«Η Ιταλία μπήκε στο στόχαστρο των αγορών... και θα δυσκολευτεί να ξεφύγει»

Η Ιταλία έχει μπει στο στόχαστρο των αγορών για τα καλά και τα σημάδια της αρχής μίας 'ιταλικής κρίσης' είναι πλέον εμφανή: το ιταλικό χρηματιστήριο έχει καταρρεύσει με τους διεθνείς επενδυτές να αποσύρουν μαζικά κεφάλαια απ' αυτό, οι μετοχές των ιταλικών τραπεζών ξεπουλιούνται με την κεφαλαιοποίηση τους να συρρικνώνεται επικίνδυνα κάνοντας τες ευάλωτες σε μία οικονομική κρίση, το κόστος του κρατικού δανεισμού έχει αυξηθεί θεαματικά με τα επιτόκια των ιταλικών ομολόγων να απογειώνονται και η οικονομία της χώρας βάλλεται από ένα συνδυασμό μείωσης των εισοδημάτων και της προοπτικής ανάπτυξης και αύξησης των δημοσιονομικών προβλημάτων και του χρέους.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό ήταν αναμενόμενη και από καιρό προβλέψιμη η εμφάνιση των χρηματοπιστωτικών 'κορακιών' που έρχονται να αποτελειώσουν τη δουλειά που ξεκίνησαν οι αγορές, με τη Standard & Poor's να έχει, ήδη, ξεκινήσει έναν κύκλο υποβαθμίσεων της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ιταλίας ο οποίος, ως γνωστό, θα εντείνει και δε θα απαλύνει τα προβλήματα της.


Όπως και στην περίπτωση της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης αν τα προγράμματα δημοσιονομικής εξυγίανσης αποβούν επιτυχή ή όχι γιατί δεν πρόκειται να περιμένουν τόσο ώστε να το διαπιστώσουν. Η λογική των οίκων μοιάζει με δίκοπο μαχαίρι: Υπάρχει πρόβλημα χρέους και ελλειμμάτων τα οποία πρέπει να μειωθούν άμεσα μέσω της λήψης μέτρων ειδάλλως θα ακολουθήσουν πιστοληπτικές υποβαθμίσεις αλλά η λήψη μέτρων θα απειλήσει την ανάπτυξη και την ικανότητα της χώρας να αντεπεξέλθει σε συστημικά σοκ και έτσι αν αυτά ληφθούν θα προκαλέσουν πιστοληπτικές υποβαθμίσεις.

Όπως και να' χει οι Ιταλοί έχουν αρχίσει ήδη να βιώνουν την 'ελληνική εμπειρία' των χρηματιστηριακών και χρηματοπιστωτικών επιθέσεων από τις αγορές: η κεφαλαιοποίηση του ιταλικού χρηματιστηρίου έχει μειωθεί κατά 700 δις δολάρια από τα τέλη του 2007 και περίπου κατά 300 δις δολάρια τους τελευταίους μήνες, με το βασικό χρηματιστηριακή δείκτη FTSE MIB να βρίσκεται 67% χαμηλότερα από την τιμή του το 2007, ενώ το επιτόκιο του 10ετούς ιταλικού ομολόγου έχει σκαρφαλώσει από το 3,73% το Δεκέμβριο του 2010 στο 5,75%, έχοντας ξεπεράσει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού το σημείο ορόσημο του 6%.

Ακολουθώντας στα χνάρια της Ελλάδας, η Ιταλία χρειάστηκε την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας η οποία βρέθηκε να αγοράζει ιταλικά ομόλογα αξίας δεκάδων δις ευρώ προκειμένου να αποτρέψει ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των επιτοκίων τους και χωρίς την βοήθεια από την ΕΚΤ είναι αμφίβολο αν η Ιταλία θα μπορούσε να δανειστεί με κόστος που να εξασφάλιζε τη βιωσιμότητα του χρέους της. Αμφίβολο, επίσης, είναι το αν οι μέχρι στιγμής παρεμβάσεις της ΕΚΤ θα αποδειχτούν αρκετές για να σταματήσουν τις πιέσεις των αγορών που ζητούν όλο και μεγαλύτερο τίμημα προκειμένου να αντισταθμίσουν το ρίσκο που θεωρούν ότι αναλαμβάνουν επενδύοντας στην Ιταλία με οποιονδήποτε τρόπο.
Αυτό που απομένει να δούμε είναι τί κλίμακας θα είναι τελικά η επίθεση που θα δεχτεί η Ιταλία και πόσο μεγάλο θα είναι το μέγεθος της βλάβης που θα έχει υποστεί τόσο αυτή όσο και το υπόλοιπο της Ευρώπης όταν αυτή ολοκληρωθεί. Δυστυχώς, η εμπειρία δείχνει πως όταν μια χώρα φτάσει να γίνει στόχος των αγορών με την ένταση που συμβαίνει σήμερα στην Ιταλία, είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγει.

* Πάνος Παναγιώτου, Επικεφαλής χρηματιστηριακός τεχνικός αναλυτής, XrimaNews.gr, GSTA/EKTA, WTAEC

XrimaNews.gr,