Η φαρσοτραγωδία

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ

Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους εξελίσσεται σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο ψυχόδραμα. Η διεθνής κερδοσκοπία παίζει ρόλο σε αυτό, όμως το ίδιο το ζήτημα ανακύπτει αφ' εαυτού, τόσο στο πεδίο της οικονομικής πολιτικής όσο και της οικονομικής θεωρίας.

Μέσα σε ορυμαγδό, ενοχοποιούνται για νοσηρό ενδιαφέρον όσοι στοιχηματίζουν στην ελληνική πτώχευση, όμως ενοχοποιούνται επίσης οι πιστωτές που εμπιστεύθηκαν τη φερεγγυότητα του Ελληνικού Δημοσίου. Δεινό το σημερινό ακριβό χρήμα, αλλά δεινότερο το φθηνό, που μέχρι πρόσφατα με «κακοήθεια» μας παραχωρούσαν οι αγορές, προκειμένου να μας παγιδεύσουν στη σημερινή χρεοκοπία.

Σύμφωνα με τον πατριάρχη του φιλελευθερισμού, Φρειδερίκο Χάγιεκ, το φθηνό χρήμα προκαλεί λανθασμένες αποφάσεις και στρεβλώσεις στην οικονομία, ώστε η κρίση να επιβάλλεται ως θεραπευτική μέθοδος. Η ακραία φιλελεύθερη τοποθέτηση υιοθετείται σήμερα από τη «σοσιαλιστική» κυβέρνηση, αλλά και από μερίδα της άκρας Αριστεράς. Καλύπτεται έτσι η τρέχουσα οικονομική και κοινωνική κατεδάφιση, υπό το πρόσχημα της αναγκαίας και υποθετικής αναδιάρθρωσης της χώρας. Ωστόσο, σε συνθήκες κατεδάφισης, τα πάντα γκρεμίζονται και ουδέν οικοδομείται. Η καταρρέουσα οικονομία δεν οδηγείται πουθενά. Μόνο με αυξητικούς ρυθμούς διατηρείται η αναγκαία πλαστικότητα της οικονομίας, ώστε να οδηγηθεί σε διαφορετικό δρόμο και υπόδειγμα. Με την εξαίρεση πολέμων και φυσικών καταστροφών, στην οικονομική ιστορία ουδέποτε νέο υπόδειγμα προέκυψε έπειτα από κατάρρευση παλαιού, αλλά πάντοτε μέσω μεταρρυθμίσεων και διαφορετικής διαχείρισης του τελευταίου.

Το Bloomberg προαναγγέλλει την ελληνική αναδιάρθρωση σαν φάρσα που θα τελειώνει σαν μοιραία τραγωδία. Μεταξύ αστείου και σοβαρού, θα γίνει ό,τι είναι να γίνει, αλλά κανείς δεν θα αντιλαμβάνεται τι ακριβώς γίνεται. Ο Σαρλ Γουάιπλοζ από τη Γενεύη σημειώνει ότι με την αναδιάρθρωση χρέους των υπερχρεωμένων ευρωπαϊκών χωρών συμβαίνει σήμερα ό,τι ακριβώς με το σεξ στη βικτοριανή Αγγλία: αυτό απασχολούσε όλους, αλλά απαγορευόταν ακόμη και η παραμικρή αναφορά σε αυτό. Σήμερα, η αναδιάρθρωση βρίσκεται στο μυαλό όλων, ενώ οι κυβερνήσεις απαγορεύουν κάθε συζήτηση γι' αυτήν. Και όμως, η βαρύτητα των θεμάτων δεν καθορίζεται από την ατζέντα των κυβερνήσεων.

Το ελληνικό χρέος αποβαίνει μη εξυπηρετήσιμο, κυρίως μετά τις ευρωπαϊκές αποφάσεις της 25ης Μαρτίου, που μονιμοποιούν αυτοτροφοδοτούμενη ύφεση, ώστε η εξυπηρέτηση του χρέους να αποβαίνει αδύνατη. Αιτία της υφεσιακής επιτάχυνσης δεν είναι τόσο το ύψος του χρέους όσο κυρίως τα μέτρα που επιβάλλονται με πρόσχημα την αντιμετώπισή του. Αφαιρούνται από την οικονομία τόσοι πόροι, ώστε πλήττεται η δυνατότητά της να παράγει νέο εισόδημα και εκμηδενίζεται σε βάθος χρόνου η ικανότητα αποπληρωμής των χρεών.

Συνειδητοποιείται σήμερα από τους δανειστές αυτό που επιδεικτικά αγνοείται από τους κυβερνώντες. Οι πρώτοι ανακινούν το ζήτημα της αναδιάρθρωσης, προκειμένου να εξασφαλιστούν στο μέλλον, οι δεύτεροι επιδίδονται σε λεονταρισμούς, που επαυξάνουν τις ανησυχίες των πρώτων, αντί να τις μειώνουν. Ο συντηρητικός σύμβουλος της Μέρκελ, Χανς-Βέρνερ Ζιν, εκτιμά ότι η χώρα του θα χάσει περισσότερα δανείζοντας την Ελλάδα προκειμένου να πληρώνει τις πιστώτριες γερμανικές τράπεζες από ό,τι διαγράφοντας μέχρι και 50% της αξίας των ελληνικών ομολόγων. Το αυτό ισχύει για το ιρλανδικό και το πορτογαλικό χρέος.

Οι τρεις ευπαθείς χώρες, που αντιπροσωπεύουν 9% της ευρωζώνης, απορροφούν σήμερα 35% της ευρωπαϊκής νομισματικής κυκλοφορίας και προβλέπεται να την απορροφήσουν ολόκληρη σε 6-7 χρόνια, σημειώνει ο ίδιος. Το κοινό νόμισμα οδηγεί σε αναγκαστικές μεταφορές πόρων από τις πλεονασματικές χώρες προς τις ελλειμματικές, ακόμη και αν αυτές δεν αποφασίζονται από κανέναν. Δεν χρειάζεται λιτότητα μισθών, αρκεί ο έλεγχος των νομισματοπιστωτικών μεγεθών. Η εισοδηματική πολιτική πρέπει να παραμένει εθνική, ενώ η νομισματο-πιστωτική, ευρωπαϊκή. Ο Λαρς Φελντ, επίσης σύμβουλος της καγκελαρίου, προτιμά την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους από την ατελείωτη αναχρηματοδότησή του. Οχι μόνον επειδή το κόστος για τη Γερμανία είναι μικρότερο, αλλά επίσης επειδή ανακάμπτει έτσι η οικονομία του οφειλέτη, ώστε να ανακτά σε βάθος χρόνου την ικανότητα αποπληρωμής.

Η ελληνική κυβέρνηση δεν πείθει κανέναν, ενόσω αρνείται να αντιληφθεί αυτό που έχουν ήδη αντιληφθεί οι δανειστές της: ότι με κατεστραμμένη οικονομία, ούτε αλλαγή προκύπτει ούτε τα χρέη εξυπηρετούνται. Οτι απαράκαμπτη προϋπόθεση για αμφότερα είναι η αποκατάσταση των αυξητικών ρυθμών. Οταν σπάζει ο κινητήρας, η οικονομία δεν πηγαίνει πουθενά. Προϋπόθεση για να πάει οπουδήποτε, είναι ο κινητήρας να διατηρείται σε κίνηση.

kvergo@gmail.com