21η Απριλίου 1967: η μέρα που «σίγησε» η δημοκρατία

Η Ελλάδα του 2011 δεν έχει καμιά σχέση με την Ελλάδα της δεκαετίας του 1960. Ο ιστορικός χρόνος και η ιστορική εξέλιξη...

με την αφηρημένη τους έννοια και με τα συγκεκριμένα γεγονότα έχουν μεταμορφώσει την Ελλάδα, παρά την κρίση που περνάει σε μια σύγχρονη χώρα που έχει εμπεδώσει και προωθήσει τη δημοκρατία με τοις όποιες στρεβλώσεις της. Η δεκαετία του 1960, που είχε ως τραγική απόληξη τη χούντα των συνταγματαρχών και το πέρασμα της χώρας σε μια βαθιά σκοτεινή περίοδο που διήρκεσε 7 χρόνια, αποτέλεσε μια περίοδο έντονων πολιτικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών διεργασιών. Οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν θα οδηγήσουν στην κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος από μια ομάδα αξιωματικών του ελληνικού στρατού που διακατέχοντας από ια θολή αντικομουνιστική και αντιδημοκρατική ιδεολογία και παράλληλα ήταν όργανα μυστικών υπηρεσιών και παραστρατιωτικών οργανώσεων. Πότε ένα γεγονός στην ιστορία δεν έχει μια και μόνη ανάγνωση. Στην περίπτωση της δικτατορίας όμως το κακό που έγινε στον τόπο είναι πανθομολογούμενο, εξαιρουμένων κάποιων φασιστικών στοιχείων που επωφελήθηκαν από τη χούντα ή ονειρεύονται ολοκληρωτισμούς του μέλλοντος. Από την άλλη πλευρά για να κατανοήσει κανείς το γεγονός της επιβολής της χούντας θα πρέπει να ενσκήψει με μεγάλη προσοχή στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, στις εσωτερικές ανακατατάξεις και τους διεθνείς προσανατολισμούς. Στο εσωτερικό της χώρας οι τρεις μεγάλοι «παίκτες» που ενίοτε ανταγωνίζονταν, ενίοτε συνέπρατταν και ενίοτε ταυτίζονταν ήταν το Παλάτι, η Εκτελεστική εξουσία και ο Στρατός. Το 1952 αποτελεί μια σημαντική χρονιά για την υπόλοιπη περίοδο. Είναι η χρονιά που ο στρατηγός Αλέξανδρος Παπάγος, ο μεγάλος νικητής του εμφυλίου πολέμου,  κερδίζει με τον  «Ελληνικό Συναγερμό» τις εκλογές και σχηματίζει κυβέρνηση. Ο Παπάγος, ένας εκπρόσωπος του στρατού, κυριάρχησε στο πολιτικό σκηνικό και όχι μόνο αυτό αλλά διαχωρίζει τη θέση του από τον ισχυρό βασιλιά Παύλο και τη ραδιούργα σύζυγό του Φρειδερίκη. Όταν ο Παπάγος πεθαίνει και ο βασιλιάς δίνει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο αουτσάιντερ Κωνσταντίνο Καραμανλή όλοι μένουν έκπληκτοι.  Το Παλάτι επιδιώκει να ανακτήσει το χαμένο έδαφος και να εδραιώσει τυπικά και ουσιαστικά την κυριαρχία του στο στράτευμα. Ο Καραμανλής αποδείχτηκε, με τις πολλές παθογένειες που είχε ως φορέας του συστήματος του μετεμφυλιακού κράτους, σκληρός παίκτης γιατί επιχείρησε την πολιτική της «βαθείας τομής» και την απεμπλοκή από το παρακράτος και τους στρατιωτικούς που ήταν παραγκωνισμένοι ή είχαν άλλες διαθέσεις. Ο Καραμανλής θα χάσει τελικά τη μάχη με το «σύστημα» που ο ίδιος υπηρέτησε δηλώνοντας το 1963, με αφορμή την υπόθεση Λαμπράκη, το περιβόητο «ποιος κυβερνάει αυτό τον τόπο;». Το 1958 η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) που έχει στους κόλπους της στελέχη του παράνομου ΚΚΕ και της ευρύτερης αριστεράς γίνεται αξιωματική αντιπολίτευση δημιουργώντας ένα εξαιρετικό άλλοθι σε όλους τους αντιδημοκρατικούς κύκλους να βρουν επιχειρήματα για πιο αυταρχικά μέτρα που ευνοούνταν από τις ασάφειες του συντάγματος του 1952. Οι εκλογές του 1961, οι εκλογές της βίας και της νοθείας όπως έμειναν στην ιστορία, θα δώσουν την πλειοψηφία στην ΕΡΕ και την κυβέρνηση στον Κωνσταντίνο Καραμανλή αλλά παράλληλα θα ισχυροποιήσουν την Ένωση Κέντρου υπό την ηγεσία του Γεωργίου Παπανδρέου και του Σοφοκλή Βενιζέλου με ταυτόχρονη υποχώρηση της ΕΔΑ. Τελικά η Ένωση Κέντρου θα εκμεταλλευτεί τις εσωτερικές αντιφάσεις της δεξιάς παράταξης και τα σκάνδαλα, εκφράζοντα παράλληλα την ανάγκη της κοινωνίας για βελτίωση των συνθηκών ζωής και εκδημοκρατισμό της χώρας. Τελικά τον Φεβρουάριο του 1964 Ο Γεώργιος Παπανδρέου που πρωτοστάτησε του «Ανένδοτου Αγώνα» θα γίνει πρωθυπουργός με συντριπτική νίκη.             Ο νεαρός βασιλιάς Κωνσταντίνος όμως θα θελήσει να ελέγξει το στρατό μέσω του υπουργείου Εθνικής Άμυνας που όμως ο Γ. Παπανδρέου θέλει να το έχει υπό την εποπτεία του. Την ίδια περίοδο στην Ένωση Κέντρου ενδυναμώνεται η αριστερή πτέρυγα με ηγέτη τον Ανδρέα Παπανδρέου που θα κατηγορηθεί και για τη δημιουργία μιας οργάνωσης μέσα στο στρατό με το όνομα «ΑΣΠΙΔΑ» ως αντίβαρο στον ΙΔΕΑ, μια παραστρατιωτική οργάνωση με ηγέτη τον μετέπειτα δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο. Τον Ιούλιο του 1965 τα πράγματα θα φτάσουν σε αδιέξοδο και ορισμένα από τα ονομαστά στελέχη της Ένωσης Κέντρου θα αποστατήσουν και θα προκαλέσουν την πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου. Τα επόμενα περίπου δύο χρόνια θα κυριαρχήσει η πολιτική αστάθεια και ο βασιλιάς καιν η αμερικανική πρεσβεία έχουν αρχίσει προσανατολίζονται στην ιδέα μιας ήπιας εκτροπής του πολιτεύματος από στρατηγούς πιστούς στο Παλάτι με τη συμμετοχή πολιτικών που θα εγγυούνταν τη μετέπειτα ομαλή μετάβαση στη δημοκρατία. Την ίδια εποχή στην εξωτερική πολιτική της χώρας κυριαρχεί το Κυπριακό ενώ στον οικονομικό τομέα υπάρχει ένας υφέρπων ανταγωνισμός της εγχώριας αστικής τάξης με τη μεταπρατική αστική τάξη που δραστηριοποιείται κυρίως στη ναυτιλία. Οι εκλογές που είχαν προκηρυχθεί για το Μάιο του 1967, αν γίνονταν και με όλες τις αναλύσεις θα είχαν νικητή την Ένωση Κέντρου, θα ήταν η νίκη του αστικού κοινοβουλευτισμού απέναντι στο Παλάτι και το παρακράτος. Τα ξημερώματα της 21ηςΑπριλίου 1967 τανκς εμφανίστηκαν στην Αθήνα και σήμαναν την έναρξη μια σκοτεινής περιόδου που σημαδεύτηκε από καταπίεση, διαφθορά, οικονομική κατάρρευση, προδοσία στα εθνικά θέματα με κορύφωση την τραγωδία της Κύπρου το 1974 και φυσικά με μπόλικο κιτς. Τα μηνύματα τέτοιων γεγονότων, πέρα από τον επετειακό τους χαρακτήρα, αποτελούν και μια αφόρμηση, ειδικά σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που περνά η χώρα, για περίσκεψη και εγρήγορση. Η απειλή μπορεί να μην προέρχεται από τα τανκς και ανόητους και αμόρφωτους συνταγματάρχες, αλλά από αυτούς που με σύγχρονο προσωπείο καπηλεύονται τη δημοκρατία και την πατρίδα…. http://epikaira.gr