Νέο-Οθωμανικές Μεθοδεύσεις

Γιώργος Λεβέντης

leventis@reporter.gr

Δεν πρόφτασε να εκπνεύσει η πρώτη NAVTEX η οποία σηματοδότησε την έναρξη ενός συντονισμένου σχεδίου προκλήσεων στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και η Άγκυρα εξέδωσε μια δεύτερη οδηγία προς ναυτιλλόμενους στα νότια της Κύπρου, μπροστά στα απαθή βλέμματα της διεθνούς κοινότητας συμπεριλαμβανομένου και αυτού τούτου του ΓΓ του ΟΗΕ, ο οποίος θα έπρεπε να είναι φύση και θέση θεματοφύλακας της διασφάλισης της διεθνούς έννομης τάξης.

Επιπλέον η Άγκυρα, εκμεταλλευόμενη προφανώς την μέχρι πρότινος, κυβερνητική αστάθεια στην Ελλάδα, και έχοντας κατά νουν να δοκιμάσει την νέα κυβέρνηση Αλέξη Τσίπρα έχει δεσμεύσει για εκπαιδευτικές ασκήσεις μεγάλες περιοχές στο Αιγαίο για χρονικές περιόδους του νέου έτους. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι Τουρκικές NAVTEX 1076/14 και 1077/14 εκδόθηκαν την τελευταία μέρα του 2014. Οι Τούρκοι δεσμεύουν για στρατιωτικές ασκήσεις θαλάσσιες περιοχές από το Άγιο Όρος στο Βόρειο Αιγαίο μέχρι και την Αμοργό στο νότιο Αιγαίο. Να θυμίσουμε ότι, κατά παρόμοιο τρόπο, η Άγκυρα προκάλεσε την κρίση των Ιμίων δοκιμάζοντας την αντίδραση του επίσης νέου τότε πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη δεκαεννιά χρόνια πριν (Ιανουάριος 1996). Δυο δεκαετίες ακόμη πιο πίσω θα προσδιορίσουμε την έναρξη της τουρκικής επεκτατικότητας το 1974 με τον διπλό Αττίλα στην Κύπρο και την συνεπακόλουθη έναρξη των Τουρκικών διεκδικήσεων στο Ελληνικό Αιγαίο. Λίγα χρόνια αργότερα βέβαια η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (Montego Bay, 1982) στην οποία Ελλάδα και Κύπρος προσχώρησαν - όχι όμως μέχρι τούδε η Τουρκία – εν πολλοίς μας θωράκισε τόσο στο διεθνές όσο και στο περιφερειακό πεδίο. Καρπός άλλωστε της προσήλωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και των γειτόνων μας στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας είναι και η κατά την τελευταία δεκαετία συνομολόγηση διμερών συμφωνιών οριοθέτησης της Κυπριακής ΑΟΖ οι οποίες και είναι κατατεθειμένες στις αρμόδιες υπηρεσίες των ΗΕ (Αίγυπτος, Ισραήλ, Λίβανος).

Πέραν της σφαίρας του διεθνούς δικαίου υπάρχει βέβαια και το διεθνές πολιτικό επίπεδο στο οποίο παίρνονται κι όλες οι αποφάσεις για τις τύχες του κόσμου. Τα δύο επίπεδα είναι όμως αλληλένδετα. Το πρώτο προσφέρει προς το δεύτερο, ένα στοιχειώδες πλαίσιο αναφοράς αν όχι προσήλωσης. Σε αντίθετη περίπτωση θα είχαμε μια παντελή αναρχία στις διεθνείς/διακρατικές σχέσεις.

Κατά συνέπεια, ορθά έπραξε ο ΠτΔ να αποσυρθεί από τις συνομιλίες για συνολική διευθέτηση του Κυπριακού μετά την από νότιας μας θάλασσας εισβολή του τουρκικού ερευνητικού πλοίου Barbaros συνοδευομένου από μερίδα του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού. Θα πρέπει ο ΠτΔ να παραμείνει σταθερός στην απόφαση του ούτως ώστε να μην πλήττεται η αξιοπιστία των Ελληνοκυπρίων. Δεν φτάνει να παραμένει το Τουρκικό ερευνητικό σκάφος αγκυροβολημένο στην Αμμόχωστο για την επανέναρξη συνομιλιών. Είναι εντός διεθνούς έννομης τάξης η αγκυροβόληση ερευνητικού σκάφους της κατοχικής δύναμης σε κλειστό από την ΚΔ λιμάνι; Η παρουσία του στο κατεχόμενο μας λιμάνι δεν αποτελεί έμμεση αν όχι άμεση άσκηση εκβιασμού στον ΠτΔ; Ο ωμός Τουρκικός εκβιασμός θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με αταλάντευτη αποφασιστικότητα μη υποκύπτοντας σε άνευ αντικειμένου εκ Δυσμών ευαγγελισμούς Τουρκικής αναδίπλωσης. Το Συμβούλιο Ασφαλείας καλεί με ψήφισμα του (550, 1984) την απόδοση της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου στους νομίμους κατοίκους της, κατά προτεραιότητα και ανεξάρτητα από την επίτευξη συνολικής διευθέτησης. Το ψήφισμα του ΣΑ έχει διαχρονική ισχύ. Κι όμως στην πιο πρόσφατη έκφανση της Τουρκικής αδιαλλαξίας και πολιτικής εξευτελισμού της ΚΔ, το καλοκαίρι ο ίδιος ο ΠτΔ έγινε δέκτης απατηλών υποσχέσεων από τον Αμερικανό Αντιπρόεδρο ότι οι Τούρκοι θα ‘συνεργάζονταν στην αποτίμηση των ζημιών’ που άλλωστε οι ίδιοι προκάλεσαν με την σαραντάχρονη κατοχή και εκκένωση της πόλης. Μετά το πέρας της σπανιότατης ανωτάτου επιπέδου αμερικανικής επίσημης επίσκεψης, ο Κύπριος ΥΠΕΞ ανακοίνωσε ότι οι Τούρκοι ‘ήθελαν να μας ταπεινώσουν απαγορεύοντας την είσοδο Ελληνοκυπρίων εμπειρογνωμόνων στην περίκλειστη πόλη …’.

Ταυτόχρονα ούτε η νέα Τουρκική ναυτική οδηγία αίρεται. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι η Τουρκική εκβιαστική τακτική παραμένει απαράλλακτη και δεδομένη. Οφείλει ο ΠτΔ σε συνεργασία με την νέα ελληνική κυβέρνηση να σταθεί ακλόνητος στις Τουρκικές προκλήσεις διασφαλίζοντας μια αταλάντευτη θέση για έμπρακτα βήματα σεβασμού της κυριαρχίας της ΚΔ και ένδειξης καλής θέλησης από την Άγκυρα.

Προχωρώντας στο περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο: η αντιμετώπιση των επιδιώξεων της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής είναι ένα τεράστιο ζήτημα για μας τους Έλληνες, για τους Ευρωπαίους εταίρους μας, για τους γείτονες της Μέσης Ανατολής, για τις ΗΠΑ. Επανερχόμενοι δριμύτεροι οι Τούρκοι ηγέτες στο Νταβός 2015 - μετά από εξαετή απουσία με την επεισοδιακή αποχώρηση Ερντογάν το 2009 όταν συγκρούστηκε με τον Ισραηλινό Πρόεδρο Σιμόν Περέζ - δήλωσαν ότι το μέλλον της Ευρώπης είναι ισλαμικό ‘μιας και ήδη υπάρχουν 45 εκατομμύρια μουσουλμάνοι εγκατεστημένοι’ στην γηραιά ήπειρο. Και ότι ‘αργά ή γρήγορα η ανθούσα Τουρκία όχι μόνο θα γίνει μέλος της ΕΕ αλλά θα πρωταγωνιστήσει σ’ αυτήν …’ Αυτά δήλωσε ο Τούρκος πρωθυπουργός Νταβούτογλου για άλλη μια φορά στην καρδιά της Ευρώπης προς γνώση και συμμόρφωση ημετέρων και λοιπών Ευρωπαίων ηγετών.

Το κεφάλαιο Νέο-Οθωμανισμός ως πολιτικό δόγμα και πρακτική της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας του διδύμου Ερντογάν-Νταβούτογλου είναι πολύ μεγάλο για να εξεταστεί στο σύντομο αυτό άρθρο. Τελειώνουμε σημειώνοντας ότι το Φόρουμ Μελετών Διεθνούς Ασφάλειας έχει ήδη συλλέξει ογκώδες υλικό επί του καυτού αυτού θέματος και εργάζεται τόσο σε τοπικό όσο και διεθνές κυρίως επίπεδο για ενημέρωση-ευαισθητοποίηση ούτως ώστε να κατανοηθεί σε όλες της τις εκφάνσεις και επιδιώξεις της η μακροπρόθεσμη Τουρκική εξωτερική πολιτική.

*O Δρ Γιώργος Λεβέντης είναι Διευθυντής του Φόρουμ Μελετών Διεθνούς Ασφάλειας inter-security-forum.org

Πηγή:www.reporter.gr