Αμνήμονες, ιδιώτες, καημένοι

Με τη ΜΑΡΙΑ ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗ

Ξεχασμένες, σχεδόν ανύπαρκτες. Συλλογικότητα και κοινότητα. Δεν χωρούν στη σκέψη, στο λόγο, στην κοινωνική, πολιτική, οικονομική πρακτική και πραγματικότητα. Διάχυτη η αίσθηση ότι ένα έθνος ανατράφηκε με την πιο νοσηρή εκδοχή του ατομικισμού.

Οι μπετονιέρες της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και των εργολάβων έριξαν μπόλικο τσιμέντο, για να αλλάξουν, να μεταμορφώσουν, από τη φυσιογνωμία των τοπίων μέχρι τα μυαλά των ανθρώπων

Αίτια θα μπορούσαν να αναζητηθούν σε στρεβλώσεις ή και ελλείψεις των επιδρώντων στη νοοτροπία Διαφωτισμών (ευρωπαϊκού και νεοελληνικού), σε κληροδοτούμενες κακώσεις του οθωμανικού παρελθόντος, σε προβληματικές εφαρμογές του μοντέλου του φιλελευθερισμού.

Στα χρόνια που ακολούθησαν το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η ανασύσταση της Ελλάδας σημειώθηκε μεν, στραγγαλίζοντας κάθε στοιχείο που δημιουργούσε δεσμούς του ενός με τον άλλο και όλων μαζί με τον τόπο δε. Η ανόρθωση της ζωής κατά τη δεκαετία του '50 έγινε υπό τον ασφυκτικό έλεγχο επιτρόπων και επιτροπών, προσανατολισμένη σε αμερικανικά πρότυπα.

Φτιάχτηκε έτσι ένα σύστημα-κακό αντίγραφο, όπου καθένας κυριολεκτικά και τραγικά μόνος, θεωρητικά ελεύθερος, αναζητούσε και διεκδικούσε την τύχη του στην καπιταλιστική ερημία, στην Disneyland του ανταγωνισμού και των αόρατων ευκαιριών. Οτιδήποτε σχετιζόταν με το συλλογικό ή το κοινό -από ζητήματα πρόνοιας έως τη διαχείριση της δημόσιας περιουσίας προς το γενικό καλό και συμφέρον- θεωρήθηκε κομμουνιστικό και απορρίφθηκε.

Παράλληλα, ο κόσμος, όπως προέκυψε μετά την Κατοχή, την πείνα, τις κακουχίες, τις καταστροφές, την οδυνηρή περιπέτεια της εμφύλιας σύγκρουσης, επιθυμούσε διακαώς να απαλλαγεί από τη βασανιστική μνήμη, να οικοδομήσει το καινούργιο, θεμελιωμένο στη λήθη.

Οι συντροφικότητες έπρεπε να ξεχαστούν, οι παλιές ιστορίες να σβήσουν.

Οι μπετονιέρες της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και των εργολάβων έριξαν μπόλικο τσιμέντο για να αλλάξουν, να μεταμορφώσουν, από τη φυσιογνωμία των τοπίων μέχρι τα μυαλά των ανθρώπων. Προείχε το νέο, το αποφορτισμένο, το απαλλαγμένο απ' τις χαραγματιές της παρελθούσας ζωής, το δυτικότροπο.

Ελάχιστοι ίσως γνωρίζουν τις εισηγήσεις που έκαναν φιλόδοξοι αρχιτέκτονες στην κυβέρνηση Παπάγου για γκρέμισμα του Ζαππείου και ανέγερση στη θέση του ενός μοντέρνου κτηρίου. Ή την επιμονή του βασιλιά Παύλου για εκτεταμένες επεμβάσεις προς εκσυγχρονισμό του αρχαίου, αναστηλωμένου Παναθηναϊκού Σταδίου (Καλλιμάρμαρο).

Δίχως συνδετικά στοιχεία με το χώρο και τον διπλανό, ήταν φυσικό να δημιουργηθούν απάτριδες καθώς η ιερή γη των πατέρων έγινε φαρ ουέστ κυνηγών-κερδοσκόπων. Από τον πρώτο ώς τον τελευταίο, τον ισχυρό και τον αδύναμο, τον επιχειρηματία και τον εργαζόμενο, τον πολιτικό και τον ψηφοφόρο. Συντεχνίες και συμφέροντα. Βιασμοί και εκβιασμοί. Το άτομο και το ίδιον όφελος. Αδιάφοροι για το όλον, μόνον για το επιμέρους. Ιδιώτες όνομα και πράγμα. Με την αισχρή, απαξιωτική, αρχαιοελληνική χροιά του όρου. Εξ αυτής και ο βρετανικός idiot (ανόητος).

Κι απ' την ιδιώτευση, με ευκολία στην ιδιωτικοποίηση. Το επιστέγασμα μιας πολύχρονης διαδικασίας κατακρεούργησης του κοινού μας εαυτού. Ντόπιοι καιροσκόποι-παλικάρια σφάζουν και σφάζονται στην ποδιά της Πενταγιώτισσας Ελλάδας, όρνεα που μυρίστηκαν φιλέτα, λιμάνια, παραλίες, εκτάσεις, νερά, βουνά, μεταλλεία. Ασεβείς, ασυναίσθητοι, αναίσθητοι. Αποσυνάγωγοι ιδιώτες, βαθιά και αγιάτρευτα idiots!

http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes--politismos&id=413999