Άνοιξε το κουτί της Πανδώρας

Το θέαμα μιας αραβικής χώρας που εξεγείρεται εναντίον των δεσμών της τυραννίας είναι σπάνιο και θεσπέσιο. Επιπλέον, η Τυνησία έχει την ευκαιρία να γίνει παράδειγμα για τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο. Είναι μία μικρή χώρα, η οποία, παρά τη διαφθορά του εκδιωχθέντος ηγέτη της Μπεν Αλι, τα πήγε καλύτερα από πολλές άλλες στο άνοιγμά της προς τον κόσμο, στους ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας της, στην εκπαίδευση των 10,6 εκατομμυρίων κατοίκων της, στα δικαιώματα των γυναικών και στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης.
Οι γενειοφόροι φανατικοί, οι οποίοι συνήθως μονοπωλούν την αντιπολίτευση σε αυταρχικά καθεστώτα αλλού, είναι ευτυχώς απόντες από τους δρόμους της Τύνιδας. Αν επιστρέψει η ηρεμία και διεξαχθούν δίκαιες εκλογές μέσα στους επόμενους μήνες, τότε η Τυνησία μπορεί να εξελιχθεί σε μία αυθεντική, πλουραλιστική δημοκρατία. Θα πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός τεραστίων διαστάσεων.
Θα έχουμε επίσης να κάνουμε με έναν φάρο. Μεταξύ των 22 κρατών του Αραβικού Συνδέσμου, μόλις τρία μπορούν να υποστηρίξουν ότι είναι δημοκρατικά, αλλά και αυτά είναι προβληματικά: Το Ιράκ ακόμη ταλανίζεται από τις επιθέσεις αυτοκτονίας και τη βία και η δημοκρατία του έχει επιβληθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Παλαιστίνη είναι κράτος μόνο κατ’ όνομα, αφού βρίσκεται υπό την κατοχή του Ισραήλ και αμφισβητείται από τους ίδιους της τους πολίτες. Και στον Λίβανο οι εκλογές νοθεύονται λόγω των θρησκευτικών ποσοστώσεων, ενώ οι αντιμαχόμενες ομάδες μόλις πριν από λίγες ημέρες διέλυσαν την κυβέρνηση συνασπισμού που είχαν σχηματίσει. Τα πολιτεύματα στις υπόλοιπες αραβικές χώρες ποικίλλουν, από αιμοσταγείς τυραννίες, όπως στη Λιβύη, μέχρι τους μετριοπαθείς αυταρχικούς ηγέτες του Κατάρ. Ο αραβικός κόσμος είναι πλούσιος σε φυσικούς πόρους και κατοικείται από 350 εκατομμύρια ανθρώπους. Προξενεί λοιπόν εντύπωση για ποιο λόγο είναι η λιγότερο δημοκρατική γωνιά του πλανήτη.
Δεν υπάρχει κάποιος λόγος για να πιστέψει κανείς ότι οι Αραβες έχουν έμφυτη αλλεργία στις κάλπες. Ούτε το Ισλάμ ως θρησκεία, τουλάχιστον στις μετριοπαθείς μορφές του, αντίκειται στη δημοκρατία. Η Τουρκία άλλωστε δείχνει τον δρόμο, αφού κυβερνάται από ένα μετριοπαθές ισλαμικό κόμμα, το οποίο αποδέχεται τους συνταγματικούς περιορισμούς που επιβάλλονται στη λειτουργία του, ακόμη και αν αυτοί ακουμπούν θέματα σχέσεων Τεμένους – Πολιτείας. Αλλες μουσουλμανικές ασιατικές χώρες, όπως η Μαλαισία και η Ινδονησία, προσπαθούν να εγκαθιδρύσουν σταθερές δημοκρατίες. Ακόμη και το Ιράν των αγιατολάχ ήταν πολύ πιο ανοιχτό καθεστώς από τους Αραβες γείτονές του, τουλάχιστον μέχρι να ξεσπάσουν τα γνωστά γεγονότα πριν από 18 μήνες.
Μετά τα όσα συνέβησαν στην Τυνησία, οι Αραβες δεσπότες τρέμουν. Και καλά κάνουν. Αλλά μη νομίζετε ότι το άρωμα των γιασεμιών θα κατακλύσει έτσι εύκολα των αραβικό κόσμο. Πολλοί ισλαμιστές πιστεύουν ότι ο Θεός και το Κοράνι είναι ανώτερα από τα κοινοβούλια, τα κόμματα, τον πλουραλισμό και τον διάλογο. Αν επικρατήσουν, θα κυβερνήσουν με πολύ πιο στυγνό τρόπο από τον Μπεν Αλι και τους ομοίους του. Ωστόσο, η ακραία εκδοχή του Ισλάμ πουθενά στον αραβικό κόσμο δεν είναι και η πιο δημοφιλής. Για παράδειγμα, η πιο δημοφιλής πτέρυγα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο είναι και η πιο μετριοπαθής.
Γι’ αυτό και θα πρέπει να αφήσουμε τους μουσουλμάνους να στραφούν σε ισλαμικά κόμματα, αν το θελήσουν. Είναι ένα ρίσκο βέβαια, και γι’ αυτούς και για τον κόσμο. Αλλά οι κοσμικοί δεσπότες μπορεί να είναι πολλές φορές πιο επικίνδυνοι. Η εξέγερση στην Τυνησία άνοιξε το κουτί της Πανδώρας. Δεν ξέρουμε τι θα βγει από μέσα. Παρ’ όλα αυτά, θα πρέπει να την καλωσορίσουμε με ενθουσιασμό.


The Economist-KAΘΗΜΕΡΙΝΗ, http://www.anixneuseis.gr/