Της Αλίκης Παπαδομιχελάκη
Έχουν περάσει κιόλας δύο βδομάδες από τη φυγή του Μπεν Αλί από την Τυνησία, μετά τις μαζικές διαδηλώσεις του τυνησιακού λαού, κι ένας μήνας από την αρχή των γεγονότων. Κι όμως οι διαμαρτυρίες, οι καταλήψεις και οι πορείες συνεχίζονται σε μια σειρά από πόλεις.
Οι Τυνήσιοι έχουν καλά καταλάβει ότι με το να φύγει ο Μπεν Αλί (Μπαμπά) και να μείνουν οι σαράντα κλέφτες δεν θα αλλάξει η κατάσταση στη χώρα τους. Σοφή εμπειρία.
Οι κινητοποιήσεις λοιπόν συνεχίζονται και οι επεξεργασίες των αιτημάτων βαθαίνουν. Κάποιοι είχαν σχεδιάσει, με την προτροπή ξένων διπλωματών, να θυσιάσουν τον Μπεν Αλί για να διασώσουν τον Μπεναλισμό. Αυτός ο κίνδυνος φαίνεται να έχει, προς το παρόν, υποχωρήσει.
Το αίτημα για τη μη επίσπευση των εκλογών αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά, έτσι ώστε να προετοιμαστούν και εκείνες οι πολιτικές δυνάμεις που δεν είχαν νομιμοποιηθεί την εποχή Μπεν Αλί και κατά συνέπεια δεν συμμετείχαν στη φάρσα της άκρως περιορισμένης «αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας», δηλ. μιας καλά μασκαρεμένης δικτατορίας.
Συνδικάτα, φοιτητές, εκπαιδευτικοί, ένωση δικηγόρων και άλλες κοινωνικές οργανώσεις, καθώς και η πλειοψηφία των πολιτικών κομμάτων, ζητούν την απομάκρυνση από την προσωρινή κυβέρνηση όλων όσοι συμμετείχαν σε πόστα - κλειδιά την περίοδο της μονοκρατορίας των οικογενειών Μπεν Αλί και Τραμπέλσι, μια εξάμηνη μεταβατική περίοδο αναγκαία για τη δημιουργία συνθηκών για ελεύθερες και αδιάβλητες εκλογές. Τη διεξαγωγή Συντακτικής Συνέλευσης για τον καθορισμό του θεσμικού πλαισίου μετάβασης σε μια ομαλή κατάσταση, η οποία θα εξασφαλίζει την αναγκαία διαφάνεια.
Ταυτόχρονα με τα πολιτικο-θεσμικά αιτήματα, συνυπάρχουν και αιτήματα κοινωνικού και ταξικού χαρακτήρα, όπως η επεξεργασία προγράμματος δράσης για την ανακούφιση του πληθυσμού από τη φτώχεια και την εξαθλίωση, επαναφορά υπό κρατικό έλεγχο μιας σειράς ζωτικών τομέων που είχε ιδιωτικοποιήσει το καθεστώς Μπεν Αλί. Επιστροφή στη χώρα των τραπεζικών καταθέσεων και άλλου «αυτοκρατορικού» πλούτου της οικογένειας.
Πάνω από έξι νέα κόμματα έχουν νομιμοποιηθεί αυτή την τελευταία περίοδο.
Αριστερές δε και πατριωτικές δυνάμεις -8 συνολικά ρευμάτων- έχουν προχωρήσει σε μια συμμαχία, με την προτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος Εργατών της Τυνησίας. Η συμμαχία αυτή προτίθεται να αναπτύξει επαφές με το μετριοπαθές ισλαμιστικό κίνημα της Νάχντα, στη βάση κοινωνικών αιτημάτων.
Φαίνεται πως πολιτικές δυνάμεις και κινήματα στην Τυνησία έχουν διδαχθεί από την τραγική πείρα του ισλαμιστικού κινήματος στην Αλγερία και δεν προτίθενται να επαναλάβουν τα τραγικά τους λάθη.
Ο δρόμος όμως προς τη δημοκρατία με κοινωνικές αναφορές και ανακατανομές δεν θα είναι χωρίς εμπόδια και ζιγκ-ζαγκ. Ένα είναι σίγουρο, ότι η χώρα δεν θα επιστρέψει στο βολικό για τις μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ και Ε.Ε.) τέλμα στο οποίο βρισκόταν από τα μέσα της εποχής Μπουργκίμπα, τα 23 χρόνια μονοκρατορίας Μπεν Αλί μέχρι τις μέρες μας.
Άλλωστε για όσους είχαμε από παλιά πολιτικά ακούσματα για το τι συνέβαινε στη Β. Αφρική, την έκφραση «επανάσταση των γιασεμιών» την είχε χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά ο ίδιος ο Μπεν Αλί όταν ανέβηκε στην εξουσία. Καημένο γιασεμί, τι τραβάς από τους σκοτεινούς κύκλους εξουσίας, που ήθελαν -και κάποιοι συνεχίζουν να επιθυμούν- να περιορίσουν την ευωδιά σου.
Η Αίγυπτος στους δρόμους. Δρόμος αλλαγών
Είναι κοινότοπο ίσως, αλλά αναγκαίο να θυμίσουμε πως, γεωπολιτικά και ιδεολογικά, η Αίγυπτος αποτελεί χώρα - σταθμό στην ιστορία των αραβικών χωρών και λαών.
Ο Νασερισμός, με τα ιδιότυπα χαρακτηριστικά του γνωρίσματα, σημάδεψε την απελευθέρωση από την αποικιοκρατία. Ταυτόχρονα σήμανε την επιβολή του στρατού στο πολιτικό σκηνικό πολλών χωρών. Η έλλειψη μιας ουσιαστικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, ο έντονος αντικομμουνισμός, αλλά και η μακρόχρονη περιθωριοποίηση των Αδελφών Μουσουλμάνων, συνέβαλαν στην εγκαθίδρυση αυταρχικών καθεστώτων. Από την εποχή Σαντάτ και ύστερα, η Αίγυπτος έγινε ο θεμέλιος λίθος στήριξης του Ισραήλ στον αραβικό κόσμο. Έγινε το ανώδυνο πέρασμα στόλων και εμπορευμάτων από τη διώρυγα του Σουέζ, έγινε η απαρχή αποδυνάμωσης του τότε κινήματος των αδεσμεύτων. Πώς λοιπόν να μη θεωρείται βασικός εταίρος των Αμερικανών στη νευραλγική αυτή περιοχή μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταξύ Χριστιανισμού και Ισλάμ;
Αυτή όμως η πραγματικότητα, συνοδευόμενη από μόνιμη φτώχεια και απαξίωση ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων, δεν έγινε ποτέ αποδεκτή από τον απλό λαό. Ο αιγυπτιακός λαός μοιάζει με τον Νείλο. Ήρεμος και αργός. Αλλά κατά καιρούς ξεχειλίζει και γονιμοποιεί τη γή του.
Γι' αυτό και την Τρίτη πραγματοποίησε τη μεγάλη γενική απεργία. Γι' αυτό η νεολαία συνεχίζει να είναι παρούσα στην πλατεία Ελευθερίας, παρ' όλο που περνάει από εισόδους «καταγραφής» φυλασσόμενες από στρατό και αστυνομία, που επανήλθε στους δρόμους. Αν και το κίνημα ξεκίνησε από τα νιάτα, πήρε μεγάλες διαστάσεις και στους εργαζόμενους, κυρίως στους εργάτες της κλωστοϋφαντουργίας (βλέπε πόλη Σουέζ και Ισμαϊλία), στα μέσα μεταφοράς, στους εκπαιδευτικούς και στο δικηγορικό σώμα.
Δεν νομίζω να είναι η καταλληλότερη στιγμή να θέσουμε το ερώτημα αν θα επικρατήσει το μοντέρνο ή η μπούρκα. Άλλωστε πολλές γυναίκες με φουλάρια χρησιμοποιούν άνετα τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας (twitter, facebook). Το ερώτημα που τίθεται, κατά τη γνώμη μου, είναι το ακόλουθο: Μεγαλύτερη συμμετοχή του πληθυσμού στα κοινά ή νέα μορφή αυταρχισμού; Γιατί, βέβαια, η ανάδειξη στην πρωθυπουργία της χώρας του Σουλεϊμάν θυμίζει την ανάδειξη του Ιωαννίδη στην προεδρία μετά την πτώση του Παπαδόπουλου. Αυτή η λύση θα διευκόλυνε ιδιαίτερα το επίσημο Ισραήλ και την άκρα δεξιά του, αφού ο Σουλεϊμάν εκφράζει την πιο σκληρή πτέρυγα του αιγυπτιακού στρατιωτικού κατεστημένου και τον πιο «αξιόπιστο» συνομιλητή των Ισραηλινών στις αιγυπτο-ισραηλινο-παλαιστινιακές διαπραγματεύσεις. Θα υπάρξουν και προσπάθειες που θα θελήσουν να συνδυάσουν έναν μετριοπαθή ισλαμισμό με μια μορφή δυτικού τύπου αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Κάτι που θα επιχειρήσει στην παρούσα φάση ο Ελ Μπαραντέι.
Αναβρασμός στον αραβικό κόσμο. Το τρένο ξεκίνησε
Δεν μπορούμε βέβαια να γνωρίζουμε ποιες θα είναι οι εξελίξεις στην Αίγυπτο. Η γεωπολιτική σκακιέρα βρίσκεται σε εξαιρετική κινητικότητα και ο πιο αστάθμητος παράγοντας είναι οι κινητοποιήσεις του λαού.
Το τρένο ξεκίνησε. Βρισκόμαστε στο τέλος εποχής της αραβικής περιόδου αυταρχισμού, μετά την απελευθέρωση από την αποικιοκρατία.
Πλην της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων (που, με την ανακατανομή του πλούτου από το πετρέλαιο, έχουν διευρύνει την κοινωνική τους βάση), όλες οι άλλες αραβικές χώρες βρίσκονται σε περίοδο αναβρασμού. Στην Υεμένη, που δεν πολύ ακούγεται στα ΜΜΕ, γίνονται μεγάλες κινητοποιήσεις στην πρωτεύουσα Σαναά, με την προτροπή, εδώ, των ισλαμιστών. Στον νότο της χώρας υπάρχουν δυνάμεις που προωθούν την ανεξαρτητοποίησή του, πιο ανεπτυγμένου τμήματος σε σχέση με τον νομαδικό πληθυσμό του βορρά, όπως ήταν πριν 30 χρόνια, κατά την περίοδο του διπολισμού.
Στην Αλγερία ο κόσμος παρατηρεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις. Μετά τις βαθιές πληγές που άφησε ο 20χρονος ακήρυχτος εμφύλιος, με 250.000 νεκρούς, δεν έλειψαν κι εδώ τα θύματα αυτοπυρπολισμού. Λιγότερα όμως γνωρίζουμε για την περίοδο μεγάλων απεργιών των εκπαιδευτικών στις μεγάλες πόλεις.
Στον Λίβανο δεν αρκούνται στην πολιτική της κυβέρνησης υιού Χαρίρι. Δεν τους φτάνει ο εισαγόμενος «εκδημοκρατισμός». Γι' αυτό και βλέπουμε νέες συμμαχίες, που στην εποχή του εμφυλίου πολέμου θα μας φαίνονταν αδιανόητες. Ο Δρούζος Τζουμλάτ συμμαχεί με τον ισλαμιστή Νασράλαχ της Χεζμπολάχ και τον μαρωνίτη Αούν, συγκροτώντας νέα πλειοψηφική κυβέρνηση.
Στην Ιορδανία παραιτήθηκε η κυβέρνηση
Το μόνο σίγουρο είναι πως ο κόσμος στις πιο πολλές αραβικές χώρες δεν ικανοποιείται πια με υποκριτικούς πατριωτισμούς, αυταρχισμούς και μισερεμένες αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες. Θέλουν κοινωνική δικαιοσύνη και δημοκρατία. Ανθρώπινα δικαιώματα και κοινωνική αξιοπρέπεια. Τώρα που η καπιταλιστική κρίση χτυπάει έντονα τις πόρτες όλων των ηπείρων, ο αραβικός κόσμος, οι κοντινότεροι στα νότια γείτονες της Ευρώπης, λένε με διαφορετική ένταση ο καθένας: Φτάνουν πια οι εξευτελισμοί. Έξω αυτοί που μας καταλήστευσαν.
Εμείς οι αριστεροί της Ευρώπης είμαστε στο πλευρό τους και τους ευχόμαστε καλή επιτυχία. Οι δικές τους νίκες θα συμβάλουν θετικά και στους δικούς μας αγώνες και αντίστροφα.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.