Η γεωπολιτική του τρόμου κι η γειτονιά μας

Ισορροπίες τρόμου στη γειτονιά μας. Στα γνωστά μέτωπα ήρθε να προστεθεί και η Ουκρανία Κρύος ιδρώτας λούζει όποιον παρατηρήσει προσεκτικά τον χάρτη και τις χώρες που είτε συνορεύουν με την Ελλάδα είτε βρίσκονται κοντά της. Σαν να μην έφταναν, μάλιστα, όλα τα δραματικά γεγονότα της τελευταίας τετραετίας στη χώρα μας, την Τουρκία, τη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια, ήρθε να προστεθεί τώρα και ο μεγάλος βραχνάς με το ανοιχτό μέτωπο Ουκρανίας - Ρωσίας, που σαφώς επηρεάζει και την Ελλάδα, για να κάνει ακόμα πιο απρόβλεπτες τις εξελίξεις. Με λίγα λόγια, η γειτονιά μας φλέγεται! Σε μια περιοχή με τεράστια γεωπολιτική και γεωστρατηγική σημασία, τα γεγονότα είναι καταιγιστικά, με ισορροπίες τρόμου πλέον. Οι αφόρητες πιέσεις για εδώ και τώρα επίλυση του Κυπριακού, τα ανοιχτά ζητήματα του Κουρδικού και του Παλαιστινιακού, η εξάπλωση και η θέση ισχύος της Αλ Κάιντα στη Μέση Ανατολή, η προσπάθεια περιφερειακής αποδυνάμωσης κι απομόνωσης της Ρωσίας (π.χ. από τη Συρία), η πιθανή εμπλοκή της Τουρκίας μέσω του ζητήματος των Τατάρων στη σκακιέρα της Κριμαίας, κι όλα αυτά σε συνάρτηση με την παγκόσμια οικονομική κρίση, δημιουργούν το πιο εκρηκτικό κοκτέιλ εδώ και χρόνια στον πλανήτη. Μην ξεχνάμε, επίσης, την εξάρτηση της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια. Κάτι που επιταχύνει τις εξελίξεις για ταχεία επίλυση του Κυπριακού λόγω των ενεργειακών κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου. Επίσης, οι διεθνείς αναλυτές επισημαίνουν ότι είναι πιθανό η Τουρκία να λάβει μεγαλύτερο αντάλλαγμα στο Κυπριακό ως αντίβαρο για την όποια απώλεια θα έχει η τουρκική επιρροή στη Μαύρη Θάλασσα λόγω απόσχισης της Κριμαίας. Σε όλα αυτά ο αμερικανικός - ΝΑΤΟϊκος παράγοντας δεν είναι εκτός εξελίξεων, φυσικά. Ας ξετυλίξουμε, όμως, το κουβάρι από την αρχή, προσπαθώντας να κατανοήσουμε καλύτερα το πολύπλοκο παζλ. Κύπρος και Τουρκία Ελλάδα και Κύπρος βρίσκονται, ως γνωστόν, στο ζενίθ της οικονομικής κρίσης, άρα θεωρούνται και πιο ευάλωτες για να δεχτούν στο συγκεκριμένο τάιμινγκ ασφυκτικές πιέσεις για επίλυση χρόνιων θεμάτων, όπως αυτό του Κυπριακού. Η Κύπρος, που ήδη βυθίζεται στην ύφεση, με ό,τι συνεπάγεται αυτό, βρίσκεται, έναν χρόνο μετά, ξανά στο επίκεντρο της επικαιρότητας και λόγω των όσων συνέβησαν με το πρόσφατο κυβερνητικό κραχ. Όσο για την Τουρκία; Τις διαδηλώσεις του περασμένου καλοκαιριού έχουν διαδεχτεί τα τεράστια σκάνδαλα της κυβέρνησης Ερντογάν, που συγκλονίζουν όλο το πολιτικό σύστημα της χώρας. Ο Ερντογάν έχει χάσει την μπάλα από τα αλλεπάλληλα χτυπήματα, κάτι που τον ωθεί να δείχνει ένα όλο και πιο αυταρχικό πρόσωπο, με την αντιπολίτευση να ρίχνει λάδι στη φωτιά, επιδιώκοντας να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία. Στα Βαλκάνια Βουλγαρία: Σκάνδαλα, εκλογές, διαδηλώσεις, αβεβαιότητα, στασιμότητα στις επενδύσεις. Η Βουλγαρία βλέπει την ανάπτυξη να εξατμίζεται τα δυο τελευταία χρόνια, με την πολιτική αστάθεια να βρίσκεται στην κορύφωσή της και το Κοινοβούλιο να προειδοποιεί πριν από λίγες μέρες για άνοδο του εξτρεμισμού στη χώρα, μετά τις διαδηλώσεις Βούλγαρων εθνικιστών και την επίθεσή τους σε τέμενος. Αγριεύουν τα πράγματα… Αλβανία: Στους δρόμους και οι Αλβανοί. Το τελευταίο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου έγινε η – ιστορικά – μεγαλύτερη αντικυβερνητική διαδήλωση, με 150.000 κόσμο, στα Τίρανα. Με διαμαρτυρίες για οικονομία, απολύσεις, ανθρώπινα δικαιώματα, διαφθορά, ολιγάρχες. Σκόπια: Πρόωρες εκλογές αποφασίστηκαν στα Σκόπια πριν από λίγα 24ωρα. Την πρόταση για διάλυση της Βουλής κατέθεσε η Κοινοβουλευτική Ομάδα του συγκυβερνώντος αλβανικού κόμματος DUI, μετά την αποτυχία για κοινό υποψήφιο ευρείας αποδοχής στις προεδρικές εκλογές. Το διάστημα 2010-2013 ήταν συχνές οι διαδηλώσεις κατά της λιτότητας. Βοσνία - Ερζεγοβίνη: Αναβρασμός και στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, όπου δεν έχουν τελειωμό οι διαδηλώσεις. Ήδη, μάλιστα, γίνεται λόγος για πρόωρη «Βοσνιακή Άνοιξη». Στις πρόσφατες πορείες στην Τούζλα, όπου οι άνεργοι ανέρχονται σε 100.000 και οι εργαζόμενοι σε μόλις 80.000, επίκεντρο ήταν ιδιωτικοποιήσεις, μίζες στους δημόσιους διαγωνισμούς και διαφθορά. Μέσα στον Φεβρουάριο πυρπολήθηκαν κυβερνητικά κτήρια σε Σεράγεβο, Ζένιτσα και Τούζλα. Τέτοιο βίαιο ξέσπασμα δεν είχε σημειωθεί ποτέ ξανά από το τέλος του πολέμου, το 1995, και μετά. Πολιτικοί αναλυτές, τέλος, εκτιμούν ότι Βελιγράδι και Ζάγκρεμπ τρέμουν το ενδεχόμενο οι αναταραχές στη Βοσνία να εξαπλωθούν και σε Σερβία, Κροατία. Και η Ιταλία… Φυσικά, γειτονική μας χώρα είναι και η Ιταλία, η οποία αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια οξύ οικονομικό, αλλά και πολιτικό πρόβλημα. Κυβερνήσεις και πρωθυπουργοί αλλάζουν σαν τα πουκάμισα, το δημόσιο χρέος έχει εκτιναχθεί στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας 25ετίας και η ύφεση συνεχίζεται απτόητη κοντά στο 2%. Μεγάλη οικονομία, μεγάλες φουρτούνες και για την ευρωζώνη… Μέση Ανατολή Συρία: Μια χώρα πνίγεται στο αίμα με (ουσιαστικά)… θεατή όλο τον υπόλοιπο πλανήτη. Μόνο από τις αρχές του χρόνου έχουν σκοτωθεί περισσότεροι από 3.300 άνθρωποι. Στις μάχες παίρνει μέρος και το ισχυρό Μέτωπο Αλ Νόσρα, το επίσημο παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Συρία. Στα τέλη Φεβρουαρίου, εξάλλου, η Unicef ανακοίνωσε ότι 2.000 παιδιά κάτω των 5 ετών που ζουν σε προσφυγικούς καταυλισμούς στον Λίβανο κινδυνεύουν να πεθάνουν από υποσιτισμό. Συνολικά, στη Συρία έχουν σκοτωθεί, στα τρία χρόνια του πολέμου, περισσότεροι από 140.000 άνθρωποι, ενώ δεκάδες χιλιάδες είναι οι πρόσφυγες. Λίβανος: Στο έλεος τρομοκρατικών επιθέσεων είναι ο Λίβανος. Στις 19 Φεβρουαρίου έγινε διπλή βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στη Βηρυτό, σε μικρή απόσταση από το Ιρανικό Πολιτιστικό Κέντρο. Απολογισμός; Έξι νεκροί και 103 τραυματίες. Δεν είναι, εξάλλου, η πρώτη φορά που το Ιράν μπαίνει στο στόχαστρο σουνιτών τζιχαντιστών στον Λίβανο. Ύστερα από δέκα μήνες, πάντως, η χώρα απέκτησε κυβέρνηση συμβιβασμού. Στην οποία μετέχουν η Χεζμπολά, που συνδέεται με το συριακό καθεστώς του προέδρου Αλ Άσαντ, και ο Συνασπισμός του Σάαντ Χαρίρι, που υποστηρίζει τη συριακή αντιπολίτευση! Το πόσο θα αντέξει ο συμβιβασμός είναι ένα ερώτημα… Αίγυπτος: Οι συγκρούσεις, όπως αυτές ανάμεσα σε υποστηρικτές και αντιπάλους της εκτός νόμου πλέον Μουσουλμανικής Αδελφότητας, δεν έχουν τελειωμό. Μετά την ανατροπή του Μόρσι από τον στρατό, τον περασμένο Ιούλιο, περισσότεροι από 1.400 διαδηλωτές έχουν σκοτωθεί. Η χώρα, μάλιστα, βλέπει μέσα σ’ όλα και την τουριστική βιομηχανία της να κατεδαφίζεται, λόγω των ταραχών και της πολιτικής αστάθειας της τελευταίας τριετίας. Τα έσοδα από τον τουρισμό έπεσαν στα 4,3 δισ. ευρώ το 2013 από 9,2 δισ. ευρώ το 2010, δηλαδή πριν από την εξέγερση που ανέτρεψε τον Χόσνι Μουμπάρακ. Λιβύη: Μια τριετία συμπληρώθηκε πριν από λίγες μέρες από την εξέγερση στη Λιβύη και την ανατροπή του Καντάφι. Η χώρα της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής, όμως, δεν έχει δει ένα καλύτερο αύριο. Οι συγκρούσεις παραστρατιωτικών ομάδων είναι καθημερινότητα. Ο εκδημοκρατισμός δεν ήρθε, διαδηλωτές ζητούν τη διάλυση του Κοινοβουλίου κατηγορώντας τους βουλευτές για κατάχρηση εξουσίας. Ο διχασμός αναπόφευκτος! Η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα εμφύλιας ένοπλης σύγκρουσης. ΝΑΤΟ - ΗΠΑ Φυσικά, απ’ αυτήν τη σκακιέρα δεν μένει εκτός ο «παρεμβατικός» αμερικανικός (συνήθως και ΝΑΤΟϊκός) παράγοντας, ο οποίος υποδηλώνει με κάθε ευκαιρία την παρουσία του. Όπως συμβαίνει και τώρα με την Ουκρανία. Εδώ, όμως, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κανείς ότι μερικά πράγματα δεν είναι πια όπως στο παρελθόν. Ας δούμε πώς διαμορφώνεται κι αυτό το παζλ… Το 2013 έγινε η «Steadfast Jazz 2013», η μεγαλύτερη από το 2006 ΝΑΤΟϊκή άσκηση, με 6.000 στρατιωτικούς από χώρες - μέλη, καθώς και από Σουηδία, Φινλανδία και… Ουκρανία! Τον Σεπτέμβριο του 2013 η Ρωσία οργάνωσε μια αντίστοιχη στρατιωτική άσκηση που περιλάμβανε 70.000 άνδρες! Οι αμυντικές δαπάνες του ΝΑΤΟ μειώνονται ραγδαία όσο κι αναπόφευκτα λόγω της οικονομικής κρίσης που σαρώνει τη Δύση, όταν οι ρωσικές αυξήθηκαν κατά 26% το 2013. Στα τέλη του 2014, εξάλλου, αναμένεται να λήξουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν. Έχουν διαρκέσει 13 χρόνια, το μεγαλύτερο διάστημα στην 64χρονη ιστορία του ΝΑΤΟ. Το βάρος στις… εξεγέρσεις! Η τελευταία αιχμή του δόρατος για το ΝΑΤΟ θεωρείται η NATO Response Force (NRF) με 13.000 υψηλής ετοιμότητας και άρτια εξοπλισμένους τεχνολογικά στρατιώτες της Συμμαχίας. Είναι, μάλιστα, εξειδικευμένοι σε «εξουδετερώσεις και χειρισμούς εξεγέρσεων»! Πόλεμοι Όπως και να έχει, όμως, η παρουσία των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ευρώπη (σε βάσεις κ.λπ.) συρρικνώνεται. Από τους 213.000 που ήταν το 1989, σήμερα έχουν μειωθεί σε 30.000. Μια ματιά στο πότε αποσύρθηκαν οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις από πολέμους κι επεμβάσεις, όποτε αναμείχθηκαν οι ΗΠΑ (ή και το ΝΑΤΟ), είναι ενδεικτική: 1949-1969: Κούβα, Δομινικανή Δημοκρατία, Γερμανία, Αυστρία, Κορέα, Ιαπωνία. 1970-1989: Ονδούρα, Ιράν, Φιλιππίνες, Λάος, Καμπότζη, Βιετνάμ. 1990-2012: Αϊτή, Γρενάδα, Παναμάς, Λιβύη, Σομαλία, Κουβέιτ, Σερβία, Βοσνία, Ιράκ, Ανατολικό Τιμόρ. Σήμερα αμερικανικές δυνάμεις βρίσκονται πλέον μόνο στο Αφγανιστάν. Ρεκόρ… μετριοπάθειας δεκαετιών. Υπέρ και κατά Παρατηρείται, λοιπόν, η σταδιακή απεμπλοκή σχεδόν από παντού των ΗΠΑ, ειδικά απ’ όταν ξεκίνησε η οικονομική κρίση το 2008, οπότε και ήρθε η ώρα προφανώς να… μαζευτούν. Από το 2004 και ύστερα, εξάλλου, είναι όλο και συχνότερες οι πιο ανώδυνες και τεχνολογικά προηγμένες επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Από τις 150 μεγαλύτερες χώρες πληθυσμιακά στον κόσμο, σύμμαχοι των ΗΠΑ είναι αυτήν τη στιγμή οι 58, φίλα προσκείμενες οι 41, ουδέτερες οι 25 κι εναντίον τους οι 26. Οι ΗΠΑ, παραδοσιακά, επιδεικνύουν μια ακόρεστη όρεξη για πολέμους. Συνολικά, τα μισά και πλέον χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ήταν σε τέτοιες επιχειρήσεις. Κι αυτό όχι μόνο λόγω του Ιράκ (2003-2011) ή του Αφγανιστάν. Και μεταξύ 1989-2001 οι ΗΠΑ προέβαιναν σε στρατιωτικές «παρεμβάσεις» στο εξωτερικό κατά μέσο όρο μία φορά κάθε 16 μήνες! Η Κίνα Τον Οκτώβριο 2013 το κινεζικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων πρότεινε οι κυβερνήσεις να εγκαταλείψουν το δολάριο ως αποθεματικό νόμισμα και ζήτησε μια νέα τάξη πραγμάτων, όπου οι αναδυόμενες δυνάμεις θα μπορούσαν να έχουν ισχυρότερο λόγο για τα παγκόσμια θέματα. Σχολίασε επίσης ότι «η Ουάσιγκτον έχει καταχραστεί το στάτους της ως υπερδύναμης κι έχει ευθύνη για την πρόκληση ακόμα μεγαλύτερου χάους διεθνώς με το να κατευθύνει το οικονομικό ρίσκο στο εξωτερικό, υποκινώντας εντάσεις και πολέμους σε διάφορες περιοχές του κόσμου με ψεύτικα προσχήματα». Σε αντίθεση με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις αλλά και πολλά μικρότερα κράτη που κατά καιρούς εμπλέκονταν σε πολέμους με τους γείτονές τους, οι ΗΠΑ λόγω της αυτάρκειας, αλλά και της θέσης τους στον χάρτη (φίλοι σε Νότο, Βορρά και θάλασσα σε Ανατολή, Δύση) απολαμβάνουν μιας αντικειμενικά μεγάλης ασφάλειας και ουσιαστικά σε ελάχιστες περιπτώσεις ήταν πραγματικά υποχρεωμένες να εμπλακούν σε πολέμους. Το σημερινό αμερικανικό σύστημα δημιουργήθηκε από τα χαλάσματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σε ένα σκηνικό όπου οι υπόλοιπες μεγάλες δυνάμεις ήταν γονατισμένες. Τα χρόνια περνάνε, όμως, και τα δεδομένα αλλάζουν, με τις ΗΠΑ να επιστρέφουν πια στα… βασικά, όντας υποχρεωμένες από τις οικονομικές συνθήκες. Μπορεί, λοιπόν, ο Ομπάμα να κουνάει το δάχτυλο προς τον Πούτιν, αλλά το Πεντάγωνο μέσα στα επόμενα εννέα χρόνια πρέπει να κάνει περικοπές ύψους περίπου 1 τρισ. δολαρίων. Γι’ αυτό και το νέο πλάνο του Πενταγώνου είναι για λιγότερους κι απολύτως στοχευμένους πολέμους, περιορισμένης κλίμακας. Κυρίως με αποστολές πλοίων και αεροσκαφών Stealth. http://www.topontiki.gr/article/69565/Fotia-sta-mpatzakia-mas