Νομοθετικός στραγγαλισμός κάθε ριζοσπαστικής έκφρασης

 alancleaver_2000

του Δ.Κ.

 Στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ που διεξήχθη πριν λίγες ημέρες στη Λισαβόνα και όπου υιοθετήθηκε το νέο στρατηγικό δόγμα, ο Έλληνας πρωθυπουργός προέβη σε μια πολύ ενδιαφέρουσα και μάλλον ανησυχητική δήλωση: Το νέο δόγμα, είπε ο κ. Παπανδρέου, «αξιολογεί τις πολύ διαφορετικές πια απειλές που έχει η ανθρωπότητα. Τι σημαίνει για την ασφάλειά μας η κλιματική αλλαγή; Τι σημαίνει για την ασφάλειά μας η μεγάλη ροή προσφύγων; Οι ανισότητες που υπάρχουν, κοινωνικές και οικονομικές; Η έξαρση του φονταμενταλισμού, οι ακραίες πολιτικές θέσεις – κινήματα ανά τον κόσμο;».

Η δήλωση αυτή, που διευκρινίζει τα χαρακτηριστικά του νέου δόγματος αλλά και τον τρόπο με τον οποίο το κατανοεί ο πρωθυπουργός, δεν αναδείχθηκε επαρκώς από τα μέσα ενημέρωσης. Αυτό προξενεί εντύπωση καθώς ο κ. Παπανδρέου διευκρίνισε με τον τρόπο του ότι οι αντιδράσεις που γεννιούνται από τις εντεινόμενες κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες και οι «ακραίες πολιτικές θέσεις» βρίσκονται στο εξής  και επίσημα στο στόχαστρο του ΝΑΤΟ.

Όσο κι αν είναι ανησυχητική και εύγλωττη μια τέτοια τοποθέτηση δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία. Υπάρχει πολιτική και νομοθετική προεργασία σε αυτή την κατεύθυνση. Η αυστηροποίηση της ποινικής νομοθεσίας στην ΕΕ και τις ΗΠΑ ξεκίνησε περίπου το 1990 όταν μεταβλήθηκε ο διεθνής συσχετισμός των δυνάμεων ως συνέπεια της ανατροπής των σοσιαλιστικών κρατών στην Ανατολική Ευρώπη.

ΗΠΑ και ΕΕ αξιοποίησαν τότε τη δικαιολογία της δίωξης του οργανωμένου εγκλήματος προκειμένου να αρχίσουν σταδιακά να καταργούν μια σειρά δημοκρατικές κατακτήσεις. Στη συνέχεια αξιοποιήθηκε η δικαιολογία της τρομοκρατίας. Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1990 άρχισε να συνδέεται ολοένα και πιο συχνά η τρομοκρατία με την έννοια του ριζοσπαστισμού και του εξτρεμισμού. Αν μέχρι εκείνο το σημείο χρησιμοποιούνταν το πρόσχημα της τρομοκρατίας για την ψήφιση και εφαρμογή αντιδημοκρατικών νομοθετημάτων, από τότε και στο εξής οι ιθύνοντες στράφηκαν ανοιχτά εναντίον των ιδεών που αμφισβητούν την υπάρχουσα κατάσταση. Στη συνέχεια, η δίωξη του εξτρεμισμού άρχισε σιγά σιγά να περνά από το πολιτικό λεξιλόγιο στις νομοθετικές επιλογές.

Το αμερικανικό νομοθετικό πρότυπο και η ΕΕ

Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 899^Α του Νόμου για την πρόληψη της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης και της εγχώριας τρομοκρατίας που ψηφίστηκε στις ΗΠΑ το 2007 «βίαιη ριζοσπαστικοποίηση σημαίνει τη διαδικασία υιοθέτησης ή προώθησης συστήματος εξτρεμιστικών πεποιθήσεων με σκοπό τη διευκόλυνση της βίας που βασίζεται σε ιδεολογικές αιτίες» ενώ «βία που βασίζεται σε ιδεολογικές αιτίες σημαίνει τη χρήση, το σχεδιασμό χρήσης, την απειλή χρήσης δύναμης ή βίας από μια ομάδα ή πρόσωπο για να προωθήσει τις πολιτικές, θρησκευτικές ή κοινωνικές πεποιθήσεις του προσώπου ή της ομάδας». Είναι προφανές ότι ο ορισμός είναι κάτι περισσότερο από ευρύς αφού περιλαμβάνει μέχρι το σχεδιασμό και την απειλή χρήσης δύναμης (κι όχι μόνο βίας) με σκοπό την προώθηση των πολιτικών ακόμη και κοινωνικών αντιλήψεων ενός προσώπου.

Στο ίδιο πνεύμα κινείται η  απόφαση-πλαίσιο της ΕΕ που τροποποίησε την προηγούμενη «απόφαση–πλαίσιο 2002/475/ΔΕΥ για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας». Η τροποποιημένη απόφαση-πλαίσιο υποχρεώνει τα κράτη μέλη να προβούν στις απαραίτητες αλλαγές στην ποινική νομοθεσία τους προκειμένου να θεωρείται ως τρομοκρατικό αδίκημα και να τιμωρείται αναλόγως «η δημόσια πρόκληση για τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος», όπου «δημόσια πρόκληση» θεωρείται «η διάδοση ή με οποιονδήποτε τρόπο διάθεση ενός μηνύματος προς το κοινό, με πρόθεση την υποκίνηση σε τέλεση» ενός από τα τρομοκρατικά αδικήματα που περιγράφονται στην απόφαση πλαίσιο του 2002[1].

Στην κατεύθυνση της ποινικοποίησης των ριζοσπαστικών αντιλήψεων έχουν γίνει ήδη βήματα και στη χώρα μας. Τα πιο σημαντικά από αυτά είναι η ψήφιση του αντιτρομοκρατικού νόμου 2928/2001 και του λεγόμενου ευρωτρομονόμου (ν. 3251/2004), η προσυπογραφή της προαναφερόμενης απόφασης πλαίσιο αλλά και η ψήφιση πρόσφατα του ν. 3875/2010 «Κύρωση και εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθών κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος και των τριών πρωτοκόλλων αυτής και συναφείς διατάξεις».

Εκεί, ανάμεσα στα άλλα, απαλείφθηκε η διάταξη που όριζε ότι η διάπραξη τρομοκρατικού αδικήματος που γίνεται στο πλαίσιο της προσπάθειας αποκατάστασης του δημοκρατικού πολιτεύματος ή αποσκοπεί στην άσκηση των από το Σύνταγμα κατοχυρωμένων ελευθεριών, δεν εντάσσεται, ακριβώς, σε αυτήν την κατηγορία. Με τον τρόπο αυτό καταργήθηκε και η ελάχιστη (όση και να υπήρχε πράγματι) προστασία που παρείχε η διάταξη αυτή ώστε να μην ταυτίζονται οι αγώνες των εργαζομένων με την τρομοκρατία.

Αυτό που με σαφήνεια προκύπτει από τα παραπάνω είναι ότι σταδιακά και μεθοδικά προετοιμάζεται η ποινικοποίηση της έκφρασης ριζοσπαστικών, προοδευτικών ιδεών οι οποίες θεωρούνται ότι αποτελούν κίνδυνο για την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων. Δεν είναι τυχαίες εξάλλου οι εκστρατείες ταύτισης του κομμουνισμού με το φασισμό και η επιμονή των ιθυνόντων της ΕΕ να διεξάγουν επίμονη αντικομμουνιστική προπαγάνδα (μέσω των διάφορων Ψηφισμάτων του Ευρωκοινοβουλίου ή του Συμβουλίου της Ευρώπης) τη στιγμή που οι ίδιοι ισχυρίζονται ότι δεν υφίσταται τέτοιος κίνδυνος στην Ευρώπη. Για τον ίδιο λόγο πληθαίνουν στα κράτη μέλη της ΕΕ (Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Λιθουανία, κλπ) οι νόμοι εκείνοι που καθιστούν παράνομη την κομμουνιστική ιδεολογία, τα σύμβολά της και τις αντίστοιχες οργανώσεις.

Η αιτία

Ποιος ο λόγος αυτών των μεθοδεύσεων που εκτυλίσσονται σε επίπεδο ΝΑΤΟ, ΕΕ αλλά, όπως φαίνεται από τη δήλωση του κ. Παπανδρέου, και στη χώρα μας; Ας μας δώσουν την απάντηση δυο κορυφαίοι (και για τον κυνισμό τους) αμερικανοί ιθύνοντες. Όπως γράφει ο Z. Brzezinski, «σήμερα οι λαοί έχουν αφυπνιστεί πολιτικά όσον αφορά την ανθρώπινη ανισότητα. Μέχρι σχετικά πρόσφατα, η μεγάλη πλειοψηφία του ανθρωπίνου γένους αποδεχόταν μοιρολατρικά την κοινωνική αδικία… Η δημαγωγική κινητοποίηση των αδυνάτων, των φτωχών και των καταπιεσμένων γίνεται εξαιρετικά εύκολη»[2].

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο H. Kissinger κάνει λόγο για την ανάγκη αποτροπής των οικονομικών υφέσεων καθώς και για τον κίνδυνο κοινωνικών ανατροπών στη Λατινική Αμερική ενώ ο βασικός κίνδυνος βρίσκεται κατά την άποψή του στην Κολομβία και στη Βενεζουέλα[3]. Αυτή ακριβώς η κατάσταση ενδέχεται να δημιουργήσει θανάσιμο κίνδυνο όχι μόνο για την ηγεμονία των ΗΠΑ αλλά για τον ίδιο τον καπιταλισμό: «Οι υπάρχουσες παγκόσμιες ανισότητες … θ’ αποκτήσουν μια απόλυτα ορατή διάσταση. Και παρόμοια εξέλιξη, μπορεί να θέσει  σε αμφισβήτηση τόσο το ρόλο της Αμερικής ως ηγετικής δημοκρατίας στον κόσμο, όσο και το νόημα της ίδιας της δημοκρατίας» λέει ο Z. Brzezinski[4]. Γι’ αυτό ο J. Nye υποστηρίζει ότι ο στρατός των ΗΠΑ πρέπει να είναι εκπαιδευμένος ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μελλοντικά «μαζικές αναταραχές»[5].

Στο ίδιο μοτίβο, ο Z. Brzezinski θεωρεί ότι «η κύρια απειλή που αντιμετωπίζει τόσο η Αμερική όσο και ολόκληρος ο κόσμος είναι οι ολοένα και πιο βίαιες πολιτικές ταραχές που μπορούν να καταλήξουν σε παγκόσμια αναρχία». Κυρίως, όπως ομολογεί ο H. Kissinger, «πάνω από την παγκοσμιοποίηση πλανάται σαν μαύρο σύννεφο η απειλή ότι οι πολιτικές πιέσεις θα ξηλώσουν το σύστημα της ελεύθερης αγοράς σε παγκόσμια κλίμακα, με όλους τους συνεπακόλουθους κινδύνους για τους δημοκρατικούς θεσμούς»[6].

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ομολογούν, με τον ένα ή άλλο τρόπο, ότι το καπιταλιστικό σύστημα δεν είναι τόσο σταθερό όσο φαίνεται ή όσο θέλουν οι υποστηρικτές του να το παρουσιάζουν. Για το λόγο τούτο οικοδομείται συστηματικά το νομοθετικό πλαίσιο που θέτει στο στόχαστρο τις «ακραίες ιδέες» προκειμένου να τιθασευτεί η άμεση όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων αλλά και να προετοιμαστεί αποτελεσματικά το κράτος για επερχόμενες κοινωνικές συγκρούσεις που θα υπονομεύσουν την ίδια την ύπαρξή του.

---

[1] Βλ. Δ. Καλτσώνης, Η ποινικοποίηση των ιδεών στη σύγχρονη αστική δημοκρατία, περ. Ουτοπία, τευχ. 81, 2008, σελ. 49 επ., www.kaltsonis.blogspot.com

[2] Z. Brzezinski, Η επιλογή (παγκόσμια κυριαρχία ή παγκόσμια ηγεσία), Αθήνα, εκδ. Α.Α. Λιβάνη, 2005, σελ. 89-90.

[3] H. Kissinger, ΗΠΑ: αυτοκρατορία ή ηγετική δύναμη; εκδ. Α.Α. Λιβάνη, 2002, σελ. 71, 121 επ.

[4] Z. Brzezinski, Η επιλογή (παγκόσμια κυριαρχία ή παγκόσμια ηγεσία) , εκδ. Λιβάνη, σελ. 338.

[5] J. Nye, Το παράδοξο της αμερικανικής δύναμης, εκδ. Παπαζήση, 2003, σελ. 128.

[6] H. Kissinger, ΗΠΑ: αυτοκρατορία ή ηγετική δύναμη; οπ.π., σελ. 360.

http://www.inprecor.gr