Οι Ισλανδοί δεν χαρίζουν κάστανα

Στη χώρα της απόλυτης ατιμωρησίας η είδηση για τη σύλληψη κάποιων μεγαλοκαρχαριών που με τις σκοτεινές οικονομικές τακτικές τους οδήγησαν μια χώρα στη χρεοκοπία ακούγεται μάλλον ως ανέκδοτο παρά ως πραγματικό γεγονός.

Οταν όμως μιλάμε για την περίπτωση της Ισλανδίας, τα πράγματα σοβαρεύουν. Πριν από λίγες μέρες η ισλανδική και η βρετανική δικαιοσύνη συνέλαβαν συνολικά εννέα άτομα (δύο στην Ισλανδία, επτά στη Βρετανία) στο πλαίσιο της έρευνας για την περίπτωση της Kaupthink Bank, της μίας από τις τρεις μεγαλύτερες ισλανδικές τράπεζες που με την κατάρρευσή τους συμπαρέσυραν στη χρεοκοπία και τη χώρα τον Οκτώβριο του 2008.

Το μεγαλύτερο ίσως ενδιαφέρον ανάμεσα στους συλληφθέντες παρουσιάζουν δύο ιρανοβρετανοί μεγιστάνες, οι αδερφοί Ρόμπερτ και Βίνσεντ Τσένγκουιζ, οι οποίοι ήταν από τους βασικούς πελάτες της Kaupthink Bank. Σύμφωνα με επίσημη έκθεση της Ισλανδίας σχετικά με την οικονομική κρίση της χώρας, τα υπέρογκα δάνεια που έλαβαν οι δύο μεγαλοεπενδυτές από την τράπεζα, στην οποία ήταν επίσης καταθέτες και μέτοχοι, ευθύνονται σε πολύ μεγάλο βαθμό για την κατάρρευσή της.

Η Kaupthink Bank, η οποία καμιά δεκαριά χρόνια πριν την ισλανδική χρεοκοπία ήταν απλώς μια μεσαίου μεγέθους χρηματιστηριακή υπηρεσία, εξελίχθηκε γρήγορα σε τραπεζικό κολοσσό χάρη στις επιθετικές, ριψοκίνδυνες και, όπως αποδείχθηκε, μοιραίες τακτικές του πρώην προέδρου της Σιγκουρντούρ Εϊναρσον, το όνομα του οποίου φιγουράρει ανάμεσα στους προσφάτως συλληφθέντες. Η τράπεζα επέκτεινε τις δραστηριότητές της εκτός συνόρων, αποκτώντας σημαντική πελατεία στη Βρετανία. Οι πλέον εκλεκτοί πελάτες της ήταν οι Ρόμπερτ και Βίνσεντ Τσένγκουιζ.

Οι Τσένγκουιζ, οι οποίοι συγκαταλέγονται στους γενναίους χρηματοδότες του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος στη Βρετανία, ζουν στην απόλυτη χλιδή, η οποία δεν δείχνει να επηρεάστηκε ιδιαίτερα από τα 700 και πλέον εκατομμύρια λίρες στερλίνες που ισχυρίζονται ότι έχασαν με την κατάρρευση της ισλανδικής τράπεζας. Εξακολουθούν να κάνουν μια εκνευριστική επίδειξη πλούτου και είναι οι αγαπημένοι των life style περιοδικών και τηλεοπτικών εκπομπών, φωτογραφιζόμενοι στα πολυτελή κότερά τους, πότε στις Κάνες και πότε στο Μονακό, ανάμεσα σε μοντέλες, σταρ της σόου μπιζ και άλλους «υψηλούς» καλεσμένους.

Το αν όλη αυτή η χλιδή βασιζόταν σε μια φούσκα η οποία στο τέλος στοίχισε στους Ισλανδούς μια γενναία χρεοκοπία, ίσως να παρέμενε μια λεπτομέρεια της ιστορίας. Ομως, οι Ισλανδοί δεν τρώνε κουτόχορτο. Μόλις συνειδητοποίησαν ότι μέσα σε μια μέρα έγιναν νεόπτωχοι, έχασαν την κλασική σκανδιναβική τους ψυχραιμία. Βγήκαν στους δρόμους, πήραν με τις πέτρες πολιτικούς και τραπεζίτες, υποχρέωσαν την κυβέρνησή τους να παραιτηθεί και απαίτησαν διαφάνεια και τιμωρία για τους υπαίτιους. Εξάλλου, η Ισλανδία, προτού πέσει στην παγίδα του τζόγου, συγκαταλεγόταν στις χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά διαφθοράς στον κόσμο.

Κυρίως, όμως, οι Ισλανδοί αρνήθηκαν να γίνουν τα εξιλαστήρια θύματα της κρίσης. Πέρυσι αρνήθηκαν με δημοψήφισμα να υποστούν φορολογική αφαίμαξη και να καθηλωθούν σε ακόμα μεγαλύτερη φτώχεια προκειμένου να εξοφληθούν οι ολλανδοί και βρετανοί καταθέτες της Landsbanki, της άλλης δεύτερης μεγάλης τράπεζας που χρεοκόπησε. Τον ερχόμενο Απρίλιο θα αποφασίσουν πάλι με δημοψήφισμα αν θα δεχτούν τη νέα συμφωνία που έκλεισε η κυβέρνησή τους με Ολλανδία και Βρετανία, η οποία υποτίθεται πως είναι περισσότερο συμφέρουσα για τους ισλανδούς φορολογούμενους.

Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν η σύλληψη, μεταξύ άλλων, των αδερφών Τσένγκουιζ ήταν ούτως ή άλλως δρομολογημένη ή αν αποτελεί και μια κίνηση καλής θέλησης εκ μέρους της Βρετανίας απέναντι στους Ισλανδούς, προκειμένου να τους πείσουν να ψηφίσουν αυτή τη φορά «ναι». Αν όμως έχει κάτι να μας πει το ισλανδικό παράδειγμα, είναι ότι όπου υπάρχει οικονομικό έγκλημα υπάρχουν και ένοχοι, οι οποίοι οφείλουν να τιμωρούνται. Τόσο απλά και σκανδιναβικά.

Πηγή: Ελευθεροτυπία, το είδα εδώ: http://www.inprecor.gr/