Η κατάρρευση των τραπεζών, η Μεγάλη Υφεση και η έλλειψη θέσεων εργασίας και επενδύσεων δεν είναι αποτέλεσμα της αποτυχίας του «μεγάλου κράτους», αλλά της αποτυχίας του «ιδιωτικού τομέα»
Του ΚΩΣΤΑ ΣΑΡΡΗ
Το λουκέτο στο αμερικανικό Δημόσιο είναι άλλη μια απόδειξη πως πίσω από τα ψεύτικα χαμόγελα στις συνόδους κορυφής, η μεγαλύτερη οικονομική κρίση του καπιταλισμού, παγκοσμίως, από το 1930, όχι μόνο δεν έχει ξεπεραστεί, αλλά μετατρέπεται σε πολιτική κρίση του συστήματος διεθνώς.
Διπλή κρίση δηλαδή, που δεν περιορίζεται μόνο στην Ευρωζώνη της Μέρκελ, αλλά ταρακουνά την ηγέτιδα δύναμη στον πλανήτη, τις ΗΠΑ του Ομπάμα.
Αυτό είναι το πραγματικό υπόβαθρο της σύγκρουσης κορυφής που έχει ξεσπάσει μεταξύ Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, αντανακλώντας αντίστοιχες αντιπαραθέσεις για τη διαχείριση των αδιεξόδων του φαύλου κύκλου της ύφεσης και του χρέους στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού.
Αιτίες και αφορμές
Στις ΗΠΑ αφορμή είναι η μεταρρύθμιση Ομπάμα για το σύστημα υγείας και πρόνοιας (Obamacare), όπου στην ισχυρότερη οικονομικά χώρα του πλανήτη σχεδόν 50 εκατ. άνθρωποι είναι ανασφάλιστοι. Σε αυτή την αντιπαράθεση το κόμμα των Ρεπουμπλικανών, όπου στους κόλπους του συμμετέχει το ακροδεξιό «Κόμμα του Τσαγιού», σηκώνει τη σημαία της νεοφιλελεύθερης δοξασίας. Το μύθο του αμερικανικού ονείρου, στο οποίο υποτίθεται ο καθένας ως άτομο ξεπερνά όλες τις δυσκολίες, είτε είναι πλούσιος είτε φτωχός, χωρίς την «παρέμβαση του μεγάλου κράτους».
Ομως, το πρόβλημα δεν είναι το «μεγάλο Δημόσιο». Το πρόβλημα είναι οι «μεγάλες επιχειρήσεις». Η κατάρρευση των τραπεζών, η Μεγάλη Υφεση και η έλλειψη θέσεων εργασίας και επενδύσεων δεν είναι αποτέλεσμα της αποτυχίας του «μεγάλου κράτους», αλλά της αποτυχίας του «ιδιωτικού τομέα». Σήμερα τα κράτη και οι απλοί άνθρωποι σηκώνουν το βάρος της κρίσης, που δημιουργήθηκε από τις τράπεζες-ζόμπι και τις επιχειρήσεις-ζόμπι, από κάθε λογής αναξιοπαθούντες της «τέχνης του επιχειρείν», όταν έσκασε η φούσκα το 2007-2008.
Στη ρίζα της αντιπαράθεσης βρίσκεται αυτή η αδυναμία εναλλακτικών απέναντι στην ύφεση και το χρέος. Ετσι η σύγκρουση μεταξύ Κογκρέσου και κυβέρνησης κορυφώνεται, καθώς στις 17 Οκτωβρίου επίκειται η απόφαση περαιτέρω αύξησης του ανώτατου ορίου δανεισμού, πέρα από το σημερινό ταβάνι των 16,7 τρισ. δολαρίων.
Οριο-βαρίδι
Η ειρωνεία είναι πως το ταβάνι στο χρέος συμφωνήθηκε πρώτη φορά στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, για να βοηθήσει την κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο. Αλλά τώρα με το ύψος του συνολικού ακαθάριστου χρέους στις ΗΠΑ να ξεπερνά τα 22 τρισ. δολ. (συμπεριλαμβανομένων και των εγγυημένων ενυπόθηκων δανείων) και με το ομοσπονδιακό χρέος πάνω από 16 τρισ., το ταβάνι πλέον έχει γίνει όριο-βαρίδι και όχι όριο-βοήθειας.
Μια χρεοκοπία θα ήταν καταστροφική για τη θέση των ΗΠΑ στην παγκόσμια αγορά ομολόγων και θα οδηγούσε σε μπαράζ υποβαθμίσεων, ανεβάζοντας τα επιτόκια. Θα οδηγούσε σε εξάπλωση της αστάθειας στον υπόλοιπο κόσμο, όπως προειδοποιεί και το ΔΝΤ.
Στους κατόχους αμερικανικών ομολόγων συμπεριλαμβάνονται οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες, κυβερνήσεις και πιστωτικά ιδρύματα, οι οποίοι κινδυνεύουν όλοι μαζί να βρεθούν μπροστά σε έλλειψη ρευστού, κηρύσσοντας αδυναμία πληρωμής υποχρεώσεων. Επιπλέον η κυβέρνηση θα πρέπει να «φτιάξει» τον Προϋπολογισμό της για το 2014, προχωρώντας άμεσα σε πακέτο περικοπών της τάξης του 20%! Κάτι που θα οδηγούσε την αμερικανική οικονομία σε ύφεση με ταχύτατο ρυθμό. Αυτό βέβαια δεν πρόκειται να το αφήσουν να συμβεί - και το ξέρουν.
ΡΕΚΟΡ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ
Λεφτά υπάρχουν μόνο για το 1%
Η βασική κόντρα των Ρεπουμπλικανών με τον Αμερικανό πρόεδρο έχει να κάνει με το γεγονός ότι το σχέδιο Ομπάμα προβλέπει να αυξηθούν οι φόροι επί των επενδύσεων για όσους βγάζουν πάνω από 200.000 δολ. το χρόνο.
Γι' αυτό κραυγάζουν οι πλούσιοι. Αντιτίθενται στη φορολόγηση. Πρόκειται, όμως, για τη μεγαλύτερη υποκρισία. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν πως το χάσμα της εισοδηματικής ανισότητας έχει φτάσει σε νέο ρεκόρ.
Ο Εμάνουελ Σάεζ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, αναλύοντας τα τελευταία στοιχεία αποκάλυψε πως το εισόδημα του πλουσιότερου 1% στις ΗΠΑ ενισχύθηκε κατά 19,6% το 2012, όταν το εισόδημα του 99% ενισχύθηκε μόλις 1%. Το αποτέλεσμα είναι ότι το 1% στην κορυφή αντιπροσωπεύει το 19,3% του συνολικού εισοδήματος των νοικοκυριών. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό στις ΗΠΑ από το 1928!
Εάν υπολογιστούν και τα κεφαλαιακά κέρδη (από χρηματοοικονομικές πράξεις), τότε προκύπτει πως οι υψηλές εισοδηματικές κορυφές του 1% στις ΗΠΑ καρπώθηκαν κάτι περισσότερο από το μισό της συνολικής αύξησης του πραγματικού εισοδήματος ανά οικογένεια στην περίοδο 1993-2010. Οσο για την περίοδο της σχετικής ανάκαμψης μετά το 2009, οι πλούσιοι τσέπωσαν το 93% της συνολικής αύξησης του εισοδήματος των νοικοκυριών!
Το κίνημα Occupy Wall Street (κατάληψη στη Wall Street) έχει αναδείξει την έξαρση των ανισοτήτων με μαζικές διαμαρτυρίες σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ.
Νέες φούσκες
Ομως, δεν είναι μόνο η πίεση στο εργατικό εισόδημα που αύξησε την ανισότητα και τα απόλυτα νούμερα κερδών των επιχειρήσεων, οι οποίες με τις πλάτες της κεντρικής τράπεζας (Fed) και τα «πιεστήρια» του δολαρίου, το ρίχνουν ξανά στις φούσκες καθώς δεν προσδοκούν ικανοποιητικές αποδόσεις (Return on Investment) στο μέλλον, εξηγεί ο οικονομολόγος Μάικλ Ρόμπερτς.
Την ίδια ώρα που η Fed «τυπώνει» σχεδόν 85 δισ. δολάρια το μήνα, εμφανίζεται πως δεν υπάρχουν λεφτά να πληρωθούν 800.000 ομοσπονδιακοί υπάλληλοι και να χρηματοδοτηθούν δημόσιες υπηρεσίες. Οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες έπαιξαν ρόλο σ' αυτά. Οι κυβερνήσεις ακολούθησαν μια γενική πολιτική περιορισμού των δαπανών, αύξησης των φόρων στους εργαζόμενους και περικοπών στις κοινωνικές υπηρεσίες, ώστε να μειώσουν το κόστος για τον ιδιωτικό τομέα και να κρατήσουν χαμηλά τα επιτόκια.
Οι κεντρικές τράπεζες υιοθέτησαν το ρόλο του «εργαλείου διέγερσης» της χειμαζόμενης οικονομίας διοχετεύοντας πακτωλό φθηνού χρήματος. Ομως το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ρευστότητας δεν οδήγησε σε ανάπτυξη των παραγωγικών επενδύσεων. Τα επίπεδα επενδύσεων παραμένουν αρκετά χαμηλότερα από τις προ κρίσης κορυφές και η πραγματική ανάπτυξη του ΑΕΠ παραμένει αρκετά χαμηλότερα από την τάση που επικρατούσε πριν από το κραχ του 2007-2008.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΡΡΗΣ
OBAMACARE
Αγώνας διαρκείας για το αυτονόητο
Οι ΗΠΑ ξοδεύουν το 18% του ΑΕΠ σε υπηρεσίες υγείας, έναντι 12% που ξοδεύει η αμέσως επόμενη Γαλλία στη λίστα με τις μεγαλύτερες δαπάνες, ξεπερνώντας χώρες όπως η Ιταλία, η Βρετανία, η Ιαπωνία και ο Καναδάς.
Οι κατά κεφαλήν δαπάνες για την υγεία στις ΗΠΑ είναι σχεδόν 100% υψηλότερες από ό,τι είναι στον Καναδά και 150% στη Βρετανία.
Ωστόσο, ο αμερικανικός τομέας υγείας που βρίσκεται κυρίως σε ιδιωτικά χέρια, είναι σκέτη αποτυχία αναφορικά με την εκπλήρωση των αναγκών των ανθρώπων, παρ' όλο που είναι πολύ κερδοφόρος. Το προσδόκιμο όριο ζωής στις ΗΠΑ είναι το χαμηλότερο από όλες αυτές τις χώρες, ενώ η θνησιμότητα των βρεφών είναι η υψηλότερη!
Η μεγάλη πίεση από τα κάτω ανάγκασε τελικά μετά από χρόνια τους Δημοκρατικούς να βρουν το θάρρος να προχωρήσουν σε μια περιορισμένη μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας των ΗΠΑ, με το Obamacare, όπως το αποκαλούν οι Ρεπουμπλικανοί.
Υπολογίζεται ότι θα βοηθήσει το 20% των Αμερικανών που είναι είτε ανασφάλιστοι είτε έχουν ιδιωτική ασφάλιση. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου εκτιμά πως το εν λόγω σχέδιο θα καλύψει περίπου 14 εκατ. ανθρώπους το 2014 και 25 εκατ. μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Μία από τις αλλαγές που θα φέρει το νέο νομοσχέδιο για την υγεία είναι ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν θα επιτρέπεται να ρωτούν για το παρελθόν του ασθενούς και να τον χρεώνουν περισσότερο.
Ημίμετρα
Ωστόσο, το σχέδιο Ομπάμα παραμένει ακόμη μακριά από την καθολική κοινωνική ασφάλιση. Δεν καλύπτει το σύνολο των ανασφάλιστων Αμερικανών και στηρίζεται στην επιδοτούμενη πώληση ασφαλιστικών υπηρεσιών. Αυτό σημαίνει πως τα χρήματα θα καταλήξουν ξανά στα χέρια μεγάλων ασφαλιστικών εταιρειών, ιδιωτικών νοσοκομείων και μεγαλογιατρών, που υποστηρίζουν σφόδρα οι Ρεπουμπλικανοί.
Ακόμη, το πρόγραμμα θα χρηματοδοτείται από περικοπές σε άλλες δημόσιες δαπάνες και από αύξηση φόρων στα χαμηλότερα εισοδήματα. Δεν θα εφαρμοστεί σε όλες τις Πολιτείες, παρά μόνο σε 26. Επίσης, δεν θα δίνονται επιδοτήσεις σε όσους έχουν μικρότερο εισόδημα από το όριο της φτώχειας. Το Obamacare αφήνει περίπου 30 εκατομμύρια ανασφάλιστους, σύμφωνα με μία ανάλυση του περιοδικού «Health Affairs». Ετσι τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα θα συνεχίσουν να μην έχουν επαρκή ασφάλιση.
Μέρος της χρηματοδότησης θα στηριχθεί σε περικοπές των υπολοίπων προγραμμάτων υγείας. Οι πρώτες περικοπές για το Medicare αφορούν τις επιστροφές για τα νοσήλια, ενώ όποιος δεν θα υπάγεται στο Obamacare θα είναι αναγκασμένος να πληρώνει 95 δολ. φόρο πρόστιμο.
ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΡΡΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.