Ο Krugman, η χίμαιρα της λιτότητας και η Ελλάδα

του Αλέξανδρου Μανωλάτου

Η τριπλή υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας Ελλάδας, Πορτογαλίας καιΚύπρου από την Standard & Poors, δημιούργησε για ακόμη μια φορά αίσθηση προκαλώντας την αντίδραση τόσο της Αθήνας όσο κυρίως του ΔΝΤ και της Κομισιόν.

Ωστόσο δεν παύει να γεννά αμφιβολίες και ερωτήματα για την οικονομική πολιτική σκληρής λιτότητας που ακολουθούν τα κράτη της ΕΕ. Η σχετική συζήτηση ανοίγει σε μια εξαιρετικα κρίσιμη στιγμή για την Ελλάδα καθώς οι προσπάθειες περιορισμού του ανοίγματος μεταξύ εσόδων και εξόδων δεν φαίνεται να αποδίδουν.

Με προσφατο άρθρο του στους New York Times o νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman υποστηρίζει ότι η άνοδος των επιτοκίων των ιρλανδικών ομολόγωνπάνω από το 10%, η αναθεώρηση προς τα πάνω του ελλείμματος από την κυβέρνηση της Μ. Βρετανίας και η πτώση της κυβέρνησης της Πορτογαλίας, είναι γεγονότα που αποδεικνύουν ότι η πολιτική λιτότητας που ακολούθησαν τα ευρωπαϊκά κράτη είναι λανθασμένη.

Το βασικό επιχείρημα του Krugman είναι ότι μια σφιχτή δημοσιονομική πολιτική που επιβάλει απότομη μείωση των δημόσιων δαπανών έχει άμεσες επιπτώσεις στην ανάπτυξη. Οι αυξήσεις στους φόρους και η περικοπή των δαπανών επιβραδύνουν την οικονομία. Παράλληλα δημιουργούν τεράστιο κοινωνικό κόστος με την αύξηση της ανεργίας. Αλλά το χειρότερο για τον Krugman είναι ότι η αύξηση της ανεργίας δεν έχει κανένα δημοσιονομικό αντίκρισμα.

Η περικοπή των δαπανών “σε μια οικονομία που βρίσκεται σε βαθιά ύφεση είναι τελικά μάταιη και με καθαρά δημοσιονομικούς όρους: όσα κέρδη εξασφαλίζονται από την μείωση των δαπανών εξανεμίζονται από την μείωση των εσόδων, καθώς συρρικνώνεται η οικονομία.”

Όσοι υποστήριξαν αυτή την πολιτική υπέπεσαν, σύμφωνα με τον Krugman, σε ένα βασικό λάθος. Θεώρησαν ότι το ρίσκο της ύφεσης είναι μικρό επειδή τα μέτρα λιτότητας θα αυξήσουν την εμπιστοσύνη των αγορών στην οικονομία και τελικά θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας.

Οι υποστηρικτές της λιτότητας “υπολόγισαν ότι η μείωση στις δημόσιες δαπάνες θα αποφέρειγρήγορα αποτελέσματα με την αύξηση της εμπιστοσύνης και ότι οι επιπτώσεις στην ανάπτυξηκαι στις θέσεις εργασίας θα είναι μικρές.” Αυτό υπήρξε και το λάθος της Μ. Βρετανίας και του Ντ. Κάμερον που πίστεψαν ότι η αύξηση της εμπιστοσύνης των αγορών θα διορθώσει τα πάντα.

H σωστή στρατηγική σύμφωνα πάντα με τον Krugman είναι να ενισχυθεί πρώτα ο τομέας της εργασίας και να καταπολεμηθεί το έλλειμμα αργότερα. Όπως γράφει στο άρθρο του, το πρόβλημα της ύφεσης πρέπει να αντιμετωπιστεί σε δύο διαδοχικές φάσεις, με ένα πρόγραμμα που θα δίνει άμεση έμφαση στην δημιουργία θέσεων εργασίας και ταυτόχρονα θα συνοδεύεται από μια μακροχρόνια πολιτική μείωσης των ελλειμμάτων.

Ο ίδιος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στους Aμερικανούς πολιτικούς να μην ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ευρώπης καθώς μια τέτοια πολιτική μπορεί να οδηγήσει τις ΗΠΑ ακόμα και στην θέση που βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα.


http://www.euro2day.gr