Πολιτικές ευθύνες στην εποχή της κρίσης

Του Νίκου Κοτζιά

 H ελληνική πολιτική σκηνή, αποδεικνυόμενη κατώτερη των περιστάσεων, διαπραγματεύτηκε τα ελλείμματα της χώρας χωρίς να έχει καταλάβει ότι η Γερμανία έπαιρνε την Ελλάδα ως αρνητικό υπόδειγμα και ακόμα περισσότερο ως αφετηρία και ευκαιρία να επιβάλει μια διαφορετική πολιτική στην ΕΕ. Να επιβάλει, δηλαδή, μια πολιτική στην Ευρώπη στη βάση των στενά νοούμενων εθνικών της συμφερόντων. Δεν αντιλήφθηκε, επίσης, ότι οι δανειστές μας ήθελαν να τακτοποιήσουν πρώτα τα ομόλογα που είχαν στα χέρια τους –τώρα τα μεταφέρουν στην Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα– και κατόπιν να αλλάξουν τις συνθήκες της ΕΕ, ώστε να προβλέπεται η σχεδιασμένη, ή αλλιώς «ελεγχόμενη», χρεοκοπία ενός κράτους-μέλους.

Στόχος της Γερμανίας στις διαπραγματεύσεις που γίνονται είναι να διασφαλίσει πρώτα όσους δάνεισαν τοκογλυφικά την Ελλάδα και κατόπιν να οδηγηθεί η χώρα σε «ελεγχόμενη» χρεοκοπία. Ακριβώς επειδή κυβέρνηση και δια πλοκή –με τα πιστόλια τους– δεν κατάλαβαν τίποτα όταν έπρεπε, και μόλις τώρα άρχισαν να «βλέπουν» τι γίνεται πέρα από την αυτάρεσκη μύτη τους, γι’ αυτό ήταν, πριν μερικούς μήνες ακόμα, θετικοί στις γερμανικές προτάσεις. Τότε, μάλιστα, ο πρωθυπουργός κατά την επιστροφή του από Συνάντηση Κορυφής, στην οποία είχαν ακουστεί για πρώτη φορά επίσημα οι γερμανικές θέσεις, δήλωνε ότι η χώρα θα είχε γλιτώσει από τη σημερινή δεινή κατάσταση εάν είχαν συμφωνηθεί έγκαιρα οι προτάσεις της Γερμανίας. Σήμερα αυτές οι προτάσεις –και ορθά– τον προβληματίζουν. Όχι όμως όλες και όχι επαρκώς, ιδιαίτερα αυτή της «ελεγχόμενης χρεοκοπίας».

Η κυβέρνηση δεν καταλάβαινε πριν λίγους μήνες ότι έπρεπε να διαβάσει καλά το Μνημόνιο και να διαπραγματευτεί με νηφαλιότητα, ηρεμία, σταθερότητα και συνέπεια. Ανάλογα, σήμερα, δεν αντιλαμβάνεται ότι θα είναι ιστορικό ατόπημα εάν συμφωνήσει σε προτάσεις με τις οποίες θα δικαιούνται τρίτοι –τη στιγμή που εκείνοι θα επιλέξουν– να οδηγήσουν την Ελλάδα σε χρεοκοπία. Ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα έχει χαθεί ακόμα και αυτό το «χαρτί της χρεοκοπίας». Ακόμα, δε, χειρότερα, ενώ πριν ένα χρόνο αποφασίζαμε εμείς για το τι θα κάνουμε, έχοντας χρέος 290 δις, σε λίγους μήνες αυτό θα αποφασίζεται –ακόμα και για τη χρεοκοπία– από τρίτους. Και η απώλεια αυτή καταγράφεται, παρά το γεγονός ότι αποπληρώνουμε το χρέος.

Το χρέος θα φτάσει σχετικά σύντομα στα 400 δις και πάνω και πιθανά –αν συνεχίσει η ύφεση– να μην μπορούμε να το πληρώσουμε. Γι’ αυτό, η κυβέρνηση έχει μέγιστη πολιτική ευθύνη που περιορίζει το έλλειμμα με τρόπο που βάζει την ελληνική οικονομία σε βαθιά ύφεση, προσθέτει νέα χρέη και οδηγεί την Ελλάδα στην υπερχρέωση. Κι ενώ το αδιέξοδο είναι ολοφάνερο, η κυβέρνηση αναμένει με τα χέρια κάτω πότε οι Γερμανοί θα αλλάξουν τις συνθήκες της ΕΕ. Αλλαγές με τις οποίες θα αποκτήσουν τη δυνατότητα, όποτε το θελήσουν, να μας οδηγήσουν σε «ελεγχόμενη χρεοκοπία». Κι αν τυχόν συμβεί αυτό, η Ελλάδα θα είναι υπερχρεωμένη κατά δεκάδες δισεκατομμύρια περισσότερα από ό,τι σήμερα. Η πολιτική της κυβέρνησης οδηγεί δηλαδή στον περιορισμό της παραγωγικής βάσης της χώρας, στην ύφεση και στην υπερχρέωση σε συνθήκες όπου τρίτοι θα έχουν αποκτήσει το δικαίωμα να αποφασίσουν για το αν και πότε θα χρεοκοπήσει η Ελλάδα.

Όποιος καταλαβαίνει στοιχειωδώς από Πολιτική Οικονομία και δεν έχει αναστολές να σκεφτεί τα ζητήματα μέχρι τέλους γνωρίζει ότι έτσι δεν πάει το πράγμα. Κι, όμως, κανείς στο οικονομικό επιτελείο και στα άνομα συμφέροντα δεν προβληματίζεται. Απλά διασκορπίζουν φόβο και την ανασφάλειά τους στην κοινωνία. Δεν καταβάλλουν, δε, οποιαδήποτε προσπάθεια προκειμένου να διαμορφωθεί ένας εναλλακτικός δρόμος πέραν εκείνου που επιλέγουν οι δανειστές μας. Εδώ, και γι’ αυτό, οι πολιτικές ευθύνες της κυβέρνησης είναι οι μέγιστες.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Επίκαιρα" στις 25/11/10