Έθνος ανάδελφο

Του Κ. Βεργόπουλου

Στην Πορτογαλία, η σοσιαλιστική κυβέρνηση κατέρρευσε...

υπό τη διπλή πίε ση του Κοινοβουλίου και των μαζικών λαϊκών κινητοποιήσεων. Φοβούμενος τη γενική κατακραυγή, ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός είχε προσπαθήσει επί εξάμηνο να αποφύγει την υπαγωγή της χώρας του στο πρόγραμμα διάσωσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ, υποβάλλοντας προγράμματα λιτότητος δικής του επιλογής. Όμως, εφόσον σε κάθε περίπτωση το αποτέλεσμα θα ήταν το ίδιο, οι προτάσεις του τελικά απορρίφθηκαν τόσο από τα κόμματα όσο και από την κοινή γνώμη. Σε κάθε περίπτωση, τόσο η Αριστερά όσο και η Δεξιά συμφώνησαν ότι με τα προτεινόμενα μέτρα ετίθετο ζήτημα κοινωνικής αδικίας και εθνικής κυριαρχίας. Στην Ιρλανδία, που προηγήθηκε στην οδό της υπαγωγής στο μηχανισμό της ΕΕ και του ΔΝΤ, η κυβέρνηση επίσης κατέρρευσε τόσο κοινοβουλευτικά όσο και στην κοινή γνώμη. Εγέρθηκε κι εκεί παρόμοιο πρόβλημα εθνικής κυριαρχίας, τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από την κοινή γνώμη και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ο Ιρλανδός πρωθυπουργός καθυστέρησε αφόρητα να εμφανισθεί στις Βρυξέλλες και να ζητήσει ευρωπαϊκή αρωγή, στο μέτρο που εγνώριζε ότι με τον τρόπο αυτό θα υπέγραφε την πολιτική καταδίκη του. Οι πιέσεις για υπαγωγή της χώρας του, όπως και της Πορτογαλίας, δεν προήλθαν από την περιφέρεια της Ευρώπης, αλλά από το κέντρο της. Περισσότερο αγχωμένοι αποδείχθηκαν οι πιστωτές απ’ ό,τι οι οφειλέτες, πράγμα που είναι οπωσδήποτε φυσιολογικό, κατανοητό και αναμενόμενο. Στη χώρα μας φαίνεται ότι τα πράγματα έχουν αντιστραφεί, κι αυτό αναδεικνύει ακόμη μία φορά την εθνική «αναδελφοσύνη» μας. Ενώ οι γερμανικές τράπεζες φλέγονται για την τύχη των επισφαλών πιστώσεων που έχουν ήδη χορηγήσει από το παρελθόν στην Ελλάδα, ο Έλλην πρωθυπουργός φλέγεται πολύ περισσότερο από αυτές προκειμένου να τις καθησυχάζει, προσφέροντας στους πιστωτές, χωρίς την ελάχιστη επιφύλαξη, ό,τι του ζητείται. Δεν αντιλήφθηκε το παραμικρό ζήτημα απώλειας εθνικής κυριαρχίας, εκεί όπου ο Ιρλανδός και ο Πορτογάλος ομόλογοί του επέδειξαν αυτονόη τη ευαισθησία. Κι ακόμη, δεν υποψιάσθηκε ούτε στο ελάχιστο ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης εκεί όπου οι ομοιοπαθείς συνάδελφοί του προέβαλλαν αντιστάσεις τουλάχιστον επί εξάμηνο ο καθείς. Το ελληνικό παράδοξο ολοκληρώνεται επίσης με το ότι ούτε η αυξημένη υποτέλεια ούτε η κοινωνική αδικία ούτε η επιδείνωση της ύφεσης και της ανεργίας, που προκάλεσαν τα μέτρα λιτότητος, κατόρθωσαν να ανατρέψουν την ελληνική κυβέρνηση. Σε αντίθεση με την ιρλανδική και την πορτογαλική κυβέρνηση, η ελληνική, αντί να απομακρύνεται από την εξουσία απολογούμενη, παραμένει και θριαμβολογεί περί δήθεν σωτηρίας και εξυγίανσης της οικονομίας, ακόμη και περί τέταρτου δρόμου προς το σοσιαλισμό. Πώς εξηγείται η ελληνική μοναδικότητα; Βασικά, ο Έλλην πρωθυπουργός είναι ο μόνος μεταξύ των Ευρωπαίων συναδέλφων του που ενοχοποιεί τους εκλογείς του ότι δήθεν είναι όλοι συνυπεύθυνοι για τη χρεοκοπία της χώρας. Στην Ελλάδα, η δημόσια συζήτηση για το πρόβλημα του χρέους, αντί να επικεντρώνεται στο μέλλον, παραμένει προσηλωμένη στο παρελθόν, σε αναζήτηση του μεριδίου συμμετοχής των πολιτών στην υποθετική υπερκατανάλωσή τους. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην οκταετία προ της κρίσης, 2001-2008, το εθνικό εισόδημα αυξήθηκε συνολικά κατά 36,1%. Στο νέο εισόδημα, η ροπή για επενδύσεις και σχηματισμό κεφαλαίου σε μηχανήματα και εξοπλισμούς εκτός οικοδομών ήταν περίπου υπερδιπλάσια απ’ ό,τι για καταναλωτικούς σκοπούς. Οι επενδυτικές δαπάνες αναπτύχθηκαν ταχύτερα των καταναλωτικών, έστω και με αναπόφευκτο τίμημα τη διεύρυνση του ελλείμματος στο εξωτερικό ισοζύγιο πληρωμών, ενώ παράλληλα η δαπάνη για κατοικίες «ξεφούσκωσε». Δεν αυξήθηκαν οι καταναλωτικές δαπάνες σε σχέση με το εθνικό εισόδημα, αλλά μειώθηκαν ως ποσοστό του. Αντί υπερκατανάλωσης, θα ήταν ακριβέστερο να τίθεται ζήτημα υπερεπένδυσης και υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου. Όμως, εάν τα πράγματα είναι έτσι, για ποιο λόγο να ευθύνονται, άραγε, οι καταναλωτές για την υπερχρέωση της χώρας, που έχουν δημιουρ γήσει οι κεφαλαιούχοι και οι επενδυτές; Εάν ελήφθησαν λανθασμένες αποφάσεις από τους τελευταίους, για ποιο λόγο, άραγε, να επιρρίπτεται το κόστος αυτών σε όσους ούτε καν ερωτήθηκαν; Για ποιο λόγο, άραγε, οι πραγματικά υπεύθυνοι δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη και κανένα κόστος, αλλά αποζημιώνονται για τα λάθη τους με μεταβιβάσεις εισοδημάτων εις βάρος όσων δεν είχαν καν προσκληθεί στη γιορτή; Εάν οι όροι του προβλήματος εγίνοντο κατανοητοί στην κοινή γνώμη της χώρας μας, τότε, πιθανώς, ο Έλλην πρωθυπουργός να ακολουθούσε το παράδειγμα του Ιρλανδού και του Πορτογάλου συναδέλφων του. Ενόσω ο ίδιος παραμένει στη θέση του, αυτό σημαίνει ότι, σε εμάς, σε αντίθεση με τις δύο ομοιοπαθείς χώρες, η άνωθεν καλλιεργούμενη σύγχυση δεν έχει ακόμη διαλυθεί. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Επίκαιρα"