Ο ψύλλος και το… πάπλωμα

Του Ευτύχη Βαρδουλάκη*

Στηρίξτε με ή εκλογές, λέει ο Πρωθυπουργός… Δηλαδή, μια πιθανή ήττα του κ. Περγαντά από τον κ. Χειμάρα στη Στερεά Ελλάδα ή του κ. Αργύρη από τον κ. Καρχιμάνη στην Ήπειρο, θα είναι τόσο δυσβάσταχτη για την Κυβέρνηση που θα οδηγήσει τη χώρα σε μια εκλογική περιπέτεια;
Εκλογές αυτή τη στιγμή σημαίνουν απόλυτη παράλυση της χώρας για τουλάχιστον ενάμιση μήνα, εκτόξευση των spreads, εικόνα κατάρρευσης στο εξωτερικό, ακόμα και ότι η τρίτη δόση του δανείου τίθεται εν αμφιβόλω. Και επιπλέον, σε μια περίοδο που οι πολίτες είχαν αρχίσει να συνειδητοποιούν το μέγεθος του προβλήματος της οικονομίας μας, ο λαϊκισμός που παραδοσιακά συνοδεύει τις προεκλογικές περιόδους θα επαναφέρει τα πράγματα στην κατάσταση προ του 2010, όταν ζούσαμε με αυταπάτες περί «θωρακισμένης οικονομίας» ή ότι «λεφτά υπάρχουν»…
Για να δούμε βέβαια και την άλλη πλευρά, ο Πρωθυπουργός λέει ότι έχει αναλάβει ένα δύσκολο έργο, σε μια δραματική συγκυρία για τη χώρα και δεν μπορεί να γίνει πολιτικός «καρπαζοεισπράκτορας». Κοινώς, δεν γίνεται στελέχη του ΠΑΣΟΚ να βγάζουν την ουρά τους απ’ έξω κοιτάζοντας το προσωπικό τους προφίλ ή συμφέρον και ο καθένας που θέλει να παραστήσει τον κοινωνικά ευαίσθητο επαναστάτη να απειλεί με επιλογές διαφοροποίησης. Ούτε μπορεί να βγει από τη διαδικασία των αυτοδιοικητικών τόσο αποδυναμωμένος, ώστε κάθε απόφασή του να συναντά την απόλυτη άρνηση της αντιπολίτευσης, η οποία θα επικαλείται πλέον και το αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών. Αν η αντιπολίτευση θέλει να συγκροτεί αντικυβερνητικά «μέτωπα», να είναι έτοιμη να αναλάβει και τις ευθύνες της. Αυτά λένε η Κυβέρνηση και το ΠΑΣΟΚ.
Έχουν κάποια δίκια, αλλά όχι τόσα ώστε να δικαιολογούν μια επιλογή τόσο υψηλού ρίσκου. Ρίσκου κυρίως για τη χώρα (για τους λόγους που αναφέραμε πιο πάνω), αλλά δευτερευόντως και για το ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Ακολουθώντας αυτή την επιχειρηματολογία, το ΠΑΣΟΚ και προσωπικά ο πρωθυπουργός, ακυρώνουν αυτό που (υποτίθεται ότι) έχουν αναδείξει ως βασική στρατηγική επιλογή: την υλοποίηση, δηλαδή, ενός σκληρού προγράμματος για τη σωτηρία της χώρας, αδιαφορώντας για το πολιτικό κόστος. Επισείοντας την απειλή των εκλογών ουσιαστικά αποδέχονται τη λογική του κόστους. Και λένε εμμέσως, ότι «αν το παρακάνετε, ετοιμαστείτε να το μοιραστούμε». Βραχυπρόθεσμα, ο πρωθυπουργός ίσως καταφέρει να ανακόψει τη φθορά του ιδίου και του κόμματός του, η οποία ειδικά τον τελευταίο καιρό ήταν ραγδαία. Μακροπρόθεσμα πάντως, αποδυναμώνει το προφίλ του υπεύθυνου ηγέτη που προσπαθεί να χτίσει τους τελευταίους μήνες.
Από την άλλη μεριά η αντιπολίτευση, ειδικά η αξιωματική, λέει: «Γιατί εκλογές; Σε όλη την Ευρώπη στις αυτοδιοικητικές εκλογές στέλνονται μηνύματα. Προς τι η δραματοποίηση και το εκβιαστικό δίλημμα;». Σωστό. Όντως σε όλη την Ευρώπη στέλνονται μηνύματα, χωρίς να επηρεάζεται η κυβερνητική σταθερότητα. Μόνο που καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν είναι στην εντατική, όπως είναι η Ελλάδα σήμερα. Όταν επί μήνες πολιτεύεσαι καλώντας σε συγκρότηση (ετερόκλητου) μετώπου με βασικό σύνθημα «μαυρίστε τους για να…», δεν μπορείς να εκπλήσσεσαι όταν η αντίδραση είναι «μη με μαυρίσετε γιατί θα…». Το ένα είναι επακόλουθο του άλλου. Ούτε φυσικά μπορούμε να δεχτούμε στα σοβαρά την αντίληψη ότι: «η έξοδος από την εντατική είναι ευθύνη της Κυβέρνησης, η αντιπολίτευση μπορεί να λέει και καμιά κουβέντα παραπάνω». Με κάτι τέτοιες αντιλήψεις φτάσαμε εδώ που φτάσαμε…
Το πιο κωμικοτραγικό δε, της υπόθεσης, είναι ότι σπανίως οι αυτοδιοικητικές εκλογές προεξοφλούν το αποτέλεσμα των ερχόμενων εθνικών εκλογών. Το 1998 η ΝΔ κέρδισε σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιά, Υπερνομαρχία Αθήνας-Πειραιά και τις μισές Νομαρχίες της χώρας. Λίγους μήνες μετά, το 1999, κέρδισε και τις Ευρωεκλογές. Παρόλα αυτά τις εθνικές εκλογές του 2000 τις κέρδισε το ΠΑΣΟΚ, αυξάνοντας μάλιστα το ποσοστό του κατά 3%. Αντιθέτως, το 2006 το ΠΑΣΟΚ κέρδισε περίπατο την Υπερνομαρχία Αθήνας-Πειραιά και ανέκτησε σημαντικούς Δήμους όπως ο Πειραιάς, ο Βόλος, κ.α. και παρόλα αυτά το 2007 έχασε αμαχητί τις εθνικές εκλογές, με πτώση μάλιστα 2% στο ποσοστό του.
Συμπέρασμα: ότι όλοι έχουν κάποια δίκια και περισσότερα άδικα. Το πρόβλημα, ως συνήθως, είναι στην έλλειψη μέτρου. Από έλλειψη μέτρου, μια αυτοδιοικητική διαδικασία εξελίσσεται σε μείζονα πολιτική σύγκρουση η οποία μπορεί να έχει απρόβλεπτες αρνητικές συνέπειες. Και η έλλειψη μέτρου δεν αφορά μόνο τα κόμματα, αλλά όλους όσοι θέτουν τα πλαίσια του δημοσίου διαλόγου, δηλαδή και τα ΜΜΕ. Όλοι μαζί ίσως καταφέρουν το μνημειώδες: Να κάψουν για τον ψύλλο, το πάπλωμα…


*Ο Ευτύχης Βαρδουλάκης είναι σύμβουλος πολιτικής επικοινωνίας, στρατηγικής και πολιτικών ερευνών.

 /www.statesmen.gr