Πόσο εκτεθειμένες είναι οι τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία στο Ελληνικό χρέος

Παρά το γεγονός ότι η Ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει να απορρίπτει κάθε ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, ολοένα και περισσότεροι πολιτικοί και συμπεριλαμβανομένων και βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος, πιέζουν την κυβέρνηση να τολμήσει μια "ήπια αναδιάρθρωση" τώρα.
Επίσης πολλοί τραπεζίτες και αναλυτές εκτιμούν ότι η χώρα θα πρέπει να επιλέξει μέσα στην επόμενη διετία μεταξύ μίας ή περισσότερων λύσεων: να επιμηκύνει την διάρκεια, να μειώσει τα επιτόκια ή να περικόψει το κεφάλαιο του χρέους της.
Η πιθανότερη από όλες αυτές τις επιλογές είναι η επιμήκυνση, όπως δήλωσαν τριάντα οκτώ από 55 οικονομολόγους που συμμετείχαν την προηγούμενη εβδομάδα σε δημοσκόπηση του Reuters. Μόνο 19 θεωρούν ότι θα γίνει περικοπή χρέους, το λεγόμενο haircut.
Aλλά η επιμήκυνση δεν θα αποτελούσε παρά ένα "τέχνασμα για να κερδηθεί χρόνος", είπε ο Jens-Oliver Niklasch, αναλυτής ομολόγων στη γερμανική τράπεζα LBBW. Ο Niklasch θεωρεί ότι η Ελλάδα θα πρέπει μάλλον να επιμηκύνει τη διάρκεια των ομολόγων σε συνδυασμό με ένα κούρεμα της τάξης του 30-50%. "Δεν φτάνει (από μόνη της η επιμήκυνση)", είπε ο Niklasch.
Επιμήκυνση χρέους
Ακόμα και μια απλή επιμήκυνση του χρέους θα είχε αρνητικές συνέπειες για τις τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία, που εκτιμάται ότι κατέχουν περίπου το 20% του συνολικού δημοσίου χρέους της χώρας, ύψους 327 δις ευρώ, δηλαδή σχεδόν 60 δις ευρώ.
Σύμφωνα με αξιωματούχους τους, η Εθνική Τράπεζα κατέχει ομόλογα ύψους 12,8 δις ευρώ και η Eurobank 7,4 δις ευρώ. Τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους κρατικό χρέος ύψους 8 δις ευρώ, σε σύνολο κινητής περιουσίας 11,68 δις ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών. Σχεδόν τα δύο τρίτα της κινητής περιουσίας του ΙΚΑ είναι επενδεδυμένη σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του ελληνικού δημοσίου.
Εάν τα ταμεία αδυνατήσουν να πληρώσουν συντάξεις και παροχές υγείας, το κράτος θα αναγκαστεί να τα χρηματοδοτήσει, επιδεινώνοντας έτσι ακόμα περισσότερο τη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, τη στιγμή που η κυβέρνηση καταβάλλει σκληρό αγώνα για να κάμψει τις αντιδράσεις και να περάσει ακόμα σκληρότερα μέτρα λιτότητας.
Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν επομένως ότι οι Έλληνες πολιτικοί που πιέζουν για αναδιάρθρωση ενδεχομένως να αγνοούν τις συνέπειες μιας τέτοιας κίνησης σε όλο τους το μέγεθος.
"Η επιμήκυνση της διάρκειας μπορεί να έχει κόστος. Οι τράπεζες ενδέχεται να αναγκαστούν να αποτιμήσουν σε τιμές αγοράς όλες τις θέσεις τους σε ελληνικά ομόλογα, όχι μόνο τα ομόλογα που θα πληγούν άμεσα", ανέφερε σε πρόσφατη έκθεσή της η Deutsche Bank.
Για παράδειγμα, ένα πενταετές ελληνικό ομόλογο με κουπόνι 6,5% έχει στη δευτερογενή αγορά τρέχουσα απόδοση περίπου 19%, με τιμή στα 61,8 της ονομαστικής του αξίας. Αν η διάρκειά του επιμηκυνθεί στα 10 χρόνια, η τιμή του αναμένεται να πέσει στα 45, 8 με πτώση της καθαρής τρέχουσας αξίας του (net present value) κατά 26%, σύμφωνα με υπολογισμούς αναλυτή σε ελληνική τράπεζα.
Οι επιπτώσεις μιας τέτοιας μείωσης περιορίζονται από το γεγονός ότι οι τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία διακρατούν τον μεγαλύτερο όγκο των ομολόγων τους στο χαρτοφυλάκιο τραπεζικών εργασιών, όπου δεν αποτιμώνται σε τρέχουσες τιμές αγοράς.
Αλλά μια επιμήκυνση της διάρκειας από μόνη της δεν θα μειώσει το βάρος του ελληνικού χρέους -- απλά θα μετακυλίσει μέρος του στο απώτερο μέλλον. Θα διευκολύνει δηλαδή βραχυπρόθεσμα την ρευστότητα του ελληνικού Δημοσίου χωρίς να το βοηθά όμως να αντιμετωπίσει το βαθύτερο πρόβλημα.
Για το λόγο αυτό, η Ελλάδα μπορεί να χρειαστεί λοιπόν να μειώσει και το επιτόκιο που πληρώνει για μέρος του χρέους της. Την επιλογή αυτή βλέπουν ως πιθανότερη 24 από τους 55 οικονομολόγους στη δημοσκόπηση του Reuters. Αυτό θα έπληττε τις τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία περικόπτοντας τα έσοδα που θα αντλούν από τα ομόλογα.
"Κούρεμα"
Με 'κούρεμα' χρέους, η αναδιάρθρωση μπορεί να έχει σημαντική επίπτωση στην κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών και των ασφαλιστικών ταμείων. Περικοπή στο 30% του χρέους θα κόστιζε στις ελληνικές τράπεζες περισσότερα από 12 δις ευρώ, ενώ το κόστος από μια περικοπή της τάξης του 50% θα ξεπερνούσε τα 24 δις ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις των αναλυτών.
Στο σκληρότερο σενάριο του 50%, όλες οι ελληνικές τράπεζες θα βρίσκονταν αντιμέτωπες με έλλειψη κεφαλαίων και θα χρειάζονταν κεφαλαιακή ενίσχυση. Αυτό ενδεχομένως να τις σπρώξει στην αγκαλιά του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (FSF), του ταμείου στήριξης των ελληνικών τραπεζών ύψους 10 δις ευρώ που σχηματίστηκε με το μνημόνιο διάσωσης της χώρας από την ΕΕ και το ΔΝΤ.
Η Mediobanca Securities εκτιμά ότι με 'κούρεμα' 43%, o δείκτης των κυρίων βασικών ιδίων κεφαλαίων (core tier 1 capital) των ελληνικών τραπεζών θα πέσει από 2,07 ποσοστιαίες μονάδες για την Alpha Bank έως τις 7,68 μονάδες για την Εθνική .
Mε την παραδοχή ότι οι τράπεζες στοχεύουν σε δείκτη κύριων βασικών ιδίων κεφαλαίων στο 9,5% του σταθμισμένου ενεργητικού τους (risk-weighted assets), προκύπτει ότι η Alpha Bank, για παράδειγμα, θα χρειαστεί να ενισχύσει τα κεφάλαιά της με ποσό που αντιστοιχεί στο 40% της χρηματιστηριακής της αξίας, πάντα σύμφωνα με τη Mediobanca.
"Mια ηπιότερη περικοπή της τάξης του 20% θα μπορέσει να απορροφηθεί χωρίς να πιεστούν περισσότερο τα κεφάλαια, με την Εθνική να διατηρεί δείκτη Tier 1 στα 10,3%", έγραψε σε πρόσφατη έκθεσή του ο αναλυτής της Μediobanca Alex Tsirigotis.
Κάθε μορφή κουρέματος θα ήταν όμως καταστροφική για τα ασφαλιστικά ταμεία που ήδη αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα ρευστότητας λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της συρρίκνωση της αγοράς εργασίας ως αποτέλεσμα της ύφεσης. Η αναδιάρθρωση θα σημαίνει εξάρτηση των ταμείων από ένα κράτος που δεν θα διαθέτει τα μέσα για να τα στηρίξει.
"Η Ελλάδα ζούσε εδώ και καιρό πέρα των δυνατοτήτων της και νομίζω ότι θα πληρώσει γι' αυτό", είπε o Niklasch. "Αυτό θα κρατήσει μια δεκαετία, ίσως και περισσότερο".


Reuters, http://www.newscode.gr/