του Σταύρου Δ. Μαυρουδέα
Το νέο μνημόνιο, συνεχίζοντας το έργο του προηγούμενου, οδηγεί τη χώρα στην καταστροφή. Οι κατεστημένες οικονομικές και πολιτικές ελίτ -δέσμιες της ανικανότητάς τους, της άθλιας ιδιοτέλειάς τους, των μυωπικών συμφερόντων και του στρουθοκαμηλισμού τους αλλά και των εξωτερικών δεσμεύσεών τους- το μόνο που κοιτούν είναι πώς θα υποστούν αυτές τη μικρότερη ζημία και ταυτόχρονα πώς θα κοροϊδέψουν τη μεγάλη κοινωνική πλεινότητα (που στη ράχη της φορτώνεται όλη αυτή η λαίλαπα), έτσι ώστε να μη διασαλευθεί η κυριαρχία τους.Είναι σαφές τόσο στους εγχώριους ιθύνοντες όσο και στους ξένους πάτρωνές τους ότι η μνημονιακή στρατηγική είναι αδιέξοδη. Η τυπική αυτή στρατηγική του ΔΝΤ προβλέπει την άγρια λιτότητα των μισθοσυντήρητων («εσωτερική υποτίμηση») και την περιστολή των δημοσιονομικών δαπανών (όχι της μίζας και της διαπλοκής που καλά κρατεί αλλά των κοινωνικών δαπανών). Τα σχέδια-πατρόν του ΔΝΤ έχουν άλλο ένα στοιχείο, τη συναλλαγματική υποτίμηση (που κάνει λίγο ηπιότερη την «προσαρμογή»), το οποίο λόγω του ευρώ δεν περιλαμβάνεται. Η στρατηγική αυτή έχει δύο επιπρόσθετα στοιχεία:
Πρώτον, είναι προκυκλική: δηλαδή όταν βρίσκεσαι σε οικονομική κρίση μπαίνεις βαθύτερα σε αυτήν υποθέτοντας ότι έτσι θα βγεις γρηγορότερα. Γι’ αυτό απαγορεύεται η ενεργοποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής (που άλλωστε περιορίζεται αγρίως) σαν αντίδοτο στην κρίση. Και γι’ αυτό ψεύδονται ασύστολα οι φιλομνημονιακοί που φληναφούν περί ανάπτυξης. Κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται. Η κρίση πρέπει να βαθύνει.
Δεύτερον, στοχεύει στον δομικό μετασχηματισμό ενός κρατικοδίαιτου καπιταλισμού σε έναν καπιταλισμό με ατμομηχανή τον ιδιωτικό τομέα. Φυσικά ο τελευταίος για να είναι κερδοφόρος πρέπει να είναι πραγματική ζούγκλα. Γι’ αυτό και όλες οι διαβόητες «μεταρρυθμίσεις» οδηγούν στον σφαγιασμό των μισθών και των εργασιακών δικαιωμάτων.
Στο τέλος αυτής της θεραπείας-σοκ και αφού η μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία οδηγηθεί σε επίπεδα Βουλγαρίας, τότε υποτίθεται ότι η οικονομία θα ανακάμψει και κάποια ψίχουλα μπορεί να δοθούν πίσω. Φυσικά, συστατικό στοιχείο τέτοιων στρατηγικών είναι η μαζική εισροή ξένων κεφαλαίων, που θα πάρουν και τη μερίδα του λέοντος από την ανάκαμψη.
Αυτό το κομψό υπόδειγμα, με τις ομορφοβαλμένες εξισώσεις και τα διαγράμματά του, ξέρουν πολύ καλά ότι δεν έχει, μέσα σε ένα λογικό χρονικό διάστημα, ελπίδα επιτυχίας. Η ελληνική οικονομία έχει βυθισθεί σε ένα υφεσιακό σπιράλ. Το τετραετές σχέδιο τουπρώτου μνημονίου (που προέβλεπε ανάκαμψη από το 2012 και συνολική ύφεση περίπου -6%) έχει πάει περίπατο.
Το αναθεωρημένο εξαετές σχέδιο είναι νεκρό ήδη πριν από την αρχή του. Η ύφεση μόνο για το 2011 θα κλείσει -όσες στατιστικές αλχημείες και αν γίνουν- με πάνω από -6%. Όσο για το 2012, αν μάλιστα εφαρμοστεί το δεύτερο μνημόνιο και σκάσουν τα «κανόνια» στην αγορά που αναμένονταν από πριν, δεν είναι φαιδρή μόνο η πρόβλεψη του προϋπολογισμού για -2,5% αλλά και οι αναθεωρημένες προβλέψεις για -3,6% (που γι’ αυτό απαιτούνται νέα μέτρα).
Να μην ξαφνιαστεί κανείς αν η ύφεση το 2012 συναγωνιστεί και ξεπεράσει αυτήν του 2011. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και εάν το 2012 είναι το έτος όπου η οικονομία θα πιάσει πάτο, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για μία έστω μικρή ανάκαμψη. Λογικά, οι επόμενες χρονιές θα έχουν μικρότερη ύφεση, ενώ η επιστροφή στο σημείο εκκίνησης της οικονομίας θα αποτελεί μάλλον άπιαστο όνειρο. Σημειωτέον ότι η συνολική ύφεση ήδη πλέον φθάνει το -13%.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον (και ιδιαίτερα με τον ρεαλιστικό φόβο της κοινωνικής έκρηξης) καμία ιδιωτική πρωτοβουλία -εγχώρια ή ξένη- δεν είναι διατεθειμένη να κάνει επενδύσεις παρά μόνο σε «στημένες δουλειές» και σε σίγουρα φιλέτα. Θα συνεχίσουν να βασίζονται στην απομύζηση του δημόσιου χρήματος. Επομένως, το σχέδιο της ανάκαμψης και του δομικού μετασχηματισμού είναι όνειρο θερινής νυκτός και το γνωρίζουν οι επιτελείς του.
Τέλος, γνωρίζουν -όπως είπε ήδη ανοιχτά ο Β. Σόιμπλε- ότι ακόμη και με το νέο μνημόνιο το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Υποθέτουν ότι με το νέο μνημόνιο, και εφόσον υπάρξουν
(α) θετικά ποσοστά ανάπτυξης από το 2012 και όχι απλώς μειούμενη ύφεση και
(β) εξωπραγματικά πρωτογενή πλεονάσματα,
το χρέος το 2020 θα είναι 120% του ΑΕΠ.
Σημειωτέον ότι κάθε χρέος πάνω από 60-80% θεωρείται μη βιώσιμο. Όμως αν η ελληνική οικονομία -λόγω του μνημονίου- είναι στο υφεσιακό σπιράλ που προαναφέρθηκε, τότε ακόμη και η πρόβλεψη του Σόιμπλε για 136% το 2020 μάλλον θα διαψευστεί. Συνεπώς η Ελλάδα, με τα μνημόνια, όχι μόνο δεν σώζεται από τη χρεοκοπία, αλλά χρεοκοπεί ακόμη περισσότερο.
Επομένως, γιατί όλα τα μνημόνια, και ιδιαίτερα το νέο που οδηγεί τη χώρα στον εξανδραποδισμό; Ο λόγος είναι ότι οι ηγεμόνες της Ε.Ε. φοβούνται ότι μία ελληνική κατάρρευση μέσα σε συνθήκες νέας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης θα τινάξει στον αέρα την ευρωενωσιακή λυκοσυμμαχία και θα πλήξει τα παχυλά πλεονάσματα που αντλούν από αυτήν. Ιδιαίτερα τρέμουν τη μετάδοση της κρίσης από την ευρωπεριφέρεια στο κέντρο (μέσω της Ιταλίας και της Γαλλίας).
Ταυτόχρονα, όμως, δεν είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν ούτε δεκάρα από όσα απομύζησαν όλα τα προηγούμενα χρόνια. Γι’ αυτό και όπως ομολογούν ευθαρσώς δεν έχουν δώσει δεκάρα τσακιστή μέχρι τώρα για τα πακέτα διάσωσης της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας αλλά μόνο εγγυήσεις. Γι’ αυτό και ο ESM είναι ακόμη στον αέρα, ενώ τα υπεσχημένα κεφάλαια δεν φθάνουν καν για το ισπανικό πρόβλημα. Γι’ αυτό και η ΕΚΤ δεν συζητά να «κουρέψει» τα δικά της ομόλογα (που άλλωστε έχει αποκτήσει εξαιρετικά φθηνά).
Όλη η στόχευσή τους είναι να μετατεθεί πιο πίσω η ελληνική χρεοκοπία έτσι ώστε να έχουν προλάβει να μην επεκταθεί στην υπόλοιπη ΕΕ. Και φυσικά αυτή η παράταση πληρώνεται ακριβά από την Ελλάδα με τη μετατροπή της σε οικονομικό και πολιτικό προτεκτοράτο.
Τελικός στόχος τους είναι η ελεγχόμενη χρεοκοπία της λίγο αργότερα, με την προσδοκία ότι θα έχει περάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση. Φυσικά αυτήν την καθυστέρηση θα την πληρώσει ακριβά η χώρα μας με τον πολιτικό και οικονομικό εξανδραποδισμό της και τη μετατροπή της στο πρώτο σύγχρονο ευρωπαϊκό προτεκτοράτο μετά το Κόσοβο.
Εάν τα πράγματα εξελιχθούν ακόμη χειρότερα για τους Ευρωπαίους πάτρωνες, τότε ενδεχόμενο είναι η εκδίωξη της Ελλάδας από την ΟΝΕ, αλλά η διατήρησή της δέσμιας μέσα στην Κοινή Αγορά και με ένα σύστημα του τύπου του «φιδιού στο τούνελ» ή του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος (ΕΝΣ). Δηλαδή, το νέο ελληνικό νόμισμα θα εξαρτάται από το ευρώ. Παραπλήσια σχέδια εκπονούνται και για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, παρά τις διαβεβαιώσεις του Σόιμπλε στον κλαυθμηρίζοντα Πορτογάλο αξιωματούχο.
Η ελληνική ιθύνουσα τάξη γνωρίζει καλά την προοπτική αυτή, που θίγει και αυτήν, αλλά φυσικά λιγότερο από τη μεγάλη μισθοσυντήρητη κοινωνική πλεινότητα. Όμως, τρέμει στην ιδέα να αντιπαρατεθεί στους Ευρωπαίους πάτρωνές της, με τους οποίους είναι βαθιά συνδεδεμένη έστω και με όρους υφισταμένου. Προτιμά να χρεοκοπήσουν οι πολίτες αυτής της δύσμοιρης χώρας, παρά να χρεοκοπήσουν τα οικονομικά της συμφέροντα.
Για τη χώρα και τη μεγάλη κοινωνική πλεινότητα δεν υπάρχει καμιά ελπίδα μέσα στο κατά το Economist ευρωπαϊκό μπορντέλο. Η μόνη διέξοδος είναι η ολοκληρωτική αποδέσμευση από την Ε.Ε. (και όχι απλώς η έξοδος από την ΟΝΕ) και η παραγωγική ανασυγκρότησή της προς όφελός της και όχι για λογαριασμό ξένων και εγχώριων πατρώνων. Μία τέτοια κατεύθυνση έχει περιγραφεί σε προηγούμενο άρθρο .
* Ο κ. Σταύρος Δ. Μαυρουδέας είναι Αν. Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Σχετική αρθρογραφία στο προσωπικό μπλογκ http://stavrosmavroudeas.wordpress.com.
Πρώτον, είναι προκυκλική: δηλαδή όταν βρίσκεσαι σε οικονομική κρίση μπαίνεις βαθύτερα σε αυτήν υποθέτοντας ότι έτσι θα βγεις γρηγορότερα. Γι’ αυτό απαγορεύεται η ενεργοποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής (που άλλωστε περιορίζεται αγρίως) σαν αντίδοτο στην κρίση. Και γι’ αυτό ψεύδονται ασύστολα οι φιλομνημονιακοί που φληναφούν περί ανάπτυξης. Κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται. Η κρίση πρέπει να βαθύνει.
Δεύτερον, στοχεύει στον δομικό μετασχηματισμό ενός κρατικοδίαιτου καπιταλισμού σε έναν καπιταλισμό με ατμομηχανή τον ιδιωτικό τομέα. Φυσικά ο τελευταίος για να είναι κερδοφόρος πρέπει να είναι πραγματική ζούγκλα. Γι’ αυτό και όλες οι διαβόητες «μεταρρυθμίσεις» οδηγούν στον σφαγιασμό των μισθών και των εργασιακών δικαιωμάτων.
Στο τέλος αυτής της θεραπείας-σοκ και αφού η μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία οδηγηθεί σε επίπεδα Βουλγαρίας, τότε υποτίθεται ότι η οικονομία θα ανακάμψει και κάποια ψίχουλα μπορεί να δοθούν πίσω. Φυσικά, συστατικό στοιχείο τέτοιων στρατηγικών είναι η μαζική εισροή ξένων κεφαλαίων, που θα πάρουν και τη μερίδα του λέοντος από την ανάκαμψη.
Αυτό το κομψό υπόδειγμα, με τις ομορφοβαλμένες εξισώσεις και τα διαγράμματά του, ξέρουν πολύ καλά ότι δεν έχει, μέσα σε ένα λογικό χρονικό διάστημα, ελπίδα επιτυχίας. Η ελληνική οικονομία έχει βυθισθεί σε ένα υφεσιακό σπιράλ. Το τετραετές σχέδιο τουπρώτου μνημονίου (που προέβλεπε ανάκαμψη από το 2012 και συνολική ύφεση περίπου -6%) έχει πάει περίπατο.
Το αναθεωρημένο εξαετές σχέδιο είναι νεκρό ήδη πριν από την αρχή του. Η ύφεση μόνο για το 2011 θα κλείσει -όσες στατιστικές αλχημείες και αν γίνουν- με πάνω από -6%. Όσο για το 2012, αν μάλιστα εφαρμοστεί το δεύτερο μνημόνιο και σκάσουν τα «κανόνια» στην αγορά που αναμένονταν από πριν, δεν είναι φαιδρή μόνο η πρόβλεψη του προϋπολογισμού για -2,5% αλλά και οι αναθεωρημένες προβλέψεις για -3,6% (που γι’ αυτό απαιτούνται νέα μέτρα).
Να μην ξαφνιαστεί κανείς αν η ύφεση το 2012 συναγωνιστεί και ξεπεράσει αυτήν του 2011. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και εάν το 2012 είναι το έτος όπου η οικονομία θα πιάσει πάτο, θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για μία έστω μικρή ανάκαμψη. Λογικά, οι επόμενες χρονιές θα έχουν μικρότερη ύφεση, ενώ η επιστροφή στο σημείο εκκίνησης της οικονομίας θα αποτελεί μάλλον άπιαστο όνειρο. Σημειωτέον ότι η συνολική ύφεση ήδη πλέον φθάνει το -13%.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον (και ιδιαίτερα με τον ρεαλιστικό φόβο της κοινωνικής έκρηξης) καμία ιδιωτική πρωτοβουλία -εγχώρια ή ξένη- δεν είναι διατεθειμένη να κάνει επενδύσεις παρά μόνο σε «στημένες δουλειές» και σε σίγουρα φιλέτα. Θα συνεχίσουν να βασίζονται στην απομύζηση του δημόσιου χρήματος. Επομένως, το σχέδιο της ανάκαμψης και του δομικού μετασχηματισμού είναι όνειρο θερινής νυκτός και το γνωρίζουν οι επιτελείς του.
Τέλος, γνωρίζουν -όπως είπε ήδη ανοιχτά ο Β. Σόιμπλε- ότι ακόμη και με το νέο μνημόνιο το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Υποθέτουν ότι με το νέο μνημόνιο, και εφόσον υπάρξουν
(α) θετικά ποσοστά ανάπτυξης από το 2012 και όχι απλώς μειούμενη ύφεση και
(β) εξωπραγματικά πρωτογενή πλεονάσματα,
το χρέος το 2020 θα είναι 120% του ΑΕΠ.
Σημειωτέον ότι κάθε χρέος πάνω από 60-80% θεωρείται μη βιώσιμο. Όμως αν η ελληνική οικονομία -λόγω του μνημονίου- είναι στο υφεσιακό σπιράλ που προαναφέρθηκε, τότε ακόμη και η πρόβλεψη του Σόιμπλε για 136% το 2020 μάλλον θα διαψευστεί. Συνεπώς η Ελλάδα, με τα μνημόνια, όχι μόνο δεν σώζεται από τη χρεοκοπία, αλλά χρεοκοπεί ακόμη περισσότερο.
Επομένως, γιατί όλα τα μνημόνια, και ιδιαίτερα το νέο που οδηγεί τη χώρα στον εξανδραποδισμό; Ο λόγος είναι ότι οι ηγεμόνες της Ε.Ε. φοβούνται ότι μία ελληνική κατάρρευση μέσα σε συνθήκες νέας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης θα τινάξει στον αέρα την ευρωενωσιακή λυκοσυμμαχία και θα πλήξει τα παχυλά πλεονάσματα που αντλούν από αυτήν. Ιδιαίτερα τρέμουν τη μετάδοση της κρίσης από την ευρωπεριφέρεια στο κέντρο (μέσω της Ιταλίας και της Γαλλίας).
Ταυτόχρονα, όμως, δεν είναι διατεθειμένοι να ξοδέψουν ούτε δεκάρα από όσα απομύζησαν όλα τα προηγούμενα χρόνια. Γι’ αυτό και όπως ομολογούν ευθαρσώς δεν έχουν δώσει δεκάρα τσακιστή μέχρι τώρα για τα πακέτα διάσωσης της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας αλλά μόνο εγγυήσεις. Γι’ αυτό και ο ESM είναι ακόμη στον αέρα, ενώ τα υπεσχημένα κεφάλαια δεν φθάνουν καν για το ισπανικό πρόβλημα. Γι’ αυτό και η ΕΚΤ δεν συζητά να «κουρέψει» τα δικά της ομόλογα (που άλλωστε έχει αποκτήσει εξαιρετικά φθηνά).
Όλη η στόχευσή τους είναι να μετατεθεί πιο πίσω η ελληνική χρεοκοπία έτσι ώστε να έχουν προλάβει να μην επεκταθεί στην υπόλοιπη ΕΕ. Και φυσικά αυτή η παράταση πληρώνεται ακριβά από την Ελλάδα με τη μετατροπή της σε οικονομικό και πολιτικό προτεκτοράτο.
Τελικός στόχος τους είναι η ελεγχόμενη χρεοκοπία της λίγο αργότερα, με την προσδοκία ότι θα έχει περάσει η παγκόσμια οικονομική κρίση. Φυσικά αυτήν την καθυστέρηση θα την πληρώσει ακριβά η χώρα μας με τον πολιτικό και οικονομικό εξανδραποδισμό της και τη μετατροπή της στο πρώτο σύγχρονο ευρωπαϊκό προτεκτοράτο μετά το Κόσοβο.
Εάν τα πράγματα εξελιχθούν ακόμη χειρότερα για τους Ευρωπαίους πάτρωνες, τότε ενδεχόμενο είναι η εκδίωξη της Ελλάδας από την ΟΝΕ, αλλά η διατήρησή της δέσμιας μέσα στην Κοινή Αγορά και με ένα σύστημα του τύπου του «φιδιού στο τούνελ» ή του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος (ΕΝΣ). Δηλαδή, το νέο ελληνικό νόμισμα θα εξαρτάται από το ευρώ. Παραπλήσια σχέδια εκπονούνται και για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, παρά τις διαβεβαιώσεις του Σόιμπλε στον κλαυθμηρίζοντα Πορτογάλο αξιωματούχο.
Η ελληνική ιθύνουσα τάξη γνωρίζει καλά την προοπτική αυτή, που θίγει και αυτήν, αλλά φυσικά λιγότερο από τη μεγάλη μισθοσυντήρητη κοινωνική πλεινότητα. Όμως, τρέμει στην ιδέα να αντιπαρατεθεί στους Ευρωπαίους πάτρωνές της, με τους οποίους είναι βαθιά συνδεδεμένη έστω και με όρους υφισταμένου. Προτιμά να χρεοκοπήσουν οι πολίτες αυτής της δύσμοιρης χώρας, παρά να χρεοκοπήσουν τα οικονομικά της συμφέροντα.
Για τη χώρα και τη μεγάλη κοινωνική πλεινότητα δεν υπάρχει καμιά ελπίδα μέσα στο κατά το Economist ευρωπαϊκό μπορντέλο. Η μόνη διέξοδος είναι η ολοκληρωτική αποδέσμευση από την Ε.Ε. (και όχι απλώς η έξοδος από την ΟΝΕ) και η παραγωγική ανασυγκρότησή της προς όφελός της και όχι για λογαριασμό ξένων και εγχώριων πατρώνων. Μία τέτοια κατεύθυνση έχει περιγραφεί σε προηγούμενο άρθρο .
* Ο κ. Σταύρος Δ. Μαυρουδέας είναι Αν. Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Σχετική αρθρογραφία στο προσωπικό μπλογκ http://stavrosmavroudeas.wordpress.com.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.