Οι αποδείξεις έκαψαν την εφορία

Του ΘΑΝΟΥ ΤΣΙΡΟΥ tsiros@enet.gr

«ΤΑΦΟΠΛΑΚΑ» στα φορολογικά έσοδα του 2011 κινδυνεύει να βάλει το μέτρο των αποδείξεων που «εμπνεύστηκε» πέρυσι η κυβέρνηση, με το επιχείρημα ότι θα περιορίσει τη φοροδιαφυγή από τον ΦΠΑ.

Οι τέσσερις στους 10, απ' όσους έχουν ήδη υποβάλει φορολογική δήλωση, περιμένουν επιστροφή φόρου, καθώς εμφανίζουν περισσότερες αποδείξεις απ' αυτές που απαιτούνται για να εξασφαλίσουν το αφορολόγητο της κλίμακας.

Η δημοσιονομική «τρύπα» από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων αναμένεται να διευρυνθεί ακόμη περισσότερο τις επόμενες εβδομάδες, καθώς σταδιακά υποβάλλονται και εκκαθαρίζονται οι φορολογικές δηλώσεις των μισθωτών. Εργαζόμενοι με ετήσιες αποδοχές 20.000-25.000 ευρώ καλούνται να προσκομίσουν αποδείξεις από 3.600 έως 5.100 ευρώ για να εξασφαλίσουν το αφορολόγητο. Εμφανίζουν από 10.000 ευρώ ο καθένας και επιτυγχάνουν επιστροφές φόρου 500-600 ευρώ.

Η αναφορά στο μηνιαίο πόρισμα μιας εκ των πέντε επιτροπών που έχουν συσταθεί στο υπουργείο Οικονομικών κατ' εντολή της τρόικας με στόχο την αύξηση των δημοσίων εσόδων, είναι εντυπωσιακή: έναν χρόνο μετά την ψήφιση του φορολογικού νόμου στον οποίο στηρίζονται τα έσοδα της φετινής χρονιάς, προαναγγέλλουν ότι θα προχωρήσουν σε... προσομείωση για να διαπιστώσουν τις συνέπειες στα φορολογικά έσοδα.

Η διαδικασία θα στηριχτεί στα δεδομένα του 2009. Ομως, μέχρι να ολοκληρωθεί αυτή η... άσκηση που με βάση τη λογική θα έπρεπε να έχει γίνει πριν ψηφιστεί ο νόμος, θα έχουν προκύψει τα απολογιστικά στοιχεία από την εκκαθάριση των φορο-δηλώσεων.

Τα πρώτα δείγματα και δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά: έχουν ήδη εκκαθαριστεί 781.612 φορολογικές δηλώσεις. Απ' αυτές οι 311.471 είναι πιστωτικές και οι 323.406 μηδενικές. Δηλαδή, στους 100 που έχουν ήδη υποβάλει δήλωση, πληρώνουν μόνο οι 18, ενώ οι 40 που εξασφάλισαν επιστροφή φόρου έχουν λαμβάνειν από το υπουργείο Οικονομικών 311 εκατ. ευρώ.

Πέρυσι και φέτος

Πέρυσι, τέτοιο καιρό, σε αντίστοιχο δείγμα φορολογικών δηλώσεων (871.494 με βάση τις πρώτες δύο εκκαθαρίσεις της ΓΓΠΣ), οι πιστωτικές δηλώσεις ήταν 272.841, δηλαδή ποσοστό 31,31%. Αυτοί εξασφάλισαν επιστροφές φόρου 234,7 εκατ. ευρώ. Τι δείχνει η σύγκριση; Οτι οι πιστωτικές δηλώσεις αυξήθηκαν από το 30% στο 40% και ότι το Δημόσιο καλείται ήδη να επιστρέψει 100 εκατ. ευρώ περισσότερα σε σχέση με πέρυσι.

Ακόμη και τα ίδια φορολογικά έσοδα να εισπραχτούν σε σχέση με πέρυσι, αυτό θα είναι απογοητευτικό για την απόδοση του τελευταίου φορολογικού νόμου. Κι αυτό διότι υποτίθεται ότι πρέπει να μπουν στο ταμείο πρόσθετα έσοδα από μέτρα όπως τα τεκμήρια, η κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης, το ψαλίδισμα φορολογικών εκπτώσεων που έχει ήδη γίνει από πέρυσι κ.λπ.

Ηδη στις εφορίες έχει συσσωρευτεί απίστευτος όγκος αποδείξεων, οι οποίες είναι πρακτικά αδύνατον να ελεγχθεί. Οι πράξεις το αποδεικνύουν: θα κατατεθούν περίπου 5,5 εκατομμύρια φάκελοι με αποδείξεις. Για να ελεγχθεί το 10%, όπως έχει υποσχεθεί το υπουργείο Οικονομικών (550.000 φάκελοι), απαιτούνται 1.100.000 ώρες εργασίας, ακόμη και αν υποτεθεί ότι οι εκατοντάδες αποδείξεις που εμπεριέχει ο κάθε φάκελος μπορούν να ελεγχθούν μέσα σε μόλις ένα δίωρο. Οι ώρες αυτές αντιστοιχούν σε 137.500 μεροκάματα εφοριακών, που κοστίζουν στο Δημόσιο περισσότερα από 10 εκατ. ευρώ. Κι όχι μόνον αυτό: τουλάχιστον 1.000 εφοριακοί, τη στιγμή που οργιάζει η φοροδιαφυγή, πρέπει επί 5,5 μήνες να μην κάνουν καμία άλλη δουλειά πέρα από το να προσθέτουν μισοσβησμένα χαρτάκια.

Αποφυγή τεκμηρίων

Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνον αυτό. Οι εμπνευστές του μέτρου -ο υπουργός Οικονομικών αλλά και οι υπηρεσιακοί παράγοντες που έκαναν τις σχετικές εισηγήσεις- έχουν αναλάβει τεράστιο δημοσιονομικό κίνδυνο:

* Να αποτύχουν τα τεκμήρια, τα οποία όπως είναι φτιαγμένα μπορούν να «συλλάβουν» μόνο τα μικρά βαλάντια. Το παράδειγμα αποκαλυπτικό: φορολογούμενος εμφανίζει εισόδημα 12.000 και τα τεκμήριά του βγαίνουν 15.000 ευρώ. Καλείται λοιπόν να πληρώσει επιπλέον φόρο 540 ευρώ. Επιπλέον πρέπει να προσκομίσει αποδείξεις αξίας 2.100 ευρώ (τόσες αντιστοιχούν στο εισόδημα των 15.000 ευρώ). Η λύση για τον φορολογούμενο είναι απλή: προσκομίζει αποδείξεις 7.500 ευρώ και ξεμπερδεύει.

* Να προκύψουν πρωτοφανείς επιστροφές φόρου, για τους μισθωτούς που μέχρι και πέρυσι πλήρωναν και κάτι στην εφορία. Ουδείς στο υπουργείο Οικονομικών φρόντισε να βάλει ένα πλαφόν στην έκπτωση φόρου έτσι ώστε να μπορεί να προσδιορίσει τον οικονομικό κίνδυνο για τα έσοδα. Μπορεί κάλλιστα ένα ζευγάρι να εξασφαλίσει μείωση φόρου ακόμη και κατά 1.300-1.400 ευρώ.

Ακόμη και το κυβερνητικό επιχείρημα για αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ λόγω των αποδείξεων, αμφισβητείται ενώ δεν μπορεί να αποδειχτεί. Οι φάκελοι μπορεί να περιέχουν αποδείξεις αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι περισσότερες απ' αυτές θα εκδίδονταν ούτως ή άλλως. Η φοροδιαφυγή δεν γίνεται ούτε στα σουπερμάρκετ ούτε στα πολυκαταστήματα ούτε στα φαρμακεία. Πόσα δισεκατομμύρια ευρώ από τέτοιες αποδείξεις κρύβουν οι φάκελοι;

Τις όποιες «τρύπες» από το μέτρο των αποδείξεων και τη λανθασμένη υλοποίηση της συγκεκριμένης πολιτικής θα την πληρώσουν και πάλι οι φορολογούμενοι, καθώς την επόμενη εβδομάδα θα ανακοινωθούν νέα εισπρακτικά μέτρα. Αυτό όμως ενέχει έντονα στοιχεία κοινωνικής αδικίας. Στο «παιχνίδι» των αποδείξεων δεν παίζουν όλοι. Οσοι εμφανίζουν τα υψηλότερα εισοδήματα μπορούν να κερδίσουν διεκδικώντας επιστροφές φόρου. Περίπου 3.000.000 μισθωτοί και χαμηλοσυνταξιούχοι με αποδοχές χαμηλότερες του αφορολογήτου δεν μπορούν να διεκδικήσουν απολύτως τίποτα.

http://www.enet.gr