Ας αφήσουμε τις ευγένειες

Αν οι Δημοκρατικοί πιστεύουν ότι αυτά που λένε οι Ρεπουμπλικανοί είναι μοχθηρές ανοησίες, είναι καιρός να το πούνε

Paul Krugman
Την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος Ομπάμα υπερασπίσθηκε σθεναρά τις αξίες του κόμματος του – την κληρονομιά του «Νιου Ντιλ» και της Μεγάλης Κοινωνίας. Αμέσως μετά, όπως συμβαίνει πάντα όταν οι Δημοκρατικοί στέκονται στο ύψος του, η αστυνομία της ευγένειας πήρε μπρος. Ο πρόεδρος, όπως μας είπαν, ήταν πολύ «κομματικός»: πρέπει να φερθεί στους αντιπάλους του με περισσότερο σεβασμό. Να παρακαθήσει μαζί τους σε γεύμα εργασίας και να καταλήξουν σε έναν συμβιβασμό.

Η ιδέα αυτή δεν είναι μόνο κακή, είναι και αντιδημοκρατική. Ας δούμε γιατί.

Προ δύο εβδομάδων, οι Ρεπουμπλικανοί στη Βουλή των Αντιπροσώπων παρουσίασαν το μεγάλο τους σχέδιο προϋπολογισμού, «πουλώντας» το σαν προϊόν ανάγκης και όχι ιδεολογίας. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για ένα βαθιά κομματικό κείμενο, όπως φαινόταν ήδη από την πρώτη του αράδα: «Οπου ο πρόεδρος απέτυχε, οι Ρεπουμπλικανοί θα δείξουν τον δρόμο». Υπερέβαλε, όσον αφορά τον κίνδυνο από τα ελλείμματα, αλλά ακόμη και με τους δικούς του (διόλου αξιόπιστους) υπολογισμούς, οι περικοπές δαπανών που ζητούν οι συντάκτες του χρειάζονται κυρίως για να πληρώσουν τις φορομειώσεις, όχι για να περιορίσουν το δημόσιο έλλειμμα. Ο ξεκάθαρος σκοπός του σχεδίου ήταν να εκμεταλλευτεί τους υπάρχοντες φόβους για τα ελλείμματα, για να επιβάλει ένα όραμα μικρής κυβέρνησης και χαμηλών φόρων, τουλάχιστον για τους πλουσίους Αμερικανούς.

Ετσι, το σχέδιο προϋπολογισμού της Βουλής αποκάλυψε ένα τρομερό χάσμα στις προτεραιότητες των δύο κομμάτων. Αποκάλυψε επίσης μια βαθιά διαφορά στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τη λειτουργία του κόσμου.

Ηταν, υποτίθεται, μια πρόταση καταρτισμένη από ειδικούς. Αλλά οι «ειδικοί», όπως αποδείχτηκε, ήταν στελέχη του δεξιού Heritage Foundation, τα συμπεράσματα των οποίων θεωρούνται αξιόπιστα μόνον από κάποιους ομοϊδεάτες τους της σκληροπυρηνικής Δεξιάς. Επαγγελματίες σύμβουλοι μακροοικονομικών θεμάτων έχουν χαρακτηρίσει τις αναλύσεις του Heritage ως «εσφαλμένες και κατασκευασμένες». Βασικά, το Heritage «τα δίνει όλα» υποστηρίζοντας τη χιλιοδιαψευσμένη άποψη ότι η μείωση των φόρων στους πλούσιους οδηγεί σε θαυματουργά οικονομικά αποτελέσματα, όπως η ραγδαία άνοδος των εσόδων, που μειώνει στην πράξη το έλλειμμα.

Το Heritage πάντα τα ίδια κάνει. Όποτε προκύπτει κάποιο ζήτημα που το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δεν επιθυμεί να προχωρήσει, η προστασία του περιβάλλοντος ας πούμε, μπορείτε να είστε βέβαιοι πως το Heritage θα παρουσιάσει σύντομα μια σχετική αναφορά, βασισμένη σε μοντέλα που μόνον το ίδιο αναγνωρίζει, που θα υποστηρίζει πως κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας. Και αντίστοιχα, όποτε οι Ρεπουμπλικάνοι θέλουν κάτι – ας πούμε μείωση φορολογίας για τους πλούσιους ή για τις επιχειρήσεις – είναι εγγυημένο πως το Heritage θα υποστηρίξει πως μια τέτοια πολιτική θα οδηγήσει σε τεράστια οικονομικά οφέλη.

Αυτό που μετρά είναι πως τα δύο κόμματα δεν ζουν απλώς σε διαφορετικά ηθικά σύμπαντα, αλλά και σε διαφορετικούς πνευματικούς κόσμους – με τους Ρεπουμπλικανούς να διαθέτουν ολόκληρους «στάβλους» από υποτιθέμενους ειδικούς, έτοιμους να υποστηρίζουν «αξιόπιστα» κάθε πιθανή πρόταση τους. Πώς να βρεθεί, λοιπόν, ο κοινός τόπος;

Κάποια στιγμή, φυσικά, η Αμερική πρέπει να διαλέξει ανάμεσα σε αυτά τα τόσο διαφορετικά οράματα για το μέλλον. Υπάρχει τρόπος να το κάνουμε αυτό – και λέγεται δημοκρατία.

Οι Ρεπουμπλικανοί υποστηρίζουν βέβαια πως οι περσινές ενδιάμεσες εκλογές τούς έδωσαν τη λαϊκή εντολή να προχωρήσουν στο όραμά τους. Όμως το κόμμα τους πέρυσι αντιτάχθηκε σφόδρα στις «μαζικές περικοπές του συστήματος υγείας περίθαλψης Medicare» και στη μεταρρύθμιση του Ομπάμα. Πώς γίνεται λοιπόν να λένε σήμερα ότι διαθέτουν την εντολή για ένα σχέδιο που όχι απλά δεν προστατεύει το Medicare, αλλά συν τω χρόνω θα το οδηγήσει στην πλήρη διάλυση;

Από τις δημοσκοπήσεις προκύπτει καθαρά πως οι προτεραιότητες της κοινής γνώμης ουδεμία σχέση έχουν με αυτές που ενσωματώνονται στο ρεπουμπλικανικό σχέδιο προϋπολογισμού. Με μεγάλη πλειοψηφία, ο κόσμος θέλει ψηλότερους, όχι χαμηλότερους φόρους για τους πλούσιους, και αντιτίθεται σε μεγάλες αλλαγές του Medicare. Φυσικά, η μόνη «δημοσκόπηση» που μετράει είναι η μεγάλη, αυτή που θα γίνει την ημέρα των προεδρικών εκλογών. Ένας λόγος παραπάνω για να μετατραπούν οι εκλογές του 2012 σε «μονομαχία» μεταξύ των διαφορετικών οραμάτων.

Πάμε τώρα στις φωνές που ζητούν «διακομματική λύση». Συγχωρήστε με για τον κυνισμό, αλλά η έννοια του «διακομματικού» είναι συνήθως ένας μανδύας πίσω από τον οποίο κρύβονται μερικοί συντηρητικοί Δημοκρατικοί και υπερσυντηρητικοί Ρεπουμπλικανοί – όλοι τους στενά διαπλεκόμενοι με τους πλούσιους, και πολλοί εξ αυτών πλούσιοι και οι ίδιοι – που «συναποφασίζουν» ότι η χαμηλή φορολογία στα υψηλά εισοδήματα και οι δραστικές περικοπές στα κονδύλια της κοινωνικής ασφάλισης είναι «η μόνη πιθανή λύση».

Αυτός όμως θα ήταν ένας διεφθαρμένος, αντιδημοκρατικός τρόπος να αποφασίζουμε για τη μορφή της κοινωνίας μας, ακόμη και αν οι εμπλεκόμενοι είναι πραγματικά σοφοί άνθρωποι, με βαθιά γνώση των ζητημάτων. Οταν όμως πολλοί από τους εμπλεκόμενους ανήκουν σε όσους παραγγέλλουν και πιστεύουν στις αναλύσεις του Heritage Foundation, τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα

Ας αφήσουμε, λοιπόν, τις ευγένειες. Καλύτερο είναι να ξεκινήσουμε μια ειλικρινή συζήτηση πάνω στις διαφορές μας. Και πιο συγκεκριμένα, αν οι Δημοκρατικοί πιστεύουν ότι αυτά που λένε οι Ρεπουμπλικανοί είναι μοχθηρές ανοησίες, είναι καιρός να το πούνε – κι ας αποφασίσουν οι ψηφοφόροι ποιος έχει δίκιο.

Ο καθηγητής κ. Πολ Κρούγκμαν είναι οικονομολόγος, βραβευμένος με το βραβείο Νομπέλ.