Η «φούσκα» της (επιτυχημένης;) τουρκικής διπλωματίας

Του Δημήτρη Μπεκιάρη
Η διπλωματική υπεδραστηριότητα δεν εγγυάται πάντοτε τα θετικά αποτελέσματα και η διαπίστωση αυτή «ταιριάζει γάντι» στην Τουρκία, στον πρωθυπουργό της γειτονικής χώρας Ταγίπ Ερντογάν, στον υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και σε όλους τους «προφέσορες» της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, οι οποίοι με βάση την προοπτική εξέλιξης της χώρας τους σε περιφερειακή και σε παγκόσμια δύναμη, στις επόμενες, δεκαετίες διεξάγουν ένα είδος πολυμέτωπης, πλουραλιστικής και υπερ – πληθωρικής εξωτερικής πολιτικής διαταράσσοντας ισορροπίες δεκαετιών στο ευρύ γεωγραφικό πλαίσιο της ανατολικής λεκάνης της μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, της βαλκανικής χερσονήσου και του Καυκάσου. Ωστόσο η ελληνική πλευρά, δείχνει να υπερεκτιμά τις δυνατότητες της τουρκικής διπλωματίας, να αντιμετωπίζει με δέος τις δυνατότητες του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και να φοβικά σύνδρομα. επιδεικνύει έναντι της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής Κορυφαίο παράδειγμα είναι η ατολμία της Αθήνας να προχωρήσει στον καθορισμό των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών της, όπως ακριβώς, παρά τις απειλές της Άγκυρας, έπραξε η Κύπρος.

Το ερωτήματα τελικά είναι τα εξής: Πόσο επιτυχημένη είναι η τουρκική εξωτερική πολιτική ; Αξίζει η Ελλάδα να αντιμετωπίζει με δέος την τουρκική διπλωματία;
Αναποτελεσματικότητα
Η τουρκική εξωτερική πολιτική, τα τελευταία χρόνια και εξαιτίας της παρουσίας του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου ή άλλως, όπως έχουν πει και οι Αμερικανοί του «Κίσσινγκερ της τουρκικής διπλωματίας» έχει επενδύσει στο νεο – οθωμανικό δόγμα, το οποίο σε γενικές γραμμές συνιστά την επιστροφή της Τουρκίας στα εδάφη της πάλαι ποτέ Οθωμανικής αυτοκρατορίας, υπό την έννοια της βελτίωσης της επιρροής της στο γεωγραφικό φάσμα που όριζε την Οθωμανική Αυτοκρατορία τον 17ο αιώνα. Σε αυτό το πλαίσιο η Άγκυρα, εκτός της βελτίωσης των σχέσεων της με τις ισλαμικές χώρες, του ισλαμικούς παράγοντες και τον αραβικό (σε ένα βαθμό) κόσμο και της προσπάθειάς της να στείλει το μήνυμα στη Δύση, ότι αποτελεί την εγγυήτρια, για την σταθερότητα στην περιοχή, δύναμη, έχει αναδείξει το δόγμα των «μηδενικών προβλημάτων» με τις χώρες με τις οποίες συνορεύει. Αυτό το δόγμα αφορά και στις σχέσεις με την Ελλάδα.
Πόσο αποδοτική είναι, όμως, η ισχύς αυτού του δόγματος της τουρκικής διπλωματίας και της στρατηγικής, την οποία εδώ και χρόνια εισηγείται ο Αχμέτ Νταβούτογλου; Πόσο, επίσης, ορθολογική, σε βάθος χρόνου, είναι η συστηματική διαδικασία διάρρηξης των σχέσεων της Άγκυρας με παραδοσιακά γεωστρατηγικά, γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα στην περιοχή; Με λίγα λόγια πόσο επιτυχημένη είναι ή θα είναι η τουρκική εξωτερική πολιτική; Ένα πολύ πρόσφατο παράδειγμα του ανορθόδοξου τρόπου με τον οποίο κινείται η τουρκική διπλωματία, είναι εκείνο της προσπάθειας μεταφοράς τραυματιών από τη Βεγγάζη και αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λιβύη. Οι λαϊκές αντιδράσεις εναντίον της Τουρκίας και του Τούρκου πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντόγάν κλιμακώθηκαν, ενώ σημειώθηκαν επιθέσεις σε βάρος του τουρκικού προξενείου στη Βεγγάζη εξαιτίας των αρχικής στάσης της Άγκυρας, η οποία εξέφρασε τις αντιρρήσεις της αναφορικά με την στρατιωτική εμπλοκή του ΝΑΤΟ στη Λιβύη.
Τα σημεία
Εκτός από τον πλουραλισμό, τον οποίο επιδεικνύει η τουρκική διπλωματία, υφίστανται κάποια βασικά σημεία, τα οποία είναι ενδεικτικά του γεγονότος ότι τελικά η τουρκική εξωτερική δεν είναι τόσο αποτελεσματική, όσο θέλουν κάποιοι κύκλοι να πείσουν ότι είναι.
• Η Τουρκία μετά από δεκαετίες στενής συνεργασίας και στρατηγικού χαρακτήρα συμμαχικής σχέσης, διέρρηξε πλήρως τις σχέσεις της με το Ισραήλ, στο όνομα της αύξησης της επιρροής της στον ισλαμικό κόσμο. Η πολιτική που ακολούθησε η Τουρκία, στο πεδίο της ολοκληρωτικής σύγκρουσης με το Ισραήλ και ο δρόμος των ανοιγμάτων που ακολούθησε προς το Ιράν, τη Συρία, την Χεζμπολάχ και τη Χαμας, επηρέασαν οπωσδήποτε αρνητικά τις σχέσεις της Άγκυρας και με την Ουάσιγκτον.
• Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η Άγκυρα ακολουθεί, εσχάτως, μία στάση άκρως απαξιωτική για τις δυνατότητες της Ελλάδας και η αντίληψη αυτή αποτυπώνεται στις συνεχείς αλαζονικές και υποτιμητικές δηλώσεις κορυφαίων Τούρκων πολιτικών αξιωματούχων, οι οποίοι εστιάζουν στην ελληνική οικονομική κρίση. Πριν από περίπου τρεις μήνες ο Φαρούκ Τσελίκ, υπουργός Επικρατείας της Τουρκίας και στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού της γειτονικής χώρας Ταγίπ Ερντογάν, είχε δηλώσει ότι «Αυτοί οι οποίοι έδωσαν τη χώρα τους σε μεσίτες, που την έριξαν στο σημείο να κρεμάσουν πωλητήριο για να γλιτώσουν τα χρέη τους, δεν έχουν κανένα δικαίωμα να μιλούν για την Τουρκία». Πριν από λίγες ημέρες ήταν η σειρά του υπουργού Επικρατείας της Τουρκίας και αντιπροέδρου της τουρκικής κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς, ο οποίος δήλωσε ότι «σε λίγο οι Έλληνες θα ανοίξουν μαντήλι για να ζητιανεύουν» Ταυτόχρονα οι εντάσεις με την Ελλάδα, μεταφέρονται εκτός από τον αέρα και τις παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη, στη θάλασσα μέσω των «αβλαβών διελεύσεων» τουρκικών πλεούμενων σκαφών.

• Στο Κυπριακό το διαδικαστικό και διαπραγματευτικό πλαίσιο επίλυσης του προβλήματος, εξακολουθεί και βρίσκεται σε τελματώδη κατάσταση, ενώ η Άγκυρα αντιμετωπίζει την οργή του τουρκοκυπριακού λαού, ο οποίος ζητά άμεση αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής από το βόρειο τμήμα του νησιού, αποδέσμευση από την ασφυκτική κηδεμονία της Άγκυρας και ένα νέο μέλλον με άρση του καθεστώτος απομόνωσης, καθώς η προοπτική του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους δεν εγγυάται ασφαλές μέλλον στους κατοίκους του. Οι εξελίξεις αυτές και ενώ όλα δείχνουν ότι παρά το τέλμα σύντομα θα επιταχυνθούν οι διαπραγματευτικές διαδικασίες, μπορεί να λειτουργήσουν αρνητικά για την Τουρκία σε ότι έχει να κάνει με το Κυπριακό.
• Οι σχέσεις με τη Ρωσία αναμένεται να κλιμακωθούν, σύμφωνα με ασφαλείς εκτιμήσεις τους επόμενους μήνες, παρά την στήριξη που παρέχει η Μόσχα στο πυρηνικό πρόγραμμα της Τουρκίας. Η κλιμάκωση αυτών των σχέσεων με την Ρωσία θα είναι το αποτέλεσμα της πληθωρικής εξωτερικής πολιτικής, την οποία θέλει να ασκήσει η Άγκυρα, συμπεριλαμβάνοντας στα εδάφη της μελλοντικής σφαίρας επιρροής της και εκείνα του νοτίου Καυκάσου, δηλαδή τη Γεωργία, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Η Τουρκία έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή το πρόγραμμα «Ενωμένος Καύκασος» στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας, γεγονός που δεν πρόκειται η Μόσχα να το αφήσει «να περάσει έτσι». Αν συνεκτιμηθούν και οι προβλέψεις παλαιότερης μελέτης του γνωστού αμερικανικού think tank Stratfor Global Intelligence, το οποίο πολλοί αποκαλούν σκιώδη CIA, ότι το 2020 η Τουρκία θα έχει νικήσει στρατιωτικά ... τη Ρωσία και θα έχει επωφεληθεί από την ... κατάρρευση της ρωσικής ομοσπονδίας, τότε είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς πως αντιμετωπίζει η Μόσχα τις κινήσεις της Τουρκίας στον Καύκασο.
• Ακόμη και η προσέγγιση, την οποία επιχείρησε να πραγματοποιήσει ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, προς την Τουρκία δεν είχε τελικά κανένα αποτέλεσμα, δεδομένου ότι το τουρκικό κοινοβούλιο δεν έχει επικυρώσει καμία από τις σχετικές συμφωνίες του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών με την Αρμενία.
• Η Τουρκία, τα τελευταία χρόνια, έχει καταφέρει, εξαιτίας των εμμονών του Αχμέτ Νταβούτογλου να δημιουργήσει ένταση στις σχέσεις της με την Κίνα «ανοίγοντας» θέμα με τους Ουιγούρους της Κίνας.

http://www.newscode.gr/