Ο Καλλικράτης απομάκρυνε την Τοπική Αυτοδιοίκηση από τις τοπικές κοινωνίες

Του Γιάννη Βασιλείου*


Από τους πρώτους μήνες λειτουργίας της Περιφέρειας Αττικής είναι έκδηλες οι αρνητικές επιπτώσεις που υπάρχουν σε όλες τις πρώην γεωγραφικές ενότητες των νομαρχιών, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει η περαιτέρω απομάκρυνση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης β' βαθμού από τις τοπικές κοινωνίες και τα προβλήματά τους.
Εάν αυτή η πλευρά γίνεται λιγότερο φανερή σε πολυπληθείς τομείς, π.χ. βόρεια Αθήνα, ή με μεγάλη γεωγραφική έκταση, π.χ. Ανατολική Αττική, σε πιο "συμμαζεμένους" τομείς όπως η Δυτική Αττική είναι εξόφθαλμη.
Οι πολίτες, επί νομαρχιών, στην προσπάθειά τους να προωθήσουν τα προβλήματα, επειδή γνώριζαν από "πρώτο χέρι" τον θεσμό, είχαν το πλεονέκτημα να επιδρούν ποικιλότροπα και άμεσα για τη λύση τους.
Η δημιουργία της περιφέρειας άλλαξε άρδην αυτή την κατάσταση:
* Η έδρα τώρα βρίσκεται στην Αθήνα, ενώ βρισκόταν στην Ελευσίνα, δηλαδή μέσα στον οικιστικό ιστό της Δυτικής Αττικής,.
* Ο αριθμός των συμβούλων που εκπροσωπούν την ίδια περιοχή περιορίστηκε δραστικά.
* Σε ένα 101μελές περιφερειακό συμβούλιο είναι πρακτικώς αδύνατον πλέον να συζητηθεί ουσιαστικά οποιοδήποτε τοπικό πρόβλημα.
* Οι Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, βασική θεματολογία του Περιφερειακού Συμβουλίου, σε βάρος της ουσίας, θα συζητούνται ως τυφλοσούρτης στις συνεδριάσεις του κ.ο.κ.
* Με τη δημιουργία της περιφέρειας, ανάμεσα στο τοπικό πρόβλημα και στον θεσμό μεσολαβεί πλέον το χάος, με αποτέλεσμα οι πολίτες να απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τον θεσμό.
Έτσι δυσχεράνει η αντιμετώπιση όχι μόνο των μεγάλων προβλημάτων, όπως είναι π.χ. τα περιβαλλοντικά, από τα οποία βρίθει η περιοχή, αλλά και των μικρών συνήθως αποκαλούμενων τοπικολαϊκών:
- Η περιφέρεια π.χ. είναι μακριά από την παρακολούθηση της διάβρωσης που έχει εκ νέου υποστεί το οδόστρωμα στη διασταύρωση Μαγούλας - Μάνδρας και ακόμη πιο μακριά από το να δώσει άμεσα λύση.
- Επί νομαρχίας τέτοια προβλήματα τύγχαναν πιο άμεσης αντιμετώπισης.
- Η περιφέρεια δεν συμμετείχε στην πρόσφατη διαμαρτυρία των δήμων του Θριάσιου έξω από το υπουργείο, με αίτημα για να μη γίνει η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στην Ελευσίνα, με αποτέλεσμα να βρεθεί για πρώτη φορά εκτός των κοινών προσπαθειών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
- Επί νομαρχίας, φυσικά εφόσον υπήρχε εκ μέρους της πολιτική βούληση, ήταν δεδομένη η συμμετοχή του θεσμού στις κινητοποιήσεις.
- Η περιφέρεια δεν βιώνει π.χ. ούτε τα αποτελέσματα της παύσης εργασιών του αποχετευτικού δικτύου στο Θριάσιο, αφήνοντας το μεν έργο στην μέση, τους δε δρόμους της περιοχής σε κατάσταση επικινδυνότητας.
- Αντιθέτως, η νομαρχία, "πέφτοντας" καθημερινά πάνω σε τέτοια προβλήματα, πιεζόταν και υποχρεωνόταν εκ των πραγμάτων να ενδιαφερθεί, διαφορετικά θα ερχόταν άμεσα αντιμέτωπη με τους πολίτες.
- Η νέα διοικητική δομή της χώρας, ο “Καλλικράτης”, ενώ "μεγάλωσε" την ίδια γεωγραφική απόσταση, ταυτόχρονα "απομάκρυνε" τον ίδιο τον θεσμό και τους εκλεγμένους σε αυτόν από τις τοπικές κοινωνίες.
- Η περιφέρεια είναι σήμερα κάτι απρόσιτο και εξαιρετικά απόμακρο από τον κόσμο, συμπαρασύροντας σε αυτό και τους εκλεγμένους της.
Η κυβέρνηση, λοιπόν, διαμορφώνοντας τον “Καλλικράτη”, δεν έψαχνε ούτε πώς θα έφερνε περισσότερη δημοκρατία στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, ούτε ασφαλώς τους πολίτες πιο κοντά στα προβλήματα.
Ολόκληρη η φιλοσοφία του “Καλλικράτη”, ειδικά για τον β' βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης, συνηγορεί στην περαιτέρω απομάκρυνση του κόσμου από την ενοχλητική για τις κυβερνητικές πολιτικές Τοπική Αυτοδιοίκηση. Άλλωστε γι' αυτό αρνήθηκε το ΠΑΣΟΚ τη δημιουργία ενδιάμεσου εκλεγμένου οργάνου που θα κάλυπτε τις πρώην γεωγραφικές ενότητες των νομαρχιών, πρόταση που δεν είχε και κανένα οικονομικό κόστος. Δεν δέχτηκε την πρόταση για καθαρά πολιτικούς λόγους, αφού στόχευε τουλάχιστον στην ουδετεροποίηση αυτού του θεσμού από τα προβλήματα και τις αγωνίες του κόσμου.
Επιπλέον απόδειξη η συμπεριφορά της περιφέρειας στο πρόβλημα των συγχωνεύσεων των σχολείων, όπου αντί να σηκώσει παντιέρα αγώνα κάνει ή πως δεν καταλαβαίνει, ή πως είναι κάποιου αλλού το πρόβλημα.
Η αριστερά, λοιπόν, της Tοπικής Aυτοδιοίκησης μπορεί να ξεπεράσει αυτά τα "κολπάκια" της κυβέρνησης, κάνοντας ό,τι πολύ καλά γνωρίζει. Να πάει απευθείας στον κόσμο, να αναδείξει τα άπειρα προβλήματα, να δημιουργήσει μαζί του τοπικά και υπερτοπικά κινήματα, δηλαδή να καλύψει με αυτόν τον τρόπο το ουσιαστικό κενό που έχει διαμορφωθεί.
Έτσι, η μεν περιφέρεια δεν θα μείνει στο απυρόβλητο, όπως προβλέπει ο “Καλλικράτης”, η δε κυβέρνηση δεν θα επιτύχει να "σπάσει" τους δεσμούς τοπικών κοινωνιών και Τοπικής Αυτοδιοίκησης όπως έχει σχεδιάσει.
Ο "βομβαρδισμός" της Τοπικής Αυτοδιοίκησης β' βαθμού, με αιτήματα και κόσμο μέσα και έξω από τις αίθουσες συνεδριάσεων, είναι η απάντηση. Είτε μιλάμε για τις άλλοτε νομαρχίες, είτε για την σημερινή Περιφέρεια Αττικής.

* Ο Γιάννης Βασιλείου είναι πρώην νομαρχιακός σύμβουλος Δυτικής Αττικής.