Του Κώστα Ράπτη
Η αβεβαιότητα ως προς την αυριανή ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική είναι μεγαλύτερη από ποτέ – και δεν αφορά μόνο τη δομή της ευρωζώνης και την συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτήν. Η συζήτηση περί Grexit έχει ήδη “παλιώσει”. Αντίθετα, το θρίλερ ενός Brexit (μιας βρετανικής εξόδου από την Ε.Ε.), έχει ακόμη πολύ μέλλον μπροστά του – και αφορά μεγέθη απέναντι στα οποία η υπόλοιπη Ευρώπη αναμφίβολα δεν μπορεί να θωρακισθεί.
Και στις δύο περιπτώσεις η ένταση προκύπτει από την αντιφατική αναζήτηση μιας νέας διαρρύθμισης εντός του υφιστάμενου πλαισίου – όμως οι διακηρυγμένες προθέσεις κάθε άλλο παρά αποτρέπουν την πιθανότητα της ρήξης, ακόμη και υπό μορφήν “ατυχήματος”.
Όσο πλησιάζει η 7η Μαϊου, ημερομηνία διεξαγωγής των βρετανικών βουλευτικών εκλογών, τόσο τα βλέμματα στρέφονται προς την Αλβιώνα. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η εκλογική μάχη θα είναι η περισσότερο οριακή από το 1974 και το πολιτικό σκηνικό που θα προκύψει θα μοιάζει ολότελα κατακερματισμένο. Άνετη πλειοψηφία δεν προβλέπεται για κανένα από τα παραδοσιακά μεγάλα κόμματα, τους Συντηρητικούς και τους Εργατικούς, ενώ οι νυν συγκυβερνώντες Φιλελεύθεροι Δημοκράτες αναμένεται να χάσουν τον ρυθμιστικό τους ρόλο και να δουν τις κοινοβουλευτικές του δυνάμεις να συρρικνώνονται. Στο προσκήνιο αναμένεται να έρθουν δυνάμεις όπως οι Πράσινοι, το Σκωτικό Εθνικό Κόμμα (SNP) και το ευρωσκεπιτκιστικό Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) του Nigel Farage, η πρόθεση ψήφου υπέρ του οποίου μετριέται περί το 15%.
Εάν ο David Cameron εξασφαλίσει την πρωτιά και τη διεκδίκηση της πρωθυπουργίας θα πρέπει να υλοποιήσει τη δέσμευσή του για επαναδιαπραγμάτευση της ευρωβρετανικής σχέσης και κατόπιν διεξαγωγή δημοψηφίσματος με το αποκλειστικό ερώτημα της παραμονής ή μη της Βρετανίας στην Ε.Ε. (In/Out). Αλλά και στην περίπτωση, που πρωθυπουργός αναδειχθεί ο Ed Miliband η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος δεν θα είναι εύκολο να αποφευχθεί, μολονότι το κόμμα του των Εργατικών έχει ταχθεί ενάντιο. Ήδη τον Φεβρουάριο η πρώην επικεφαλής της Εθνικής Εκτελεστικής Επιτροπής των Εργατικών Harriet Yeo ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει το κόμμα διαφωνώντας με την (φιλο) ευρωπαϊκή του πολιτική, ενώ και ο John Mills, εκ των μεγαλύτερων χορηγών του, απηύθυνε έκκληση στον Miliband να δεσμευθεί και αυτός υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος, διότι σε διαφορετική περίπτωση η επαπαδιαπραγμάτευση της ευρω-βρετανικής σχέσης δεν μπορεί να είναι αξιόπιστη.
Υπενθυμίζεται ότι η “επαναδιαπραγμάτευση” προϋποθέτει την αναθεώρηση των κοινοτικών συνθηκών, με την έγκριση όλων των κρατών-μελών. Επιπλέον, το SNP διαμηνύει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί “οικογένεια εθνών” και τυχόν επικράτηση του out στην Αγγλία και του in στη Σκωτία θα επαναφέρει το ζήτημα της απόσχισης. Το μοντέλο του δημοψηφίσματος, με το οποίο ο Cameron επιδιώκει να τερματίσει την ευρωσκεπτικιστική αμφισβήτηση στους κόλπους της παράταξής του, αποδεικνύεται από το περσινό προηγούμενο του δημοψηφίσματος για την σκωτσέζικη ανεξαρτησία ότι δεν κλείνει πραγματικά κανένα ζήτημα...
Κατά τον τέως πρωθυπουργό των Εργατικών Gordon Brown, το διακύβευμα είναι τεράστιο: με ηχηρή παρέμβασή του στον Guardian την Τρίτη, υποστήριξε ότι θέτει σε κίνδυνο την πορεία που ακολούθησε τα προηγούμενα χρόνια ώστε εντός δεκαετίας να αναδειχθεί σε ισχυρότερη ευρωπαϊκή οικονομία και από γερμανική. “Πρέπει” τόνισε “να πούμε την αλήθεια σχετικά με τις 3 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, τις 25.000 εταιρείες, τις ετήσιες εξαγωγές ύψους 200 δισεκατομμυρίων λιρών και τις 450 δισεκατομμύρια λίρες σε εσωτερικές επενδύσεις που συνδέονται άμεσα με την Ευρωπαϊκή Ένωση.Και πρέπει να πούμε πως μια επιλογή τύπου Χονγκ-Κονγκ (“να αφήσουμε την Ευρώπη ώστε να ενσωματωθούμε στον κόσμο”) είναι στην πραγματικότητα μια επιλογή Βόρειας Κορέας, η οποία κατέληξε στο κρύο χωρίς φίλους, χωρίς επιρροή, με λίγες νέες εμπορικές συναλλαγές και ακόμα λιγότερες επενδύσεις”...
Και στις δύο περιπτώσεις η ένταση προκύπτει από την αντιφατική αναζήτηση μιας νέας διαρρύθμισης εντός του υφιστάμενου πλαισίου – όμως οι διακηρυγμένες προθέσεις κάθε άλλο παρά αποτρέπουν την πιθανότητα της ρήξης, ακόμη και υπό μορφήν “ατυχήματος”.
Όσο πλησιάζει η 7η Μαϊου, ημερομηνία διεξαγωγής των βρετανικών βουλευτικών εκλογών, τόσο τα βλέμματα στρέφονται προς την Αλβιώνα. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η εκλογική μάχη θα είναι η περισσότερο οριακή από το 1974 και το πολιτικό σκηνικό που θα προκύψει θα μοιάζει ολότελα κατακερματισμένο. Άνετη πλειοψηφία δεν προβλέπεται για κανένα από τα παραδοσιακά μεγάλα κόμματα, τους Συντηρητικούς και τους Εργατικούς, ενώ οι νυν συγκυβερνώντες Φιλελεύθεροι Δημοκράτες αναμένεται να χάσουν τον ρυθμιστικό τους ρόλο και να δουν τις κοινοβουλευτικές του δυνάμεις να συρρικνώνονται. Στο προσκήνιο αναμένεται να έρθουν δυνάμεις όπως οι Πράσινοι, το Σκωτικό Εθνικό Κόμμα (SNP) και το ευρωσκεπιτκιστικό Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP) του Nigel Farage, η πρόθεση ψήφου υπέρ του οποίου μετριέται περί το 15%.
Εάν ο David Cameron εξασφαλίσει την πρωτιά και τη διεκδίκηση της πρωθυπουργίας θα πρέπει να υλοποιήσει τη δέσμευσή του για επαναδιαπραγμάτευση της ευρωβρετανικής σχέσης και κατόπιν διεξαγωγή δημοψηφίσματος με το αποκλειστικό ερώτημα της παραμονής ή μη της Βρετανίας στην Ε.Ε. (In/Out). Αλλά και στην περίπτωση, που πρωθυπουργός αναδειχθεί ο Ed Miliband η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος δεν θα είναι εύκολο να αποφευχθεί, μολονότι το κόμμα του των Εργατικών έχει ταχθεί ενάντιο. Ήδη τον Φεβρουάριο η πρώην επικεφαλής της Εθνικής Εκτελεστικής Επιτροπής των Εργατικών Harriet Yeo ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει το κόμμα διαφωνώντας με την (φιλο) ευρωπαϊκή του πολιτική, ενώ και ο John Mills, εκ των μεγαλύτερων χορηγών του, απηύθυνε έκκληση στον Miliband να δεσμευθεί και αυτός υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος, διότι σε διαφορετική περίπτωση η επαπαδιαπραγμάτευση της ευρω-βρετανικής σχέσης δεν μπορεί να είναι αξιόπιστη.
Υπενθυμίζεται ότι η “επαναδιαπραγμάτευση” προϋποθέτει την αναθεώρηση των κοινοτικών συνθηκών, με την έγκριση όλων των κρατών-μελών. Επιπλέον, το SNP διαμηνύει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί “οικογένεια εθνών” και τυχόν επικράτηση του out στην Αγγλία και του in στη Σκωτία θα επαναφέρει το ζήτημα της απόσχισης. Το μοντέλο του δημοψηφίσματος, με το οποίο ο Cameron επιδιώκει να τερματίσει την ευρωσκεπτικιστική αμφισβήτηση στους κόλπους της παράταξής του, αποδεικνύεται από το περσινό προηγούμενο του δημοψηφίσματος για την σκωτσέζικη ανεξαρτησία ότι δεν κλείνει πραγματικά κανένα ζήτημα...
Κατά τον τέως πρωθυπουργό των Εργατικών Gordon Brown, το διακύβευμα είναι τεράστιο: με ηχηρή παρέμβασή του στον Guardian την Τρίτη, υποστήριξε ότι θέτει σε κίνδυνο την πορεία που ακολούθησε τα προηγούμενα χρόνια ώστε εντός δεκαετίας να αναδειχθεί σε ισχυρότερη ευρωπαϊκή οικονομία και από γερμανική. “Πρέπει” τόνισε “να πούμε την αλήθεια σχετικά με τις 3 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, τις 25.000 εταιρείες, τις ετήσιες εξαγωγές ύψους 200 δισεκατομμυρίων λιρών και τις 450 δισεκατομμύρια λίρες σε εσωτερικές επενδύσεις που συνδέονται άμεσα με την Ευρωπαϊκή Ένωση.Και πρέπει να πούμε πως μια επιλογή τύπου Χονγκ-Κονγκ (“να αφήσουμε την Ευρώπη ώστε να ενσωματωθούμε στον κόσμο”) είναι στην πραγματικότητα μια επιλογή Βόρειας Κορέας, η οποία κατέληξε στο κρύο χωρίς φίλους, χωρίς επιρροή, με λίγες νέες εμπορικές συναλλαγές και ακόμα λιγότερες επενδύσεις”...
Αποτιμώντας το κόστοςΕίναι παράδοξο, αλλά η Βρετανία μοιάζει να πληρώνει ήδη το κόστος ενός Brexit το οποίο μπορεί και να μην προκύψει ποτέ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελευταία μηνιαία έρευνα του ινστιτούτου YouGov, το 45% των Βρετανών τάσσεται υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε. έναντι 35% όσων επιθυμούν την έξοδο – όταν τον Μάιο του 2012 τα αντίστοιχα ποσοστά ήσαν 28% και 51%. Η τόνωση της εμπιστοσύνης του πληθυσμού στις προοπτικές της βρετανικής οικονομίας αμβλύνει τις αντι-ευρωπαϊκές τάσεις, ενώ η δυσπραγία των αμέσως προηγούμενων χρόνων τροφοδοτούσε διαθέσεις ανατροπής του status quo. Ομοίως, η κρίση της ευρωζώνης, έστω και αν η Βρετανία δεν είναι μέλος της, ενίσχυε τις φωνές εκείνες στο πολιτικό προσωπικό που υποστηρίζουν ότι η Ε.Ε. αποτελεί, όπως το έθεσε καθαρότερα όλων ο Farage, έναν χώρο “οικονομικής αποτυχίας, υψηλής ανεργίας και χαμηλής ανάπτυξης”.
Κατά την εταιρεία Mori, πάλι, η πραγματική εικόνα είναι αυτή της εντεινόμενης πόλωσης, εφόσον, σύμφωνα με δημοσκοπικά ευρήματα του περασμένου φθινοπώρου η ενίσχυση της υποστήριξης στην ευρωπαϊκή προοπτική της Βρετανίας συμπίπτει με την αύξηση των ποσοστών του UKIP. Ο επιχειρηματικός κόσμος αντιλαμβάνεται ότι η αβεβαιότητα δεν μπορεί να παραταθεί για άλλα δυόμιση χρόνια και ζητά δια του Εμπορικού Επιμελητηρίου (British Chamebrs of Commerce) την επίσπευση της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος κατά τουλάχιστον 12 μήνες.
Η αποτίμηση των επιπτώσεων μιας εξόδου αποτελεί θέμα πρώτης προτεραιότητας. Έρευνα του Open Europe, μάλιστα, εκτιμά ότι ο κλάδος που αναμένεται να πληγεί περισσότερο είναι ο χρηματοπιστωτικός, εφόσον στο επίπεδο του εμπορίου αγαθών η Βρετανία είναι ελλειμματική και άρα θα μπορούσε να επιτύχει προτιμησιακές συμφωνίες με τους πρώην εταίρους της την “επόμενη μέρα”. Αντίθετα, το City του Λονδίνου, που εμφανίζει ισχυρό πλεόνασμα, θα συναντήσει μπροστά του ευρωπαϊκά ρυθμιστικά “τείχη” - εκτός και αν δεχθούμε ότι η εμβάθυνση των σχέσεων με τις αμερικανικές και ασιατικές αγορές είναι ήδη περισσότερο δελεαστική.
Μόλις την Δευτέρα, ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του κλάδου, ο Neil Woodword της Woodword Investment Management προειδοποίησε μέσω BBC World News ότι η συζήτηση περί Brexit θα επιδράσει αρνητικά στις ξένες επενδύσεις και στην ισοτιμία της στερλίνας – ωστόσο και ο ίοδιος επεσήμανε ότι η πηγή του προβλήματος είναι η “ενδιάμεση” θέση της Βρετανίας (εντός Ε.Ε. και εκτός ευρωζώνης) που θα υποχρεώσει κάποια στιγμή τη χώρα να επιλέξει. Πρόσθεσε, δε, ότι δεν θεωρεί την ευρωζώνη βιώσιμη.
Αν σε οικονομικό επίπεδο, οι εκτιμήσεις είναι όλες ανοιχτές, σε γεωπολιτικό επίπεδο το κόστος είναι ήδη εμφανές – αν και ακόμη και οι θερμότεροι Βρετανοί ευρωπαϊστές σπάνια επικαλούνται την πολιτική διάσταση του θέματος.
Η Βρετανία, που επί Tony Blair πρωταγωνιστούσε στα ευρωπαϊκά πράγματα και λειτουργούσε ως μέντορας των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ, μοιάζει αφόρητα απορροφημένη από το υπαρξιακό της δίλημμα – γεγονός που δεν ανατρέπεται από το εκάστοτε ξέσπασμα στρατιωτικού τυχοδιωκτισμού, όπως στη Λιβύη. Ο Τύπος της ηπειρωτικής Ευρώπης συχνά χλευάζει την διπλωματική “εξαφάνιση” του David Cameron, ενώ η πρόσφατη ανασύσταση από την Angela Merkel του γαλλογερμανικού άξονα, με αφορμή την ουκρανική κρίση, προσμετράται ως μία ακόμη υποχώρηση του Λονδίνου.
Άλλωστε, η Γερμανίδα καγκελάριος έχει διαμηνύσει ότι στο ζήτημα που κυρίως αφορά την βρετανική κυβέρνηση, τον περιορισμό της ελεύθερης μετακίνησης εργαζομένων εντός της Ε.Ε., δεν ευνοεί καμία ουσιαστική διαπραγμάτευση. Σε κάθε περίπτωση, η γερμανο-κεντρική Ευρώπη της παρούσης κινείται ήδη με πολλές διαφορετικές ταχύτητες και η Βρετανία μπορεί, αν το επιθυμεί, να μετακινηθεί σε κάποιον από τους εξώτερους ομόκεντρους κύκλους....
Κατά την εταιρεία Mori, πάλι, η πραγματική εικόνα είναι αυτή της εντεινόμενης πόλωσης, εφόσον, σύμφωνα με δημοσκοπικά ευρήματα του περασμένου φθινοπώρου η ενίσχυση της υποστήριξης στην ευρωπαϊκή προοπτική της Βρετανίας συμπίπτει με την αύξηση των ποσοστών του UKIP. Ο επιχειρηματικός κόσμος αντιλαμβάνεται ότι η αβεβαιότητα δεν μπορεί να παραταθεί για άλλα δυόμιση χρόνια και ζητά δια του Εμπορικού Επιμελητηρίου (British Chamebrs of Commerce) την επίσπευση της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος κατά τουλάχιστον 12 μήνες.
Η αποτίμηση των επιπτώσεων μιας εξόδου αποτελεί θέμα πρώτης προτεραιότητας. Έρευνα του Open Europe, μάλιστα, εκτιμά ότι ο κλάδος που αναμένεται να πληγεί περισσότερο είναι ο χρηματοπιστωτικός, εφόσον στο επίπεδο του εμπορίου αγαθών η Βρετανία είναι ελλειμματική και άρα θα μπορούσε να επιτύχει προτιμησιακές συμφωνίες με τους πρώην εταίρους της την “επόμενη μέρα”. Αντίθετα, το City του Λονδίνου, που εμφανίζει ισχυρό πλεόνασμα, θα συναντήσει μπροστά του ευρωπαϊκά ρυθμιστικά “τείχη” - εκτός και αν δεχθούμε ότι η εμβάθυνση των σχέσεων με τις αμερικανικές και ασιατικές αγορές είναι ήδη περισσότερο δελεαστική.
Μόλις την Δευτέρα, ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του κλάδου, ο Neil Woodword της Woodword Investment Management προειδοποίησε μέσω BBC World News ότι η συζήτηση περί Brexit θα επιδράσει αρνητικά στις ξένες επενδύσεις και στην ισοτιμία της στερλίνας – ωστόσο και ο ίοδιος επεσήμανε ότι η πηγή του προβλήματος είναι η “ενδιάμεση” θέση της Βρετανίας (εντός Ε.Ε. και εκτός ευρωζώνης) που θα υποχρεώσει κάποια στιγμή τη χώρα να επιλέξει. Πρόσθεσε, δε, ότι δεν θεωρεί την ευρωζώνη βιώσιμη.
Αν σε οικονομικό επίπεδο, οι εκτιμήσεις είναι όλες ανοιχτές, σε γεωπολιτικό επίπεδο το κόστος είναι ήδη εμφανές – αν και ακόμη και οι θερμότεροι Βρετανοί ευρωπαϊστές σπάνια επικαλούνται την πολιτική διάσταση του θέματος.
Η Βρετανία, που επί Tony Blair πρωταγωνιστούσε στα ευρωπαϊκά πράγματα και λειτουργούσε ως μέντορας των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ, μοιάζει αφόρητα απορροφημένη από το υπαρξιακό της δίλημμα – γεγονός που δεν ανατρέπεται από το εκάστοτε ξέσπασμα στρατιωτικού τυχοδιωκτισμού, όπως στη Λιβύη. Ο Τύπος της ηπειρωτικής Ευρώπης συχνά χλευάζει την διπλωματική “εξαφάνιση” του David Cameron, ενώ η πρόσφατη ανασύσταση από την Angela Merkel του γαλλογερμανικού άξονα, με αφορμή την ουκρανική κρίση, προσμετράται ως μία ακόμη υποχώρηση του Λονδίνου.
Άλλωστε, η Γερμανίδα καγκελάριος έχει διαμηνύσει ότι στο ζήτημα που κυρίως αφορά την βρετανική κυβέρνηση, τον περιορισμό της ελεύθερης μετακίνησης εργαζομένων εντός της Ε.Ε., δεν ευνοεί καμία ουσιαστική διαπραγμάτευση. Σε κάθε περίπτωση, η γερμανο-κεντρική Ευρώπη της παρούσης κινείται ήδη με πολλές διαφορετικές ταχύτητες και η Βρετανία μπορεί, αν το επιθυμεί, να μετακινηθεί σε κάποιον από τους εξώτερους ομόκεντρους κύκλους....
Πηγή:www.capital.gr
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.