Το συστημικό σκάνδαλο και η αναπόφευκτη υποκρισία

Του Στάυρου Λυγερού

Tο πόρισμα της Εξεταστικής Επιτροπής για το μείζον σκάνδαλo tης Siemens επιβεβαίωσε αυτό που ήταν εξαρχής προφανές: την απροθυμία και ταυτοχρόνως την αδυναμία πραγματικής διερεύνησης και κατ’ επέκταση κολασμού. Δεν πρόκειται για αντικειμενική αδυναμία. Υπενθυμίζουμε ότι πριν την επίσημη αποκάλυψη του σκανδάλου, στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ κυκλοφορούσε η πληροφορία πως η Siemens είχε στήσει στην Ελλάδα ολόκληρη βιομηχανία «μίζας». Τότε, όμως, η Δικαιοσύνη ήταν εκτός από τυφλή και κουφή.

Το σκάνδαλο θα είχε μείνει στο σκοτάδι, εάν δεν είχε μεσολαβήσει η έρευνα στο εξωτερικό. Αλλά κι όταν από τη Γερμανία ήλθαν πληροφορίες για τις δωροδοκίες της Siemens στην Ελλάδα, υπήρξε προκλητική καθυστέρηση. Τα στοιχεία ήταν στο πιάτο, αλλά η ελληνική Δικαιοσύνη έδειξε απροθυμία να τα αξιοποιήσει. Εκτός αυτού, τα κορυφαία στελέχη της εταιρείας, που γνώριζαν πρόσωπα και πράγματα για τις «μίζες», ουσιαστικά αφέθηκαν να διαφύγουν στο εξωτερικό. Όλα αυτά δεν ήταν, βεβαίως, τυχαία. Ήταν μεθοδευμένες πράξεις συγκάλυψης. Επιβεβαιώθηκε, και σ’ αυτή την περίπτωση, ότι όποτε θέλει μία κυβέρνηση να συγκαλύψει σκάνδαλο χρησιμοποιεί τους ανθρώπους της στη Δικαιοσύνη. Γι’ αυτό και όλες οι κυβερνήσεις φρόντιζαν να έχουν ερείσματα στην τρίτη εξουσία.

Το σκάνδαλο της Siemens δεν είναι ένα μεμονωμένο σκάνδαλο. Είναι ένα συστημικό σκάνδαλο, που αγγίζει την καρδιά του πολιτικού συστήματος. Όπως όλες σχεδόν οι μεγάλες εταιρείες που αποσπούν χρυσοφόρες κρατικές συμβάσεις, η Siemens δεν «λάδωνε» μόνο τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες. Ούτε μόνο αρμόδιους υπουργούς. «Λάδωνε» και τα δύο μεγάλα εξουσίας, αλλά και αρκετούς από τους πολιτικούς, που έπαιζαν ή έκρινε ότι θα παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Αυτό σημαίνει ότι πολλοί δεν ήθελαν το μαχαίρι να φτάσει στο κόκαλο.

Η αποκάλυψη του σκανδάλου μπορεί να μην πρόσθεσε πολλά σ’ αυτά που υποπτευόμασταν, αλλά είχε καταλυτική σημασία, επειδή έσπασε το φράγμα της σιωπής και της υποκρισίας. Δεν άφησε περιθώριο στη Δικαιοσύνη, στο πολιτικό σύστημα και στα ΜΜΕ να στρέφουν την κεφαλή, παριστάνοντας πως δεν βλέπουν. Έφερε στο κέντρο της δημόσιας συζήτησης αυτά που μέχρι τότε ήταν αντικείμενο πολιτικού κουτσομπολιού.

Είναι κοινός τόπος ότι τα ταμεία των κομμάτων και των μεγαλοπολιτικών διακινούσαν «μαύρο» χρήμα. Οι ίδιες οι εκλογικές δαπάνες είναι κατά συνθήκην ψεύδος. Η απόκλιση των πραγματικών απ’ όσες δηλώνονταν επισήμως ήταν τόσο μεγάλη, που γινόταν ορατή διά γυμνού οφθαλμού κι από τους πολίτες. Παρ’ όλα αυτά, η Πολιτεία δεν πραγματοποίησε ποτέ ουσιαστική έρευνα. Ήταν άγραφος, αλλά πανίσχυρος κανόνας το πολιτικό χρήμα να αντιμετωπίζεται από τις ελεγκτικές αρχές σαν «ιερή αγελάδα».

Η εκδήλωση της κρίσης άλλαξε το κλίμα. Η μέχρι τότε έμμεση ανοχή της κοινωνίας μετατράπηκε σε οργή εναντίον του πολιτικού συστήματος. Το αίτημα για κάθαρση προσέλαβε δυναμική. Η κοινή γνώμη απαιτεί να μπει επιτέλους κάποιος διεφθαρμένος πολιτικός φυλακή. Τώρα, που το πολιτικό σύστημα κινδυνεύει να καταρρεύσει, η συγκάλυψη είναι πολυτέλεια κι αντιστρόφως η επίδειξη πρόθεσης για κάθαρση είναι όρος επιβίωσης.

Παρ’ όλα αυτά, κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα δεν είναι διατεθειμένο να «ματώσει». Όταν χρησιμοποιεί αυτή την έκφραση ο πρωθυπουργός, προφανώς εννοεί ότι καταλύει το σύνδρομο αλληλεγγύης, το οποίο κυριαρχούσε στα κόμματα-φυλές και εμπόδιζε την παραπομπή στη Δικαιοσύνη ακόμα και των «καμένων χαρτιών». Δεν αρκεί, όμως, να ρίχνονται στην αρένα κηλιδωμένοι πολιτικοί. Το «δώσε αίμα στο λαό για να του αποσπάσεις την προσοχή και να εκτονώσεις την οργή του», όμως, δεν λύνει το πρόβλημα. Έχουμε ανάγκη από μια βαθιά εξυγιαντική τομή. Εκτός από τους ερασιτέχνες, πρέπει να αποκαλυφθούν και οι κάθε είδους επαγγελματίες του πολιτικού χρήματος.

Όσοι εστιάζουν μόνο στη διαφθορά των πολιτικών χάνουν το δάσος. Η διαπλοκή της πολιτικής με το κεφάλαιο δεν έχει μόνο τη μορφή του «μαύρου» χρήματος. Περνάει και μέσα από ΜΜΕ. Αυτή η όψη, όμως, παραμένει στη σκιά. Στην πραγματικότητα, ο βουλευτής έχει μικρότερη εξουσία και ευθύνεται λιγότερο από ΜΜΕ, που σε πολλές περιπτώσεις έπαιξαν ρόλο σε παιχνίδια εξουσίας και διαπλοκής. Λόγω της ισχύος τους, είχαν προνομιακή πρόσβαση στο δημόσιο χρήμα και συχνά υπαγόρευαν κρίσιμες κρατικές αποφάσεις χωρίς, βεβαίως, να διαθέτουν την παραμικρή δημοκρατική νομιμοποίηση. Παρ’ όλα αυτά σήμερα όχι μόνο απουσιάζουν από το κάδρο, αλλά και ανερυθρίαστα παριστάνουν τους τιμητές.

http://www.epikaira.gr/