Γράμμα από τους Λιγκιάδες

Του Αριστομένη Συγγελάκη

Φωτογραφία: Απόστολος Δήμος/ ΑΠΕ - ΜΠΕ

Η δυναμική και ολοκληρωμένη παρουσία της αντιπροσωπείας του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, των Ενώσεων Θυμάτων Καλαβρύτων και Βιάννου και συναγωνιστών από μαρτυρικά χωριά στην Ήπειρο, κατά την επίσκεψη του Γερμανού Προέδρου κ. Γιόαχιμ Γκάουκ στο μαρτυρικό χωριό Λυγκιάδες Ιωαννίνων, όπου για πρώτη φορά από επίσημα γερμανικά χείλη διατυπώθηκε ευθέως «συγνώμη» για τα εγκλήματα που έκαναν οι Γερμανοί στην Ελλάδα, υπενθύμισε στην Ελλάδα, τη Γερμανία και τη διεθνή κοινότητα ότι 70 χρόνια μετά την τραγωδία της Κατοχής, η Γερμανία συνεχίζει να μην εκπληρώνει τις απαράγραπτες υποχρεώσεις της. Στην αντιπροσωπεία συμμετείχαν οι εξής: από το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης οι Δημήτρης Χαντζαρόπουλος, Αριστομένης Ι. Συγγελάκης, και Μανώλης  Μηλιαράκης, οι Πρόεδροι των Ενώσεων Θυμάτων Καλαβρύτων και Βιάννου Χαρίλαος Ερμείδης και Αριστομένης Α. Συγγελάκης, συναγωνιστές Ηλίας Λάμπρης και Δημήτρης Βλαχοπάνος (Κομμένο),   Παναγιώτης Παππάς (Μουσιωτίτσα), Λουκάς Δημάκας (Δίστομο), Φώτης Σωμαράκης (Άρβη Βιάννου), καθώς και ο Παναγιώτης Μπαμπούσκας, επιζών της σφαγής στους Λυγκιάδες.

Με κάθε δυνατό τρόπο κάναμε αισθητή την παρουσία μας: σηκώσαμε πανώ με το σύνθημα «Δικαιοσύνη και Αποζημίωση!» ως απάντηση στη συγγνώμη του, φωνάξαμε για αρκετά λεπτά «Δι-και-ο-σύ-νη! Δι-καιο-σύ-νη!» συγκεντρώνοντας πάνω μας τις κάμερες δεκάδων φωτορεπόρτερς και εικονοληπτών από την Ελλάδα, την Γερμανία και διεθνή πρακτορεία, μοιράσαμε την επίκαιρη ανακοίνωση του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης, ενημερώσαμε τους πολίτες και την κοινή γνώμη. Και θέσαμε ευθέως το ζήτημα στον ίδιο τον κ Γκάουκ, όταν μας δέχθηκε, εκτός προγράμματος, στο μικρό χώρο του Μουσείου Θυμάτων του Ολοκαυτώματος των Λυγκιάδων.
Μεταφέρω εδώ, με δυο λόγια, τα όσα είπαμε στον γερμανό Πρόεδρο: του  επισημάναμε ότι είναι σημαντική πράξη η ξεκάθαρη συγγνώμη, την οποία περιμέναμε για δεκαετίες, αλλά δεν αρκεί. Θα θέλαμε να είναι το πρώτο βήμα για την έμπρακτη δικαίωση της θυσίας του ελληνικού λαού. Οι δύο χώρες οφείλουν να προσέλθουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για το σύνολο των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και σε πνεύμα αμοιβαίου σεβασμού και κατανόησης είμαστε βέβαιοι ότι θα βρουν από κοινού την καλύτερη δυνατή, αμοιβαία αποδεκτή, λύση βάζοντας ισχυρή παρακαταθήκη για ένα ειρηνικό μέλλον. Ελπίζουμε, συνεχίσαμε, ότι η επόμενη επίσκεψή του θα επισφραγίσει μία αμοιβαία αποδεκτή συμφωνία, που είναι τόσο αναγκαία για να προχωρήσουμε μπροστά. Τον ενημερώσαμε επίσης ότι Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου είναι ο Μανώλης Γλέζος (και απάντησε άμεσα και ζεστά ότι τον συνάντησε την προηγούμενη μέρα) και του επιδώσαμε το ψήφισμα του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης, τη «Μαύρη Βίβλο της Κατοχής», έκδοση του Εθνικού Συμβουλίου στα ελληνικά και τα γερμανικά και την Έκθεση του ελληνικού κράτους του 1946 (επιμέλεια του Κωνσταντίνου Δοξιάδη) «Αι θυσίαι της Ελλάδος στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο». Έδειξε εντυπωσιασμένος από το γεγονός ότι η (συνολική) αντιπροσωπεία μας εκπροσωπούσε τόσα πολλά Ολοκαυτώματα απ’ όλη την Ελλάδα. Μας ευχαρίστησε θερμά για το γεγονός ότι κάναμε τόσο δρόμο να τον βρούμε και μας ζήτησε, από την αρχή, να βγάλουμε φωτογραφία μαζί του και με τον κ. Παπούλια. Δεσμεύθηκε ότι θα μεταφέρει στη χώρα του όλα όσα έζησε και όσα του είπαμε και του επιδώσαμε και δεν πρόκειται να τα ξεχάσει ποτέ. Ευχαρίστησε ιδιαιτέρως τον Κάρολο Παπούλια για την εμπειρία αυτή. Μας είπε όμως ότι η ιδιότητά του δεν του επιτρέπει να πάρει μία διαφορετική θέση από την κυβέρνησή του στο θέμα των επανορθώσεων και αποζημιώσεων. Ωστόσο, ως Πρόεδρος ενός Συλλόγου υπέρ της Δημοκρατίας και κατά της Λήθης κάνει ό,τι μπορεί για να μην ξεχαστούν τα εγκλήματα του ναζισμού.
Δεν μπορεί, επίσης, να περάσει απαρατήρητο ότι κατά την ομιλία του ευχαρίστησε δημοσίως τον σπουδαίο φιλέλληνα και υποστηρικτή του αγώνα μας, Καθηγητή της Ιστορίας του Δικαίου Κριστόφ Σμινκ-Γουστάβους για την τεκμηρίωση και ανάδειξη του εγκλήματος στους Λυγκιάδες, τον άνθρωπο που μέχρι πριν λίγο καιρό δεν μπορούσε να βρει εκδοτικό οίκο στη Γερμανία για το σπουδαίο βιβλίο του. Σημεία των καιρών! Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οφείλουμε να είμαστε επιφυλακτικοί μέχρι να δούμε τη συνέχεια...
Αναμφισβήτητα, η συγγνώμη του Προέδρου της Ο.Δ. της Γερμανίας είναι σημαντική εξέλιξη, καθώς η ξεκάθαρη έκφραση μεταμέλειας ακούγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι για να λάβει το πλήρες της νόημα, για να αποδειχθεί ειλικρινής,  απαιτούνται πράξεις! Πράξεις δικαιοσύνης, έμπρακτης ανάληψης της ευθύνης και αποκατάστασης  συνολικά όλων των γερμανικών εγκλημάτων και οφειλών της περιόδου 1941-1944! Διαφορετικά θα πρόκειται για ένα «πουκάμισο αδειανό», μία ακόμη θεαματική, χωρίς αντίκρυσμα, κίνηση, στο πλαίσιο της «διπλωματίας του πένθους και της συγγνώμης» του γερμανικού κράτους, που στόχο έχει μόνο τον εξωραϊσμό της εικόνας της Γερμανίας και τον κατευνασμό του αντιγερμανικού μένους που κυριαρχεί στην Ελλάδα και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σε κάθε περίπτωση όμως, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι, ανεξάρτητα από τις προθέσεις και τους υπολογισμούς της Γερμανίας, πριν την επίσκεψη του κ. Γ. Γκάουκ στην Ελλάδα, το αποτέλεσμα είναι διαφορετικό από αυτό που προσδοκούσε η γερμανική κυβέρνηση: το ζήτημα της διεκδίκησης βρίσκεται πλέον στο ζενίθ! Ο ελληνικός λαός κρίνει τη συγγνώμη ευπρόσδεκτη και αναγκαία αλλά όχι ικανή για να αποδώσει δικαιοσύνη, αν δεν συνοδευτεί από την καταβολή των γερμανικών οφειλών, ενώ και μέσα στη Γερμανία διαφαίνονται πλέον ρωγμές στο τείχος της αδιαλλαξίας και της επιλεκτικής εις βάρος της Ελλάδας στάσης. Είναι χαρακτηριστικό το δημοσίευμα της Sueddeutsche Zeitung, που αναφέρει ότι η γερμανική κυβέρνηση θεωρεί το ζήτημα λήξαν, προσθέτοντας ωστόσο, σε σχέση με τον κ. Γκάουκ, ότι «κάποια πράγματα στη στάση του αφήνουν να εννοηθεί ότι στο θέμα «επανορθώσεις για τους Έλληνες» θέλει τουλάχιστον να προκαλέσει κάποιες σκέψεις στη Γερμανία»... Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο, ότι δεχθήκαμε καταιγισμό μηνυμάτων χαράς κι αισιοδοξίας από τους Γερμανούς φίλους και συναγωνιστές μας, οι οποίοι είδαν την εικόνα και πληροφορήθηκαν άμεσα από τον Spiegel, τις γερμανικές εφημερίδες και τηλεοράσεις την, ιδιαίτερης συμβολικής και πολιτικής σημασίας, ενέργειά μας να ανοίξουμε πανώ με το σύνθημα «Δικαιοσύνη και Αποζημίωση!».
Ο Γερμανός Πρόεδρος μαζί με τη συγγνώμη που διατύπωσε αναγνώρισε και το «ηθικό χρέος» της Γερμανίας, διαχωρίζοντάς το ωστόσο από την δίκαιη και τεκμηριωμένη αξίωσή μας για αποζημιώσεις. Όμως, πόσο ειλικρινής είναι η μεταμέλεια του θύτη όταν δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του εμπράκτως; Πόσο έντιμη είναι η προεδρική «συγγνώμη» όταν η γερμανική κυβέρνηση εξακολουθεί συστηματικά να αρνείται να αναλάβει, επί της ουσίας, την ευθύνη της για τα εγκλήματα του Γ’ Ράιχ στην Ελλάδα; Πώς, αλήθεια, θα υπερισχύσει το δίκαιο όταν τα θύματα των Λυγκιάδων, της Βιάννου, των Καλαβρύτων, του Διστόμου, του Χορτιάτη, του Κομμένου, των Κερδυλλίων, της Δράκειας, της Υπάτης, των Ανωγείων, της Καντάνου, του Σοκαρά, της Δαμάστας, των χωριών του Κέντρους και του Αμαρίου και των άλλων Ολοκαυτωμάτων στην Ελλάδα δεν έχουν αποζημιωθεί; Όταν το κατοχικό αναγκαστικό δάνειο και οι κλαπέντες πολιτιστικοί θησαυροί δεν έχουν επιστραφεί και η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που δεν έχει λάβει επανορθώσεις;
Κάνουμε σαφές σε όλους: η λύτρωση της Γερμανίας από τη μέγγενη του «ηθικού χρέους» της απαιτεί θαρραλέες και ουσιαστικές πράξεις από την ίδια! Πράξεις «Δικαιοσύνης και Αποζημίωσης!». Η λύτρωση της Ελλάδας από την τραγωδία της Κατοχής και τις συνέπειές της, που οδήγησαν στο σημερινό δράμα που βιώνει ο ελληνικός λαός, απαιτεί δυναμική, μεθοδική και αποτελεσματική διεκδίκηση. Οι απόγονοι των θυμάτων, το Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης και ο ελληνικός λαός στο σύνολό του θα στηρίξουμε την εθνική προσπάθεια διεκδίκησης αλλά και θα είμαστε αυστηροί κριτές οποιασδήποτε παλινωδίας ή ανεύθυνης στάσης.
Συνεχίζουμε λοιπόν να αγωνιζόμαστε όλοι οι Έλληνες, με το Εθνικό Συμβούλιο των Οφειλών και τον Μανώλη Γλέζο να συντονίζουν και βηματοδοτούν τον εθνικό και δημοκρατικό μας αγώνα, σε αγαστή συνεργασία και με την καθοριστική συμβολή των Ενώσεων Θυμάτων, του Δικτύου Μαρτυρικών Δήμων, της Πανελλήνιας Ένωσης Δικηγόρων για τις Γερμανικές Αποζημιώσεις, όλων των δημοκρατικών φορέων και των δημοκρατών σε όλη την Ελλάδα αλλά και πέραν αυτής. Με δύναμη, ενότητα και ομοψυχία! Έναν αγώνα που πρέπει να γίνει υπόθεση ολόκληρου του Ελληνικού Λαού, μέχρι τη δικαίωση!
Αγωνιζόμαστε κι αισιοδοξούμε! Μέχρι τη νίκη!
* Ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης είναι μέλος της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και μέλος οικογένειας με μεγάλο αριθμό θυμάτων στο Ολοκαύτωμα της Βιάννου

tvxs.gr/node/150366