Το σχέδιο τριπλής αναδιάρθρωσης χρεών

«Βέτο» ακόμη και σε συζήτηση για αναδιαρθρώσεις χρεών στην ευρωζώνη πρόβαλε ο Ζαν Κλωντ Τρισέ στη συνεδρίαση με τους υπουργούς Οικονομικών το περασμένο Σάββατο. Όμως, στο παρασκήνιο των συζητήσεων ωριμάζει η ιδέα της τριπλής αναδιάρθρωσης χρεών (για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία), αμέσως μόλις βγει οριστικά από την «κόκκινη ζώνη» η Ισπανία, που θα είχε απαγορευτικό κόστος αναδιάρθρωσης του χρέους της, κυρίως για τις γερμανικές και γαλλικές τράπεζες.

Οι συζητήσεις στο ευρωπαϊκό κέντρο οικονομικών αποφάσεων την Παρασκευή και το Σάββατο, αμέσως μετά το επίσημο αίτημα και της Πορτογαλίας για βοήθεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Οικονομικής Σταθερότητας, έδειξαν ότι είναι πλέον διάχυτη η αμφιβολία των υπουργών Οικονομικών και της ΕΚΤ για τη δυνατότητα να συνεχισθεί δια μακρόν η σημερινή πολιτική αντιμετώπισης της κρίσης χρέους, που σχηματικά περιορίζεται στο σχήμα «περισσότερη ρευστότητα (μέσα από τα προγράμματα διάσωσης), περισσότερη λιτότητα», χωρίς να τίθεται επί τάπητος η αναγκαιότητα της αναδιάρθρωσης χρέους για τις τρεις ασθενέστερες οικονομίες της περιφέρειας.

Πολλοί υπουργοί Οικονομικών, με προεξάρχοντα τον Γερμανό Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, εξέφρασαν ανοικτά την αμφιβολία τους για το αν είναι αρκετή για την Ελλάδα η μείωση επιτοκίου του δανείου των 110 δις. ευρώ και η επιμήκυνση του χρόνου εξυπηρέτησής του, αλλά και για το αν μπορεί να εφαρμοσθεί το «βαρύ» οικονομικό πρόγραμμα που έχει επιβληθεί στη χώρα μας από την τρόικα.

Σύμφωνα με την επίσημη αφήγηση των γεγονότων του κρίσιμου αυτού διημέρου, όπως αποτυπώθηκε στα τηλεγραφήματα των διεθνών πρακτορείων, η συζήτηση αυτών των δυσοίωνων εκτιμήσεων για την Ελλάδα οδήγησε αναπόφευκτα στο ερώτημα αν θα ήταν σκόπιμη μια «πρόωρη» αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Ο Ζαν Κλωντ Τρισέ, σύμφωνα με όσα «διέρρευσαν» έκοψε εκεί τη συζήτηση, δηλώνοντας στους συνομιλητές του ότι δεν μπορεί καν να εξετασθεί αυτό το ενδεχόμενο σήμερα. «Ακόμη και η συζήτηση βλάπτει», ήταν το καταλυτικό επιχείρημα του κεντρικού τραπεζίτη, που φαίνεται ότι αυτή την περίοδο ανησυχεί σφόδρα για τις πιθανές αντιδράσεις των αγορών προς την Ισπανία, που κατά τα άλλα δείχνει ότι έχει τις δυνάμεις για να αποφύγει την τύχη της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες του “B”, όμως, αυτή δεν είναι όλη η αλήθεια για τις εξελίξεις που σημειώνονται στο παρασκήνιο, σε ό,τι αφορά την απάντηση της Ευρώπης στην κρίση χρέους. Υπουργοί Οικονομικών και τραπεζίτες της Φραγκφούρτης εξετάζουν με μεγάλη σοβαρότητα και σε συνεχή διάλογο με τους τραπεζίτες του ιδιωτικού τομέα και τους άλλους σημαίνοντες παράγοντες της αγοράς ομολόγων το σενάριο της τριπλής αναδιάρθρωσης χρεών για τις χώρες που ήδη έχουν οδηγηθεί σε διεθνή διάσωση:

-        Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία είναι πλέον προφανές ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν με βιώσιμο τρόπο τα χρέη τους χωρίς ένα «κούρεμα» των πιστωτών του ιδιωτικού τομέα. Το σημερινό μοντέλο στήριξης οδηγεί σε οικονομικά προγράμματα σταθεροποίησης με μηδενικές πιθανότητες επιτυχίας και με άμεση συνέπεια τη μόνιμη εξάρτηση των τριών χωρών από τους μηχανισμούς στήριξης, χωρίς να υπάρχει προοπτική πλήρους εξόφλησης των δανείων που θα λάβουν.

-        Το σενάριο της ταυτόχρονης επαναδιαπραγμάτευσης των χρεών των τριών χωρών με τους ιδιώτες πιστωτές κερδίζει έδαφος σε αυτό το πλαίσιο, ως μια εναλλακτική λύση μείωσης της δανειακής τους επιβάρυνσης, που θα εξυπηρετήσει πολιτικά τις κυβερνήσεις του Βορρά, αφού για πρώτη φορά θα μεταφερθεί ένα μέρος του κόστους της κρίσης στους ιδιώτες πιστωτές.

-        Όμως, πριν προχωρήσει η εφαρμογή αυτού του σχεδίου, η ΕΚΤ θεωρεί ότι θα πρέπει να διασφαλισθεί η τύχη της Ισπανίας, αλλά και να ολοκληρωθεί άλλος ένας γύρος ενίσχυσης των κεφαλαίων των ευρωπαϊκών τραπεζών, πριν και αμέσως μετά τα τεστ αντοχής, που θα ολοκληρωθούν τον Ιούνιο. Η αναδιάρθρωση των χρεών των τριών «μικρών» χωρών της αδύναμης περιφέρειας μπορεί να γίνει πράξη χωρίς ολέθριες επιπτώσεις στο ευρωπαϊκό οικονομικό σύστημα, μόνο αν έχει εξασφαλισθεί ότι χαράσσεται μια…. χοντρή κόκκινη γραμμή στα σύνορα της Ισπανίας και ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν πλέον επαρκή κεφάλαια για να αντέξουν χωρίς σοβαρές συνέπειες το «κούρεμα».

-        Ήδη οι αναλυτές του ιδιωτικού τομέα επεξεργάζονται αυτό το σενάριο και καταλήγουν στο συμπέρασμα, ότι το ταυτόχρονο «κούρεμα» των χρεών Ελλάδας, Ιρλανδίας και Πορτογαλίας κατά 40% θα είχε συνολικό κόστος της τάξεως των 170 δις. ευρώ (235 δις. δολ.) για τους πιστωτές του ιδιωτικού τομέα (σύμφωνα με εκτιμήσεις τηςNomura). Σε αυτό το ποσό υπολογίζονται όχι μόνο οι απώλειες από το «κούρεμα» των κρατικών χρεών, αλλά και οι «παράπλευρες» απώλειες για τα χρέη του ιδιωτικού τομέα και των τραπεζών. Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, ότι η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα έχει το χαμηλότερο κόστος, που θα φθάσει τα 61,4 δις. δολ. (περίπου 44 δις. ευρώ).

-        Η Nomura εκτιμά ότι αυτό το κόστος δεν θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και μπορεί να καλυφθεί, με «ανεκτά» ποσά ενισχύσεων από τις κυβερνήσεις προς τις τράπεζες. Το κόστος γίνεται απαγορευτικό, αν προστεθεί στο «λογαριασμό» και η Ισπανία, που θα επιβάρυνε με 333 δις. δολ. τις τράπεζες, με τις γαλλογερμανικές τράπεζες να σηκώνουν το 50% των βαρών.

Πότε και σε ποιες συνθήκες θα ενεργοποιηθεί το σενάριο της τριπλής αναδιάρθρωσης χρεών; Μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής στις 24 Ιουνίου θα έχει οριστικοποιηθεί το πρόγραμμα διάσωσης της Πορτογαλίας και η συμφωνία για τη μείωση του επιτοκίου δανεισμού της Ιρλανδίας, ενώ παράλληλα θα έχουν ολοκληρωθεί και τα τεστ αντοχής των τραπεζών, ώστε να ακολουθήσει άλλος ένας γύρος κεφαλαιακής τους ενίσχυσης. Αν στο τέλος του καλοκαιριού οι αγορές στείλουν το μήνυμα, ότι η αμφισβήτηση της σταθερότητας της ευρωζώνης τελείωσε με την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, χωρίς να μπαίνει στο κάδρο η Ισπανία, θα έχει ανοίξει ο δρόμος για την τριπλή αναδιάρθρωση χρεών.

Όπως έγραψε σε άρθρο του στο “Bloomberg” ο Μοχάμεντ Ελ Εριάν της Pimco, που λόγω της κυρίαρχης θέσης της εταιρείας του στη διεθνή αγορά ομολόγων έχει πάντα έγκαιρη ενημέρωση για τα σχέδια των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων,

-         «Η απόφαση της Πορτογαλίας να ακολουθήσει την Ελλάδα και την Ιρλανδία στην αναζήτηση διάσωσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση (…) είναι πολύ πιθανό να επιταχύνει την αναδιάρθρωση των χρεών των τριών χωρών της Ευρώπης που ήδη βρίσκονται στη μονάδα εντατικής θεραπείας της Ευρώπης. (…) Στην επιφάνεια, η διάσωση της Πορτογαλίας μπορεί να μοιάζει σαν επανάληψη των εξελίξεων στην Ελλάδα και την Ιρλανδία. Όμως, μην ξεγελιέστε. Οι φαινομενικά γνωστές εξελίξεις των επόμενων εβδομάδων είναι πολύ πιθανό να ακολουθηθούν από μια αλλαγή παραδείγματος, ιδιαίτερα αν συνεχίσουν οι ευρωπαϊκές τράπεζες να συγκεντρώνουν κεφάλαια. Αυτό θα επιταχύνει την κίνηση από μια μη βιώσιμη προσέγγιση (σ.σ.: της κρίσης χρέους) με ενισχύσεις ρευστότητας σε μια πιο βιώσιμη επίλυση της κρίσης, αυτή την φορά με την αντιμετώπιση των προβλημάτων φερεγγυότητας».

http://www.banksnews.gr/