Γιατί θέλουν συναίνεση;

του Νίκου Στεριανού

Την περασμένη Παρασκευή, μετά την συνάντηση των πολιτικών αρχηγών στο προεδρικό μέγαρο, η ΓΓ του ΚΚΕ, μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του MEGA CHANNEL, εκτίμησε ότι η… πολυδιαφημιζόμενη συναίνεση Παπανδρέου- Σαμαρά ή ΠΑΣΟΚ- ΝΔ βρίσκεται πολύ κοντά. Μόνο που ο κ. Παπανδρέου την θέλει πριν τις εκλογές και ο κ. Σαμαράς μετά απ’ αυτές. «Η αίσθησή μου είναι – δεν μπορώ να βάλω και υπογραφή – ότι ο κ. Σαμαράς δε θέλει να καεί προεκλογικά. Περιμένει το χαρτί των εκλογών, ενδεχομένως να είναι πρώτος και να γίνει υπό τη δική του, ας πούμε, προτροπή η συνεργασία. Ο κ. Παπανδρέου θα προτιμούσε μια προεκλογική συνεργασία με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, και νομίζω ότι το ζήτημα θα το λύσουν μάλλον οι εκλογές…», είπε η κ. Παπαρήγα.

Η συναίνεση είναι πολύ κοντά. Σ’ αυτό δεν έχει καθόλου άδικο η κ. Παπαρήγα. Όμως διαπιστώνει είναι αυτό που φαίνεται δια γυμνού οφθαλμού. Είναι η επιφάνεια. Δεν θέλει άλλωστε ιδιαίτερες ικανότητες για να καταλάβει κανείς πόσο κοντά είναι το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ. Το ομολογούν οι πάντες αλλά και τα ίδια τα στοιχεία της πολιτικής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η Ν.Δ. αν και αντιτάχθηκε στο μνημόνιο καταψηφίζοντάς το, έχει από τότε ψηφίσει τα 2/3 των νομοσχεδίων που έφερε το ΠΑΣΟΚ στη Βουλή. Κι αν ψάξει κανείς στις κατ’ άρθρον ψηφοφορίες των νομοσχεδίων που καταψήφισε επί της αρχής, θα διαπιστώσει πως η αποστάσεις της από την κυβέρνηση έχουν τόσο πάχος όσο μερικές… τρίχες. Παράλληλα η Ν.Δ., αν και χρησιμοποίησε την αντιμνημονιακή ρητορεία απέφυγε με όλες της τις δυνάμεις να δημιουργήσει στην κοινωνία αντιμνημονιακό ρεύμα προς όφελός της. Είναι το πρώτο κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης στην μεταπολιτευτική ιστορία που αποδυνάμωσε τόσο τον αντιπολιτευτικό του λόγο, που δεν επιχείρησε δηλαδή να διεισδύσει στην κοινωνία με τον αντιπολιτευτικό του λόγο και να δημιουργήσει κατάσταση. Τώρα με το περιβόητο «Ζάππειο II» αποκαλύπτεται πως η μόνη ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στον αντιμνημονιακό Σαμαρά και στον Μνημονιακό Παπανδρέου είναι το φορολογικό. Ο πρόεδρος της ΝΔ ζητάει φορολογική ελάφρυνση επιχειρήσεων και πολιτών για να ξαναρχίσει να λειτουργεί η αγορά και να υπάρξει- όπως λέει- επανεκκίνηση της οικονομίας. Εδώ συμπυκνώνεται όλη το περιεχόμενο της πρότασης της αξιωματικής αντιπολίτευσης για επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου.  Πρόκειται για μια πρόταση την οποία κανένας δεν βρίσκει παράλογη. Ούτε το κυβερνών κόμμα ούτε η τρόικα. Αλλά τότε γιατί δεν υλοποιείται;  Για να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει οφείλουμε να πάρουμε υπόψη μας ορισμένα δεδομένα.

Τα δεδομένα: Από πού ξεκινήσαμε και που φτάσαμε

Όταν το ΠΑΣΟΚ έμπαζε τη χώρα στο μνημόνιο τόσο η τρόικα όσο και η εγχώρια οικονομική καθεστηκυία τάξη πραγμάτων επιθυμούσαν αυτή η πολιτική να έχει ευρύτερη συναίνεση, να έχει δηλαδή και τη συναίνεση της Ν.Δ. Δεν πίεσαν όμως ιδιαίτερα γι’ αυτό, αν και υπήρξαν ισχυρές προτροπές προς τον Αντ. Σαμαρά να κάνει το βήμα αφού το κόμμα του, με πρόεδρο το Κ. Καραμανλή έδωσε το 2009 έναν αντιδημοφιλή προεκλογικό αγώνα με κύριο πολιτικό σύνθημα την ανάγκη λήψης επώδυνων μέτρων ώστε να σωθεί η οικονομία.

Οι πιέσεις προς την συναίνεση δεν ήταν ισχυρές γιατί τα πολιτικά ήθη στον τόπο- σε όλη την μεταπολεμική περίοδο- ήταν εντελώς αντίθετα σε μια τέτοια προοπτική και το πολιτικό σύστημα δεν είχε αναπτύξει τέτοιες ικανότητες ώστε να απορροφά, χωρίς προβλήματα, πολιτικές και κομματικές συγκλίσεις ανάλογου μεγέθους και προοπτικής. Το σημαντικότερο ζήτημα, όμως, βρισκόταν αλλού. Η πολιτική του μνημονίου ήταν προγραμματισμένο να φέρει ριζικές ανακατατάξεις σε όλο το μήκος και το πλάτος του κράτους και της οικονομίας και κανείς δεν μπορούσε να εγγυηθεί τις περαιτέρω εξελίξεις, την κίνηση δηλαδή των λαϊκών κοινωνικών δυνάμεων σε μια επώδυνη κατάσταση που η κοινοβουλευτική αξιωματική αντιπολίτευση θα εξαφανιζόταν αρνούμενη οικιοθελώς να παίξει τον τυπικό- γνωστό ρόλο της. Πολλές φορές ο Αντ. Σαμαράς έχει ζητήσει από τους επικριτές του να αναρωτηθούν ποια θα ήταν η κατάσταση στη χώρα αν αυτός αρνιόταν να γίνει το ανάχωμα κι άφηνε όλο παιχνίδι της αντιπολίτευσης αποκλειστικό προνόμιο της Αριστεράς.

Τέλος, οι πιέσεις για συναίνεση δεν ήσαν ισχυρές στην έναρξη της πολιτικής του μνημονίου γιατί το ίδιο το μνημόνιο βασιζόταν σε ορισμένες προβλέψεις που στη συνέχεια αποδείχτηκαν εντελώς ανεδαφικές. Οι αρχιτέκτονες του μνημονίου πίστευαν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε μέσα στο 2011 να ξαναβγεί στις αγορές και να αρχίσει να δανείζεται κανονικά, οπότε ναι μεν θα συνεχίζονταν όλες οι περιοριστικές πολιτικές και οι αναδιαρθρώσεις του ελληνικού καπιταλισμού αλλά θα είχε αποκατασταθεί το πρόβλημα εξυπηρέτησης του δανεισμού της χώρας, δηλαδή της ομαλής αναχρηματοδότησης των παλιών της δανείων μέσα από νέα.

Τα πράγματα ήρθαν διαφορετικά. Η ελληνική εκδοχή της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης αποδείχτηκε πολύ διαφορετική απ’ ότι την φαντάζονταν, στην αρχή, τα ευρωπαϊκά επιτελεία και το ΔΝΤ. Η χώρα αδυνατεί να βγει για δανεισμό μέσα στο τρέχον έτος και κανείς δεν μπορεί, πλέον, να προβλέψει αν θα μπορέσει ποτέ να καταφέρει κάτι τέτοιο. Ταυτόχρονα η οικονομία της, με τις συνταγές του μνημονίου βυθίστηκε σε μεγαλύτερη κρίση απ’ αυτή που αντιμετώπιζε τον Μάιο του 2010. Η νόσος της χρεοκοπίας έχει πλέον διεισδύσει σε όλο το σώμα του ασθενούς και δεν έχει αφήσει κανένα όργανο του απείραχτο.

Οι δύο λύσεις και οι τρεις πυλώνες της νέας εξάρτησης

Οι λύσεις επομένως ήταν δύο: Η πρώτη, να αφεθεί η Ελλάδα στην τύχη της, δηλαδή να χρεοκοπήσει ανοικτά. Το κόστος από μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν αρκετά βαρύ και από οικονομική και από γεωπολιτική άποψη. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των χωρών της ευρωζώνης που έχουν ελληνικά ομόλογα αλλά και τα κεφάλαια στις χρηματαγορές που επενδύουν σε ελληνικό χρέος δεν είχαν και δεν έχουν καμία διάθεση να βρεθούν με άδειες τσέπες. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν ξέρουν ότι αυτό μπορούν να το αποτρέψουν ή να το περιορίσουν. Η Ευρωζώνη δεν ήταν και δεν είναι διατεθειμένη να συρρικνώσει την αγορά του ενιαίου της νομίσματος όταν τίποτα δεν την εμποδίζει, μέσω αυτού του νομίσματος να λυμαίνεται μια χώρα σαν την Ελλάδα και να κερδίζει απ’ αυτό ανεξαρτήτως αν ο ελληνικός λαός θα οδηγηθεί κάποια στιγμή σε κατάσταση λιμοκτονίας. Ταυτόχρονα η ευρωζώνη και ειδικότερα οι ισχυρές σ’ αυτήν χώρες- Γερμανία και Γαλλία- δεν έχουν καμία διάθεση να εγκαταλείψουν την Ελλάδα ως στρατηγικής σημασίας γεωπολιτικό χώρο με παραδοσιακή θέση και δράση στα Βαλκάνια, στην εγγύς Ανατολή και στην Βόρειο Αφρική, γενικότερα στη Μεσόγειο. Πολύ περισσότερο από την Ευρωζώνη, οι αμερικανοί είναι εκείνοι που δεν επιθυμούν σε καμία περίπτωση μια αλλαγή του στάτους κβο στην περιοχή, δηλαδή μια χρεοκοπημένη Ελλάδα που θα αδυνατεί να εξυπηρετεί τα στρατηγικά τους συμφέροντα στην περιοχή, εγκαταλείποντας από αδυναμία το ρόλο που παίζει εδώ και 60 χρόνια.

Από τα προαναφερόμενα προκύπτει η δεύτερη λύση. Η Ελλάδα πρέπει πάση θυσία να διατηρηθεί. Να συντηρηθεί, να μην χρεοκοπήσει ανοικτά. Να είναι επί της ουσίας χρεοκοπημένη αλλά να μην αφήνεται να καταρρεύσει. Να την ξεζουμίζουν αλλά και να μπορεί να κάνει όσα της ζητάνε και πρέπει να κάνει. Γενικώς να λειτουργεί υπέρ των ευρωπαίων και υπερατλαντικών συμμάχων της, υπέρ των δανειστών της και των κεφαλαίων που θέλουν να την αξιοποιήσουν ως μπίζνα αλλά ποτέ να μην μπορεί να σηκώσει κεφάλι. Πρόκειται για την αποθέωση της εξάρτησης, της διπλής δηλαδή οικονομικής πολιτικής, στρατιωτικής εκμετάλλευσης ενός λαού (από την ντόπια και από την ξένη χρηματιστική ολιγαρχία), στις πιο ακραίες μορφές. Σ’ αυτό ακριβώς αποσκοπούν το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πρόγραμμα, το νέο δάνειο για τις δανειακές ανάγκες της χώρας το 2012 και το νέο μνημόνιο που θα το συνοδεύει καθώς και το Σύμφωνο του ευρώ που θα αναλάβει τα περαιτέρω από το 2013 και μετά.

Το Μεσοπρόθεσμο, το νέο δάνειο και το Σύμφωνο του Ευρώ αποτελούν τους τρεις πυλώνες της νέας εξάρτησης της χώρας. Οι διχογνωμίες που υπάρχουν ανάμεσα στην ευρωζώνη και στο ΔΝΤ αναφορικά με το νέο δάνειο για το 2012, στην πραγματικότητα αφορούν στην πρεμούρα των αμερικανών να μην διαταραχτεί επουδενί ο, στρατηγικός για τα συμφέροντα τους, ρόλος που παίζει η Ελλάδα στην περιοχή. Γι’ αυτό- μέσω του ΔΝΤ-, με αφορμή την εκταμίευση της 5^ης δόσης του δανείου των 110 δισ. ευρώ, πιέζουν ώστε να εξασφαλιστεί από τώρα η κάλυψη των δανειακών αναγκών της Ελλάδας για το επόμενο έτος ώστε η χώρα να μην μείνει στον αέρα και καταρρεύσει. Το ζήτημα θα λυθεί σύντομα και δεν πρόκειται να ανατρέψει τους γενικότερους σχεδιασμούς στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Πιο ουσιαστική είναι η σημασία των δύο άλλων πυλώνων.

Με το μεσοπρόθεσμο οι δανειστές εξασφαλίζουν ζεστό χρήμα στο χέρι και ταυτόχρονα τους δίνεται η δυνατότητα να αποκτήσουν- μέσω των αποκρατικοποιήσεων- τα πιο κερδοφόρα φιλέτα της ελληνικής κρατικής περιουσίας. Με το ένα χέρι θα αγοράζουν κρατική περιουσία ως αγοραστές και με το άλλο θα παίρνουν πίσω τα λεφτά τους ως δανειστές, ως κάτοχοι δηλαδή ελληνικού χρέους. Έτσι βάζουν πόδι στη χώρα για δεκαετίες. Στη συνέχεια, το Σύμφωνο του Ευρώ που αναμένεται να εγκριθεί στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., στο τρίτο δεκαήμερο του Ιουνίου, με τον μόνιμο μηχανισμό στήριξης, σταθεροποιεί την ελληνική κατάσταση βάζοντας την χώρα, από το 2013 και μετά σε καθεστώς διαρκούς ελεγχόμενης χρεοκοπίας.

Το κλειδί και το μέλλον

Στην παρούσα φάση το κλειδί του προβλήματος βρίσκεται στο μεσοπρόθεσμο. Εφόσον, όσα θα συμπεριληφθούν σε αυτό εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη υλοποίηση των απαιτούμενων- από την τρόικα- μεταρρυθμίσεων και αποκρατικοποιήσεων, στη συνέχεια μπορούν να συζητηθούν τα πάντα και κυρίως αυτό που ζητεί η Ν.Δ. του Αντ. Σαμαρά, δηλαδή η αλλαγή της φορολογικής πολιτικής. Η τρόικα θέλει πρώτα τις εγγυήσεις, ο Σαμαράς θέλει να τις δώσει μετά ενώ ο Παπανδρέου, που δεν κολλάει σ’ αυτά, δηλώνει ότι θα συνεχίσει να εργάζεται για την συναίνεση ενώ ζητεί από τον πρόεδρο της Ν.Δ. να πάνε μαζί στις διαπραγματεύσεις με τους Τροικάνούς.  Να γιατί η συναίνεση είναι πολύ κοντά.

Γιατί, όμως, ασκείται τόσο μεγάλη πίεση για συναίνεση από την Τρόικα; Δεν θα μπορούσαν, όπως στην αρχή του μνημονίου, να είναι ανεκτικοί σε μια τυπική αντιπολίτευση από μέρους της Ν.Δ. ώστε να μην περάσει εξ’ ολοκλήρου στην Αριστερά ο ρόλος της μοναδικής αντιπολίτευσης στην Ελλάδα; Τα ερωτήματα αυτά είναι εύλογα αλλά δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί ή δρομολογούνται. Ένας χρόνος του μνημονίου έδειξε πως η Αριστερά- με δική της ευθύνη- δεν είναι φόβος για τους εγχώριους και ξένους κρατούντες. Χωρίς εναλλακτική πρόταση, χωρίς ουσιαστική δράση μέσα στην κοινωνία, σε πλήρη αδυναμία να δημιουργήσει άλλη κατάσταση στα κοινωνικά πράγματα, με γενικόλογους αφορισμούς και επαναστατικές κορώνες, η Αριστερά μάλλον αποδείχτηκε μια χρήσιμη πολιτική δύναμη για το καθεστώς, μια δύναμη εκτόνωσης παρά αντικαθεστωτικής διοχέτευσης και καθοδήγησης της λαϊκής δυσαρέσκειας. Αν θα ξεφύγει ποτέ απ’ αυτό το τέλμα, στο οποίο μόνη της οδηγήθηκε, κανείς δεν το ξέρει. Τώρα, όμως, κανείς δεν την φοβάται.

Το σημαντικότερο είναι οι αλλαγές που προωθούνται στην ελληνική οικονομική, κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα. Οι τρεις πυλώνες της εξάρτησης- σε συνέχεια του μνημονίου- αλλάζουν άρδην την κατάσταση στη χώρα. Οι αλλαγές που ζητούνται να γίνουν σημαίνουν διάλυση του ΠΑΣΟΚ όπως το ξέραμε αφού καταρχήν ο σημερινός δημόσιος και ευρύτερος δημόσιος τομέας (ΔΕΚΟ κλπ) θα πάψει να υπάρχει στην τωρινή του μορφή και διάρθρωση. Το ΠΑΣΟΚ μ’ αυτές τις αλλαγές χτυπιέται στη σημερινή του καρδιά, στην δημοσιοϋπαλληλική του συγκρότηση. Επίσης, το παλιό συνδικαλιστικό σύστημα τινάζεται στο αέρα και η αλλαγή των εργασιακών σχέσεων γκρεμίζει την παλιά κατεκτημένη συλλογική διαπραγμάτευση της εργατικής δύναμης μέσω των συλλογικών συμβάσεων. Τώρα ο εργαζόμενος θα ανταγωνίζεται τον εργαζόμενο στην αγορά εργασίας και όχι τον εργοδότη. Επίσης οι αλλαγές που οσονούπω έρχονται με τις ρυθμίσεις για το πολιτικό χρήμα και τον νέο εκλογικό νόμο αλλάζουν εκ θεμελίων τον παλιό τρόπο συγκρότησης και δράσης των πολιτικών κομμάτων. Αν όλα αυτά περπατήσουν ομαλά, σε λίγα χρόνια τα κόμματα που ξέρουμε θα υπάρχουν μόνο ως ιστορία. Επομένως. σε μια αλλαγμένη εντελώς κατάσταση ή για να αλλάξει εντελώς η κατάσταση οι παλιές τυπικές διαχωριστές γραμμές δεν χρειάζονται και τα κόμματα του κατεστημένου, αν θέλουν να υπάρχουν και αύριο πρέπει να πρωταγωνιστήσουν στην αλλαγή. Αυτό ζητούν τα υπερεθνικά αφεντικά ως προϋπόθεση για μια ομαλή μετάβαση σε ένα ζοφερό μέλλον για τον λαό που έφτιαξαν τα ίδια.

Το συμπέρασμα αυτό το περιέγραψε με γλαφυρό και ταυτόχρονα κυνικό τρόπο ο Αντ. Καρακούσης στο άρθρο του στο ΒΗΜΑ ONLINE, την περασμένη Παρασκευή, λίγο πριν αρχίσει η σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών στην προεδρία της Δημοκρατίας. Κάτω από τον τίτλο «Το κρίμα στο λαιμό σας αν γίνουμε Αργεντινή!», υπογράμμιζε: «Αυτή την ώρα δεν υπάρχει άλλη οδός από μια πολιτική συμφωνία ολίγων μηνών, ώστε να ληφθούν οι αποφάσεις που θα επιτρέψουν στους ευρωπαίους να προσφέρουν συνολικότερη λύση αποφυγής της χρεοκοπίας. Και αργότερα, στις αρχές του φθινοπώρου, να γίνουν εκλογές ώστε να ξαναμετρηθούν κόμματα και πρόσωπα. Οτιδήποτε άλλο αυτή τη στιγμή οδηγεί σχεδόν με μαθηματική βεβαιότητα στην χρεοκοπία ή στον »αιφνίδιο θάνατο». Η ευθύνη που πέφτει στις πλάτες της πολιτικής ηγεσίας είναι μεγάλη και η στάση τους θα είναι καθοριστική για τη χώρα και τους πολίτες της. Ο κ. Παπανδρέου οφείλει να αποδεχθεί πολιτικές και πρόσωπα της άλλης πλευράς, ο κ. Σαμαράς να υπερβεί το κομματικό συμφέρον του και να δώσει χείρα βοηθείας και οι υπόλοιποι των μικρότερων κομμάτων να διευκολύνουν τους αρχηγούς των δύο μεγαλύτερων κομμάτων. Αν από τη σύσκεψη δεν βγει καπνός οφείλουν όλοι να γνωρίζουν ότι μπορούν να συμβούν τα χειρότερα. Εικόνες Αργεντινής δεν σηκώνει η Ελλάδα. Εδώ θα σκοτωνόμαστε στους δρόμους, το φάντασμα του εμφυλίου θα αναβιώσει και οι εθνικές απώλειες θα πρέπει να θεωρούνται βέβαιες. Η Ελλάδα θα ζήσει καταστροφή αντίστοιχη της Μικρασιατικής! Ας το λάβουν όλοι υπόψιν».

Όποιος διαβάσει τα παραπάνω επιφανειακά ίσως τα βρει υπερβολικά κι όποιος τα πάρει της μετρητοίς μάλλον θα παρασυρθεί από την υπερβολή τους. Ως άμεση πραγματικότητα πρόκειται για υπερβολικές διαπιστώσεις που όμως θέλουν να επικεντρώσουν στο κύριο: Να μην χαθεί ο έλεγχος. Ως προοπτική- δηλαδή η Ελλάδα να γίνει Αργεντινή- είναι απολύτως ρεαλιστικά υπό την προϋπόθεση ότι θα χαθεί ο έλεγχος από τις κυρίαρχες δυνάμεις. Μετά τη συνάντηση της Προεδρίας, τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την αξιωματική αντιπολίτευση γίνεται ό,τι είναι δυνατόν ώστε αυτός ο έλεγχος να μην χαθεί. Η Αριστερά παρακολουθεί.. βαθυστόχαστα και ανήμπορα (παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο) και ο κόσμος, ο απλός, μέχρι χθες σιωπηλός, κόσμος βγαίνει στις πλατείες των «αγανακτισμένων πολιτών» κινούμενος από τα προβλήματα του και μόνο από αυτά γιατί κανείς δεν πήγε να τον βρει εκεί που τα βίωνε και τα βιώνει καθημερινά. Οι εξελίξεις είναι μπροστά μας.-

http://www.inprecor.gr/