Η "κατά φαντασίαν ηθική"

Μια πολύ περίεργη ηθική διαμορφώνεται στον Δυτικό κόσμο καθώς διάφορες διεθνείς κρίσεις αναγκάζουν τους ηγέτες, της Ευρώπης κυρίως, να πάρουν θέσεις και αποφάσεις. Οι θέσεις και οι αποφάσεις που παίρνουν φαντάζουν σχετικά περίεργες, αν τις εξετάσουμε στο πλαίσιο της Ευρώπης του «Διαφωτισμού».

Για παράδειγμα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μαζί με τις ΗΠΑ, εγκατέλειψαν με πολύ μεγάλη ευκολία τους δικτάτορες των αραβικών χωρών τους οποίους μέχρι χθές «έκαναν παρέα» δηλαδή τους υποστήριζαν ευθέως και μάλιστα είχαν και μεγάλες επιχειρηματικές συναλλαγές. Θα μου πείτε είναι κακό το ότι εγκατέλειψαν τους δικτάτορες; Όχι, αλλά είναι κακό που τους έκαναν παρέα μέχρι σήμερα. Και είναι επίσης δυσάρεστος ο τρόπος με τον οποίο οι ευρωπαίοι ηγέτες αλλάζουν θέση μέσα σε μια στιγμή και διώκουν τους πρώην φίλους τους. Όπως και να το δεί κανείς, δεν δείχνει οτι διαθέτουν κάποια «ηθική» στάση έναντι του υπολοίπου κόσμου και σε κάθε περίπτωση η συμπεριφορά τους είναι «οπορτουνιστική». Και δεν είναι μόνο οι ηγέτες που φέρονται έτσι.

Οι ελβετικές τράπεζες που κερδίζουν δισεκατομύρια κάθε χρόνο απο το παράνομο χρήμα που φιλοξενούν έναντι προμήθειας στα θησαυροφυλάκια τους, «παγώνουν» τις καταθέσεις των αράβων ηγετών που είχαν την «ατυχή πρόνοια» να εμπιστευθούν στους Ελβετούς τα κλεμμένα. Θα μου πείτε: Δεν είναι σωστό να «παγώσουν» τα παράνομα πλούτη των αράβων δικτατόρων; Είναι. Αλλά δεν το ήξεραν και πρίν οτι ήταν κλεμμένα; Φυσικά και το ήξεραν. Ο λόγος για τον οποίο «παγώνουν» τα χρήματα αυτά είναι για να περάσουν – ή τουλάχιστον μεγάλο μέρος τους – στην ιδιοκτησία των ελβετικών τραπεζών. Οι άραβες ηγέτες θα εκβιασθούν απο τους Ελβετούς τραπεζίτες οι οποίοι θα κρατήσουν μεγάλο μέρος της κλέμμενης περιουσίας των ηγετών για να τους απελευθερώσουν ένα μικρό μέρος των χρημάτων τους. Και το επισημαίνω αυτό διότι πολλοί Έλληνες θεωρούν οτι τα χρήματα τους στις ελβετικές τράπεζες είναι ασφαλή. Είναι, υπο προυποθέσεις. Αρκεί να μην τύχει η «στραβή» που λέμε.

Εκτός αυτών των δυο παραδειγμάτων, η συμπεριφορά της Ευρώπης είναι παράξενη και για άλλους λόγους:

Για παράδειγμα στην περίπτωση της «στήριξης» που παρέχουν στην Ελλάδα. Η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα έχει δώσει ρευστότητα 90 δις ευρώ στις ελληνικές τράπεζες οι οποίες δεν μπορούν να αποτανθούν για δανεικά στις διεθνείς αγορές ούτε πουθενά αλλού. Όμως αυτή η στήριξη κοστίζει λίγο παραπάνω απο το κανονικό. Τα 90 δις ευρώ χορηγήθηκαν έναντι εγγυήσεων αξίας 137 δις ευρώ. Δηλαδή έχει η ΕΚΤ μια «καβάτζα» της τάξης του 35% εις βάρος των ελληνικών τραπεζών τις οποίες «στηρίζει».

Αλλά και στην περίπτωση της «στήριξης» της ελληνικής οικονομίας γενικότερα, η στάση των ευρωπαίων εταίρων είναι περίεργη. Τι εννοώ: Μπορεί στην αρχή οι ευρωπαίοι να πίστευαν «αφελώς» οτι το μνημόνιο και τα μέτρα θα έχουν αποτέλεσμα. Τώρα ξέρουν οτι τα μέτρα αυτά δημιουργούν ύφεση και οτι η οικονομία βρίσκεται σε χειρότερη θέση απο ότι ήταν στην αρχή της κρίσης. Το χρέος διαρκώς μεγαλώνει και όσο συνεχίζεται αυτή η πολιτική θα μεγαλώνει ακόμη περισσότερο.

Η μόνη λύση σε αυτό το πρόβλημα είναι η επιμήκυνση του συνόλου του χρέους – όπως είχε πεί ο κ. Θ. Πάγκαλος – και οχι μόνο των 110 δις. Θα έπρεπε δηλαδή να κάτσουν στο τραπέζι Ευρωπαίοι και Έλληνες  και να πούν: Πόσα «βγάζει» η Ελλάδα το χρόνο; Τόσα. Ωραία. Θα κρατάει τα μισά για να χρηματοδοτήσει την οικονομία της να λειτουργεί κανονικά και να αρχίσει να αναπτύσσεται και τα υπόλοιπα θα τα επιστρέφει έναντι των δανεικών που παίρνει. Και έτσι θα αποπληρώσει το χρέος της χωρίς να πτωχεύσει και χωρίς να θίξει τους δανειστές της, αλλά θα το αποπληρώσει σε τριάντα χρόνια, πληρώνοντας κάτι παραπάνω. Ούτε να το συζητάνε δεν θέλουν  οι ευρωπαίοι. Θέλουν όλα τα λεφτά πίσω τώρα και ότι καλύτερο διαθέτουμε σε κρατική περιουσία, να το πάρουν κοψοχρονιά. Αυτό δεν γίνεται και φυσικά δεν θα γίνει, όσο κι αν προσπαθεί ο κ. Παπακωνσταντίνου να τους ικανοποιήσει. Η παράταση θα έρθει νομοτελειακά κάποια στιγμή, εκτός αν προτιμάνε την πτώχευση που θα τους αφήσει να ψάχνουν τα χαμένα. Σε κάθε περίπτωση πάντως, αυτό δεν είναι «στήριξη» του εταίρου σου. Είναι εχθρική συμπεριφορά, για να μη το πώ «λαικά».

Ας δούμε άλλο ενα παράδιειγμα της ευρωπαικής «ηθικής». Οι Άγγλοι καταθέτες που είχαν αποταμιεύσει τα χρήματα τους στις τράπεζες της Ισλανδίας - έναντι πολύ υψηλότερων επιτοκίων απο αυτά που έπαιρναν στην Αγγλία- όταν οι ισλανδικές τράπεζες πτώχευσαν, έχασαν τα λεφτά τους. Αυτό είναι μέσα στο παιχνίδι του καπιταλισμού. Εμφανίστηκε λοιπόν η αγγλική κυβέρνηση και ζήτησε απο την Ισλανδία, οι πολίτες της να πληρώσουν με τη δική τους περιουσία τις χαμένες καταθέσεις των Άγγλων. Αυτή η απαίτηση δεν έχει προηγούμενο στο σύγχρονο καπιταλισμό. Οι Ισλανδοί έκαναν ένα δημοψήφισμα και φυσικά αρνήθηκαν να δεχτούν την αγγλική πρόταση. Το παράξενο όμως είναι πώς τόλμησαν οι Άγγλοι – οι εφευρέτες του διεθνούς τραπεζικού συστήματος – να κάνουν μια τέτοια πρόταση η οποία ανατρέπει το καθεστώς του συστήματος της «Περιορισμένης Ευθύνης», δηλαδή του ”Limited Liability” υπο το οποίο λειτουργούν όλες οι αγγλικές τράπεζες.

Τι θέλω να πώ με όλα αυτά;

Οτι η ηθική διάσταση της Ευρώπης που εμείς (εγώ για την ακρίβεια, αλλά και πολλοί άλλοι υποθέτω) φανταζόμαστε για την «Ευρώπη μας» δεν υπάρχει πουθενά αλλού εκτός της φαντασίας μας. Η Ευρώπη είναι υποχείριο του διεθνούς τραπεζικού συστήματος και της οικονομικής λογικής και η ηθική της είναι μια ιδιότυπη «τραπεζική ηθική» που καμία σχέση δεν έχει ούτε με την ευρωπαική ιστορία, ούτε με το «ευρωπαικό όραμα».

Γρηγόρης Νικολόπουλος

nikolopoulos@reporter.gr

http://www.reporter.gr/