Του Κώστα Ράπτη
“Αυτός θα είναι από Αύγουστο ο πρόεδρός μας;” αναρωτιούνται πολλοί Τούρκοι, σοκαρισμένοι από τις επιδόσεις του Tayyip Erdoğan στη μαρτυρική Σόμα. Όμως η απάντηση, ελλείψει σοβαρού ανταγωνιστή, δεν μπορεί παρά να είναι θετική. Η παραμονή του ισλαμιστή ηγέτη στην εξουσία μοιάζει με εκείνους τους γάμους, όπου ο έρωτας ξεθύμανε εντελώς, όμως κανείς δεν διανοείται να ξαναρχίσει τη ζωή του.
Ωστόσο, οι νέες τεχνολογίες εξελίσσονται όντως στην νέμεσιν του Τούρκου πρωθυπουργού: οι διαφορετικές λήψεις από κινητά τηλέφωνα που εμφανίζουν τον Erdoğan σαν να χειροδικεί εναντίον πολίτη της Σόμα (τον οποίο αποκαλεί υποτιμητικά “σπορά του Ισραήλ”), την ώρα που περιστοιχισμένος από τους σωματοφύλακές του βρίσκει σε ένα σουπερ-μάρκετ καταφύγιο από τη λαϊκή κατακραυγή -αποτελούν κάτι το ποιοτικά διαφορετικό από οποιαδήποτε προηγούμενη κατηγορία για αυταρχισμό ή διαφθορά.
Αποτυπώνουν τη διάδοση μιας κουλτούρας τραμπουκισμού στην τουρκική πολιτική ζωή, όπου η δαιμονοποίηση του αντιπάλου αποτελεί κανόνα, όπου οι φήμες φέρουν τον Erdoğan να καθυβρίζει και να χαστουκίζει ακόμη και υπουργούς του, και όπου οι συχνές συρράξεις στην Eθνoσυνέλευση έχουν οδηγήσει το κόμματα να εξετάζουν μισοαστεία-μισοσοβαρά την ένταξη περισσότερων παλαιστών και πυγμάχων στους συνδυασμούς τους. Εκτός Τουρκίας, βέβαια, οι παλαιότεροι διθύραμβοι έχουν δώσει τη θέση τους στην αγανάκτηση. Στον απόηχο του διπλωματικού επεισοδίου που σημειώθηκε κατά την επίσκεψη του Γερμανού προέδρου Gauck στην Τουρκία, το περιοδικό Der Spiegel δεν διστάζει να τιτλοφορήσει το σχετικό άρθρο του “Άμε στο διάολο, Erdoğan!”. Στο δε Ισραήλ, εικάζει κανείς ότι η υπογραφή της συμφωνίας για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία θα πάρει αναβολή...
Το σενάριο δεν διακρίνεται από καμία πρωτοτυπία: οι δυνάμεις ασφαλείας αντιμετώπισαν τους διαδηλωτές της Σόμα και των άλλων πόλεων με τη συνήθη κατασταλτική ωμότητα, ο Erdoğan επιχειρεί (με εμφανή δυσκολία) να μετατοπίσει τη συζήτηση στην “δολιότητα” των αντιπάλων του που υποστήριξαν ότι ο ιδιοκτήτης του μοιραίου ορυχείου ήταν φίλος του κυβερνώντος κόμματος, η δε αξιωματική αντιπολίτευση δεν γνωρίζει πώς να αντιδράσει με ορισμένους βουλευτές να προτείνουν τη μαζική παραίτησή τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας και την κομματική ηγεσία να χαρακτηρίζει π΄ροωρη μια τέτοια κίνηση.
Ο παθών πολίτης, ο οποίος δεν ήταν καν διαδηλωτής αλλά πελάτης του σουπερ-μάρκετ, δηλώνει ότι δεν θα κινηθεί δικαστικά, κρίνοντας ότι ο πρωθυπουργός τον χτύπησε αθέλητα μέσα στον εκνευρισμό του. Ζητά όμως μια συγγνώμη – ελπίζει κανείς, περισσότερο ειλικρινή από αυτήν του πρωθυπουργικού συμβούλου Yusuf Yerkel ο οποίος απαθανατίσθηκε να κλωτσά (“σε κατάσταση αυτοάμυνας”, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος...) διαδηλωτή της Σόμα, καθηλωμένο στο έδαφος από δύο αστυνομικούς. Εκ των υστέρων, ο μεν πρώτος ανασκεύασε, υποστηρίζοντας (κατόπιν προσεκτικότερης παρατήρησης του βίντεο...) ότι ο πρωθυπουργός άπλωσε το χέρι για να τον προστατεύσει από έναν σωματοφύλακά του που κινήθηκε να τον χρτυπήσει, ο δε Yerkel έλαβε αναρρωτική άδεια λόγω τραυαμτισμού στο πόδι...
Δεν υπάρχει τίποτε πιο αποκαλυπτικό από την αντιπαραβολή της θρασύτητας του σπoυδαγμένου στο SOAS του Λονδίνου γραφειοκράτη με την αξιοπρέπεια του τραυματισμένου ανθρακωρύχου, ο οποίος μπαίνοντας στο ασθενοφόρο έβγαλε (και κατόπιν μέσα στην αναστάτωση έχασε) τις μπότες του, για να μην λερώσει το φορείο.
Αυτό είναι και το σημαντικότερο πολιτικό πρόβλημα για τον Erdoğan: σε αντίθεση με το “κίνημα του Πάρκου Γκεζί” πριν από ακριβώς έναν χρόνο ή τα σκάνδαλα που ξέσπασαν στις 17 Δεκεμβρίου, που μπορούσαν να αποδοθούν στην “υπονομευτική δράση” παντοίων εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών, οι οργισμένοι κάτοικοι της Σόμα είναι σαρξ εκ της εκλογικής σαρκός του – συντηρητικοί χειρώνακτες μιας επαρχιακής πόλης. Και το πλέον αιματηρό εργατικό δυστύχημα στην τουρκική ιστορία δεν προέκυψε ούτε από “συνωμοσία” ούτε από το “πεπρωμένο” (όπως το επικαλέσθηκε ο Erdoğan, απευθυνόμενος στα στερεότυπα της ανατολίτικης μοιρολατρίας”). Αποτελεί καρπό της σύμπραξης των “μάτσο” ιδιοκτητών της εξουσίας με αδίστακτα “φίλια” επιχειρηματικά συμφέροντα.
Καίτοι μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας από το 1932, η Τουρκία έχει αρνηθεί να υπογράψει τη σύμβαση υπ΄ αρ. 176 του 1995, επικυρωμένη από 28 χώρες στις οποίες περιλαμβάνεται η Αρμενία και η Ζιμπάμπουε, για την ασφάλεια των ανθρακωρύχων και τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις εξορυκτικές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με στοιχεία του τουρκικού υπουργείου Εργασίας, από τους 1,5 εκατ. χώρους εργασίας στη γείτονα επιθεωρήθηκαν πέρσι μόνο 9.000. Συνολικά την τελευταία 11ετία επιθεωρήθηκαν 90.000 χώροι εργασίας και σε 46.000 από αυτούς εντοπίσθηκαν αδήλωτοι και ανασφάλιστοι εργαζόμενοι.
Σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης TEPAV της Άγκυρας, ο αριθμός θανάτων ανά εκατομμύριο τόνους παραγόμενου άνθρακα ήταν το 2008 στην Τουρκία 6 φορές υψηλότερος απ΄ ό,τι στην Κίνα και 350 φορές απ΄ ό,τι στις ΗΠΑ.
Το πώς ο ιδιοκτήτης του ανθρακωρυχείο της Σόμα κατάφερε να περιορίσει το κόστος παραγωγής από τα 130 δολάρια στα 23,9 δολάρια ανά τόνο (όταν η παραγωγικότητα ανά μονάδα προϊόντος έπεσε στον κλάδο και οι αποδοχές αυξήθηκαν κατά τι) εξηγήθηκε κατά τον πιο τραγικό τρόπο την Τετάρτη: έλλειψη ασφαλών καταφυγίων, εύφλεκτα καλώδια ηλεκτροδότησης, εξόρυξη σε περιοχές με υψηλή συγκέντρωση μεθανίου, πεπαλαιωμένες μάσκες οξυγόνου (ενώ θα έπρεπε να ελέγχονται ανά εξάμηνο). Οι εργάτες που κατάφεραν να σωθούν είναι όσοι παραβίασαν τους προβλεπόμενους κανόνες και έσπευσαν προς την έξοδο, ενώ το συνδικάτο των μεταλλωρύχων αμφισβητεί ακόμη και τον τελικό απολογισμό των 301 νεκρών, υποστηρίζοντας ότι υπήρχαν και αδήλωτοι εργαζόμενοι.
Ήδη από το 2010, 152σέλιδη έκθεση του τουρκικού Τεχνικού Επιμελητηρίου, περιέγραφε αναλυτικά τους κινδύνους, συνιστώντας διακοπή των εργασιών μέχρι τη λήψη των απαιτούμενων αυξημένων μέτρων ασφαλείας.
“Ό,τι έγινε, έγινε. Ήταν θέλημα Θεού. Αλλά αν γιουχάρεις τον πρωθυπουργό της Τουρκίας, θα φας χαστούκι” όπως είπε και ο ίδιος ο Erdoğan απειλώντας έναν κάτοικο της Σόμα μπροστά στις κάμερες...
“Αυτός θα είναι από Αύγουστο ο πρόεδρός μας;” αναρωτιούνται πολλοί Τούρκοι, σοκαρισμένοι από τις επιδόσεις του Tayyip Erdoğan στη μαρτυρική Σόμα. Όμως η απάντηση, ελλείψει σοβαρού ανταγωνιστή, δεν μπορεί παρά να είναι θετική. Η παραμονή του ισλαμιστή ηγέτη στην εξουσία μοιάζει με εκείνους τους γάμους, όπου ο έρωτας ξεθύμανε εντελώς, όμως κανείς δεν διανοείται να ξαναρχίσει τη ζωή του.
Ωστόσο, οι νέες τεχνολογίες εξελίσσονται όντως στην νέμεσιν του Τούρκου πρωθυπουργού: οι διαφορετικές λήψεις από κινητά τηλέφωνα που εμφανίζουν τον Erdoğan σαν να χειροδικεί εναντίον πολίτη της Σόμα (τον οποίο αποκαλεί υποτιμητικά “σπορά του Ισραήλ”), την ώρα που περιστοιχισμένος από τους σωματοφύλακές του βρίσκει σε ένα σουπερ-μάρκετ καταφύγιο από τη λαϊκή κατακραυγή -αποτελούν κάτι το ποιοτικά διαφορετικό από οποιαδήποτε προηγούμενη κατηγορία για αυταρχισμό ή διαφθορά.
Αποτυπώνουν τη διάδοση μιας κουλτούρας τραμπουκισμού στην τουρκική πολιτική ζωή, όπου η δαιμονοποίηση του αντιπάλου αποτελεί κανόνα, όπου οι φήμες φέρουν τον Erdoğan να καθυβρίζει και να χαστουκίζει ακόμη και υπουργούς του, και όπου οι συχνές συρράξεις στην Eθνoσυνέλευση έχουν οδηγήσει το κόμματα να εξετάζουν μισοαστεία-μισοσοβαρά την ένταξη περισσότερων παλαιστών και πυγμάχων στους συνδυασμούς τους. Εκτός Τουρκίας, βέβαια, οι παλαιότεροι διθύραμβοι έχουν δώσει τη θέση τους στην αγανάκτηση. Στον απόηχο του διπλωματικού επεισοδίου που σημειώθηκε κατά την επίσκεψη του Γερμανού προέδρου Gauck στην Τουρκία, το περιοδικό Der Spiegel δεν διστάζει να τιτλοφορήσει το σχετικό άρθρο του “Άμε στο διάολο, Erdoğan!”. Στο δε Ισραήλ, εικάζει κανείς ότι η υπογραφή της συμφωνίας για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία θα πάρει αναβολή...
Το σενάριο δεν διακρίνεται από καμία πρωτοτυπία: οι δυνάμεις ασφαλείας αντιμετώπισαν τους διαδηλωτές της Σόμα και των άλλων πόλεων με τη συνήθη κατασταλτική ωμότητα, ο Erdoğan επιχειρεί (με εμφανή δυσκολία) να μετατοπίσει τη συζήτηση στην “δολιότητα” των αντιπάλων του που υποστήριξαν ότι ο ιδιοκτήτης του μοιραίου ορυχείου ήταν φίλος του κυβερνώντος κόμματος, η δε αξιωματική αντιπολίτευση δεν γνωρίζει πώς να αντιδράσει με ορισμένους βουλευτές να προτείνουν τη μαζική παραίτησή τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας και την κομματική ηγεσία να χαρακτηρίζει π΄ροωρη μια τέτοια κίνηση.
Ο παθών πολίτης, ο οποίος δεν ήταν καν διαδηλωτής αλλά πελάτης του σουπερ-μάρκετ, δηλώνει ότι δεν θα κινηθεί δικαστικά, κρίνοντας ότι ο πρωθυπουργός τον χτύπησε αθέλητα μέσα στον εκνευρισμό του. Ζητά όμως μια συγγνώμη – ελπίζει κανείς, περισσότερο ειλικρινή από αυτήν του πρωθυπουργικού συμβούλου Yusuf Yerkel ο οποίος απαθανατίσθηκε να κλωτσά (“σε κατάσταση αυτοάμυνας”, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος...) διαδηλωτή της Σόμα, καθηλωμένο στο έδαφος από δύο αστυνομικούς. Εκ των υστέρων, ο μεν πρώτος ανασκεύασε, υποστηρίζοντας (κατόπιν προσεκτικότερης παρατήρησης του βίντεο...) ότι ο πρωθυπουργός άπλωσε το χέρι για να τον προστατεύσει από έναν σωματοφύλακά του που κινήθηκε να τον χρτυπήσει, ο δε Yerkel έλαβε αναρρωτική άδεια λόγω τραυαμτισμού στο πόδι...
Δεν υπάρχει τίποτε πιο αποκαλυπτικό από την αντιπαραβολή της θρασύτητας του σπoυδαγμένου στο SOAS του Λονδίνου γραφειοκράτη με την αξιοπρέπεια του τραυματισμένου ανθρακωρύχου, ο οποίος μπαίνοντας στο ασθενοφόρο έβγαλε (και κατόπιν μέσα στην αναστάτωση έχασε) τις μπότες του, για να μην λερώσει το φορείο.
Αυτό είναι και το σημαντικότερο πολιτικό πρόβλημα για τον Erdoğan: σε αντίθεση με το “κίνημα του Πάρκου Γκεζί” πριν από ακριβώς έναν χρόνο ή τα σκάνδαλα που ξέσπασαν στις 17 Δεκεμβρίου, που μπορούσαν να αποδοθούν στην “υπονομευτική δράση” παντοίων εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών, οι οργισμένοι κάτοικοι της Σόμα είναι σαρξ εκ της εκλογικής σαρκός του – συντηρητικοί χειρώνακτες μιας επαρχιακής πόλης. Και το πλέον αιματηρό εργατικό δυστύχημα στην τουρκική ιστορία δεν προέκυψε ούτε από “συνωμοσία” ούτε από το “πεπρωμένο” (όπως το επικαλέσθηκε ο Erdoğan, απευθυνόμενος στα στερεότυπα της ανατολίτικης μοιρολατρίας”). Αποτελεί καρπό της σύμπραξης των “μάτσο” ιδιοκτητών της εξουσίας με αδίστακτα “φίλια” επιχειρηματικά συμφέροντα.
Καίτοι μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας από το 1932, η Τουρκία έχει αρνηθεί να υπογράψει τη σύμβαση υπ΄ αρ. 176 του 1995, επικυρωμένη από 28 χώρες στις οποίες περιλαμβάνεται η Αρμενία και η Ζιμπάμπουε, για την ασφάλεια των ανθρακωρύχων και τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις εξορυκτικές δραστηριότητες.
Σύμφωνα με στοιχεία του τουρκικού υπουργείου Εργασίας, από τους 1,5 εκατ. χώρους εργασίας στη γείτονα επιθεωρήθηκαν πέρσι μόνο 9.000. Συνολικά την τελευταία 11ετία επιθεωρήθηκαν 90.000 χώροι εργασίας και σε 46.000 από αυτούς εντοπίσθηκαν αδήλωτοι και ανασφάλιστοι εργαζόμενοι.
Σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης TEPAV της Άγκυρας, ο αριθμός θανάτων ανά εκατομμύριο τόνους παραγόμενου άνθρακα ήταν το 2008 στην Τουρκία 6 φορές υψηλότερος απ΄ ό,τι στην Κίνα και 350 φορές απ΄ ό,τι στις ΗΠΑ.
Το πώς ο ιδιοκτήτης του ανθρακωρυχείο της Σόμα κατάφερε να περιορίσει το κόστος παραγωγής από τα 130 δολάρια στα 23,9 δολάρια ανά τόνο (όταν η παραγωγικότητα ανά μονάδα προϊόντος έπεσε στον κλάδο και οι αποδοχές αυξήθηκαν κατά τι) εξηγήθηκε κατά τον πιο τραγικό τρόπο την Τετάρτη: έλλειψη ασφαλών καταφυγίων, εύφλεκτα καλώδια ηλεκτροδότησης, εξόρυξη σε περιοχές με υψηλή συγκέντρωση μεθανίου, πεπαλαιωμένες μάσκες οξυγόνου (ενώ θα έπρεπε να ελέγχονται ανά εξάμηνο). Οι εργάτες που κατάφεραν να σωθούν είναι όσοι παραβίασαν τους προβλεπόμενους κανόνες και έσπευσαν προς την έξοδο, ενώ το συνδικάτο των μεταλλωρύχων αμφισβητεί ακόμη και τον τελικό απολογισμό των 301 νεκρών, υποστηρίζοντας ότι υπήρχαν και αδήλωτοι εργαζόμενοι.
Ήδη από το 2010, 152σέλιδη έκθεση του τουρκικού Τεχνικού Επιμελητηρίου, περιέγραφε αναλυτικά τους κινδύνους, συνιστώντας διακοπή των εργασιών μέχρι τη λήψη των απαιτούμενων αυξημένων μέτρων ασφαλείας.
“Ό,τι έγινε, έγινε. Ήταν θέλημα Θεού. Αλλά αν γιουχάρεις τον πρωθυπουργό της Τουρκίας, θα φας χαστούκι” όπως είπε και ο ίδιος ο Erdoğan απειλώντας έναν κάτοικο της Σόμα μπροστά στις κάμερες...
Πηγή:www.capital.gr
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.