Της Ελλης Πάνου
Τον περασμένο Μάιο, με την κρίση στην ευρωζώνη να σοβεί, ο Νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν προέβλεπε σε άρθρο του στους «New York Times» ότι είναι θέμα μηνών «το πείραμα του κοινού νομίσματος να φτάσει στο τέλος του». Την ίδια άποψη εξέφρασαν και πολλοί άλλοι αναλυτές και όλοι διαψεύστηκαν. Το 2013 βρήκε τη νομισματική ένωση των 17 ενωμένη, αλλά παγιδευμένη στα γρανάζια της λιτότητας, των περικοπών, της ύφεσης, της ανεργίας και της σχεδόν μηδενικής ανάπτυξης. Τη βρήκε να συρρικνώνεται οικονομικά, με τους λαούς της να μην μπορούν να σηκώσουν κεφάλι.
To κερασάκι σ” αυτήν την τούρτα λιτότητας είναι το νέο δημοσιονομικό σύμφωνο που ενέκρινε με πολύ κόπο η Ε.Ε. τον περασμένο Μάρτιο, το οποίο τυπικά έχει τεθεί σε ισχύ από χθες -επικυρωμένο από τουλάχιστον 12 χώρες, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα- και προβλέπει μεταξύ άλλων αυστηρές τιμωρίες για όσα μέλη παραβιάζουν τα όρια ελλείμματος και χρέους, με στενή, παρεμβατική επίβλεψη και από την Κομισιόν.
Η Ανγκελα Μέρκελ -κυρίαρχη σ” αυτό το «παιχνίδι της δημοσιονομικής σύνεσης»- συνέστησε υπομονή και φρόντισε, στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά της, να ενημερώσει τους πάντες ότι το οικονομικό περιβάλλον της ευρωζώνης θα είναι ακόμα πιο δύσκολο τη νέα χρονιά και ότι η κρίση σε καμία περίπτωση δεν έχει ξεπεραστεί.
Για τους Ιταλούς, τους Πορτογάλους, τους Ισπανούς, τους Ιρλανδούς, τους Γάλλους και φυσικά τους Ελληνες -αλλά και για τα λιγότερο εύπορα κοινωνικά στρώματα, πιο βόρεια- η προειδοποίηση ήταν περιττή. Το 2013 ήδη από την πρώτη μέρα του έκανε βαρύ ποδαρικό, με το ζωνάρι σφιγμένο μέχρι ασφυξίας…
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ -… μπλακάουτ στις συγκοινωνίες
Στην Πορτογαλία, αναλυτές, πολιτικοί και εφημερίδες διαγκωνίζονται για τον πιο εντυπωσιακό χαρακτηρισμό, όπως «δημοσιονομικός σεισμός», «ένοπλη ληστεία», «φορολογική ναπάλμ». Οπως και να χαρακτηριστεί, πάντως, ο προϋπολογισμός του 2013 είναι ο εφιάλτης των μεσαίων και χαμηλότερων εισοδημάτων -δηλαδή της μεγάλης πλειονότητας του λαού- αφού περιλαμβάνει τις μεγαλύτερες αυξήσεις φόρων στην ιστορία της Πορτογαλίας.
Ο πρόεδρος της χώρας, Καβάκο ντα Σίλβα, έβαλε μεν την υπογραφή του, θέτοντας σε ισχύ τα προβλεπόμενα μέτρα από την 1η Ιανουαρίου, ωστόσο δήλωσε ότι θα ζητήσει τη γνώμη του Συνταγματικού Δικαστηρίου για τη νομιμότητά του. Νομιμότητα την οποία αμφισβητούν ήδη εμπράκτως οι εργαζόμενοι στις δημόσιες συγκοινωνίες (σιδηροδρομικοί, οδηγοί λεωφορείων κ.ά.) που απήργησαν πρωτοχρονιάτικα «παγώνοντας» την οικονομική δραστηριότητα.
Με προσφυγή στα δικαστήρια απειλούν και τα κόμματα της Αριστεράς, ενώ αρκετοί πολιτικοί αναλυτές τα χαρακτηρίζουν ήδη αντισυνταγματικά. Η δεξιά κυβέρνηση συνασπισμού τού Πάσος Κοέλιο αποφάσισε την αύξηση του φόρου εισοδήματος περισσότερο από 30%, ανεβάζοντας κατά μέσο όρο τις κλίμακες κατά ένα τρίτο: από 9,8% στο 13,2%. Επιπλέον, όποιος αμείβεται πάνω από τον κατώτατο μισθό των 485 ευρώ μηνιαίως -συμπεριλαμβανομένων των συνταξιούχων- θα πληρώνει και μια έξτρα εισφορά 3,5%!
Ακόμα και μέσα στο στρατόπεδο της Δεξιάς, πολλοί διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους. «Τα μέτρα δεν θα τιμωρήσουν απλώς τη μεσαία τάξη, αλλά θα την αποτελειώσουν», είπε φανερά οργισμένος ο προκάτοχος του Κοέλιο, πρώην ηγέτης του κυβερνώντος κόμματος, Λουίς Μάρκες Μέντες. Οσο για τον συντηρητικό πρώην υπουργό Οικονομικών Αντόνιο Φέλιξ, τα μέτρα σίγουρα θα προκαλέσουν ισχυρό σεισμό, «είτε θα είναι καταστροφικός των 7 Ρίχτερ είτε ολέθριος των 8 Ρίχτερ».
Σε αδυναμία να πετύχει τους δημοσιονομικούς στόχους της, λόγω και της πρωτοφανούς ύφεσης, η κυβέρνηση άλλαξε ρότα και κατέφυγε στην αύξηση των φόρων για να γεμίσει τα κρατικά ταμεία, στοχεύοντας αρχικά στα «υψηλά εισοδήματα». Το πρόβλημα είναι ότι στην Πορτογαλία, όπου ένας μέσος μισθός είναι της τάξης των 800 ευρώ, υπάρχει έλλειψη εκατομμυριούχων και εύποροι θεωρούνται όσοι ανήκουν στη μεσαία τάξη.
Ενα ζευγάρι, για παράδειγμα, που κερδίζει 7.000 ευρώ τον μήνα θα ανήκει πλέον στην ανώτερη κλίμακα -από 46,5% έως 48%- στην οποία μέχρι τώρα ανήκαν οικογενειακά εισοδήματα από 12.000 ευρώ και πάνω. Και θα έχει και την επιπλέον επιβάρυνση 2,5% για τον λεγόμενο, και εκεί «φόρο αλληλεγγύης». Τα μέτρα που φορτώνουν κι άλλο βάρος στους μισθωτούς και τους συνταξιούχους δοκιμάζουν τις αντοχές ενός ήδη καταπονημένου λαού, χωρίς να αντιμετωπίζει το πρόβλημα της «μαύρης οικονομίας», που υπολογίζεται ότι αντιστοιχεί στο 20% του ΑΕΠ.
ΙΤΑΛΙΑ – «Αντίο» Μόντι με μπαράζ νέων φόρων
Σε μια χώρα που ατενίζει την πολιτική άβυσσο για άλλη μια φορά, τα «δώρα» που φέρνει μαζί του το 2013 είναι τρεις νέοι φόροι, αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, περικοπές επιδομάτων, βαθιές περικοπές στο κοινωνικό κράτος με έμφαση στην υγεία, εργασιακές μεταρρυθμίσεις, αυξήσεις στο φυσικό αέριο και στα διόδια, αλλά και υποσχέσεις για πάταξη της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής. Ο απολογισμός της χρονιάς που πέρασε ήταν ιδιαίτερα επώδυνος για τον νότο της χώρας, όπου η κρίση έχει κοστίσει 24 δισ., δηλαδή μια πτώση του ΑΕΠ της τάξης του 6,8%, και 330.000 εργαζόμενοι έχασαν τις δουλειές τους με την ανεργία να εκτοξεύεται στο 17,4%.
«Ο στόχος μας είναι να μειώσουμε το βάρος για τους φορολογούμενους» διακηρύσσει στον ετήσιο απολογισμό της η κυβέρνηση Μόντι, δικαιολογεί τις περικοπές των κρατικών δαπανών υποστηρίζοντας ότι «δεν πρέπει να ενδώσει η Ρώμη στις πιέσεις των διαπλεκόμενων συμφερόντων που αρνούνται να απεμπολήσουν τα προνόμιά τους», και υπερασπίζεται τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, αλλά και τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις και αποζημιώσεις δηλώνοντας ότι είχε στο μυαλό της το μέλλον της νέας γενιάς.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία, αυτή η νέα γενιά φαίνεται να έχει χάσει τελείως τον δρόμο της: οι άνεργοι κάτω των 35 ετών αυξήθηκαν δραματικά, τα ποσοστά τους έφτασαν στο 36,5% του συνόλου από 30,4% που ήταν το 2011.
Ο Μάριο Μόντι μπορεί να έσωσε την Ιταλία από μια καταστροφική χρεοκοπία, σχολίαζε το Reuters, αλλά η δυναμική ανάπτυξης της οικονομίας είναι το ίδιο αδύναμη όσο στο παρελθόν, και αυτό σημαίνει ότι οι προοπτικές για βιώσιμη μείωση του τεράστιου χρέους της παραμένουν εύθραυστες.
ΓΑΛΛΙΑ – «Διάσωση» με μεγαλύτερη… ευελιξία
H βρετανική «Daily Mail» ισχυριζόταν προ ημερών ότι η σοσιαλιστική κυβέρνηση της Γαλλίας, στο πλαίσιο των μέτρων εξοικονόμησης, σκέπτεται από το 2013 να κλείνει τους διακόπτες στους δρόμους και στα δημόσια κτίρια τα βράδια μία ώρα μετά τα μεσάνυχτα μέχρι τις 7 το πρωί, αφήνοντας στο σκοτάδι την Πόλη του Φωτός. «Οι Γάλλοι σοσιαλιστές αρνούνται να δουν την πραγματικότητα», σχολίαζε το γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel» καλώντας εμμέσως τον Φρανσουά Ολάντ να τολμήσει επιτέλους τις δομικές μεταρρυθμίσεις που θα βάλουν την οικονομία στον σωστό δρόμο. Για τον Γάλλο πρόεδρο, ωστόσο, οι λύσεις έχουν ήδη δρομολογηθεί.
Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του, αφού υποστήριξε ότι «η ευρωζώνη διασώθηκε… έχοντας θέσει πλέον σε εφαρμογή τα εργαλεία που της έλειπαν», επέμενε στη φορολόγηση των πλουσίων, παρά την απόρριψη από το Συνταγματικό Δικαστήριο των σχεδίων του να επιβάλει χαράτσι 75% για εισοδήματα άνω του 1 εκατομμυρίου.
«Θα φορολογηθούν περισσότερο εκείνοι που έχουν περισσότερα», είπε. «Αυτό είναι το νόημα της έκτακτης συνεισφοράς των μεγαλύτερων εισοδημάτων που θα επαναπροσδιοριστεί σε συνέχεια της απόφασης του Συνταγματικού Συμβουλίου, χωρίς όμως να αλλάξει ο στόχος της».
Ο Ολάντ υποσχέθηκε, ακόμα, να δώσει προτεραιότητα στην εκπαίδευση, στη μείωση της ανεργίας, στην έναρξη διαπραγματεύσεων με τους κοινωνικούς εταίρους -μιλώντας για μεγαλύτερη «ευελιξία» στις εργασιακές σχέσεις- και στην εκπόνηση προγράμματος επενδύσεων για τον «εκμοντερνισμό της Γαλλίας μέχρι το 2020».
Δεν μπορεί να υπάρξει λύση χωρίς να βρεθεί διέξοδος για τα εκατομμύρια των ανέργων, τονίζουν αναλυτές, ειδικά για τους νέους: 22% είναι το ποσοστό τους για τις ηλικίες 15-24. Το 16,7% των νέων αυτής της ηλικιακής ομάδας έχουν εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια, ενώ το 82% όσων νέων εργάζονται έχουν προσληφθεί με ειδικές συμβάσεις ελαστικής εργασίας, οι οποίες στην ουσία επιδοτούνται από το κράτος.
ΙΣΠΑΝΙΑ – Κακά μαντάτα για τους Ισπανούς
Είναι καλό να έχει κανείς φιλοδοξίες, αλλά ο Ισπανός υπουργός Οικονομικών έβαλε ψηλά τον πήχη. Στη χώρα όπου η ανεργία βασιλεύει, ο Λούις ντε Γκίντος, υπερασπιζόμενος τα μέτρα της κυβέρνησής του, ισχυρίστηκε χθες ότι στα τέλη της νέας χρονιάς θα έχουν δημιουργηθεί χιλιάδες θέσεις εργασίας, αποτέλεσμα της εργασιακής μεταρρύθμισης. Μέχρι όμως το όνειρο να γίνει πραγματικότητα, το 2013 έφτασε φορτωμένο με κακές ειδήσεις για την τσέπη των Ισπανών: αυξήσεις φόρων, πρεμιέρα για νέα τέλη, αυξήσεις σε βασικά είδη και υπηρεσίες.
Το νερό, για παράδειγμα, θα αυξηθεί κατά 0,75 ευρώ τον μήνα για κατανάλωση έως 25 κυβικά το δίμηνο, αύξηση 4,2% σε σχέση με το 2012. Η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος παίρνει πάλι την ανιούσα ενώ κατά 2,4% πιο ακριβά θα είναι τα διόδια. Πιο πολύ θα κοστίζουν οι μετακινήσεις με τα δημοτικά μέσα μεταφοράς, αυξημένες πάνω από 6% θα είναι και οι χρεώσεις στα αεροδρόμια.
Νέες εισφορές επιβάλλονται για να τελεστεί το μυστήριο του γάμου, περίπου 7% και 3% αντίστοιχα αυξάνεται το πάρκινγκ σε γκαράζ και ελεγχόμενες θέσεις στους δρόμους για τα εκατομμύρια κατόχων αυτοκινήτων της Μαδρίτης, 2,95% αυξημένη η τιμή των γραμματοσήμων, ενώ από το 2013 τα φαρμακεία θα πρέπει να εισπράττουν 1 ευρώ για κάθε συνταγή πελατών τους – εργαζομένων και συνταξιούχων.
Από τα λίγα καλά νέα: αναπροσαρμογή κατά 2% για συντάξεις κάτω των 1.000 ευρώ, αύξηση του κατώτατου μισθού περίπου κατά 4 ευρώ και πάγωμα αντί για μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.