των Στέφανου Κοτζαμάνη, Γιώργου Α. Σαββάκη
Τεράστιες προσαρμογές μέσα από ταχύτατες και βίαιες διαδικασίες επιχειρούνται στην ελληνική οικονομία, με στόχο να ανεβάσει γρήγορα ταχύτητες και να σταματήσει την κατηφόρα που έχει ξεκινήσει από το φθινόπωρο του 2008 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μας πιέζουν να επιστρέψουμε δεκαετίες πίσω και όλα δείχνουν πως τα πράγματα στην ελληνική οικονομία θα γίνουν πολύ διαφορετικά σε σχέση με το παρελθόν.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά παρακολουθούν με αγωνία τα γεγονότα και προσπαθούν να προσαρμόζονται στις ταχύτατα μεταβαλλόμενες εξελίξεις.
Και οι τιμές των μετοχών αδυνατούν να διεκδικήσουν «κάτι παραπάνω» στο ταμπλό του Χ.Α., υπό το βάρος των πολλών αβεβαιοτήτων και του πρωτόγνωρου εγχειρήματος ανάταξης της ελληνικής οικονομίας που πάει να επιχειρηθεί.
Μερικές από τις δρομολογούμενες εξελίξεις που έρχονται να ανατρέψουν δεδομένα και τάσεις δεκαετιών είναι οι εξής:
• «Μισθοί Βουλγαρίας»: Δραστική μείωση των αποδοχών των εργαζομένων και στον ιδιωτικό τομέα. Όσο και αν όσα ακούγονται για μισθούς Βουλγαρίας είναι υπερβολικά και ενδεχομένως να ισχύσουν για ένα περιορισμένο ποσοστό εργαζομένων, μοιάζει περίπου αναπόφευκτη νέα μέση μείωση των αποδοχών στον ιδιωτικό τομέα της τάξεως τουλάχιστον του 15%-20% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα μέσα στα επόμενα χρόνια. Με τις μεγαλύτερες ποσοστιαίες πιέσεις να ασκούνται στα «ρετιρέ» των μισθωτών, δηλαδή από το επίπεδο των 1.200-1.400 ευρώ μικτών μηνιαίων αποδοχών και πάνω.
«Ακόμη και οι θεσμικές αλλαγές να μη γίνονταν, μειώσεις μισθών θα γίνονταν, όπως έχουν ήδη γίνει κατά κύματα τους πρώτους μήνες του 2012 και ο λόγος είναι πως σε μια περίοδο όπου οι επιχειρήσεις πιέζονται και η πραγματική ανεργία έχει ξεπεράσει το 20%, οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης δεν μπορούν παρά να οδηγήσουν προς μια τέτοια κατεύθυνση», δηλώνει βασικός μέτοχος εισηγμένης εταιρείας.
Για το πώς κινήθηκαν και για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank πιστεύει πως «ήδη έως το τέλος του 2011 η Ελλάδα έχει κερδίσει το 35% της ανταγωνιστικότητας (με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος) που έχασε στην περίοδο 2001-2009».
Και επιπλέον, με βάση τις εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος, σύμφωνα με τα μέτρα αύξησης της παραγωγικότητας και σημαντικής μείωσης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, που θεσμοθετήθηκαν το 2011 και στις αρχές του 2012, έως το 2013 η Ελλάδα θα έχει ανακτήσει το σύνολο των απωλειών ανταγωνιστικότητας.
• «Πίσω στα χωριά μας»: Το αποτέλεσμα της σφυγμομέτρησης που έδειξε πως περίπου 1,5 εκατομμύριο Έλληνες σχεδιάζουν να εγκατασταθούν στην επαρχία δείχνει υπερβολικό σε σύγκριση με όσα θα γίνουν τελικά στην πράξη, ωστόσο η αλήθεια είναι πως:
α) Έχει ήδη δημιουργηθεί μια τάση αποχώρησης από τα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, γεγονός που πιστοποιείται από την αξιοσημείωτη αύξηση των εργαζομένων στη γεωργία μέσα στο 2011.
β) Όλα δείχνουν ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί και στο άμεσο μέλλον, καθώς από τη μια πλευρά τα μεγάλα αστικά κέντρα δεν βγάζουν καινούριες θέσεις εργασίας και από την άλλη υπάρχουν δυνατότητες για δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας στην αγροτική παραγωγή, κάτω φυσικά από μια σειρά προϋποθέσεων.
Μετακινήσεις όμως προς την επαρχία θα δούμε και για άλλους λόγους (αδυναμία πληρωμής ενοικίων στην πόλη κ.λπ.).
• Πωλητήρια εταιρειών από τράπεζες: Μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησής τους, οι ελληνικές τράπεζες θα ξεκινήσουν το ξεκαθάρισμα των δανείων που έχουν χορηγήσει δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στα δάνεια προς τις μεγάλες επιχειρήσεις. Όμιλοι που είναι δανεισμένοι με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους και και μέχρι σήμερα απλώς μετακυλίονται χρονικά τα δάνειά τους θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα.
Ποιο είναι το πιθανότερο (και το λογικότερο) σενάριο; Κάθε μία τέτοια περίπτωση θα εξεταστεί ξεχωριστά. Αλλού οι επιχειρηματίες θα κληθούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη και αλλού οι τράπεζες θα αναζητήσουν νέους αγοραστές των εταιρειών αυτών, βγάζοντας από τη μέση τους σημερινούς ιδιοκτήτες. Όσο και αν αυτές οι περιπτώσεις δεν θα είναι τόσες πολλές σε αριθμό (κάποιες δεκάδες;), είναι σε θέση να αλλάξουν σε μεγάλο βαθμό τα πράγματα σε πολλούς κλάδους, λόγω του σημαντικού μεγέθους και του γενικότερου στίγματος αυτών των εταιρειών στην ελληνική οικονομία.
• Αλλαγή επιχειρηματικού χάρτη: Το μόνο βέβαιο είναι πως οι παραπάνω αλλαγές θα φέρουν τα πάνω-κάτω στην ελληνική οικονομία και θα αλλάξουν ριζικά τον επιχειρηματικό χάρτη και το οικονομικό μοντέλο της χώρας. Οι κυριότερες τάσεις που αναμένονται είναι:
α) Μεγάλη μείωση των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα.
β) Συνέχιση του μεγάλου περιορισμού του αριθμού των καταστημάτων λιανικής.
γ) Νέες περικοπές στη ζήτηση για διαρκή καταναλωτικά προϊόντα (αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, έπιπλα κ.λπ.).
δ) Τάση ενίσχυσης των δραστηριοτήτων που απευθύνονται σε εξαγωγές -συμπεριλαμβανομένου και του τουρισμού- και σε υποκατάσταση εισαγωγών.
ε) Στροφή προς την επαρχία, τη γεωργική παραγωγή, τα καράβια, τα ξενοδοχεία και στη δημιουργία υποδομών.
«Η διαδικασία μετατροπής της ελληνικής οικονομίας σε οικονομία με ανταγωνιστική εγχώρια παραγωγή και πλασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι ήδη σε πλήρη εξέλιξη. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα έχουν ήδη προχωρήσει πολύ ταχύτερα και σε πολύ μεγαλύτερο βάθος από οποιαδήποτε άλλη χώρα του ΟΟΣΑ, όπως έχει τεκμηριωθεί από τον ίδιο τον ΟΟΣΑ, και οι επιπτώσεις αυτών των μεταρρυθμίσεων στην παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη της οικονομίας είναι ήδη ευκρινώς εμφανείς», αναφέρει χαρακτηριστικά το πρόσφατο εβδομαδιαίο Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank.
Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας καλείται να προέλθει κυρίως από την αύξηση των εξαγωγών, από την υποκατάσταση εισαγωγών από εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα και από τη στροφή του καταναλωτικού προτύπου της χώρας προς ελληνικά παραγόμενα προϊόντα και ελληνικά προσφερόμενες υπηρεσίες. Όλα αυτά θα οδηγήσουν σε μικρότερο έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου, σε μεγαλύτερο πλεόνασμα ισοζυγίου άδηλων συναλλαγών και τελικά σε ένα πολύ καλύτερο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Όλα αυτά όμως θα γίνουν πράξη, ή για μία ακόμη φορά θα μείνουν σχέδια επί χάρτου;
Βγαίνει η συνταγή;
Η αυστηρή συνταγή των Ευρωπαίων μέσω των δύο μνημονίων, αλλά και μέσα από μια σειρά παραινέσεων δημιουργεί μέχρι σήμερα ένα σπιράλ ύφεσης και μακροοικονομικής ανισορροπίας, όπου τίποτε δεν φαίνεται να είναι ικανό να ανακόψει την ελεύθερη πτώση.
Η πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών, αλλά και των παραγόντων της αγοράςυποστηρίζει πως το εγχείρημα δεν βγαίνει και πως η επόμενη κυβέρνηση της Ελλάδας θα πρέπει να συζητήσει εκ νέου με τους Ευρωπαίους ώστε να υπάρξει κάποιο «σχέδιο Μάρσαλ» που θα φέρει την ανάπτυξη.
Η τρόικα, από την πλευρά της, προσεγγίζει το θέμα από διαφορετική βάση. Η θέση της είναι πως καμιά διαδικασία ανάπτυξης δεν μπορεί να έχει διάρκεια, αν προηγουμένως δεν διορθωθούν τα βασικά αίτια που οδήγησαν την ελληνική οικονομία στην τρέχουσα κατάσταση κρίσης.
Προτάσσει, δηλαδή, ως προτεραιότητες:
α) Τη δημοσιονομική πειθαρχία και την παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων.
β) Την υλοποίηση μιας σειράς διαρθρωτικών αλλαγών (ιδιωτικοποιήσεις, φορολογική μεταρρύθμιση, πάταξη φοροδιαφυγής, ευελιξία αγορών, μείωση γραφειοκρατίας, πάταξη διαφθοράς κ.λπ.) προκειμένου να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
γ) Τη μείωση των αποδοχών των εργαζομένων με στόχο την άμεση τόνωση της ανταγωνιστικότητας, καθώς όλες οι προαναφερθείσες ενέργειες απαιτούν σημαντικό χρόνο μέχρις ότου αρχίσουν να αποδίδουν.
http://www.euro2day.gr/news/economy/124/articles/689375/Article.aspx
Οι Ευρωπαίοι εταίροι και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μας πιέζουν να επιστρέψουμε δεκαετίες πίσω και όλα δείχνουν πως τα πράγματα στην ελληνική οικονομία θα γίνουν πολύ διαφορετικά σε σχέση με το παρελθόν.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά παρακολουθούν με αγωνία τα γεγονότα και προσπαθούν να προσαρμόζονται στις ταχύτατα μεταβαλλόμενες εξελίξεις.
Και οι τιμές των μετοχών αδυνατούν να διεκδικήσουν «κάτι παραπάνω» στο ταμπλό του Χ.Α., υπό το βάρος των πολλών αβεβαιοτήτων και του πρωτόγνωρου εγχειρήματος ανάταξης της ελληνικής οικονομίας που πάει να επιχειρηθεί.
Μερικές από τις δρομολογούμενες εξελίξεις που έρχονται να ανατρέψουν δεδομένα και τάσεις δεκαετιών είναι οι εξής:
• «Μισθοί Βουλγαρίας»: Δραστική μείωση των αποδοχών των εργαζομένων και στον ιδιωτικό τομέα. Όσο και αν όσα ακούγονται για μισθούς Βουλγαρίας είναι υπερβολικά και ενδεχομένως να ισχύσουν για ένα περιορισμένο ποσοστό εργαζομένων, μοιάζει περίπου αναπόφευκτη νέα μέση μείωση των αποδοχών στον ιδιωτικό τομέα της τάξεως τουλάχιστον του 15%-20% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα μέσα στα επόμενα χρόνια. Με τις μεγαλύτερες ποσοστιαίες πιέσεις να ασκούνται στα «ρετιρέ» των μισθωτών, δηλαδή από το επίπεδο των 1.200-1.400 ευρώ μικτών μηνιαίων αποδοχών και πάνω.
«Ακόμη και οι θεσμικές αλλαγές να μη γίνονταν, μειώσεις μισθών θα γίνονταν, όπως έχουν ήδη γίνει κατά κύματα τους πρώτους μήνες του 2012 και ο λόγος είναι πως σε μια περίοδο όπου οι επιχειρήσεις πιέζονται και η πραγματική ανεργία έχει ξεπεράσει το 20%, οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης δεν μπορούν παρά να οδηγήσουν προς μια τέτοια κατεύθυνση», δηλώνει βασικός μέτοχος εισηγμένης εταιρείας.
Για το πώς κινήθηκαν και για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank πιστεύει πως «ήδη έως το τέλος του 2011 η Ελλάδα έχει κερδίσει το 35% της ανταγωνιστικότητας (με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος) που έχασε στην περίοδο 2001-2009».
Και επιπλέον, με βάση τις εκτιμήσεις της Τραπέζης της Ελλάδος, σύμφωνα με τα μέτρα αύξησης της παραγωγικότητας και σημαντικής μείωσης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, που θεσμοθετήθηκαν το 2011 και στις αρχές του 2012, έως το 2013 η Ελλάδα θα έχει ανακτήσει το σύνολο των απωλειών ανταγωνιστικότητας.
• «Πίσω στα χωριά μας»: Το αποτέλεσμα της σφυγμομέτρησης που έδειξε πως περίπου 1,5 εκατομμύριο Έλληνες σχεδιάζουν να εγκατασταθούν στην επαρχία δείχνει υπερβολικό σε σύγκριση με όσα θα γίνουν τελικά στην πράξη, ωστόσο η αλήθεια είναι πως:
α) Έχει ήδη δημιουργηθεί μια τάση αποχώρησης από τα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, γεγονός που πιστοποιείται από την αξιοσημείωτη αύξηση των εργαζομένων στη γεωργία μέσα στο 2011.
β) Όλα δείχνουν ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί και στο άμεσο μέλλον, καθώς από τη μια πλευρά τα μεγάλα αστικά κέντρα δεν βγάζουν καινούριες θέσεις εργασίας και από την άλλη υπάρχουν δυνατότητες για δημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας στην αγροτική παραγωγή, κάτω φυσικά από μια σειρά προϋποθέσεων.
Μετακινήσεις όμως προς την επαρχία θα δούμε και για άλλους λόγους (αδυναμία πληρωμής ενοικίων στην πόλη κ.λπ.).
• Πωλητήρια εταιρειών από τράπεζες: Μετά την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησής τους, οι ελληνικές τράπεζες θα ξεκινήσουν το ξεκαθάρισμα των δανείων που έχουν χορηγήσει δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στα δάνεια προς τις μεγάλες επιχειρήσεις. Όμιλοι που είναι δανεισμένοι με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους και και μέχρι σήμερα απλώς μετακυλίονται χρονικά τα δάνειά τους θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα.
Ποιο είναι το πιθανότερο (και το λογικότερο) σενάριο; Κάθε μία τέτοια περίπτωση θα εξεταστεί ξεχωριστά. Αλλού οι επιχειρηματίες θα κληθούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη και αλλού οι τράπεζες θα αναζητήσουν νέους αγοραστές των εταιρειών αυτών, βγάζοντας από τη μέση τους σημερινούς ιδιοκτήτες. Όσο και αν αυτές οι περιπτώσεις δεν θα είναι τόσες πολλές σε αριθμό (κάποιες δεκάδες;), είναι σε θέση να αλλάξουν σε μεγάλο βαθμό τα πράγματα σε πολλούς κλάδους, λόγω του σημαντικού μεγέθους και του γενικότερου στίγματος αυτών των εταιρειών στην ελληνική οικονομία.
• Αλλαγή επιχειρηματικού χάρτη: Το μόνο βέβαιο είναι πως οι παραπάνω αλλαγές θα φέρουν τα πάνω-κάτω στην ελληνική οικονομία και θα αλλάξουν ριζικά τον επιχειρηματικό χάρτη και το οικονομικό μοντέλο της χώρας. Οι κυριότερες τάσεις που αναμένονται είναι:
α) Μεγάλη μείωση των απασχολούμενων στον δημόσιο τομέα.
β) Συνέχιση του μεγάλου περιορισμού του αριθμού των καταστημάτων λιανικής.
γ) Νέες περικοπές στη ζήτηση για διαρκή καταναλωτικά προϊόντα (αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες, έπιπλα κ.λπ.).
δ) Τάση ενίσχυσης των δραστηριοτήτων που απευθύνονται σε εξαγωγές -συμπεριλαμβανομένου και του τουρισμού- και σε υποκατάσταση εισαγωγών.
ε) Στροφή προς την επαρχία, τη γεωργική παραγωγή, τα καράβια, τα ξενοδοχεία και στη δημιουργία υποδομών.
«Η διαδικασία μετατροπής της ελληνικής οικονομίας σε οικονομία με ανταγωνιστική εγχώρια παραγωγή και πλασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι ήδη σε πλήρη εξέλιξη. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα έχουν ήδη προχωρήσει πολύ ταχύτερα και σε πολύ μεγαλύτερο βάθος από οποιαδήποτε άλλη χώρα του ΟΟΣΑ, όπως έχει τεκμηριωθεί από τον ίδιο τον ΟΟΣΑ, και οι επιπτώσεις αυτών των μεταρρυθμίσεων στην παραγωγικότητα, την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη της οικονομίας είναι ήδη ευκρινώς εμφανείς», αναφέρει χαρακτηριστικά το πρόσφατο εβδομαδιαίο Οικονομικό Δελτίο της Alpha Bank.
Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας καλείται να προέλθει κυρίως από την αύξηση των εξαγωγών, από την υποκατάσταση εισαγωγών από εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα και από τη στροφή του καταναλωτικού προτύπου της χώρας προς ελληνικά παραγόμενα προϊόντα και ελληνικά προσφερόμενες υπηρεσίες. Όλα αυτά θα οδηγήσουν σε μικρότερο έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου, σε μεγαλύτερο πλεόνασμα ισοζυγίου άδηλων συναλλαγών και τελικά σε ένα πολύ καλύτερο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Όλα αυτά όμως θα γίνουν πράξη, ή για μία ακόμη φορά θα μείνουν σχέδια επί χάρτου;
Βγαίνει η συνταγή;
Η αυστηρή συνταγή των Ευρωπαίων μέσω των δύο μνημονίων, αλλά και μέσα από μια σειρά παραινέσεων δημιουργεί μέχρι σήμερα ένα σπιράλ ύφεσης και μακροοικονομικής ανισορροπίας, όπου τίποτε δεν φαίνεται να είναι ικανό να ανακόψει την ελεύθερη πτώση.
Η πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών, αλλά και των παραγόντων της αγοράςυποστηρίζει πως το εγχείρημα δεν βγαίνει και πως η επόμενη κυβέρνηση της Ελλάδας θα πρέπει να συζητήσει εκ νέου με τους Ευρωπαίους ώστε να υπάρξει κάποιο «σχέδιο Μάρσαλ» που θα φέρει την ανάπτυξη.
Η τρόικα, από την πλευρά της, προσεγγίζει το θέμα από διαφορετική βάση. Η θέση της είναι πως καμιά διαδικασία ανάπτυξης δεν μπορεί να έχει διάρκεια, αν προηγουμένως δεν διορθωθούν τα βασικά αίτια που οδήγησαν την ελληνική οικονομία στην τρέχουσα κατάσταση κρίσης.
Προτάσσει, δηλαδή, ως προτεραιότητες:
α) Τη δημοσιονομική πειθαρχία και την παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων.
β) Την υλοποίηση μιας σειράς διαρθρωτικών αλλαγών (ιδιωτικοποιήσεις, φορολογική μεταρρύθμιση, πάταξη φοροδιαφυγής, ευελιξία αγορών, μείωση γραφειοκρατίας, πάταξη διαφθοράς κ.λπ.) προκειμένου να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
γ) Τη μείωση των αποδοχών των εργαζομένων με στόχο την άμεση τόνωση της ανταγωνιστικότητας, καθώς όλες οι προαναφερθείσες ενέργειες απαιτούν σημαντικό χρόνο μέχρις ότου αρχίσουν να αποδίδουν.
http://www.euro2day.gr/news/economy/124/articles/689375/Article.aspx
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.