«Τζόγος» με τις εξορύξεις πετρελαίου στην Μεσόγειο

Πιέσεις επί πιέσεων για την εισβολή του πετρελαϊκού λόμπι στη θάλασσα της Μεσογείου λίγους μήνες μετά την τρομακτική καταστροφή στον κόλπο του Μεξικού

Επί ποδός βρίσκονται οι περιβαλλοντικές οργανώσεις αφού ένα νέο σκηνικό αρχίζει να στήνεται στη Μεσόγειο και κατ’ επέκταση και στο Αιγαίο, με στόχο την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Το σκηνικό, μάλιστα, στήνεται την ίδια στιγμή που διεθνείς διασκέψεις, και μάλιστα με πρωτοβουλία του ίδιου του έλληνα πρωθυπουργού, πραγματοποιήθηκαν για την «πράσινη» ανάπτυξη της Μεσογείου, διασκέψεις που δεν συνάδουν με τις παράπλευρες προσπάθειες που διεξάγονται σε διεθνές, ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό επίπεδο για την αξιοποίηση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων, με άκρως σοβαρές οικονομικές και γεωπολιτικές παραμέτρους. Και όλα αυτά λίγους μήνες μόνο μετά την ανυπολόγιστη καταστροφή που προκάλεσε η διαρροή πετρελαίου στον κόλπο του Μεξικού.

Οι κινήσεις στη διεθνή «σκακιέρα»

Σε διεθνές επίπεδο οι προσπάθειες δρομολογούνται μέσα από επενδυτικά σχέδια που αρχίζουν να στρέφουν το ενδιαφέρον τους προς τη Μεσόγειο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το Δίκτυο Μεσόγειος SOS σε ψήφισμα που εξέδωσε και το οποίο καλεί τους πολίτες να υπογράψουν, το επενδυτικό ενδιαφέρον έχει ενταθεί το τελευταίο διάστημα, με νέα κράτη να εκφράζουν την επιθυμία να προχωρήσουν στην αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου τους, ενώ «ακόμα μεγαλύτερο προβληματισμό προκαλούν τα σχέδια για εξόρυξη σε μεγάλα βάθη, όπως είναι αυτά της BP για τη Λιβύη, που περιλαμβάνουν άντληση από βάθος μεγαλύτερο από το βάθος της γνωστής σε όλους πια πετρελαιοπηγής Macondo στον κόλπο του Μεξικού».

Η εξόρυξη προγραμματίζεται να γίνει σε βάθος 1.700 μέτρων, στον κόλπο της Σύρτης, ανοικτά των ακτών της Λιβύης, επένδυση που, όπως έχουν καταγγείλει οι Οικολόγοι Πράσινοι, αφορά άμεσα τη χώρα μας σε περίπτωση ατυχήματος αφού «οι ακτές της Πελοποννήσου και της Κρήτης θα είναι ιδιαίτερα ευάλωτες, καθώς απέχουν από τη γεώτρηση περίπου 640 χιλιόμετρα, ενώ η πετρελαιοκηλίδα στον κόλπο του Μεξικού ξεπέρασε σε μήκος τα 1.000 χιλιόμετρα και η συνολική επιφάνειά της απλωνόταν σε έκταση μεγαλύτερη από όλο μαζί το Νότιο Αιγαίο».

Οι κινήσεις στην εθνική «σκακιέρα»

Σε εθνικό επίπεδο, οι πρωτοβουλίες μέχρι στιγμής εστιάζονται στη δημιουργία του θεσμικού πλαισίου με το υπό διαμόρφωση σχέδιο νόμου για τη δημιουργία Δημόσιου Φορέα Έρευνας και Αξιοποίησης των Υδρογονανθράκων – δηλαδή πετρελαίου και φυσικού αερίου – στην Ελλάδα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον τελευταίο καιρό εμφανίζονται και διάφορα δημοσιεύματα που ασκούν έντονη κριτική περί καθυστέρησης στην κατάθεσή του, δημοσιεύματα που συνοδεύονται από αρνητικά σχόλια για τις δυνατότητες ανάπτυξης των ΑΠΕ, γεγονός που οι καλά γνωρίζοντας τους «διαδρόμους» της ενέργειας σχολιάζουν ως μια προσπάθεια πίεσης που αρχίζει να διαμορφώνεται από το λόμπι του πετρελαίου.

Το σχέδιο νόμου προβλέπει τη σύσταση Φορέα Διαχείρισης των Δικαιωμάτων του Δημοσίου στον τομέα αξιοποίησης υδρογονανθράκων, ενώ το δεύτερο βήμα είναι η προώθηση νομοθετικών ρυθμίσεων για τη διευκόλυνση των ερευνών αλλά και την παροχή ισχυρών κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων.

Η υπουργός Περιβάλλοντος Τίνα Μπιρμπίλη έχει εκφράσει μια γενική άποψη μέσω επιστολής της προς τους Ευρωπαίους ομολόγους της, τους οποίους καλούσε να προχωρήσουν σε περιορισμό των εξορύξεων πετρελαίου μεγάλου βάθους, «έως ότου τα παράκτια κράτη σχεδιάσουν και υιοθετήσουν συγκεκριμένη στρατηγική για το θέμα».

Την ίδια ώρα, όμως, το υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έδωσε καμιά συγκεκριμένη απάντηση στα συγκεκριμένα ερωτήματα που έθεσε με τρεις ερωτήσεις του στη Βουλή ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Κοινοβουλίου, βουλευτής Μαγνησίας του ΠΑΣΟΚ Κώστας Καρτάλης. Η τελευταία ερώτηση έγινε με αφορμή δημοσιεύματα περί εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου στη Σκόπελο και ο Κώστας Καρτάλης ζητούσε να πληροφορηθεί «ποια είναι τελικά η θέση του ΥΠΕΚΑ σε ό,τι αφορά την εκμετάλλευση πετρελαϊκών κοιτασμάτων που εντοπίζονται σε θαλάσσιες περιοχές της χώρας» ενώ παράλληλα ζητούσε και την κατάθεση εγγράφων σχετικά με τα στοιχεία και τις μελέτες που συνηγορούν ότι υπάρχει κοίτασμα στη Σκόπελο και υπολογίζουν και τη δυναμικότητά του.

Μπορεί το υπουργείο Περιβάλλοντος να μην απαντά επί της ουσίας στο ελληνικό Κοινοβούλιο, υποχρεώθηκε όμως να τοποθετηθεί όταν η κυπριακή κυβέρνηση εξέφρασε την έντονη ενόχλησή της για τη δήλωση της Τίνας Μπιρμπίλη περί αναστολής των εξορύξεων. Και η δυσαρέσκεια της Κύπρου ήταν έντονη γιατί η κυβέρνηση έχει έτοιμο σχέδιο για την εξόρυξη πετρελαίου εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Η απάντηση που έδωσε η υπουργός Περιβάλλοντος κατά την επίσκεψή της στην Κύπρο, ικανοποίησε τους Κύπριους αξιωματούχους, ήταν όμως εντελώς διαφορετική από τις τοποθετήσεις της στην εγχώρια αγορά. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα σε κυπριακά ΜΜΕ, η Τίνα Μπιρμπίλη «εξήγησε ότι στην επιστολή δεν γίνεται αναφορά για μορατόριουμ στην ανόρυξη υδρογονανθράκων. Αυτό που ζήτησε η Ελληνίδα υπουργός, είναι η βελτίωση ουσιαστικά της υφιστάμενης νομοθεσίας, ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον δυσάρεστα ατυχήματα που μπορεί να μολύνουν το περιβάλλον».

Οι κινήσεις στην ευρωπαϊκή «σκακιέρα»

Το μεγάλο παιχνίδι παίζεται στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και το πρώτο δείγμα δόθηκε πριν από περίπου έναν μήνα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου συζητήθηκε το θέμα της αναστολής της επιβολής μορατόριουμ σε όλες τις νέες θαλάσσιες γεωτρήσεις στα ύδατα της Ε.Ε.

Το συνήθως πολιτικά προωθημένο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε αυτό το θέμα εμφανίστηκε εξαιρετικά συντηρητικό, παρά την παραδοχή που έκανε ότι «η εύκολη προσβασιμότητα σε πετρελαϊκά κοιτάσματα γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη και αυτό οδηγεί σε αύξηση των κινδύνων που ενέχουν οι πετρελαϊκές έρευνες και οι γεωτρήσεις που γίνονται στην ανοικτή θάλασσα». Και μάλιστα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν έκανε το επόμενο βήμα, παρ’ ότι η απόφασή του δεν θα ήταν δεσμευτική για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Έτσι, παρά τη σχετική εισήγηση της Επιτροπής Περιβάλλοντος και πολλών ευρωβουλευτών που υποστήριξαν την αναστολή όλων των νέων γεωτρήσεων, την απέρριψε με πλειοψηφία (323 ψήφοι έναντι 285) με το σκεπτικό «ότι μία τέτοια απόφαση θα ήταν υπερβολική».

Το αποτέλεσμα ήταν βέβαια και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τελικά να περιοριστεί σε μια απόφαση - ευχολόγιο για την ανάγκη «αναβάθμισης» της νομοθεσίας.

Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι

Το Δίκτυο Μεσόγειος SOS στο ψήφισμά του υπογραμμίζει ότι οι περιβαλλοντικοί κίνδυνοι που συνδέονται με την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου δεν προκύπτουν μόνο από πιθανό ατύχημα στην περιοχή της πετρελαιοπηγής, αλλά από όλη την παραγωγική διαδικασία, μέσω της οποίας καταλήγουν στη θάλασσα από απορρίμματα, πετρελαιοειδή και μεθάνιο μέχρι βαρέα μέταλλα και ραδιενεργές ουσίες.

Η περιβαλλοντική οργάνωση καλεί τους πολίτες να συνυπογράψουν το ψήφισμα και να απαιτήσουν από τις εθνικές κυβερνήσεις των μεσογειακών κρατών και την Ευρωπαϊκή Ένωση να μην υποθηκεύσουν το μέλλον της Μεσογείου και των λαών της, αλλά να προχωρήσουν σε απαγόρευση των νέων θαλάσσιων εξορύξεων.

TO PONTIKI