Κατασκευάζοντας συναίνεση

parapolitika.gr

Τα διλήμματα δύο αιώνων, όπως αυτά μεταξύ αγοράς και σχεδιασμένης οικονομίας, ιδιωτικής ή κοινωνικής ιδιοκτησίας, δημοκρατίας ή δικτατορίας, τα τελευταία χρόνια αντικαταστάθηκαν από μια «ευρεία συναίνεση» έγραφε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ο Τ. Meyer(1), ενώ στις ΗΠΑ, ήδη από τη δεκαετία του ’80, ο Ν. Chomsky και ο Ε. Herman, έκαναν ρητή αναφορά σε αυτή τη διαδικασία στο γνωστό έργο τους «Κατασκευάζοντας συναίνεση», στο οποίο ανέλυαν τον τρόπο με τον οποίο τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης έχουν επί πολλές δεκαετίες παρουσιάσει στο κοινό τους μια άποψη του κόσμου και των συγκρούσεών του κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στα συμφέροντα του στρατιωτικού-βιομηχανικού κατεστημένου των ΗΠΑ(2).

Τοιουτοτρόπως, τη δεκαετία που πέρασε, κυριάρχησε η άποψη ότι η οικονομική πολιτική στις προηγμένες χώρες άγεται από μια αναδυόμενη νέα συναίνεση επί αρχών και πρακτικής, με προφανή σύγκλιση μεταξύ σοσιαλδημοκρατών και νεοφιλελεύθερων που είχαν ως ιδεολογικό όχημά τους το πόνημα του Α. Γκίντενς «Ο τρίτος δρόμος»(3), ένα κράμα σοσιαλδημοκρατικών, φιλελεύθερων και εθνικών συντηρητικών στοιχείων.

Η εκσυγχρονιστική κεντροαριστερά, όπως ονομάστηκε, υπήρξε ένα πολιτικό ρεύμα που δεν κατέστη δυνατόν να μορφοποιηθεί σε πολιτικό σύστημα και που ανέδειξε ως πνευματικά της πουλέν τους Μπιλ Κλίντον, Τόνι Μπλερ, Γκέρχαρντ Σρέντερ και Λιονέλ Ζοσπέν, που κατά βάθος έλκονταν από την κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας και του νεοφιλελευθερισμού, των οποίων υποτίθεται ότι ήταν πολέμιοι. Στην Ελλάδα γνήσιος εκφραστής αυτού του ρεύματος υπήρξε ο Κ. Σημίτης, ο οποίος και δρομολόγησε την οδό της σύγκλισης μεταξύ σοσιαλδημοκρατών και φιλελεύθερων -παρά την κομματική παραφιλολογία περί του αντιθέτου, ιδιαιτέρως σε προεκλογικές περιόδους- ακολουθώντας μια πολιτική που χαρακτηριζόταν από την πλήρη σχεδόν σύμπτωση κεντρικών θέσεων και επιλογών των δύο μεγάλων κομμάτων εξουσίας (ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ.) σε βασικούς τομείς διαχείρισης της εξουσίας, όπως είναι η εξωτερική πολιτική, η οικονομία, η απονομή δικαιοσύνης και η παιδεία, με ελάχιστες διαφοροποιήσεις, κυρίως σε ό,τι αφορά τον σχεδιασμό και τη στρατηγική υλοποίησης των επιδιωκόμενων στόχων.

Με την κυβέρνηση Παπαδήμου, η συναίνεση αυτή, που είχε δρομολογηθεί από τον πρώην στενό συνεργάτη του Κ. Σημίτη, βρίσκει σήμερα στην ελληνική πολιτική σκηνή την πλήρη εφαρμογή της, με την απαραίτητη συνεπικουρία μεγάλου μέρους των ΜΜΕ της «θυγατρικής» της εξουσίας όπως ευστόχως τα χαρακτήρισε ο Ι. Ραμονέ(4).

Ηδη τα ΜΜΕ (ιδιαιτέρως τα μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια) εργάζονταν προς την κατεύθυνση αυτή, προετοιμασίας δηλαδή της κοινής γνώμης προκειμένου να αποδεχθεί το ενδεχόμενο συναίνεσης, καλλιεργώντας το απαιτούμενο κλίμα ανασφάλειας και εκφοβισμού στο κοινό τους, το οποίο βεβαίως εξακολουθεί να αγνοεί τις επιπτώσεις που θα επιφέρει μακροπρόθεσμα στη ζωή του η εφαρμογή της συμφωνίας της 26.10.2011 από τη βραχυπρόθεσμη κατά τα άλλα κυβέρνηση του κ. Παπαδήμου. Διότι με τη νεοσχηματισθείσα κυβέρνηση ισχύει το εξής οξύμωρο: Ο βραχύς βίος της θα είναι αντιστρόφως ανάλογος με τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των πεπραγμένων της.

Το colpo grosso του δημοψηφίσματος, προκειμένου να μη γίνουν άμεσα εκλογές που θα έθεταν σε κίνδυνο το πείραμα που εφαρμόζει ο νεοφιλελευθερισμός στη χώρα μας, πέτυχε. Η επόμενη χώρα που μπήκε στο κάδρο είναι η Ιταλία και έπεται συνέχεια.

Αν ωστόσο η «ομπρέλα» της κ. Μέρκελ προσώρας λειτούργησε, στο επόμενο «φτέρνισμα» των ΗΠΑ, η Ε.Ε. θα αναζητεί «αλεξικέραυνο», το οποίο όμως δεν διαθέτει, γιατί η κρίση που διέρχεται το καπιταλιστικό σύστημα είναι πλέον δομική. Αλλως ειπείν, ο καπιταλισμός «παίζει τα ρέστα του», με τους λαούς της Ευρώπης σε ρόλο θεατή να παρακολουθούν «ταπί και ψύχραιμοι» σκηνές από τα προσεχώς… Και το ερώτημα είναι ένα: Ως πότε;

(1) Meyer Τ. (1992) «Die Inszenierung des Scheins. Voraussetzungen und Folgen symbolischer Politik». Essay-Montage. Frankfurt a.Μ.: Suhrkamp.

(2) Chomsky Ν. and Herman Ε. (1988) «Manufacturing Consent», New York, «Pantheon».

(3) Γκίντενς Α. (1998) «Ο τρίτος δρόμος. Η ανανέωση της σοσιαλδημοκρατίας», Αθήνα, «Πόλις».

(4) Ραμονέ Ι. (1999) «Η Τυραννία των ΜΜΕ». Αθήνα, «Πόλις».

http://www.enet.gr/ via http://www.inprecor.gr