Του Κώστα Ράπτη
Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Shinzo Abe δεν έχει εξαπολύσει μόνο “πόλεμο ρευστότητας” στις διεθνείς αγορές. Έχει αποδυθεί και σε μια εντατική “επίθεση φιλίας” προς τις χώρες που περιβάλλουν την Ιαπωνία, με απώτερο στόχο την αντιμετώπιση αυτού που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως “κινεζική απειλή”.
Η επίσκεψή του στη Μόσχα της Δευτέρα (στο πλαίσιο μιας μεγάλης διεθνούς περιοδείας που στους σταθμούς της συμπεριλαμβάνει και την Τουρκία) ήταν η πρώτη Ιάπωνα πρωθυπουργού και σημαδεύθηκε από την παρουσία στην επίσημη ιαπωνική αντιπροσωπεία 120 επιχειρηματιών, καθώς η διάθεση εντατικότερης οικονομικής συνεργασίας φέρνει πιο κοντά δύο χώρες οι οποίες τυπικά τελούν σε... εμπόλεμη κατάσταση εδώ και επτά δεκαετίες που έληξε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Οι τέσσερις νήσοι βορείως της Χοκάιντο, τις οποίες οι μεν Ρώσοι αποκαλούν Νότιες Κουρίλες, οι δε Ιάπωνες “Βόρεια Επικράτεια” εξακολουθούν να αποτρέπουν την υπογραφή εκεχειρίας μεταξύ των δύο πλευρών, καθώς η Συνθήκη του Σαν Φρανσίσκο προέβλεπε την απόσπασή τους από την Ιαπωνία, χωρίς να κατονομάζει τον νέο τους κυρίαρχο, που ήταν ήδη de facto η Σοβιετική Ένωση.
Ήδη από τη δεκαετία του ΄50, είχε επιχειρηθεί η επίλυση του ζητήματος με την επιστροφή στην Ιαπωνία των δύο μικρότερων από τα τέσσερα νησιά (που όμως καλύπτουν μόνο το 7% της συνολικής επιφάνειάς τους) και αυτή η φόρμουλα επιχειρήθηκε να αναβιώσει σε έναν επόμενο γύρο συνομιλιών ο οποίος οδηγήθηκε σε αδιέξοδο το 2001.
Η Ιαπωνία επιμένει να της αναγνωρισθεί η ονομαστική κυριαρχία της επί των Κουρίλων, ακόμη και αν η πραγματική επιστροφή τους στη δικαιοδοσία της αναβληθεί επ΄ ΄αόριστον, ενώ και η Μόσχα σκλήρυνε τη στάση της με τις δύο επισκέψεις που πραγματοποίησε στα νησιά ο Dmitry Medvedev το 2010 ως πρόεδρος (πρώτος Ρώσος ηγέτης που πατούσε το πόδι του στα διαφιλονικούμενα εδάφη) και το 2012 ως πρωθυπουργός – με αποτέλεσμα να ανταλλαγούν πύρινες ανακοινώσεις από τα υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών.
Ωστόσο, αποδεικνύεται ότι ο “εθνικιστικής” Abe έχει αναπτύξει την κατάλληλη χημεία με τον Vladimir Putin, τον οποίο είχε ήδη συναντήσει τρεις φορές στο περιθώριο διεθνών συναντήσεων κατά την προηγούμενη πρωθυπουργία του το 2006-7.
Στο κοινό ανακοινωθέν των δύο ηγετών που εκδόθηκε τη Δευτέρα αναφέρεται ότι συμφωνήθηκε η έναρξη επαφών ώστε με την παρουσίαση κοινά αποδεκτών προτάσεων να τερματισθεί η “ανωμαλία” της μη υπογραφής συνθήκης. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για ένα σχέδιο “γη έναντι εμπορίου”, αν και είναι πρόωρο να εκτιμηθεί σε ποια κατεύθυνση θα επιλυθεί το ζήτημα των Κουρίλων νήσων.
Σε περιπτώσεις που η Μόσχα βρέθηκε αντιμέτωπη με χαμηλότερους τόνους, οι εδαφικές παραχωρήσεις αποδείχθηκαν απολύτως εφικτές: το 2008 υπογράφηκε συμφωνία επίλυσης συνοριακών διαφορών με την οποία η Κίνα αποκτούσε μιάμιση νήσο στον ποταμό Αμούρ, ενώ το 2010 τα θαλάσσια σύνορα Ρωσίας και Νορβηγίας στην Αρκτική οριοθετήθηκαν με την ισομερή κατανομή μιας διαφιλονικούμενης επί 40 χρόνια περιοχής ίσης με τη μισή έκταση της Γερμανίας.
Το οικονομικό δέλεαρ για μία τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων είναι μεγάλο, καθώς το διμερές εμπόριο αυξήθηκε πέρσι κατά 5,3%, φθάνοντας σε όγκο τα 32 δισ. δολάρια, ενώ για φέτος στοιχεία του Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου εμφανίζουν αύξηση κατά 6%.
Ήδη τη Δευτέρα ανακοινώθηκε ότι η Ιαπωνική Τράπεζα Διεθνούς Συνεργασίας από κοινού με την κρατική Vnesheconombank και το Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Επενδύσεων θα επεξεργασθούν πλάνα δανειοδότησης ιαπωνικών επιχειρήσεων που επιθυμούν να επενδύσουν στη Ρωσία.
Η Ιαπωνία αποτελεί τον υπ΄ αριθμόν ένα καταναλωτή υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκοσμίως, ενώ η Μόσχα επείγεται για ιαπωνικές επενδύσεις στην πλούσια σε φυσικούς πόρους πλην αραιοκατοικημένη ρωσική Άπω Ανατολή, για την οποία διατηρεί μόνιμο φόβο ότι θα αποτελέσει αντικείμενο κινεζικής (πληθυσμιακής και άλλης) “διείσδυσης.
Το γεγονός της ρωσικής αμφιθυμίας απέναντι στην Κίνα (εταίρο σε αρκετές περιστάσεις αλλά όχι αντικειμενικά σύμμαχο) εξηγεί και το γιατί Putin και Abe συμφώνησαν στη συγκρότηση κοινού συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών Άμυνας και Εξωτερικών των δύο πλευρών – ιαπωνική πρόταση την οποία χαρακτηριστικά έχουν αποκρούσει το τελευταίο διάστημα η Κίνα και η Νότιος Κορέα.
Το ότι πάντως ο Abe αναπτύσσει μια φρενήρη προσπάθεια οικειοποίησης γειτονικών χωρών, με πωλήσεις οπλισμού στις Φιλιππίνες και ανοίγματα στο Βιετνάμ, είναι κάτι που προοπτικά δημιουργεί πονοκεφάλους στη Ουάσιγκτον, εφόσον προκύπτει από μια “αυτοπεποίθηση” με αντικινεζική αιχμή, η οποία βασίζεται αποκλειστικά στην αμερικανική προστασία, και μπορεί να υπερβεί τα όρια, εκβιάζοντας την εμπλοκή των ΗΠΑ σε περιπέτειες που δεν έχουν επιλέξει.
Η επίσκεψή του στη Μόσχα της Δευτέρα (στο πλαίσιο μιας μεγάλης διεθνούς περιοδείας που στους σταθμούς της συμπεριλαμβάνει και την Τουρκία) ήταν η πρώτη Ιάπωνα πρωθυπουργού και σημαδεύθηκε από την παρουσία στην επίσημη ιαπωνική αντιπροσωπεία 120 επιχειρηματιών, καθώς η διάθεση εντατικότερης οικονομικής συνεργασίας φέρνει πιο κοντά δύο χώρες οι οποίες τυπικά τελούν σε... εμπόλεμη κατάσταση εδώ και επτά δεκαετίες που έληξε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Οι τέσσερις νήσοι βορείως της Χοκάιντο, τις οποίες οι μεν Ρώσοι αποκαλούν Νότιες Κουρίλες, οι δε Ιάπωνες “Βόρεια Επικράτεια” εξακολουθούν να αποτρέπουν την υπογραφή εκεχειρίας μεταξύ των δύο πλευρών, καθώς η Συνθήκη του Σαν Φρανσίσκο προέβλεπε την απόσπασή τους από την Ιαπωνία, χωρίς να κατονομάζει τον νέο τους κυρίαρχο, που ήταν ήδη de facto η Σοβιετική Ένωση.
Ήδη από τη δεκαετία του ΄50, είχε επιχειρηθεί η επίλυση του ζητήματος με την επιστροφή στην Ιαπωνία των δύο μικρότερων από τα τέσσερα νησιά (που όμως καλύπτουν μόνο το 7% της συνολικής επιφάνειάς τους) και αυτή η φόρμουλα επιχειρήθηκε να αναβιώσει σε έναν επόμενο γύρο συνομιλιών ο οποίος οδηγήθηκε σε αδιέξοδο το 2001.
Η Ιαπωνία επιμένει να της αναγνωρισθεί η ονομαστική κυριαρχία της επί των Κουρίλων, ακόμη και αν η πραγματική επιστροφή τους στη δικαιοδοσία της αναβληθεί επ΄ ΄αόριστον, ενώ και η Μόσχα σκλήρυνε τη στάση της με τις δύο επισκέψεις που πραγματοποίησε στα νησιά ο Dmitry Medvedev το 2010 ως πρόεδρος (πρώτος Ρώσος ηγέτης που πατούσε το πόδι του στα διαφιλονικούμενα εδάφη) και το 2012 ως πρωθυπουργός – με αποτέλεσμα να ανταλλαγούν πύρινες ανακοινώσεις από τα υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών.
Ωστόσο, αποδεικνύεται ότι ο “εθνικιστικής” Abe έχει αναπτύξει την κατάλληλη χημεία με τον Vladimir Putin, τον οποίο είχε ήδη συναντήσει τρεις φορές στο περιθώριο διεθνών συναντήσεων κατά την προηγούμενη πρωθυπουργία του το 2006-7.
Στο κοινό ανακοινωθέν των δύο ηγετών που εκδόθηκε τη Δευτέρα αναφέρεται ότι συμφωνήθηκε η έναρξη επαφών ώστε με την παρουσίαση κοινά αποδεκτών προτάσεων να τερματισθεί η “ανωμαλία” της μη υπογραφής συνθήκης. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για ένα σχέδιο “γη έναντι εμπορίου”, αν και είναι πρόωρο να εκτιμηθεί σε ποια κατεύθυνση θα επιλυθεί το ζήτημα των Κουρίλων νήσων.
Σε περιπτώσεις που η Μόσχα βρέθηκε αντιμέτωπη με χαμηλότερους τόνους, οι εδαφικές παραχωρήσεις αποδείχθηκαν απολύτως εφικτές: το 2008 υπογράφηκε συμφωνία επίλυσης συνοριακών διαφορών με την οποία η Κίνα αποκτούσε μιάμιση νήσο στον ποταμό Αμούρ, ενώ το 2010 τα θαλάσσια σύνορα Ρωσίας και Νορβηγίας στην Αρκτική οριοθετήθηκαν με την ισομερή κατανομή μιας διαφιλονικούμενης επί 40 χρόνια περιοχής ίσης με τη μισή έκταση της Γερμανίας.
Το οικονομικό δέλεαρ για μία τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων είναι μεγάλο, καθώς το διμερές εμπόριο αυξήθηκε πέρσι κατά 5,3%, φθάνοντας σε όγκο τα 32 δισ. δολάρια, ενώ για φέτος στοιχεία του Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου εμφανίζουν αύξηση κατά 6%.
Ήδη τη Δευτέρα ανακοινώθηκε ότι η Ιαπωνική Τράπεζα Διεθνούς Συνεργασίας από κοινού με την κρατική Vnesheconombank και το Ρωσικό Ταμείο Άμεσων Επενδύσεων θα επεξεργασθούν πλάνα δανειοδότησης ιαπωνικών επιχειρήσεων που επιθυμούν να επενδύσουν στη Ρωσία.
Η Ιαπωνία αποτελεί τον υπ΄ αριθμόν ένα καταναλωτή υγροποιημένου φυσικού αερίου παγκοσμίως, ενώ η Μόσχα επείγεται για ιαπωνικές επενδύσεις στην πλούσια σε φυσικούς πόρους πλην αραιοκατοικημένη ρωσική Άπω Ανατολή, για την οποία διατηρεί μόνιμο φόβο ότι θα αποτελέσει αντικείμενο κινεζικής (πληθυσμιακής και άλλης) “διείσδυσης.
Το γεγονός της ρωσικής αμφιθυμίας απέναντι στην Κίνα (εταίρο σε αρκετές περιστάσεις αλλά όχι αντικειμενικά σύμμαχο) εξηγεί και το γιατί Putin και Abe συμφώνησαν στη συγκρότηση κοινού συμβουλίου των υπουργών Εξωτερικών Άμυνας και Εξωτερικών των δύο πλευρών – ιαπωνική πρόταση την οποία χαρακτηριστικά έχουν αποκρούσει το τελευταίο διάστημα η Κίνα και η Νότιος Κορέα.
Το ότι πάντως ο Abe αναπτύσσει μια φρενήρη προσπάθεια οικειοποίησης γειτονικών χωρών, με πωλήσεις οπλισμού στις Φιλιππίνες και ανοίγματα στο Βιετνάμ, είναι κάτι που προοπτικά δημιουργεί πονοκεφάλους στη Ουάσιγκτον, εφόσον προκύπτει από μια “αυτοπεποίθηση” με αντικινεζική αιχμή, η οποία βασίζεται αποκλειστικά στην αμερικανική προστασία, και μπορεί να υπερβεί τα όρια, εκβιάζοντας την εμπλοκή των ΗΠΑ σε περιπέτειες που δεν έχουν επιλέξει.
Πηγή:www.capital.gr
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.