Το τζίνι έχει βγει από το μπουκάλι...

Του Κώστα Ράπτη

Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας αποτελεί ένα γεγονός το οποίο προορίζεται να μεταμορφώσει το Ηνωμένο Βασίλειο, ακόμη και αν επικρατήσει το “Όχι”, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Ανεξάρτητα από την τελική έκβαση, το δημοψήφισμα κινητοποίησε πάθη, ενθάρρυνε τη λαϊκή συμμετοχή και απέδειξε ότι ακόμη και ο τερματισμός μιας Ένωσης με ηλικία τριών αιώνων αποτελεί ένα ενδεχόμενο που δεν μπορεί πια κανείς να αντιμετωπίζει ως φαντασιοπληξία. Με άλλα λόγια, και μόνη η διεξαγωγή του αποτελεί μια νίκη της πολιτικής, σε ένα τοπίο που μέχρι πρότινος χαρακτηριζόταν από τη στασιμότητα και την αποθάρρυνση. Το τζίνι έχει βγεί από το μπουκάλι...

Οι υπέρμαχοι του “Όχι” παραπονούνται ότι μια διαδικασία που αφορούσε τη διχοτόμηση του Ηνωμένου Βασιλείου κατέληξε εντέλει να διχάσει την ίδια τη σκωτσέζικη κοινωνία. Πράγματι, το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι ψηφοφόροι ανέδειξε πλήθος διαιρέσεων στο εκλογικό σώμα. Οι ηλικιωμένοι, οι γυναίκες, οι εργοδότες τείνουν προς το “Όχι”. Οι νέοι, οι άνδρες, η εργατική τάξη στρέφεται στο “Ναι”. Εξ ού και οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων εβδομάδων φέρουν τη διαφορά να κινείται μονίμως εντός των ορίων του στατιστικού λάθους. Πάντως, το 97% των δικαιουμένων ψήφου φρόντισε να εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους, ποσοστό που αποτελεί ρεκόρ, ενώ μόνο το 1% των ερωτηθέντων προεξοφλεί ότι δεν θα συμμετάσχει. Κοινώς, στο δημοψήφισμα θα λάβουν μέρος πολλοί άνθρωποι που ποτέ άλλοτε στη ζωή τους δεν είχαν προσέλθει στην κάλπη (και είθισται οι προτιμήσεις τους να μην εντοπίζονται στις δημοσκοπήσεις), στοιχείο που αποτελεί παράγοντα μεγάλης απροσδιοριστίας ως προς το τελικό αποτέλεσμα.

Η τοπική κυβέρνηση του Alex Salmond κατάφερε να επιβάλλει στο Λονδίνο τον χρόνο και τους όρους διεξαγωγής του δημοψηφίσματος που την συνέφεραν περισσότερο. Έτσι, δικαίωμα συμμετοχής έχουν όλοι οι άνω των 16 ετών μόνιμοι κάτοικοι Σκωτίας που είναι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου, της Βρετανικής Κοινοπολιτείας ή της Ε.Ε. Μολονότι μία στις δύο σκωτσέζικες οικογένειες έχει συγγενείς στην Αγγλία, οι Σκωτσέζοι της “διασποράς” αποκλείονται από την κάλπη. Άλλωστε, σε έρευνα της Opinium Research, η “περηφάνεια για την Σκωτσέζικη εθνική ταυτότητα” αναφέρεται ως λόγος υποστήριξης του “Ναι” μόνο από το 18% των ερωτηθέντων. Αντίθετα, τη “δυσαρέσκεια προς τους πολιτικούς του Ουέστμινστερ” επικαλείται το 38%...

Το πνεύμα αυτό δεν επικρατεί μόνο βορείως του Αδριάνειου Τείχους – και είναι βέβαιο ότι θα δρομολογήσει αλλαγές συνταγματικού και πολιτικού χαρακτήρα ακόμη και η Σκωτία δεν αποσχισθεί. Ήδη οι αρχηγοί των τριών μεγαλύτερων βρετανικών κομμάτων (David Cameron, Ed Miliband, Nick Clegg) έσπευσαν να υποσχεθούν ενίσχυση της αυτονομίας της Σκωτίας εντός του Ηνωμένου Βασιλείου. Το ποιές θα είναι οι νέες εξουσίες της σκωτσέζικης κυβέρνησης παραμένει αδιευκρίνιστο και αναμένεται να αποτελέσει αντικείμενο ενός νέου γύρου σκληρής διαπραγμάτευσης μετά το δημοψήφισμα – καθώς ακόμη και μετά από μια ήττα του “Ναι” (πόσω μάλλον αν αυτή αποδειχθεί οριακή) οι αυτονομιστές θα θεωρούν ότι είναι ισχυρότεροι από ποτέ στα χρονικά.

Το ζήτημα της Σκωτίας δεν πρόκειται να κλείσει – άλλωστε ο Salmondυπενθύμισε ότι κάθε γενιά αναμετριέται με το δικό της δημοψήφισμα (το 1979, το 1997 και τώρα). Πολύ περισσότερο, κινδυνεύει να προκαλέσει “ζήτημα Αγγλίας”, καθώς η περαιτέρω ενίσχυση των εξουσιών της Σκωτσέζικης κυβέρνησης καθιστά παράλογη την υιοθέτηση από την Βουλή των Κοινοτήτων νόμων για την αγγλική επικράτεια με τις ψήφους Σκωτσέζων βουλευτών.

Το σύνθημα “Αγγλικές ψήφοι για τους αγγλικούς νόμους” αρχίζει να γίνεται όλο και πιο προσφιλές, ιδίως στις τάξεις των Συντηρητικών. Πρόκειται για ένα σενάριο το οποίο μπορεί να θέσει σε ομηρία το Κόμμα των Εργατικών, το οποίο λ.χ. ακόμη και αν έχει κατακτήσει την κυβέρνηση με τις ψήφους Σκωτσέζων βουλευτών, θα πρέπει να νομοθετεί χωρίς αυτούς για τα καθημερινά θέματα που αφορούν το μεγαλύτερο τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Πηγή:www.capital.gr