Από το Μνημόνιο στο "Πρόγραμμα"

Οι κρισιμότερες ημέρες από το 2010 και την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου με τους πιστωτές μας, είναι αυτές που διανύουμε σήμερα και μέχρι το τέλος του έτους. Και αυτό διότι η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα νέο πλαίσιο συμφωνίας με τους ευρωπαίους το οποίο θα αποτελέσει τη διάδοχο κατάσταση του Μνημονίου.

 

Πρόκειται επί της ουσίας για τη μόνη σοβαρή διαπραγμάτευση που κάνουμε από τότε που ξεκίνησε η κρίση. Σε αυτη τη διαπραγμάτευση Σαμαράς και Βενιζέλος στηρίζουν κάθε ελπίδα για το πολιτικό τους μέλλον καθώς θεωρούν οτι η έξοδος από το Μνημόνιο θα μεταφραστεί από τους ψηφοφόρους σε μεγάλη επιτυχία και εθνική νίκη και θα τους δώσει ψήφους στις επόμενες εκλογές.

Η ημερομηνία κλειδί για τους στόχους της κυβέρνησης είναι η 8η Δεκεμβρίου, οπότε και θα συνεδριάσει το Eurogroup και θα συμφωνήσει - ελπίζουμε- σε αυτό το νέο πλαίσιο για την Ελλάδα.

Τι θα είναι αυτό το πλαίσιο;

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας κ. Μάριο Ντράγκι είπε προχθές ότι οι χρηματοδοτήσεις των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ θα συνεχισθούν εφόσον η Ελλάδα ενταχθεί σε ένα νέο πρόγραμμα. Ο όρος "πρόγραμμα" που χρησιμοποίησε ο κ. Ντράγκι, όχι μόνο ενόχλησε σφόδρα την κυβέρνηση, αλλά και ενδεχομένως δεν είναι και ο ενδεδειγμένος για το νέο αυτό πλαίσιο συμφωνίας. Η κυβέρνηση προτιμά να το βλέπει ώς πιστωτική γραμμή, ή ώς αλληλόχρεο λογαριασμό με την Ευρώπη, όπου η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα αν θέλει και αν χρειαστεί να χρησιμοποιήσει κάποια (αρκετά) κεφάλαια για να καλύψει τις ανάγκες της, αν δυσκολευτεί να τις καλύψει από τις αγορές, ή αν αυξηθεί πολύ το κόστος δανεισμού της από αυτές.

Σε κάθε περίπτωση, το νέο αυτό πλαίσιο συμφωνίας θα περιλαμβάνει χρηματοδοτήσεις και δυνατότητα επιπλέον χρηματοδοτήσεων, αλλά θα περιλαμβάνει και εποπτεία από τους δανειστές.Όμως θα είναι ένα πλαίσιο ισορροπημένο όπου η ελληνική κυβέρνηση θα αποφασίζει για την πολιτική που θα ακολουθεί, αρκεί να μην ξεφεύγουν οι δημοσιονομικοί στόχοι, δηλαδή να μην αυξάνεται το έλλειμμα και να πετυχαίνουμε πρωτογεννές πλεόνασμα.

Οι διαφορές και οι προυποθέσεις

Η βασική διαφορά με το Μνημόνιο είναι ότι το πλαίσιο αυτό συνεργασίας με την Ε.Ε. θα πρέπει να το ζητήσουμε εμείς από την Ευρώπη και δεν θα μας επιβληθεί όπως τα μνημόνια. Μια δεύτερη σημαντική διαφορά είναι ότι ουσιαστικά θα το σχεδιάσουμε εμείς μαζί με τους ευρωπαίους και θα είναι πιο πολύ "στα μέτρα μας".

Το τέλος του Μνημονίου λοιπόν το οποίο θα πανηγυρίσουμε αν πετύχουν οι προσπάθειες της κυβέρνησης, θα έρθει πρίν το τέλος του έτους - υπό προυποθέσεις.

Ποιές είναι οι προυποθέσεις;

Πρώτη προυπόθεση και πλέον άμεση είναι να πεί η τρόικα στην αξιολόγηση την οποία διενεργεί τώρα οτι όλα πηγαίνουν καλά και ότι η Ελλάδα έχει εκπληρώσει τα περισσότερα από τα προαπαιτούμενα για την εκταμίευση της δόσης των 3,6 δισ που απομένει για φέτος.

Δεύτερη προυπόθεση είναι να συμφωνήσει η τρόικα με την κυβέρνηση ποιά θα είναι τα συγκεκριμένα μέτρα που πρέπει να λάβουμε πρίν βγούμε από το Μνημόνιο. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, τα μέτρα αυτά αγγίζουν και το δημόσιο όπου γίνεται μια προσπάθεια να περιοριστούν οι δαπάνες, κυρίως αυτές που σχετίζονται με αδικαιολόγητες εξομοιώσεις μισθών και επιδομάτων στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και με την αγορά εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Αυτά τουλάχιστον είναι τα "καυτά" σημεία των διαπραγματεύσεων και για αυτά αποφασίστηκε η ψηφοφορία για ψήφο εμπιστοσύνης, προκειμένου να σταματήσουν οι εσωκομματικές γκρίνιες. Αν λοιπόν με αυτά τα μέτρα εξασφαλίσει η τρόικα ότι το δημοσιονομικό κενό του 2015 θα είναι περιορισμένο, τότε θα προχωρήσει σε θετική αξιολόγηση.

Εφόσον οι δυο αυτές προυποθέσεις εκπληρώνονται, μπορούμε να πούμε ότι πλησιάζουμε πολύ κοντά στο στόχο της εξόδου από το Μνημόνιο.

Υπάρχουν όμως και άλλα αγκάθια σε αυτή την πορεία. Τα μικρότερα από αυτά ήδη φαίνεται να ξεπερνιούνται από την επίσκεψη Γιούνκερ προχθές στο μέγαρο Μαξίμου, αλλά και από τις προχθεσινές δηλώσεις Ντράγκι.

Ο κ. Ζαν Κλώντ Γιουνκερ αναλαμβάνει την 1η Νοεμβρίου Πρόεδρος της Ευρωπαικής Επιτροπής, θα ελέγχει δηλαδή το ένα από τα τρία μέλη της τρόικας. Από εκείνη τη μέρα θα ασχοληθεί επισήμως και πολύ εντατικά με το ελληνικό ζήτημα για το οποίο έχει ήδη κάνει εις βάθος συζητήσεις με τον Έλληνα Πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά. Οι συζητήσεις αυτές ικανοποίησαν τον Έλληνα Πρωθυπουργό και το επιτελείο του διότι διαπίστωσαν ότι ο Γιούνκερ μιλάει σε πολιτικό επίπεδο και όχι μόνο σε τεχνοκρατικό. "Αντιλαμβάνεται ότι η ύπαρξη Μνημονίου και οι έλεγχοι της τρόικας όπως γίνονται τα τελευταία χρόνια, μειώνουν την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού", λένε πηγές της κυβέρνησης οι οποίες εκφράζουν ικανοποίηση για τη στάση του Γιούνκερ απέναντι στις ελληνικές θέσεις. Θεωρούν δηλαδή ότι ο Γιούνκερ θα αντιμετωπίσει θετικά τις ελληνικές προτάσεις.

Το δεύτερο "μικρό" αγκάθι που φαίνεται ότι ξεπεράστηκε ήδη ( το θέμα από ελληνικής πλευράς χειρίστηκε ο Διοικητής της Τράπεζας Ελλάδος κ. Γιάννης Στουρνάρας) αφορά τον έταιρο της τρόικας, τον Κεντρικό τραπεζίτη της Ευρωπαικής Ένωσης κ. Μάριο Ντράγκι. Ο Ντράγκι, έδωσε μεγάλη μάχη προχθές με τους κεντρικούς τραπεζίτες άλλων χωρών ώστε να μπορέσει να ανακοινώσει οτι η ΕΚΤ θα χρηματοδοτεί τις ελληνικές τράπεζες εφόσον η χώρα βρίσκεται σε κάποιο πρόγραμμα. Οι μεγαλύτεροι αντίπαλοι μας σε αυτή τη μάχη ήταν οι Φινλανδοί οι οποίοι αδυνατούσαν να δεχθούν οτι οι δικές τους τράπεζες και οι δικές μας θα έχουν ίση μεταχείριση εφόσον η Φινλανδία είναι μια χώρα με το μέγιστο βαθμό πιστοληπτικής αξιολόγησης και η Ελλάδα με τον ελάχιστο. Η "ντρίμπλα" Ντράγκι τους έπεισε και έκαμψε τις αντιστάσεις τους. Οι δηλώσεις Ντράγκι εξασφαλίζουν οτι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν θα ξεμείνει από ρευστό συνεπώς θα μπορεί να χρηματοδοτεί την ελληνική οικονομία - και ίσως και το δημόσιο αν οι τραπεζίτες επαναλάβουν τα λάθη του παρελθόντος και το δανείσουν.

Ο Χαρδούβελης και η Λαγκάρντ

Το μεγαλύτερο αγκάθι αφορά την εταίρα της τρόικας, την κυρία Λαγκάρντ η οποία ηγείται του ΔΝΤ. Αυτό είναι το πρόβλημα που πρέπει να λύσει ο υπουργός Οικονομικών κ. Γκίκας Χαρδούβελης ο οποίος θα συναντηθεί με την κυρία Λαγκάρντ εντός των επόμενων εβδομάδων για να συζητήσει το ζήτημα αποχώρησης του ΔΝΤ από τη χρηματοδότηση της Ελλάδος. Το ζήτημα περιπλέκεται διότι ενώ οι χρηματοδοτήσεις από την Ευρώπη και την ΕΚΤ τελείωνουν στο τέλος του 2014, από έναν αρχικώς λάθος σχεδιασμό το ΔΝΤ οφείλει να μας δώσει ακόμη 15,4 δισ ευρώ. Για την ακρίβεια, αν εκταμιευτεί η δόση των 3,6 δισ περισσεύουν να παίρνουμε ακόμη σχεδόν 12 δισ.

Και εδώ αρχίζει η πλάκα της υπόθεσης διότι εμείς θα τους πούμε ότι δεν τα χρειαζόμαστε ώστε να καταφέρουμε να βγούμε από το Μνημόνιο. Θα θέλαμε όμως να υπάρχουν σε κάποια μεριά, μη τύχει και τα χρειαστούμε.

Το πρόβλημα της κυρίας Λαγκάρντ, είναι πώς θα φύγει το ΔΝΤ; Αν θεωρηθεί οτι το πρόγραμμα της ήταν λάθος, θα έχει και μεγάλο πρόβλημα η ίδια, αλλά και ο οργανισμός που διευθύνει. Ο μόνος τρόπος λοιπόν να ξεφορτωθούμε το ΔΝΤ είναι να του δώσουμε την ευκαιρία να πανηγυρίσει ότι το ελληνικό πρόγραμμα στέφθηκε από μνημειώδη επιτυχία. Έτσι θα πείσει και άλλες χώρες - πελάτες του να συνεχίσουν να το χρηματοδοτούν αλλά και να χρηματοδοτούνται από αυτό όταν χρειάζονται λεφτά. Αυτή τη δουλειά έχει να κάνει ο κ. Χαρδούβελης με τη Λαγκάρντ και δεν θα είναι πολύ εύκολη.

Αν υποθέσουμε λοιπόν ότι και ο Χαρδούβελης τα καταφέρνει, τι μπορούμε να περιμένουμε για τους επόμενους μήνες;

Πέντε βήματα προς την έξοδο

Πρώτον να μην χρειαστούν μεγάλες αυξήσεις κεφαλαίου οι τράπεζες από τα stress tests (πράγμα πιθανό με βάση τις πληροφορίες μέχρι τώρα). Αυτό θα το ξέρουμε επισήμως στις 27 Οκτωβρίου, ανεπισήμως στις 14 Οκτωβρίου. Αν περισσέψουν λεφτά στο ΤΧΣ θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη αναγκών του δημοσίου στο μέλλον, οπότε η θέση μας διευκολύνεται.

Δεύτερον περιμένουμε να πάρουμε μια καλή αξιολόγηση από την τρόικα μέσα στον επόμενο μήνα. Αυτό θα εξαρτηθεί από τις διαπραγματεύσεις που γίνονται σήμερα για τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν μέχρι το τέλος του έτους. Αν όλα πάνε καλά θα πάρουμε τη δόση των 3,6 δισ φέτος και θα μπορούμε να βγούμε μετά από το Μνημόνιο.

Τρίτον να πείσει ο Χαρδούβελης τη Λαγκάρντ για να αποχωρήσει το ΔΝΤ από τη συμφωνία με την Ελλάδα.

Τέταρτον να συμφωνήσουν οι ευρωπαίοι ηγέτες στο Eurogroup της 8ης Δεκεμβρίου το πλαίσιο της νέας συμφωνίας στην οποία θα ενταχθούμε. Για να μην γελοιούνται όσοι νομίζουν ότι μπορούμε να σκίσουμε μνημόνια ή να ξεφύγουμε από τον έλεγχο της Ευρώπης, υπό επιτήρηση βρίσκονται όλες οι χώρες έως ότου αποπληρώσουν το 75% των δανείων που έχουν πάρει από τους ευρωπαικούς μηχανισμούς - και εμείς φυσικά.

Πέμπτον να συνεχίσουν οι αγορές να μας δανείζουν και μάλιστα με ευνοικούς όρους, δηλαδή με όχι πολύ υψηλά επιτόκια. Αυτό θα συμβεί αν φύγουμε ειρηνικά από το μνημόνιο και αν δεν "ξυνίσουν" οι Γερμανοί και κάποιοι άλλοι βόρειοι ευρωπαίοι.

Μετά την Πρωτοχρονιά του 2015 λοιπόν η Ελλάδα θα μπορέσει κατά πάσα πιθανότητα και σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες να φύγει από το Μνημόνιο και να πορευθεί μόνη της στηριζόμενη στη χρηματοδότηση των αγορών. Το τραπεζικό μας σύστημα θα στηρίζεται στις χρηματοδοτήσεις της ΕΚΤ εφόσον θα είμαστε σε νέο πρόγραμμα πιο ήπιας και πιο διακριτικής παρακολούθησης, πράγμα το οποίο σημαίνει οτι δεν θα έχουμε την τρόικα κάθε μήνα στα υπουργεία να τσεκάρει και να τιμωρεί. Θα υπάρχουν διαθέσιμα και κάποια λεφτά από το ΔΝΤ και από το ΤΧΣ και αν πετυχουμε και κάποιες χρηματοδοτήσεις μέσω των ευρωπαικών μηχανισμών, του EFSF για παράδειγμα, μπορούμε να θεωρήσουμε με σχετική ασφάλεια ότι θα τα καταφέρουμε εφόσον βέβαια συγκρατήσει τις ορέξεις του πολιτικός μας κόσμος και δεν αρχίσει τις ξέφρενες σπατάλες και τα ρουσφέτια.

Γρηγόρης Νικολόπουλος

Πηγή:www.reporter.gr