσιονομικό πλεόνασμα. Για την πορτογαλίδα οικονομολόγο αυτό επετεύχθη χάρη στις ευρείες, μνημονιακές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων χρόνων. «Υπάρχει και πάλι ελπίδα», αναφέρει η Τεξέιρα, υπογραμμίζοντας ότι αυτό που έλειπε από την χώρα ως τώρα ήταν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η Πορτογαλία έπρεπε να αυξήσει ποιοτικά και ποσοτικά τα έσοδά της, να ενισχύσει τη ρευστότητα και να επενδύσει και σε άλλους τομείς πέρα από τον τουρισμό.
Υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης
Στο μεταξύ το κύμα μετανάστευσης νέων κυρίως Πορτογάλων συνεχίζεται. Από το ξέσπασμα της κρίσης πάνω από 100.000 απόφοιτοι πανεπιστημίων αλλά και ανειδίκευτοι εργάτες φεύγουν κάθε χρόνο για τη Μ. Βρετανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Η Γκουανταλούπε Σιμόες από την Ένωση Νοσοκομειακού Προσωπικού αναφέρει ότι αυτοί που μένουν πίσω είναι εν τέλει οι φτωχότεροι και οι γηραιότεροι, οι οποίοι επιπλέον έχουν να αντιμετωπίσουν ένα σύστημα υγειονομικής περίθαλψης που έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα από την πολιτική λιτότητας.
Για την Αουρόρα Τεξέιρα πάντως μέτρα σαν και αυτά ήταν που έδωσαν στην Πορτογαλία ώθηση για να ανακτήσει τη χαμένη αξιοπιστία της στις αγορές. Η χώρα δανείζεται πάλι με ευνοϊκούς όρους, με τα επιτόκια δανεισμού να κυμαίνονται γύρω στο 2%. Η Πορτογαλία κατάφερε στο μεταξύ να αποπληρώσει τμήμα των χρεών της πριν από την προκαθορισμένη ημερομηνία. «Αυτό ακριβώς είναι που προσφέρει στην κυβέρνηση περισσότερο χώρο για διαπραγμάτευση», εξηγεί η Τεξέιρα «με γνώμονα την ανεξάρτητη θέσπιση πολιτικών προτεραιοτήτων». Ήδη η πορτογαλική κυβέρνηση έχει αρχίσει να κινείται προς την κατεύθυνση της χαλάρωσης της λιτότητας. Ωστόσο το αποτέλεσμα όλων αυτών των μέτρων θα κριθεί σύντομα στις βουλευτικές εκλογές εντός του 2015.
Jochen Faget / Δήμητρα Κυρανούδη
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.