Αμετάβλητη η μεγάλη ανισότητα στην κατανομή του εισοδήματος την περίοδο 2004-2009

ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*

Με βάση τα στοιχεία για τη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων (ΦΕΦΠ) του έτους 2009 που δόθηκαν πρόσφατα στη δημοσιότητα από την Ελληνική Στατιστική Αρχή και τα αντίστοιχα στοιχεία του οικονομικού έτους 2005 (εισοδήματα του 2004) της ίδιας Υπηρεσίας, εξετάζουμε στο άρθρο την ανισότητα στην κατανομή του εισοδήματος φυσικών προσώπων.

Για τον σκοπό αυτόν χωρίζουμε τους φορολογούμενους σε δύο ομάδες: η πρώτη περιλαμβάνει τα 4/5 (το κάτω 80%) των φορολογουμένων που δηλώνουν χαμηλά σχετικά εισοδήματα και το 1/5 (το άνω 20%) εκείνων που δηλώνουν τα υψηλότερα εισοδήματα. Για τις δύο αυτές ομάδες εξετάζουμε μεταβολή το έτος 2009 σε σχέση με το 2004 του αριθμού των φορολογικών τους δηλώσεων, του δηλωθέντος εισοδήματος τους, του συνολικού φόρου που πλήρωσαν και του διαθέσιμου εισοδήματός τους (δηλαδή του δηλωθέντος εισοδήματος μείον τον συνολικό φόρο) σε χιλιάδες ευρώ καθώς και τη μεταβολή του κατά φορολογική δήλωση (ΚΦΔ) δηλωθέντος και διαθέσιμου εισοδήματός τους σε ευρώ.

Στην 1η στήλη του πρώτου μέρους του Πίνακα που ακολουθεί δίνεται ο αριθμός των φορολογικών δηλώσεων του κάτω 80%, του άνω 20% και του συνόλου των φορολογουμένων το 2004, στη 2η το 2009 και στην 3η η ποσοστιαία μεταβολή του 2009 σε σχέση με το 2004 και στις επόμενες τρεις τα στοιχεία για τον συνολικό φόρο που πλήρωσαν σε χιλιάδες ευρώ.

Στις τρεις πρώτες στήλες του δεύτερου μέρους του Πίνακα δίνονται τα στοιχεία για το δηλωθέν εισόδημά τους σε χιλιάδες ευρώ και στις τρεις τελευταίες εκείνα για το διαθέσιμο εισόδημά τους σε χιλιάδες ευρώ.

Στις στήλες του τρίτου μέρους δίνονται οι ποσοστιαίες κατανομές του δηλωθέντος και του διαθέσιμο εισοδήματος. Στις στήλες του τέταρτου μέρους του Πίνακα δίνεται το Κ.Φ.Δ. δηλωθέν και διαθέσιμο εισόδημα και στην τελευταία γραμμή του μέρους αυτού η σχέση του Κ.Φ.Δ. δηλωθέντος και διαθέσιμου εισοδήματος του άνω 20% των φορολογουμένων με εκείνα του κάτω 80% των φορολογουμένων.

Από την 3η και την 6η στήλη του Πίνακα φαίνεται ότι το 2009 σε σχέση με το 2004:

* Το δηλωθέν εισόδημα αυξήθηκε κατά το ίδιο περίπου ποσοστό για το κάτω 80% και για το άνω 20% των φορολογουμένων, αντίθετα.

* Ο συνολικός φόρος για το κάτω 80% των φορολογουμένων αυξήθηκε κατά ποσοστό τρεις φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο ποσοστό του άνω 20% των φορολογουμένων, με αποτέλεσμα.

* Το διαθέσιμο εισόδημα του άνω 20% των φορολογουμένων να αυξηθεί κατά ποσοστό υψηλότερο από εκείνο του κάτω 80% των φορολογουμένων.

* Το άνω 20% των φορολογουμένων διέθετε τόσο το 2004 όσο και το 2009 άνω του 50% (!) του δηλωθέντος εισοδήματος και το σχετικό ποσοστό παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο το 2009 (βλέπε τις τρεις πρώτες στήλες του τρίτου μέρους του Πίνακα).

Εξαιτίας της προοδευτικής κλίμακας της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, ο συνολικός φόρος που καταβάλλει το άνω 20% των φορολογουμένων με το υψηλότερο εισόδημα είναι πολλαπλάσιος εκείνου που καταβάλλει το κάτω 80% των φορολογουμένων με πολύ χαμηλότερο εισόδημα με αποτέλεσμα το ποσοστό του συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος που απολαμβάνει το άνω 20% των φορολογουμένων και τα δύο έτη να είναι ελαφρά χαμηλότερο από τα αντίστοιχα ποσοστά του στο συνολικό δηλωθέν εισόδημα. Παρ’ όλα αυτά, όμως, το ποσοστό του συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος που απολάμβανε το άνω 20% των φορολογουμένων το 2004 ήταν μόλις 1,8% χαμηλότερο από το 50% το 2004 και κατά 1,0% το 2009, δηλαδή σχεδόν ίσο με το αντίστοιχο ποσοστό του 80% των φορολογουμένων (βλέπε τις τρεις τελευταίες στήλες του τρίτου μέρους του Πίνακα).

Το Κ.Φ.Δ. δηλωθέν εισόδημα του άνω 20% των φορολογουμένων αυξήθηκε κατά ποσοστό ελαφρά μικρότερο από εκείνο του κάτω 80% των φορολογουμένων, ενώ για το Κ.Φ.Δ. διαθέσιμο εισόδημα συνέβη το αντίθετο, εξαιτίας της μικρότερης αύξησης του συνολικού φόρου που κατέβαλε το άνω 20% των φορολογουμένων σε σχέση με εκείνη του κάτω 80% των φορολογουμένων. Τελικά: Το μεν Κ.Φ.Δ. δηλωθέν εισόδημα του άνω 20% των φορολογουμένων ήταν 4,45 φορές υψηλότερο από εκείνο του κάτω 80% των φορολογουμένων το 2004 και η διαφορά αυτή μειώθηκε ανεπαίσθητα το 2009, ενώ το Κ.Φ.Δ. διαθέσιμο εισόδημα του άνω 20% των φορολογουμένων ήταν 3,87 φορές υψηλότερο από εκείνο του κάτω 80% των φορολογουμένων και η διαφορά αυτή αυξήθηκε ελαφρά το 2009. Στο Διάγραμμα που ακολουθεί φαίνονται ανάγλυφα οι διαφορές αυτές.

Το τι ακριβώς θα συμβεί με τις μεγάλες αυτές ανισότητες θα το γνωρίζουμε όταν γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα πρώτα για το εισόδημα του 2010 (το 2012) και στη συνέχεια του 2011 (το 2013).

*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ

http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=656587