Από τις χαλαρές ευρωεκλογές του 1981 στην ευρωψήφο - βαρίδι του 2014

Για πρώτη φορά η κάλπη της 25ης Μαΐου θα αποτελέσει μεγάλο και βασικό πρόκριμα για τις βουλευτικές Η ψήφος στις ευρωεκλογές θεωρείται παραδοσιακά... χαλαρή. Ειδικά για τα κόμματα εξουσίας που δεν νιώθουν ότι χάνουν τη γη κάτω από τα πόδια τους, ακόμα κι όταν μετράνε σημαντικές απώλειες. Στα επιτελεία τους οι ευρωεκλογές θεωρούνται κάτι σαν το καπάκι της χύτρας που θα αφήσει λίγο ατμό δυσαρέσκειας να ξεφύγει προσωρινά ή σαν ένα μικρό δικαίωμα... ξεπορτίσματος για τον πιστό ψηφοφόρο, που θα επιστρέψει σύντομα στη βάση του. Στο συγκεκριμένο τάιμινγκ, όμως, τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά. Για πρώτη φορά η ευρωκάλπη της 25ης Μαΐου θα αποτελέσει το μεγάλο και βασικό πρόκριμα για τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές, όχι μόνο όσον αφορά την πυξίδα για το αποτέλεσμά τους, αλλά και για τον χρόνο διεξαγωγής τους. Είναι διπλό το ταμπλό του ενδιαφέροντος, λοιπόν, με το πολιτικό θερμόμετρο να βρίσκεται ήδη στα... κόκκινα. Τούτες οι εκλογές είναι μια διαδικασία αντιστρόφως ανάλογη από το... ποδόσφαιρο. Εκεί οι ομάδες διεκδικούν μέσω Ελλάδας την έξοδό τους στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Στις ευρωεκλογές, όμως, τα κόμματα θα επιβεβαιώσουν την εγχώρια δυναμική τους μέσω... Βρυξελλών και Στρασβούργου. Συνεπώς, και η πόλωση θα κάνει λίμιτ-απ, αλλά και οι ψηφοφόροι θα αισθανθούν τη σχετική πίεση, λόγω της υψηλής κρισιμότητας. Δυο χρόνια, άλλωστε, μετά τις διπλές βουλευτικές κάλπες του 2012 και με το πολιτικό σκηνικό να έχει θολώσει στο μεταξύ περισσότερο από ποτέ, οι ευρωεκλογές θα είναι το κρας τεστ που θα δοκιμάσει, κυρίως, τις αντοχές της συγκυβέρνησης και της σκληρής μνημονιακής πολιτικής της. Κι από τα ποσοστά Ν.Δ. - Ελιάς, όχι μόνο τα μεμονωμένα αλλά και τα αθροιστικά, θα εξαρτηθούν πολλά. Ακριβώς, λοιπόν, επειδή πρόκειται για μια ιδιαίτερη πολιτική και χρονική συγκυρία, που πρώτη φορά παρατηρείται μεταπολιτευτικά στην Ελλάδα σε τέτοιο βαθμό, το «Ποντίκι» θα τολμήσει τη σύγκριση αποτελεσμάτων βουλευτικών και ευρωεκλογών! Έτσι ώστε να δούμε με στοιχεία, αριθμούς, αλλά και βάσει του πολιτικού κλίματος κάθε εποχής, αν και πόσο... χαλαρώνει τελικά η ψήφος στις ευρωκάλπες, τι απώλειες ή κέρδη καταγράφουν τα κόμματα εξουσίας που είτε κυβερνούν είτε περιμένουν να κυβερνήσουν, αλλά και τι διακυμάνσεις έχουν παρουσιάσει στο παρελθόν νέοι συνδυασμοί, όπως π.χ. σήμερα το Ποτάμι. Το κοντράστ του 1981 Οι πρώτες ευρωεκλογές στην Ελλάδα έγιναν το 1981. Από τότε ακολούθησαν άλλες έξι αναμετρήσεις, ενώ, με εξαίρεση εκείνη τη χρονιά, οι κάλπες στήνονται κάθε πενταετία, όπως σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα πρώτο σαφές δείγμα της διαφοράς προσέγγισης και του κοντράστ μεταξύ «ευρωπαϊκής» - «ελληνικής» κάλπης προέκυψε στις 18 Οκτωβρίου 1981. Εκείνη τη μέρα οι πολίτες ψήφισαν και για τις βουλευτικές και για τις ευρωεκλογές: • Το ΠΑΣΟΚ του θριαμβευτικού 48% στις βουλευτικές κατέγραψε απώλειες 8% και 450.000 ψήφους λιγότερες στις ευρωεκλογές (40,1%). Την ίδια μέρα! • Αντίστοιχα, η Ν.Δ. του 35,9% είδε τα ποσοστά της στις ευρωεκλογές να βυθίζονται στο 31,3%. • Το ΚΚΕ βγήκε κερδισμένο με δύο ποσοστιαίες μονάδες, από το 10,9% στις βουλευτικές, στο 12,9% στις ευρωεκλογές. • Εντυπωσιακή η άνοδος και του ΚΚΕ Εσωτερικού από το 1,37% στο 5,3%, όπως και του ΚΟΔΗΣΟ - ΚΑΕ από το 0,7% στο 4,2%. Μπούσουλας για το 1985 Με το ΠΑΣΟΚ να βρίσκεται στην εξουσία πανίσχυρο τα επόμενα χρόνια, οι φθορές του ήταν από μικρές έως αμελητέες. Με την τάση, πάντως, για τη Ν.Δ. να είναι ανοδική. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι οι ευρωεκλογές τον Ιούνιο του ’84 ήταν ένας καλός μπούσουλας για τις κάλπες των βουλευτικών στις 2 Ιουνίου 1985. • Το ΠΑΣΟΚ στις ευρωεκλογές ανέβηκε στο 41,5 και στις βουλευτικές έπιασε το 45,8, με ανεπαίσθητα σκαμπανεβάσματα, όπως μπορούμε να δούμε, σε σχέση με το 1981. • Η Ν.Δ. έδειξε την αύξηση της δυναμικής της με 38% το 1984 (6,7% πάνω από τις ευρωεκλογές του 1981) και επιβεβαίωσε την άνοδο με το 40,8 των βουλευτικών το 1985. Βρέθηκε σχεδόν 5 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τις προηγούμενες κάλπες, όταν είχε 35,9%. • Το ΚΚΕ έπεσε από μια μονάδα σε Ελλάδα και Ε.Ε. σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές. • Η φιλοχουντική ΕΠΕΝ, τέλος, που καταποντίζεται στις βουλευτικές με το 0,6%, βγάζει ευρωβουλευτή έναν χρόνο νωρίτερα με 2,3%. Πόλωση και εκπλήξεις Από το 1987 ξεκίνησε η πτώση του ΠΑΣΟΚ, με την εκρηκτική διάσταση του σκανδάλου Κοσκωτά να προκαλεί πρωτοφανείς σεισμούς στο πολιτικό σκηνικό. Στις βουλευτικές εκλογές της 18ης Ιουνίου 1989 το «εξασθενημένο» ΠΑΣΟΚ κάνει... μακροβούτι στο 39,1%, με τη Ν.Δ. να φτάνει στο 44,3%, αλλά δίχως να επιτυγχάνει πλειοψηφία, μένοντας στους 145 βουλευτές. Την ίδια μέρα διεξάγονται και οι ευρωεκλογές. Κι επειδή η ένταση κυριαρχούσε στην πολιτική ζωή του τόπου, παρατηρούμε ότι αυτήν τη φορά, ενώ τα ποσοστά των κομμάτων εξουσίας είναι και πάλι χαμηλότερα, ωστόσο η μεταξύ τους διαφορά παραμένει στα ίδια επίπεδα με τις βουλευτικές. Πέσανε μεν, αναλογικά δε. Που πάει να πει ότι η κατάσταση είχε σοβαρέψει πολύ, η πόλωση κυριαρχούσε και οι όποιες απόπειρες για μια διαφορετική οπτική από μερίδα του εκλογικού σώματος περιορίστηκαν σαφώς. Η διαφορά των 5,2 μονάδων μεταξύ Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ στις βουλευτικές ήταν 4,5% στις ευρωεκλογές. Δηλαδή, μια πολύ μικρή απόκλιση ανάμεσα στις δυο κάλπες, με τη Ν.Δ. στο 40,4% και το ΠΑΣΟΚ στο 35,9. Ο Συνασπισμός βρέθηκε ουσιαστικά στα ίδια ποσοστά (13,1% βουλευτικές, 14,3% ευρωεκλογές), ενώ εκπλήξεις από μικρότερα κόμματα δεν υπήρξαν. Η νεοσύστατη Δημοκρατική Ανανέωση του Κωστή Στεφανόπουλου πάτωσε στο 1% και 1,3%, αντίστοιχα, λαμβάνοντας από μια έδρα. Τα πάνω κάτω το 1994 Οι δυο επόμενες «κολλητές» πρόωρες εκλογικές αναμετρήσεις του 1989 και του 1990 επιβεβαίωσαν την πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα, με τα σκάνδαλα και τη σκανδαλολογία στο φόρτε τους. Το ΠΑΣΟΚ, όμως, επανέκαμψε τον Οκτώβριο του 1993, με πρόωρες κάλπες μετά την ανατροπή της κυβέρνησης Μητσοτάκη, εκτινασσόμενο στο 46,9%, ενώ η Ν.Δ. βούλιαξε στο 39,3%. Η νεοϊδρυθείσα Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά βγήκε τρίτο κόμμα με 4,9%, με το ΚΚΕ στο 4,5% και τον Συνασπισμό στο 2,9%. Μόλις οκτώ μήνες αργότερα, στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 1994, και με μικρές αποκλίσεις στα ποσοστά αποχής, τα δυο κόμματα εξουσίας καταγράφουν μεγάλες απώλειες. Το ΠΑΣΟΚ πέφτει στο 37,6% και η Ν.Δ. στο 32,6%. Αντίθετα, η ΠΟΛ.ΑΝ. κερδίζει κι άλλο έδαφος σε σχέση με τις βουλευτικές και φτάνει στο 8,6%. Το ΚΚΕ ανεβαίνει στο 6,3%, ο Συνασπισμός στο 6,2%, ενώ μέχρι και η ΔΗ.ΑΝΑ. του Στεφανόπουλου πιάνει το 2,8%, αλλά και η Ένωση Κεντρώων του Λεβέντη το 1,2% με 80.000 ψήφους! Πριν από το ντέρμπι του 2000 Η μοναδική φορά που η ευρωκάλπη έδειξε άλλον νικητή απ’ αυτόν που ήδη κυβερνούσε, αλλά και που θα κυβερνούσε αμέσως μετά, ήταν το 1999. Τον Σεπτέμβριο του 1996 ο Σημίτης κερδίζει τις εκλογές, έχοντας κοπεί αρκετά η φόρα του νωρίτερα λόγω Ιμίων. Το 41,4%, πάντως, ήταν αρκετό για την αυτοδυναμία του ΠΑΣΟΚ, αλλά με τον Μιλτιάδη Έβερτ να θεωρείται έτσι κι αλλιώς εύκολος αντίπαλος (38,1%). Το 1999 ξεκίνησε με το φιάσκο Οτζαλάν τον Φεβρουάριο. Θα ακολουθούσε μέσα στο έτος το Βατερλώ του Χρηματιστηρίου. Στα μισά της χρονιάς οι ευρωεκλογές δίνουν ξεκάθαρα το στίγμα. •  Η Ν.Δ. με τον Κώστα Καραμανλή ξεπερνάει (με 36%) κατά 3,1 μονάδες το ΠΑΣΟΚ που κυβερνάει με πρωθυπουργό τον Σημίτη. • Το ΠΑΣΟΚ καθηλώνεται στο 32,9%, ποσοστό που αποτελεί προπομπό για το ντέρμπι της επόμενης χρονιάς. • Το ΚΚΕ πιάνει το 8,7% και ο Συνασπισμός το 5,1. Από το 1995, εξάλλου, έχει μπει στην πολιτική σκηνή το ΔΗΚΚΙ του Τσοβόλα. Το 1996 στις εθνικές εκλογές «τσίμπησε» ένα 4,4%, το οποίο ανέβηκε σε 6,9% στις ευρωεκλογές του 1999. Αντίθετα, η ΠΟΛ.ΑΝ. αργόσβηνε σιγά - σιγά κι εκείνη τη χρονιά ξέπεφτε στο 2,2%. Το εκλογικό σώμα πήγαινε διχασμένο και μπερδεμένο για τις βουλευτικές εκλογές του 2000. Είχε κλονιστεί η εμπιστοσύνη του στο ΠΑΣΟΚ, αλλά και η Ν.Δ. δεν έπαιρνε κεφάλι. Στο πρωτοφανές θρίλερ τον Απρίλιο του 2000, το ΠΑΣΟΚ κερδίζει στο νήμα μόλις με διαφορά 70.000 ψήφων (43,7% έναντι 42,7% της Ν.Δ.). Με εξαίρεση το ΚΚΕ, που βρέθηκε στο 5,5%, και τον Συνασπισμό στο 3,2%, όλα τα άλλα κόμματα καταποντίστηκαν, συμπεριλαμβανομένου και του ΔΗΚΚΙ (2,6%). Ίδια τάση το 2004 Τον Μάρτιο του 2004 η Ν.Δ. φτάνει σε μια άνετη νίκη στις βουλευτικές εκλογές με 45,3%, αφήνοντας το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου στο 40,5%, το ΚΚΕ στο 5,9% και τον Συνασπισμό στο 3,2%. Ο ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη κάνει το ντεμπούτο του με 2,2%, ενώ το ΔΗΚΚΙ ψυχορραγεί στο 1,8%. Στις ευρωεκλογές λίγους μήνες μετά, τον Ιούνιο του 2004, τα αποτελέσματα των βουλευτικών όχι μόνο επιβεβαιώνονται, αλλά και οι τάσεις ενισχύονται. Η Ν.Δ. με 43% παίρνει κι άλλη διαφορά από το ΠΑΣΟΚ, που στραβοπατάει στο χαμηλό 34%, το ΚΚΕ ανεβαίνει στο 9,5%, ο Συνασπισμός στο 4,1%, ενώ ο ΛΑΟΣ πήγε... Στρασβούργο με 4,1% και 250.000 ψήφους! Η ευρωκάλπη έδειξε ΓΑΠ! Με τον Κώστα Καραμανλή να χάνει πόντους και να οδηγεί τη χώρα σε πρόωρες βουλευτικές εκλογές το 2007, η Ν.Δ. ήδη βλέπει τις απώλειές της να εξελίσσονται σε ανησυχητικές και τη διαφορά να ψαλιδίζεται. Η Ν.Δ. είναι στο 41,8% και το ΠΑΣΟΚ στο 38,1%. Οι ευρωεκλογές τον Ιούνιο του 2009, όμως, ανατρέπουν το πολιτικό σκηνικό. Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει με 36,6% (η Ν.Δ. 32,3%, ο ΛΑΟΣ στο 7,1%), δείχνοντας ότι επιστρέφει στην εξουσία, κι έτσι η χώρα μπαίνει σε τροχιά εθνικών εκλογών. Με την οικονομική κρίση να καλπάζει, οι πρόωρες βουλευτικές είναι θέμα χρόνου, αφού ο Καραμανλής δεν μπορούσε να σταθεί άλλο στην πρωθυπουργία και η Ν.Δ. στην κυβέρνηση. Στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου 2009 η τάση των προγενέστερων ευρωεκλογών επιβεβαιώνεται απόλυτα. Το ΠΑΣΟΚ του Παπανδρέου επικρατεί με 43,9%, η Ν.Δ. «κολλάει» στο 33,4% και με ικανοποιητικά ποσοστά μπαίνουν στη Βουλή το ΚΚΕ με 7,5%, ο ΛΑΟΣ με 5,6% και ο ΣΥΡΙΖΑ με 4,6%. Οι Οικολόγοι Πράσινοι, που στις ευρωεκλογές πήραν έδρα με 3,5%, βρέθηκαν στο 2,5% και εκτός Κοινοβουλίου. Παρεμπιπτόντως, η Χρυσή Αυγή τον Ιούνιο στις ευρωεκλογές ήταν στο 0,5% και τον Οκτώβριο στις βουλευτικές στο 0,3%. Το φίδι δεν είχε σκάσει ακόμα από το αυγό του... Στέλνουν μηνύματα... Με αρκετά νωπές ακόμα τις δυο σερί εκλογές του 2012 και με αυτές της Ε.Ε. να πλησιάζουν, το μόνο που μπορεί σίγουρα να πει κανείς είναι ότι όποιος μελετάει προσεκτικά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, συνυπολογίζοντας πάντα τις ειδικές συνθήκες κάθε εποχής, έχει μεγάλες πιθανότητες να πιάσει τον σφυγμό του εκλογικού σώματος με εξαιρετική ακρίβεια. Και σε επίπεδο εξουσίας, αλλά και σε δυναμική νέων κομμάτων. Οι συνδυαστικές αναλύσεις από τα «γεννητούρια» της κάθε κάλπης στις δυο εκλογικές διαδικασίες για Ελλάδα κι Ε.Ε. στέλνουν συνήθως «κοινά» μηνύματα, που, ουσιαστικά, δείχνουν τι μέλλει γενέσθαι... http://www.topontiki.gr/article/74273/Apo-tis-xalares-euroekloges-tou-1981-stin-europsifo---baridi-tou-2014