Με την πλάτη στον τοίχο

Το σενάριο της αναδιάρθρωσης του χρέους επανέρχεται δυναμικά στο προσκήνιο.

Αγγελική Σπανού

Με την επιστροφή του από το Βερολίνο, ο πρωθυπουργός βαδίζει προς την πολιτική και οικονομική κόλαση. Οι πιθανότητες για συνολική, δυναμική απάντηση της Ευρωζώνης στην κρίση χρέους είναι αυτή τη στιγμή μικρές και η αντεπίθεση των αγορών μετά τη σύνοδο της 25ης Μαρτίου σχεδόν βέβαιη. Η γερμανική ελίτ και οι πιστωτές εμφανίζονται δυσαρεστημένοι και ζητούν σαφείς μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις προκειμένου να διευκολύνουν την κυβέρνηση Παπανδρέου. Τα σενάρια επιστροφής στη δραχμή επανήλθαν από ξένους αναλυτές (Μπερτ βαν Ροσεμπέκε του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής, Συμβούλιο Ευρωπαίων Εμπειρογνωμόνων / ΕΕAG) και η συζήτηση για το ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του χρέους ζωηρεύει (αναπόφευκτο χαρακτήρισε το «κούρεμα» ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης Τόμας Μίροου). 

Ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου, στη διάρκεια έκτακτης συνέντευξης Τύπου την Πέμπτη, τα είπε όλα με μια φράση: «Η πορεία μας από δω και στο εξής εξαρτάται και από τις αποφάσεις που θα ληφθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο». Ήταν η πρώτη επίσημη κυβερνητική παραδοχή αποτυχίας, δηλαδή δημόσιας αναγνώρισης του άδηλου μέλλοντος της χώρας, το οποίο θα καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό από τις τελικές αποφάσεις της υπό εκγερμανισμό Ευρωζώνης. 

Η δυστυχία των αριθμών 
Η θηλιά του χρέους, σε συνδυασμό με την ύφεση και την απουσία συγκροτημένης πολιτικής προσέλκυσης επενδύσεων, κάνει ακόμα και τους αισιόδοξους του ΠΑΣΟΚ να μελαγχολούν. Η κυβέρνηση δεν έχει άλλο σχέδιο για έξοδο από την κρίση πέρα από την επιδίωξη κοινοτικής απόφασης για επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων, με ταυτόχρονη μείωση επιτοκίων και επαναγορά ελληνικών ομολόγων με δανεισμό από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στήριξης. Μετά το ναυάγιο της συνάντησης Μέρκελ-Παπανδρέου, μοναδική ελπίδα είναι να τρομάξει το Βερολίνο από τον κίνδυνο διάχυσης της κρίσης χρέους στην Πορτογαλία, με πιθανές παρενέργεις στην Ισπανία, και να κάνει κάτι. Για την ώρα, ωστόσο, η κυβέρνηση μπορεί απλώς να εύχεται αυτό το «κάτι», γνωρίζοντας ότι το 2013, οπότε εκπνέει η ισχύς του μηχανισμού στήριξης, η χώρα δεν θα είναι σε θέση να βγει για δανεισμό στις αγορές. 
Ο κλοιός σφίγγει ακόμα περισσότερο γύρω από τον Γιώργο Παπανδρέου, δεδομένου ότι δεν εξασφαλίζεται η συναίνεση της αντιπολίτευσης ούτε στα ελάχιστα (όπως, για παράδειγμα, στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων), ενώ ενισχύεται η αντιμνημονιακή δυναμική στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας (όπως φάνηκε στην απεργιακή κινητοποίηση της Τετάρτης). 

Ανασχηματισμός ή εκλογές; 
Στο εσωτερικό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ η δημοφιλέστερη συζήτηση των ημερών είναι η αναζήτηση της πολιτικής πρωτοβουλίας στην οποία θα καταφύγει ο πρωθυπουργός για να βελτιώσει την εικόνα της κυβέρνησης και του ίδιου προσωπικά. Άλλοι θεωρούν βέβαιο ότι θα προχωρήσει σε αναδόμηση της κυβέρνησης-μαμούθ, που πάσχει από δυσκινησία, προβλήματα συντονισμού, παραγωγικότητας και φαντασίας. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, λέγεται ότι ο κ. Παπανδρέου θα ξεκινήσει κατ’ ιδίαν συναντήσεις με υπουργούς, προκειμένου να τους ζητήσει αλλαγή ταχύτητας και τρόπου δουλειάς, αλλά και για να δείξει ότι συντονιστής υπάρχει, και είναι ο ίδιος. 
Άλλοι πιθανολογούν ότι θα ζητηθεί σύντομα ανανέωση της λαϊκής εντολής, γιατί αν συνεχιστεί για πολλούς μήνες ακόμη το «σύρσιμο» της κυβέρνησης, η φθορά θα είναι ραγδαία και οριστικά αθεράπευτη. Στα κόμματα της αντιπολίτευσης, και ειδικά στη ΝΔ, είναι παγιωμένη η αίσθηση ότι επίκεινται πρόωρες εκλογές, παρόλο που στην πραγματικότητα κανείς στη Συγγρού δεν τις επιθυμεί ειλικρινά. Συνομιλητές του πρωθυπουργού υποστηρίζουν ότι όλα θα συζητηθούν μετά την 25η Μαρτίου, οπότε θα έχει ριφθεί ο κύβος στο εσωτερικό της Ευρωζώνης. Επιμένουν, μάλιστα, ότι ο κ. Παπανδρέου είναι προσηλωμένος στη μεγάλη εικόνα και δεν εξετάζει σενάρια αιφνιδιασμού, ούτε καν μελετά τις εισηγήσεις των συνεργατών του για τη διαχείριση της εσωτερικής κρίσης.