Τουρισμός: Τα 5 μέτωπα του 2014 και το... σχέδιο Μάρσαλ

του Παύλου Υψηλάντη

Ένα επενδυτικό σχέδιο προϋπολογισμού όσο δυο Ολυμπιάδες χρειάζεται ο τουρισμός για να φτάσει τα 24 εκατ. επισκέπτες ως το 2021. Τι αποκαλύπτει μελέτη τηςMcKinsey. Τα ανοικτά μέτωπα που θα κρίνουν τις επιδόσεις το 2014.

Ενα γιγαντιαίο τουριστικό «σχέδιο Μάρσαλ» με επενδύσεις που ισοδυναμούν με το κόστος δύο διοργανώσεων Ολυμπιακών Αγώνων όπως της Αθήνας το 2004, χρειάζεται ο ελληνικός τουρισμός προκειμένου να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι που έχουν τεθεί για το 2021!

Κυβέρνηση και κορυφαίοι οικονομικοί παράγοντες αναζητούν, ήδη, τον «οδικό χάρτη» μέσω του οποίου ο ελληνικός τουρισμός θα οδηγηθεί από το φετινό θετικό momentum μέχρι τον «κρυμμένο θησαυρό» του στρατηγικού στόχου που έχει τεθεί για 24 εκατ. ξένους επισκέπτες, 750-800 ευρώ έσοδο ανά τουρίστα και συνολικές ετήσιες εισπράξεις 31-33 δισ. ευρώ μέχρι το 2021.
Ο «λογαριασμός» των επενδύσεων που θα απαιτηθούν σε βάθος οκταετίαςφθάνει τα 26,5 δισ. ευρώ (3,3 δισ. ευρώ κάθε χρόνο), σύμφωνα με τη μελέτη που εκπόνησε η εταιρεία McKinsey για λογαριασμό του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και παρουσιάστηκε στο 12ο συνέδριο «Τουρισμός και Ανάπτυξη» που ολοκληρώνεται σήμερα.
Το φιλόδοξο εγχείρημα ισοδυναμεί με προσπάθεια επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας με κύριο άξονα τον τουρισμό, καθώς απαιτεί επενδύσεις σε υποδομές (καταλύματα, μεταφορές, υποστηρικτικές λειτουργίες), αλλά και την περιφερειακή ανάπτυξη προϊόντων.
Σύμφωνα με την μελέτη, ο ιδιωτικός τομέας καλείται να επενδύσει 22 δισ. ευρώ, ενώ το ελληνικό Δημόσιο θα πρέπει να καλύψει τα υπόλοιπα 4,5 δισ. ευρώ μέσω πόρων που θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ 2014-2021. Αν όλα αυτά συμβούν, τότε ο τουριστικός τομέας θα φθάσει να αντιπροσωπεύει το 20% του ΑΕΠ της χώρας.
Οι φετινές επιδόσεις του τουρισμού έγιναν σημαία θριάμβου στα μέσα του καλοκαιριού, αλλά τώρα αποτελούν αντικείμενο πολλαπλών ερμηνειών και «σκεπτικισμού» εκ μέρους των παραγόντων του χώρου.
Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι το ρεκόρ αφίξεων ξένων τουριστών που υπολογίζεται ότι θα φθάσουν τελικά τα 17,5 εκατ. επισκέπτες φέτος. Η Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ) ανακοίνωσε αύξηση τουριστικών εισπράξεων κατά 1 δισ. ευρώ (+)13,7% στο διάστημα Ιαν.-Αυγ., οι οποίες έφθασαν τα 8,6 δισ. ευρώ έναντι 7,6 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.
Με αφορμή τη δημοσιοποίηση των στοιχείων, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Α. Ανδρεάδης δήλωσε πως επιβεβαιώνονται οι εκτιμήσεις του συνδέσμου για φετινές εισπράξεις 11,5-11,6 δισ. ευρώ. Σημείωσε, μάλιστα, πως αν συνυπολογιστούν τα έσοδα Ιουλίου-Αυγούστου από την κρουαζιέρα, τότε η αύξηση των εισπράξεων στο οκτάμηνο θα φθάσει το 16% ενώ οι συνολικές εισπράξεις στο τέλος του χρόνου τα 12,1-12,2 δισ. ευρώ.
Γνωστοί παράγοντες του χώρου εκτιμούν ότι οι φετινές αφίξεις και τα έσοδα αποτελούν σαφείς ενδείξεις ότι ο ελληνικός τουρισμός επανήλθε σε ανοδική τροχιά. Επικαλούνται γι’ αυτό ενθαρρυντικές ενδείξεις για την τουριστική κίνηση της επόμενης χρονιάς.
Άλλοι παράγοντες του χώρου, ωστόσο, εξίσου γνωστοί, θεωρούν πως η φετινή χρονιά υποδηλώνει ίσως το τέλος της καθοδικής πορείας των τελευταίων χρόνων. Προσθέτουν, παράλληλα, πως οι φετινές επιδόσεις μόνο για πανηγυρισμούς δεν προσφέρονται.
Αναφέρουν για παράδειγμα πως φέτος ο ελληνικός τουρισμός αναμένει έσοδα 11,5 δισ. ευρώ από 17,5 εκατ. ξένους επισκέπτες. Όσα, δηλαδή, και πριν έξι χρόνια (2008) αλλά από 1,5 εκατ. λιγότερους τουρίστες (15,9 εκατ. αφίξεις).
Από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας του Ισοζυγίου Πληρωμών Ιαν.-Αυγ., επιπλέον, αναδεικνύεται ένα ακόμα ρεκόρ το οποίο μάλλον θα πρέπει να αποτελεί αιτία προβληματισμού, αντί πανηγυρισμών εκ μέρους της ηγεσίας του υπουργείου Τουρισμού και των παραγόντων του χώρου.
Το γεγονός, δηλαδή, ότι από τα συνολικά 8,6 δισ. ευρώ εισπράξεων του φετινού οκταμήνου, το 1/3 (2,84 δισ. ευρώ) εισπράχθηκαν σε μόλις ένα μήνα: τον Αύγουστο!

Τα πέντε μεγάλα μέτωπα

Οι εντυπωσιακές φετινές επιδόσεις άφησαν το παρασκήνιο τις συνέπειες που είχε η πτωτική πορεία των τελευταίων χρόνων σε πέντε μέτωπα. Μέτωπα που απαιτούν άμεσες παρεμβάσεις προκειμένου να διατηρηθεί ο ελληνικός τουρισμός σε βιώσιμη αναπτυξιακή τροχιά τα επόμενα χρόνια. Πρόκειται για:
ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΑΘΗΝΑΣ: Μετά από «μακροβούτι» την τελευταία εξαετία τα ξενοδοχεία της Αττικής παρουσίασαν στο οκτάμηνο φέτος αύξηση 8,1% στις πληρότητες και 5,8% στα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο. Η ανάκαμψη του τελευταίου τετραμήνου, αφορά μόνο τα ξενοδοχεία υψηλών κατηγοριών (πέντε και τεσσάρων αστέρων) καθώς στο σύνολο της ξενοδοχειακής αγοράς της Αττικής η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική. Η Ένωση Ξενοδόχων Αθήνας-Αττικής και Αργοσαρωνικού υπενθυμίζει τα 89 λουκέτα σε μονάδες της ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας.
Η μάχη επιβίωσης που δίνουν εκατοντάδες ξενοδοχεία της Αθήνας αποτυπώνεται ανάγλυφα στα στοιχεία της GBR Consulting, σύμφωνα με τα οποία, κατά την τελευταία εξαετία (από το 2008 μέχρι σήμερα) καταγράφεται πτώση στις πληρότητες των καταλυμάτων της τάξης του 24,1% ενώ η μέση τιμή δωματίων μειώθηκε 16,2% με αποτέλεσμα να έχει χαθεί μια δεκαετία.
ΑΚΤΟΠΛΟΪΑ: Σύμφωνα με τις πρώτες ανεπίσημες εκτιμήσεις η επιβατική κίνηση κυμάνθηκε στα περυσινά επίπεδα. Παράγοντες της αγοράς αναφέρουν πως η μείωση των Ελλήνων ταξιδιωτών ήταν 20-30%. Το ενδιαφέρον είναι πως το κενό των Ελλήνων κάλυψαν ξένοι επισκέπτες από τις ανατολικές χώρες (κυρίως Ρώσοι) αλλά και… Κινέζοι.
Μύκονος και Σαντορίνη λειτούργησαν ως «πύλες» των Κυκλάδων, καθώς πολλοί ξένοι έφθαναν με αεροπλάνο στα δύο νησιά και στη συνέχεια έπαιρναν το πλοίο για να κατευθυνθούν σε κάποιο άλλο νησί. Πρόσθετη κίνηση προέκυψε από τις μονοήμερες εκδρομές που έκαναν πολλοί ξένοι από το Ηράκλειο προς τη Σαντορίνη.
Όλα αυτά αποτυπώνουν τη φετινή ενθαρρυντική εικόνα. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, βρίσκονται σε εξέλιξη ραγδαίες ανακατατάξεις στη συγκεκριμένη αγορά καθώς οι πιο αδύναμες ακτοπλοϊκές εταιρείες απειλούνται με λουκέτο.
Οι ανακατατάξεις στην ακτοπλοΐα τροφοδοτούνται από τα αρνητικά ρεκόρ που κατέγραψε ο κλάδος τα τελευταία χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό, σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία, ότι την περίοδο 2008-2012 η επιβατική κίνηση μειώθηκε 22%, η κίνηση οχημάτων 28% και η μεταφορά φορτηγών 15%. Η πτώση εσόδων οδήγησε τις ακτοπλοϊκές εταιρείες σε περικοπές δρομολογίων με αποτέλεσμα κατά την περίοδο 2008-2012 να καταγράφεται μείωση ακτοπλοϊκών δρομολογίων 32%!
ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ: Η αύξηση στους επιβάτες κρουαζιέρας αποτέλεσε ένα από τα κύρια επιχειρήματα όσων υποστήριξαν ότι ο ελληνικός τουρισμός «άλλαξε σελίδα». Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο ΟΛΠ για το εννιάμηνο Ιαν.-Σεπ., οι αφιξοαναχωρήσεις επιβατών κρουαζιέρας στο λιμάνι του Πειραιά εμφάνισαν αύξηση 12,48% σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Από τα στοιχεία ωστόσο, προκύπτει πως εμφάνισαν σημαντική αύξηση 17,2% οι διερχόμενοι (transit) επιβάτες. Αυτοί, δηλαδή, που έρχονται με πλοία που «δένουν» για λίγες ώρες στον Πειραιά και μόλις που προλαβαίνουν να επισκεφθούν «τρέχοντας» την Ακρόπολη ή το Σούνιο, πριν αναχωρήσει και πάλι το πλοίο τους.
Όμως, τα οφέλη για τον ελληνικό τουρισμό προέρχονται κυρίως από τα κρουαζιερόπλοια που χρησιμοποιούν ως αφετηρία τους ελληνικά λιμάνια, τον Πειραιά στην προκειμένη περίπτωση.
ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Συνήθως οι πάντες ασχολούνται με τους ξένους τουρίστες που έρχονται στην Ελλάδα. Σπάνια για τους Έλληνες που ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Οι οποίοι αποτελούν την πελατεία εκατοντάδων ταξιδιωτικών γραφείων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ισοζυγίου Πληρωμών που δημοσίευσε η Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ), μόνο κατά την τελευταία τριετία οι δαπάνες των Ελλήνων που ταξίδεψαν στο εξωτερικό μειώθηκα μειώθηκαν από 1,63 δισ. ευρώ την περίοδο Ιαν.-Αυγ. 2011 σε 1,22 δισ. ευρώ την αντίστοιχη φετινή περίοδο (πτώση 25%). Στοιχεία που αποτυπώνουν την απειλή λουκέτου που επικρέμεται πάνω από εκατοντάδες ταξιδιωτικά γραφεία της χώρας αλλά και τις εκατοντάδες θέσεις απασχόλησης που απειλούνται.
ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ: Με δεδομένη τη μείωση των μετακινήσεων των Ελλήνων με αεροπλάνο στο εσωτερικό της χώρας η κατάσταση θα ήταν ακόμα χειρότερη αν δεν κάλυπταν μέρος των απωλειών οι περισσότεροι ξένοι επιβάτες. Οι αεροπορικές εταιρείες αντέδρασαν στη μείωση της επιβατικής κίνησης με μειώσεις δρομολογίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Αθήνας και κατά την περίοδο Ιαν.-Σεπτ. φέτος, πραγματοποιήθηκαν 5.200 λιγότερες πτήσεις εσωτερικού σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα (μείωση 9,1%).

http://www.euro2day.gr/news/economy/article/1147403/toyrismos-ta-5-metopa-toy-2014-kai-to-shedio.html