Δελτίον κρίσης: 16.09.11

 του Γιάνη Βαρουφάκη


Το σημερινό Δελτίον Κρίσης θα είναι συντομότερο καθώς γράφεται στο Δουβλίνο, όπου βρίσκομαι όλη αυτή την εβδομάδα σε μια προσπάθεια να μάθω από την Ιρλανδική τραγωδία. Η Ιρλανδική εμπειρία έχει σημασία για εμάς τους Έλληνες για τρεις λόγους. Πρώτον, επειδή η Ιρλανδία βρίσκεται στο ίδιο εδώλιο του κατηγορούμενου με την Ελλάδα αν και τα αίτια της δικής της κατάρρευσης είναι εντελώς διαφορετικά από τα δικά μας. Η μελέτη του πως είναι δυνατόν να βρισκόμαστε, Ελλάδα και Ιρλανδία, στην ίδια περίπου παγίδα χρέους-ύφεσης, παρά το γεγονός ότι διαφέρουμε τόσο πολύ, αποτελεί μια καλή αρχή για να κατανοήσουμε την πεμπτουσία της Ευρωπαϊκής Κρίσης. Δεύτερον, επειδή η Ιρλανδία είναι μια μικρή, αξιοπρεπέστατη χώρα η οποία, αντίθετα με την Ελλάδα, έχει εισπράξει εύσημα από την τρόικα για τις προσπάθειες προσαρμογής της στους όρους του δικού της Μνημονίου. Με άλλα λόγια, όταν μας λένε ότι η Μνημονιακή πολιτική απέτυχε στην χώρα μας επειδή, ως κράτος και ως κοινωνία, αποτύχαμε "να συμμορφωθούμε προς τα υποδείξεις", καλό είναι να ρίξουμε μια ματιά στην απόγνωση που επικρατεί στην Ιρλανδία η οποία, σύμφωνα με την τρόικα, συμμορφώθηκε και με το παραπάνω. Τρίτον, επειδή τις τελευταίες ημέρες καλλιεργείται μια φιλολογία ότι η Ιρλανδία κατάφερε να βγει από την στενωπό εφαρμόζοντας πιστά το δικό της Μνημόνιο. Όπως θα εξηγήσω στο προσεχές μέλλον, πρόκειται περί αναλήθειας: Όποια χώρα της ευρωζώνης, αφού "χτυπηθούν" τα ομόλογά της στις αγορές, εισέλθει στην παγίδα των δανείων από το EFSF και της κυλιόμενης λιτότητας, εγκλωβίζεται σε αυτό τον φαύλο κύκλο και δεν δύναται να εξέλθει. Ακόμα και η φιλότιμη Ιρλανδία η οποία, μην ξεχνάμε, επέβαλε στον εαυτό της ένα απίστευτα σκληρό Μνημόνιο ενάμιση χρόνο πριν της το επιβάλει η τρόικα! (Για του λόγου το αληθές αναφέρω απλώς ότι μείωσαν κατά 50% ακόμα και τις θέσεις στα σχολεία για παιδιά με ειδικές ανάγκες.)

Πριν περάσω στην θεματολογία της εβδομάδας, μια ματιά στον τρόπο με τον οποίο συζητείται στην Ιρλανδική τηλεόραση η Ελλάδα (στο πλαίσιο της γενικευμένης αγωνίας για την Κρίση του Ευρώ που κρατά καθηλωμένη την Ιρλανδική κοινωνία στο τέλμα της ύφεσης). Σε αυτό το κλιπ θα δείτε μια 40λεπτη συζήτηση στην πιο δημοφιλή και σοβαρή νυκτερινή εκπομπή της Ιρλανδικής τηλεόρασης, με παρουσιαστή τον πολύ καλό δημοσιογράφο Vincent Browne, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στο ξεσκέπασμα των ατασθαλιών του τραπεζικού τομέα της Ιρλανδίας - οι οποίες κατακρεούργησαν την Ιρλανδική οικονομία. (Μπορείτε ακόμα να δείτε το ενδιαφέρον που εκδηλώνουν οι συντηρητικοί Irish Times σε ιδέες που έρχονται από την Ελλάδα).

Η Κρίση σε νέες περιπέτειες: Τα σενάρια περί πτώχευσης ή/και εξόδου

Η Κρίση, όπως ήταν αναμενόμενο (τουλάχιστον εδώ, στο protagon.gr), προχωρά με συνέπεια στην φάση που προδιέγραψε η Συμφωνία της 21ης Ιουλίου - μια απόφαση της ΕΕ που πολύ πιθανόν να καταγραφεί ως η θανατική ποινή του ευρώ και της ευρωζώνης. Οι μέρες που θα ακολουθήσουν θα είναι γεμάτες ένταση, κακοφωνία και πανικό. Είναι σημαντικό να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας.

Κατ' αρχάς, να βάζουμε όπου μπορούμε τέλος στην φιλολογία περί εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Όπως έχω γράψει επανειλημμένα, αυτό δεν θα γίνει πριν βγει η Γερμανία από το ευρώ για τον απλούστατο λόγο ότι μια δική μας έξοδος ή εκπαραθύρωση θα ξεκίναγε μια αλυσιδωτή αντίδραση που σύντομα θα ανάγκαζε την Γερμανία να βγει από το ευρώ η ίδια. Γιατί λοιπόν να μας ωθήσει προς την εξώπορτα, αντί να βγει η ίδια πρώτη; (Κάτι που ελαχιστοποιεί το δικό της κόστος σε σχέση με το κόστος του να μας διώξουν πρώτα πριν φύγουν κι εκείνοι.) Άρα, το θέμα δεν είναι αν η Ελλάδα θα βγει από το ευρώ αλλά το αν θα μείνει σε αυτό η Γερμανία. Το να διαλυθεί το ευρώ μετά από μία γερμανική έξοδο είναι ιδιαίτερα πιθανόν. Το να διατηρηθεί το ευρώ μετά από μια έξοδο της Ελλάδας από αυτό είναι αδύνατον. Όσο για το γενναίο κούρεμα του ελληνικού χρέους, γνωστό και ως αναδιάρθρωση ή στάση πληρωμών, οι αναγνώστες του protagon.gr γνωρίζουν την θέση μου: Είναι αναπόφευκτο (τόσο για την Ελλάδα όσο και για τις Ιρλανδία και Πορτογαλία) όσο η Ευρώπη συνεχίζει να αρνείται την μεταφορά τουλάχιστον του κατά Μάαστριχτ νόμιμου χρέους στην ΕΚΤ (με παράλληλη έκδοση ομολόγων από την ΕΚΤ). Για περαιτέρω "υλικό" επ' αυτών:

• O George Soros προσφέρει μια γλαφυρότατη ανάλυση της Κρίσης αλλά καταλήγει σε πρόταση που κατά την γνώμη μου είναι μη εφαρμόσιμη - για τον απλό λόγο ότι, μέχρι να εφαρμοστεί, δεν θα υπάρχει ευρώ για να σώσουμε...
• Άρθρο με τίτλο Is Greece Finished?, και το οποίο αναδημοσίευσε η Die Zeit (στα γερμανικά)
• Τοποθέτηση στην εκπομπή του Jeff Randall στο Sky News του Λονδίνου - πατήστε εδώ
• Ραδιοφωνική συνέντευξη στο Irish Left Review εδώ.)
• Κριτική στα τελευταία μέτρα Βενιζέλου

Σημαντικά άρθρα της εβδομάδας που πέρασε:

• Η προσήλωση στην λιτότητα ισοδυναμεί με το σκάψιμο του οικονομικού μας ενταφιασμού. Ο Jayati Ghosh στην Guardian
• Η Γερμανία σε αποπληξία μπροστά στο ελληνικό πρόβλημα - Bloomberg και Spiegel,
• Σημαντικό άρθρο-ανάλυση του W. Buiter (Chief Economist της CityGroup)
• Μήπως το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο; Ενδιαφέρουσα προσέγγιση σε άρθρο της Washington Post
• Ίσως να μην είμαι ο μόνος που θεωρεί τον κ. Trichet τον χειρότερο Πρόεδρο μεγάλης Κεντρικής Τράπεζας...
• Ο Barry Eichengreen κρίνει πως η Ευρώπη βρίσκεται στα πρόθυρα πολιτικής κατάρρευσης.
• Για όσους θέλουν να αναπολήσουν την σύγκρουση ιδεών των Keynes και Hayek μέσα από το πρίσμα της δικής μας Κρίσης μπορούν να  διαβάσουν αυτό και να ακούσουν/διαβάσουν αυτή την εκπομπή του BBC.

http://www.protagon.gr/