Τα «μακιαβελικά στρατηγήματα» του Αντώνη Σαμαρά

Της Ζέζας Ζήκου από το περ. Επίκαιρα

Όποιος μπορεί να επικαλεστεί «εξαιρετικές» καταστάσεις για να επιβάλει «έκτακτα» μέτρα είναι ο πραγματικός κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού.

Ορισμένοι ηγέτες κινδυνεύουν να ανακαλύψουν την ορθότητα μιας αιχμηρής ρήσης της Τζόαν Ρόμπινσον: Χειρότερο από το να σε εκμεταλλεύονται είναι να μην θέλει κανείς να σε εκμεταλλευτεί… Προφανώς έτσι αισθάνθηκε και ο Αντώνης Σαμαράς και παρεδόθη άνευ όρων στη Μέρκελ και τον Σαρκοζί όταν του είπαν «πες το “ναι”, γαμώ το κέρατό μου, να ξεμπερδεύουμε προσωρινά, γιατί θα μας διαλύσουν οι αγορές». Άλλωστε, και η προσμονή της εξουσίας έχει βαρύ τίμημα, αλλοτριώνει ύπουλα τις συνειδήσεις στη μνημονιακή Ελλάδα.

Επιτρέψτε μου, όμως, να θυμηθώ τον μεγάλο Ντισραέλι: «Μόνον οι απόψεις αλλάζουν, όχι οι χαρακτήρες, αυτοί απλώς εξελίσσονται από τις εμπειρίες της ζωής»… Η κοινωνία είχε αγκαλιάσει την άποψη του κ. Σαμαρά ότι θα επαναδιαπραγματευτεί κάποιες επαχθείς πτυχές του πρώτου Μνημονίου, ώστε να μην οδηγούνται μαζικά στη φτώχεια συνάνθρωποί μας. Τώρα, όμως, θεωρεί ότι προδόθηκε από τον κ. Σαμαρά, ο οποίος συνομολόγησε μαζί με τους Παπαδήμο και Βενιζέλο το νέο Μνημόνιο και τον Αρμαγεδδώνα των μέτρων που ακολουθούν.

Η ελληνική πολιτική σκέψη υπήρξε πάντα εμβρυώδης ή εντελώς ανύπαρκτη. Η αβασάνιστη εισαγωγή ιδεών και οι πλημμελέστατες απόπειρες εφαρμογής τους υπήρξαν ο κοινός τόπος της πρακτικής που εφάρμοζαν διάφορες κυβερνήσεις. Συχνότατα το αποτέλεσμα ήταν ο διχασμός, ενίοτε δραματικός και βίαιος, και σήμερα εστιάζει γύρω από το Μνημόνιο.

Η απόφαση του κ. Σαμαρά να στηρίξει τη νέα δανειακή σύμβαση και το PSI, δηλαδή να αποκηρύξει την αντιμνημονιακή στρατηγική του, εδράζεται στην πεποίθηση ότι το κόμμα του οποίου ηγείται προβάλλει ως «η μόνη συντεταγμένη δύναμη μέσα στο χάος». Αλλά διαφαίνεται ότι ο ίδιος θα είναι το μεγάλο θύμα της στρατηγικής του, καθώς ο ρεαλιστικός συμβιβασμός του εκλαμβάνεται ως «μακιαβελικά στρατηγήματα». Σε ρόλο ναυάρχου σε ιστορική ναυμαχία βλέπουν οι δικοί του τον κ. Σαμαρά. Όπως συνέβη στη ναυμαχία του Τραφάλγκαρ, όταν η εθνική επιβίωση κρέμεται από μια κλωστή, δεν υπάρχουν περιθώρια για πολλές κουβέντες· αντιθέτως, δικαιολογούνται κάθε είδους «μακιαβελικά στρατηγήματα» και παράπλευρες απώλειες, μου λένε οι άνθρωποί του. Ή, απλώς, «κωλοτούμπες» γι’ αυτούς που τον μισούν…

Πάντως, σύμφωνα με τον επιγραμματικό ορισμό της πολιτικής εξουσίας από το Γερμανό νομικό Καρλ Σμιτ, «κυρίαρχος είναι εκείνος που αποφασίζει για το καθεστώς εκτάκτου ανάγκης». Όποιος μπορεί να επικαλεστεί «εξαιρετικές» καταστάσεις για να επιβάλει «έκτακτα» μέτρα, υπεράνω των συνήθων περιορισμών του κοινωνικού συμβολαίου και της δημοκρατικής νομιμότητας, αυτός είναι ο πραγματικός κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού. Αυτά γράφτηκαν το 1922. Σήμερα η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που οραματιζόταν ο Σμιτ τείνει να γίνει το μόνιμο φόντο της ύπαρξής μας και η πολιτική θεωρία του συντηρητικού στοχαστή βρίσκει απροσδόκητες αντηχήσεις.

Στο 1984 του Τζορτζ Όργουελ, η Ωκεανία βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με τα άλλα δύο ανταγωνιστικά υπερ-κράτη. Κανείς δεν ξέρει κάθε στιγμή ποιος είναι ο εχθρός και ποιος ο σύμμαχος – μάλιστα, δεν είναι καν σαφές αν συνεχίζονται οι εχθροπραξίες ή αν πρόκειται για εικονική πραγματικότητα, κάτι σαν το drôle de guerre ανάμεσα στο Σεπτέμβριο του 1939, που Γάλλοι και Βρετανοί κήρυξαν πόλεμο στους Γερμανούς χωρίς να πέσει ούτε μία σφαίρα, και στο Μάιο του 1940, που οι Γερμανοί εισέβαλαν στη Γαλλία. Στόχος του –υπαρκτού ή εικονικού, πάντως διαρκούς– πολέμου είναι να κρατιέται η μεγάλη μάζα των Ωκεανίων σε κατάσταση υποδούλωσης και αποβλάκωσης.

Ένα πανάρχαιο παιχνίδι υψηλού ρίσκου, καθώς η εξοικείωση των μαζών με την «πολεμική» ρητορεία και τον πραγματισμό της ωμής δύναμης είναι μαχαίρι δίκοπο. Όπως στο Γερμανικό εγχειρίδιο πολέμου του Μπρεχτ, έρχεται κάποια στιγμή που γίνεται ευρέως αντιληπτό ότι «εκείνος που για τον εχθρό μιλάει είναι ο ίδιος ο εχθρός».

Απεγνωσμένα, πλέον, οι άνθρωποι του Αντώνη Σαμαρά προειδοποιούν πως όλη αυτή η εκστρατεία πειθαναγκασμού της κοινής γνώμης ότι δεν μπορεί να αλλάξει κάτι και η παγίδευσή της σε μανιχαϊστικές λογικές άσπρου – μαύρου, όπως «Μνημόνιο – Αντιμνημόνιο» μόνο στην παγίδευση των αισθημάτων του λαού και της κοινωνίας οδηγούν. Ποιοι, άραγε, θα μας σώσουν από το Μνημόνιο; Η Αριστερά της παγκοσμιοποίησης, της άλωσης του εθνικού ιστού με την παραποίη- ση των βιβλίων της ιστορίας και την υπεράσπιση της λαθρομετανάστευσης; Η Αριστερά που προετοίμασε την έλευση του ΓΑΠ και του ΔΝΤ με τα Δεκεμβριανά του 2008; Ή μήπως κάποια παιδιά του κομματικού «σωλήνα» του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, που, αφού υπηρέτησαν πιστά το σύστημα τόσα χρόνια από τα βουλευτικά έδρανα ή τις υπουργικές καρέκλες, το παίζουν τώρα «αντισυστημικοί» και «επαναστάτες»;

http://ardin-rixi.gr/archives/4794