Δεύτερο πείραμα: Οικονομική δικτατορία

Του Θεόδωρου Διζέλου

Ο πρόεδρος της ΝΔ και αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αντώνης Σαμαράς ανακοίνωσε από το Ζάππειο τα εφτά βήματα επανεκκίνησης της οικονομίας. Είναι γεγονός ότι η οικονομική πολιτική που ακολουθεί η σημερινή κυβέρνηση έχει αποτύχει πλέον. Και ασφαλώς επείγει η αλλαγή της πριν να είναι πάρα πολύ αργά. Όμως μας είναι δύσκολο να συμμετάσχουμε στους πανηγυρισμούς ορισμένων για την πληρότητα και τη ρεαλιστικότητα των μέτρων που ανακοίνωσε ο κ. Σαμαράς.

Το εφικτό του προγράμματος είναι πάρα πολύ δύσκολο.

Η ελληνική οικονομία, έπειτα από ατυχείς χειρισμούς κατά το προηγούμενο έτος, έχει περιέλθει σε μια κατάσταση στασιμοπληθωρισμού και καθηλώνεται από την προσπάθεια δημοσιονομικής εξισορόπησης. Και επιπλέον με το Μνημόνιο έχει δημιουργηθεί ένα πανίσχυρο πλέγμα σχέσεων Ελλάδος – «τρόικας» που είναι δύσκολο να διαρραγεί, χωρίς να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα.

Eίναι μια θλιβερή κατάσταση για τον λαό της χώρας μας. Αυτήν την οδυνηρή πραγματικότητα, εμμέσως πλην σαφώς, αναγνώρισε και ο κ. Σαμαράς και γιʼ αυτό εξήγγειλε απλώς επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου και όχι οριστική αποχώρηση. Όμως η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί δεν αφήνει πολλά περιθώρια για την επιτυχία μιας επαναδιαπραγματεύσεως. Επειδή το ζητούμενο σήμερα, κατά προτεραιότητα, είναι η ανάπτυξη, με παράλληλες κινήσεις για δημοσιονομική εξισορρόπηση, για τον λόγο αυτόν, δεν μπορούμε να πετύχουμε εύκολα θετικά αποτελέσματα από την επαναδιαπραγμάτευση. Ίσως θα πετύχουμε μια ευνοϊκή επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης του δημοσίου χρέους και ενδεχόμενα και μια ελαφρά μείωση του επιτοκίου. Αλλά στο πλαίσιο του Μνημονίου δεν διαφαίνονται μέτρα που θα ωθήσουν την ελληνική οικονομία σε αναπτυξιακή τροχιά. Όσο και αν το επιθυμεί αυτό η συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού. Ο κ. Σαμαράς, άριστα καταρτισμένος οικονομολόγος, γνωρίζει ότι μια από τις βασικές προϋποθέσεις για ανάπτυξη είναι η αύξηση της ενεργού ζήτησης, που σήμερα στη χώρα μας παρουσιάζει μια επικίνδυνη συρρίκνωση, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. Η τόνωση της ζήτησης όμως προϋποθέτει και τόνωση των εισοδημάτων, δηλαδή της αγοραστικής δύναμης του λαού. Στα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρόεδρος της ΝΔ δεν είδαμε αποφασιστικά και γενναία μέτρα αύξησης των εισοδημάτων. Ούτε και θα μπορέσει να τονώσει τη ζήτηση με τη βοήθεια μόνον του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Βέβαια η αύξηση των κατωτέρων συντάξεων (από 700 ευρώ και κάτω) που ανακοινώθηκε, καθώς και η επαναφορά σε ισχύ των πολυτεκνικών επιδομάτων δεν αποτελεί λύση.

Μάλλον δημιουργεί σε πολλές περιπτώσεις καταστάσεις κοινωνικής αδικίας. Δεν είδαμε να ανακοινώσει ο κ. Σαμαράς την επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού στους υπαλλήλους και στους συνταξιούχους. Και ασφαλώς αυτή η αποκατάσταση του εισοδήματος δεν θα πρέπει να αφορά αυτούς που εισπράττουν συντάξεις και μισθούς ανώτερες των 2.000 ευρώ. Και η μείωση των φορολογικών συντελεστών που ανακοινώθηκε στο Ζάππειο, αφορά κατά κύριο λόγο τη φορολόγηση των επιχειρηματικών κερδών, και τη μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ. Και ελάχιστα τονώνει τα εισοδήματα των μισθοσυντήρητων. Και έτσι όμως δημιουργείται μια αναπτυξιακή δυναμική, με αντίρροπες όμως τάσεις, που ελάχιστα θα ωφελήσει την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας. Πέρα από το γεγονός ότι ευνοεί τα υψηλά εισοδήματα και μπορεί να θεωρηθεί και μέτρο ταξικό. Επίσης το μέτρο της τακτοποίησης όλων των εκκρεμοτήτων του παρελθόντος είναι αυτό που θα φρενάρει την ανάπτυξη. Ο κ. Σαμαράς γνωρίζει, από το ελάχιστο χρονικό διάστημα που διετέλεσε υπουργός Οικονομικών, ότι υπάρχουν σωρευμένες εκκρεμότητες εκατοντάδων δισ. ευρώ που για να τακτοποιηθούν θα αφαιρέσουν αναπτυξιακούς πόρους και μάλιστα σε περίοδο ύφεσης. Στη σημερινή κατάσταση που επικρατεί στην οικονομία και στα νοικοκυριά, πρέπει η τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων να γίνεται με σύνεση και σωφροσύνη. Οι περαιώσεις, η τακτοποίηση ημιυπαιθρίων χώρων, η νομιμοποίηση αυθαιρέτων και τα υψηλά πρόστιμα ήταν τα μέτρα που εφάρμοσε και η σημερινή κυβέρνηση και τα οποία οδήγησαν στην εξασθένηση της οικονομικής θέσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και πολλών νοικοκυριών.

Σε περιόδους ύφεσης και σε περιόδους που επιδιώκουμε τη δημιουργία αναπτυξιακής δυναμικής, προσωπικά φρονούμε ότι είναι σφάλμα ο υπουργός των Οικονομικών να βγάζει από το συρτάρι του εκκρεμότητες που έχουν δημιουργηθεί προ αμνημονεύτων χρόνων, για να αυξήσει τα έσοδα του Δημοσίου. Έτσι φρενάρεται η αναπτυξιακή πορεία. Ένα μέτρο που ανακοινώθηκε ήταν και η δέσμευση των τραπεζών να διοχετεύσουν στην πραγματική οικονομία το 20%-30% των εγγυήσεων που λαμβάνουν από το Δημόσιο. Δεν ξέρουμε πώς θα μπορέσει ο κ. Σαμαράς να πετύχει την υλοποίηση του μέτρου αυτού. Όπως είναι γνωστό, το τραπεζικό σύστημα -και στην Ελλάδα, αλλά και σε όλες τις χώρες της Δύσης- είναι πανίσχυρο και μέχρι τώρα αχτύπητο από την κυβερνητική εξουσία. Μόνο εάν ο κ. Σαμαράς θελήσει να πιέσει ώστε το μέτρο αυτό να εφαρμοστεί σαν αντισταθμιστικό των πλούσιων παροχών του κράτους προς το τραπεζικό σύστημα. Με λίγα λόγια, οι τράπεζες, ως ιδιωτικές επιχειρήσεις, μόνον τη γλώσσα του εκβιασμού αντιλαμβάνονται. Εάν οι τράπεζες ακολουθούσαν πολιτική πιστωτικής επέκτασης, έστω και μόνο στις επιχειρήσεις, η ελληνική οικονομία θα βρισκόταν σήμερα σε πολύ καλύτερη κατάσταση, και με την προϋπόθεση φυσικά ότι η πιστωτική επέκταση θα γινόταν όχι με τοκογλυφικά επιτόκια. Γνωρίζει κάλλιστα ο κ. Σαμαράς ότι σήμερα οι τράπεζες δανείζονται με την εγγύηση του κράτους από την ΕΚΤ με επιτόκιο 1,25% και στη συνέχεια δανείζουν το κράτος και τις επιχειρήσεις με επιτόκια πάνω από 5%. Αυτή τη ληστρική εκμετάλλευση και του κράτους και των επιχειρήσεων, αλλά και των νοικοκυριών, δεν είδαμε να την καταδικάζει. Αλλά και η κυβέρνηση, που θα έπρεπε να λάβει μέτρα, δεν έχει μέχρι σήμερα περιορίσει αυτήν την τοκογλυφική συμπεριφορά. Έχουμε τη γνώμη ότι μια βασική παράμετρος της σημερινής κατάστασης είναι και η ακρίβεια, που ροκανίζει το ισχνό εισόδημα των μισθοσυντήρητων. Πάνω στο θέμα αυτό δεν εξήγγειλε κανένα μέτρο ο αρχηγός της ΝΔ. Είναι όμως ένα καυτό θέμα που πυροδοτεί συνεχώς τον πληθωρισμό. Ο δεύτερος βασικός παράγων της ανάπτυξης είναι η προσέλκυση επενδύσεων, ξένων και ντόπιων, στην πραγματική οικονομία. Στον τομέα αυτό οι εξαγγελίες του κ. Σαμαρά καλύπτουν πλήρως το θέμα.

Η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, η μείωση των φορολογικών συντελεστών για τη φορολόγηση των επιχειρηματικών κερδών, η μείωση του ΦΠΑ, η υπόσχεση για εξόφληση των οφειλών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες, η οριστική επίλυση δικαστικών διαφορών μέσα σε έναν χρόνο και ο περιορισμός του παρεμπορίου αποτελούν ισχυρά κίνητρα, τουλάχιστον για επενδύσεις από ντόπιους επενδυτές, αφού οι ξένοι πολύ δύσκολα θα θελήσουν να επενδύσουν στην Ελλάδα, αν η ελληνική οικονομία δεν σταθεροποιηθεί πλήρως. Το μόνο που θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε είναι ότι η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στη μείωση των συντελεστών. Για να έχει πλήρη αναπτυξιακά αποτελέσματα, πρέπει να καταργεί την πολυδιάστατη φορολογική γραφειοκρατία και να σταματάει τις συνεχείς τροποποιήσεις του φορολογικού μας συστήματος με δύο ή τρεις φορολογικούς νόμους μέσα σε έναν χρόνο. Αυτή η ρευστότητα του φορολογικού συστήματος είναι που τρομάζει τους επενδυτές, καθώς παρεμποδίζει τις επιχειρήσεις στην κατάρτιση ενός σταθερού business-plan.

Ο κ. Σαμαράς ανακοίνωσε και τη συμμετοχή του κράτους στην αναπτυξιακή προσπάθεια, και πολύ σωστά. Με το ΠΔΕ και το ΕΣΠΑ μπορεί το κράτος να βοηθήσει αποτελεσματικά στην αναπτυξιακή πορεία. Και με τον τρόπο αυτό να αντιμετωπιστεί και το θέμα της υψηλής ανεργίας. Το συμπέρασμα είναι ότι οι δύο βασικοί παράγοντες της ανάπτυξης, δηλαδή η τόνωση της ζήτησης και η προσέλκυση επενδύσεων, παρουσιάζουν μια ανισορροπία μέτρων και αποτελεσματικότητας. Και επί πλέον η ζήτηση δεν πρόκειται να αποτελέσει πόλο έλξης νέων επενδύσεων, με βάση τα μέτρα «Ζάππειο ΙΙ».

Πρέπει να σημειώσουμε και μια άλλη βασική αδυναμία των όσων εξήγγειλε ο κ. Σαμαράς. Δεν υπάρχει κοστολόγηση των μέτρων. Βλέπουμε μέτρα που συνεπάγονται σοβαρές δαπάνες ή μείωση των δημοσίων εσόδων, και δεν είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε και το δημοσιονομικό αποτέλεσμά τους. Και επιπλέον, θα πρέπει ο κ. Σαμαράς να εκστρατεύσει προκειμένου να πειστεί η «τρόικα» ότι η ασκούμενη σήμερα οικονομική πολιτική είναι λανθασμένη, και η συνταγή του Μνημονίου είναι παντελώς αποτυχημένη. Αντίθετα οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν ότι η «τρόικα» εμμένει στη συναίνεση όλων των ελληνικών κομμάτων και κυρίως στη συναίνεση της ΝΔ στα ακόμη σκληρότερα μέτρα που απαιτεί, προκειμένου να εγκρίνει την εκταμίευση της 5ης δόσης του δανείου.

Ο κ. Σαμαράς ανθίσταται βέβαια, προς το παρόν, αλλά οι πιέσεις είναι αφόρητες και από το εσωτερικό και από το εξωτερικό. Και να δούμε ως πότε θα αντέξει. Το ΠΑΣΟΚ με την πολιτική του μας έφερε πάλι στο αδιέξοδο και στην πλήρη χρεοκοπία. Τόσες θυσίες του λαού πήγαν χαμένες. Και τώρα τα κόμματα της αντιπολίτευσης κινδυνεύουν ή να συνθηκολογήσουν σε μια εσφαλμένη οικονομική πολιτική ή να επωμισθούν το βάρος της μη εκταμίευσης της 5ης δόσης.

Η Ελλάδα για δεύτερη φορά γίνεται πειραματόζωο γιατί οι απαιτήσεις του ΠΑΣΟΚ, του Προέδρου της Δημοκρατίας και της «τρόικας» αποτελούν στην ουσία κατάργηση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα.

Πηγή