Το Αφγανιστάν μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ

Του Dmitry Trenin

Πριν από 12 χρόνια αυτό τον μήνα, οι ΗΠΑ, από κοινού με τη Βρετανία και με τη στήριξη της Ρωσίας, και με την συντριπτική στήριξη από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας, επιτέθηκαν σκληρά εναντίον της Al Qaeda στο Αφγανιστάν και εκτόπισαν το καθεστώς των Ταλιμπάν στην Καμπούλ. Η αμερικανική παρέμβαση στο Αφγανιστάν έσωσαν την Ρωσία, δήλωσε ο Alexei Arbatov την προηγούμενη εβδομάδα. Στα μέσα-τέλη της δεκαετίας του 1990, πολλοί στη Ρωσίά ανησυχούσαν ότι οι Ταλιμπάν θα προωθηθούν βόρεια, κατά μήκος της κεντρικής Ασίας και όλη τη διαδρομή μέχρι το Βόλγα. Αυτοί οι φόβοι ήταν πιθανότατα υπερβολικοί. Οι Ταλιμπάν ήταν τότε, και έχουν παραμείνει, ένα ουσιαστικά αφγανικό φαινόμενο. Ωστόσο, δεν έτρεφε μόνο την Al Qaeda αλλά έναν αριθμό άλλων εξτρεμιστών: Τσετσένους, Ουζμπέκους, Τατζίκους και άλλους. Το 1999 και ξανά το 2000, το Αφγανιστάν ήταν η βάση για τις επιδρομές εξτρεμιστικών ομάδων στα βάθη του Κιργιστάν και του Ουζμπεκιστάν, τις οποίες οι δυνάμεις των τοπικών κυβερνήσεων προσπάθησαν σκληρά να τα υπερασπιστούν.

Το 2001 οι ΗΠΑ για πρώτη φορά καθιέρωσαν στρατιωτική παρουσία στην Κεντρική Ασία. Πολλοί στην ρωσική πολιτικό-στρατιωτική ηγεσία εξέφρασαν ανησυχίες. Όχι ο πρόεδρος Putin, ο οποίος τότε σκεφτόταν σύμφωνα με τους όρους μιας πραγματικής αντίτρομοκρατικής συμμαχίας. Μετά από 12 χρόνια, οι ΗΠΑ τελικά υποχωρούν. Με τις αμερικανικές δυνάμεις και τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ να είναι έτοιμες να εγκαταλείψουν το Αφγανιστάν το 2014, το Κιργιστάν αποφάσισε να τερματίσει την αμερικανική μίσθωση της αεροπορικής βάσης Manas. Την προηγούμενη εβδομάδα, ο αμερικανικός στρατός άρχισε να αναδιατάσσεται από τη Manas σε μια ρουμανική αεροπορική βάση κοντά στην Κονστάντια. Η Ρωσία πρόκειται να καταγράψει άλλο ένα αξιοσημείωτο γεωπολιτικό επίτευγμα: σύντομα, θα είναι και πάλι η μόνη εξωτερική δύναμη με στρατιωτικές δυνάμεις στην Κεντρική Ασία.

Οι Αμερικανοί ωστόσο φαίνεται να δημιουργούν προβλήματα για τους άλλους τόσο όταν εισέρχονται οι ίδιοι σε μια περιοχή όσο και όταν φεύγουν από αυτή. Στην περίοδο μέχρι το 2014, όταν η Καμπούλ παρά οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους, θα είναι πλήρως υπεύθυνοι για την ασφάλεια στο Αφγανιστάν, πολλαπλασιάζονται οι φόβοι ότι μια μεγάλη τρομοκρατική απειλή διαφαίνεται ξανά για την γειτονιά και πιο πέρα, συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Ασίας και ακόμη και τμημάτων της Ρωσίας.

Αυτές οι ανησυχίες είναι άστοχες σε μεγάλο βαθμό. Είναι αλήθεια ότι το Αφγανιστάν στην «μετά-αμερικανική» εποχή θα είναι δύσκολα σε ειρήνη από μόνο του, και οι γείτονές του θα το αισθάνονται. Ωστόσο, θα είναι οι γείτονες –το Πακιστάν και η Ινδία κατά πρώτο λόγο- που πιθανώς θα αγωνιστούν για να αποκτήσουν επιρροή στο Αφγανιστάν, και όχι οι Αφγανοί που θα επιδιώξουν να ανατρέψουν τις γειτονικές κυβερνήσεις. Η Κεντρική Ασία μπορεί να ταλανίζεται από αριθμό προβλημάτων καθώς κοιτάζει προς την πολιτική μετάβαση στις δύο μεγαλύτερες χώρες, το Ουζμπεκιστάν και το Καζακστάν, αλλά το Αφγανιστάν δεν είναι η πηγή των περισσότερων από αυτούς.

Η Ρωσία έχει δίκιο που επικεντρώνεται στη νότια πλευρά αναφορικά με τις πιο πιεστικές ανάγκες της για ασφάλεια. Έχει επίσης δίκιο που δεν πανικοβάλλεται για όταν οι ΗΠΑ φύγουν από το Αφγανιστάν. Χρειάζεται να αναπτύξει έναν επαρκή μηχανισμό κατανόησης για την τρέχουσα πραγματικότητα του Αφγανιστάν, συμπεριλαμβανομένης και της σημασίας του παράγοντα Pushtun και της φύσης και του ρόλου των ΤΑλιμπάν. Χρειάζεται να συνεργαστεί με τους γείτονες του Αφγανιστάν, αλλά να μείνει εκτός του ανταγωνισμού τους. Πρέπει οπωσδήποτε να αποφύγει οποιαδήποτε στρατιωτική παρέμβαση από μόνη της στο Αφγανιστάν, και να εμπλακεί οικονομικά μόνο όταν έχει νόημα, από οικονομική άποψη. Πρέπει να επικεντρωθεί καθαρά στο εμπόριο ναρκωτικών στη Ρωσία και στην παραγωγή ναρκωτικών, αλλά να πραγματοποιήσει όλη αυτή την επίθεση καταπολέμησης των ναρκωτικών από τα νότια σύνορα της Ρωσίας, καθαρίζοντας από ναρκωτικά σταδιακά την Κεντρική Ασία και δημιουργώντας ένα τοίχο προστασίας από τα ναρκωτικά, μετακινώντας τα όλο και πιο μακριά από το ρωσικό έδαφος. Η άμεση αποχώρηση της Αμερικής δημιουργεί ένα ισχυρό ζήτημα για την ηγετική θέση της Ρωσίας αναφορικά με τα μέτρα καταπολέμησης των ναρκωτικών στην Κεντρική Ασία.

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: http://carnegie.ru/eurasiaoutlook/?fa=53357&lang=en#wholeanswer

Πηγή: capital.gr, το είδαμε στο http://www.inprecor.gr/