Πού στοχεύει το νέο μισθολόγιο στο Δημόσιο.
Της Δέσποινας Κουτσούμπα.
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πόσες σελίδες χρειάζεται να αφιερώσει κανείς για να γυροφέρνει ένα θέμα, χωρίς να μιλήσει για την ουσία του! Στην περίπτωση της «Μελέτης για τις μισθολογικές εξελίξεις στο δημόσιο»*, χρειάστηκαν 272 σελίδες (που κόστισαν 72.000 ευρώ!) για να κρυφτεί το αυτονόητο: ότι, τελικά, οι απολαβές των δημοσίων υπαλλήλων στην Ελλάδα κατατάσσονται μεταξύ των χαμηλότερων στην ευρωζώνη και δεν αντιστοιχούν ούτε στο παραγόμενο έργο ούτε και στο κόστος ζωής. Και –προφανώς– δεν ευθύνονται για το «δημόσιο» χρέος!
Το ιστορικό της «μελέτης»
Η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί ότι θα έδινε στη δημοσιότητα το νέο μισθολόγιο τον περασμένο Σεπτέμβρη και θα το έθετε σε εφαρμογή από 1/1/2011. Μπροστά στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, όμως, «ελαστικοποίησε» τις δεσμεύσεις του Μνημονίου –τώρα προσανατολίζεται στον Ιούνιο του 2011. Κι όπως πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, η κυβέρνηση επιστρατεύει τους «ειδικούς». Στις αρχές Φλεβάρη τα υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών ανέθεσαν σε δύο ιδιωτικές εταιρίες (ICAP και HAY Group) να μελετήσουν το υπάρχον μισθολόγιο του Δημοσίου.
Ήταν τέτοια η πρεμούρα να γίνει (και να πληρωθεί) η μελέτη μέσα σε ένα μήνα, ώστε αυτό που παρουσιάστηκε την προηγούμενη βδομάδα είναι ένα τευχίδιο γεμάτο αβλεψίες, κοινοτοπίες και στατιστικές με λαθεμένα δεδομένα. Από πού να αρχίσει κανείς; Το υπουργείο Δικαιοσύνης εκπροσωπείται στο δείγμα μόνο από τη μισθοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου (σελ. 10) –παρ’ όλα αυτά η μελέτη προχωρά σε συγκρίσεις! Ανακατεύονται τα επιδόματα με τις αμοιβές υπερωριακής απασχόλησης. Στις στατιστικές της απασχόλησης οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί υπολογίζονται στο μόνιμο προσωπικό(!), ενώ στους αριθμούς των συμβασιούχων δεν υπολογίζονται οι εργαζόμενοι stage. Και πολλά άλλα…
Πολλά ψέματα είπαμε, ας πούμε και μια αλήθεια…
Ακόμη και με τα λειψά και παραφουσκωμένα στοιχεία, η μελέτη αποδεικνύει αυτό που εδώ και πολλά χρόνια φωνάζουν τα σωματεία του Δημοσίου. Στη σελ. 7 διαβάζουμε ότι «το μέγεθος της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα δεν είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο μέγεθος των ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών» και ότι «η αύξηση των ακαθάριστων αποδοχών στην Ελλάδα ήταν μεγαλύτερη από τα μέσα επίπεδα της ευρωζώνης, η αμοιβή παραμένει ωστόσο σε χαμηλότερα επίπεδα». Επίσης, οι αυξήσεις αυτές οδήγησαν «σε μετριότερου βαθμού (sic!) ενίσχυση στην αγοραστική δύναμη των εργαζομένων» (σελ. 50). Γι’ αυτό, όταν επιχειρείται η σύγκριση του ελληνικού μισθολογίου με τα μισθολόγια άλλων χωρών, οι μελετητές τονίζουν ότι συγκρίνουν τις δομές και όχι τα επίπεδα των αμοιβών, «διότι αυτό θα ήταν ήσσονος σημασίας και χωρίς αξία» (σελ. 261). Φυσικά, γιατί κάτι τέτοιο θα αποκάλυπτε απροκάλυπτα τα ψέματα όσων μιλούν για «κοπρίτες» και ο «ανεξάρτητος» μελετητής δεν συνηθίζεται να δαγκώνει το χέρι που τον ταΐζει…
Το 50% των εργαζόμενων του δείγματος δεν ξεπερνά σε απολαβές τα 1.639 ευρώ μεικτά (περίπου 1.100-1.200 καθαρά!), ενώ μόλις το 10% των δημοσίων υπαλλήλων του δείγματος ξεπερνούν τα 2.418 ευρώ μεικτά. Ενδιαφέροντα είναι και τα στοιχεία για τις προσλήψεις προσωπικού, καθώς στο σχετικό πίνακα το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη φαίνεται να παρουσιάζει αύξηση του προσωπικού του κατά 89,5%(!) στο διάστημα 2006-2009 –χωρίς να υπολογίζονται τα σώματα ασφαλείας.
Το νέο μισθολόγιο: μύθοι και πραγματικότητες
Η κυβέρνηση έχει αποδυθεί σε αγώνα δρόμου να μας πείσει ότι με το νέο μισθολόγιο θα διορθωθούν οι «αδικίες» και οι χαμηλόμισθοι υπάλληλοι θα δουν επιτέλους αυξήσεις. Αφήνοντας προς στιγμήν ασχολίαστο το ποιοι δημιούργησαν και ενέτειναν τις «αδικίες» αυτές –ώστε τώρα να τις χρησιμοποιούν για να φέρνουν τους ίδιους τους υπαλλήλους σε αντιπαράθεση μεταξύ τους– ας δούμε πού έχει η αχλάδα την ουρά.
Καταρχάς, η κυβέρνηση (ήδη με το πρώτο Μνημόνιο) έχει δεσμευτεί ότι θα μειώσει το μισθολογικό κόστος στο δημόσιο κατά 500 εκατ. ευρώ επιπλέον για το 2011, 600 εκατ. ευρώ για το 2012 και 500 εκατ. ευρώ για το 2013. Άρα οι κορώνες του Ραγκούση ότι τα ίδια ποσά μισθοδοσίας θα μοιραστούν δικαιότερα, δεν είναι παρά συνειδητά ψέματα! Πόσο μάλλον που οι υψηλόμισθοι υπάλληλοι δεν αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 10% του συνόλου –ακόμη κι αν τα επιδόματά τους μοιραστούν εξ ίσου σε όλους τους υπαλλήλους, το γινόμενο είναι μικρότερο από την απώλεια που θα προκύψει π.χ. με την (σίγουρη) κατάργηση του σημερινού «κινήτρου απόδοσης».
Η ενσωμάτωση των επιδομάτων στο βασικό μισθό, έτσι όμως όπως το πάει η κυβέρνηση, θα καταντήσει… δώρο άδωρο: αν τα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας υποβιβαστούν σε «επιδόματα» (και δεν υπολογίζονται με βάση τον βασικό μισθό) και με δεδομένη τη μείωση των συντάξεων, δεν θα έχει τελικά καμία θετική επίπτωση στο καθαρό εισόδημα των εργαζόμενων. Ακόμη χειρότερα, η αλλαγή στα μισθολογικά κλιμάκια (λ.χ. η μισθολογική ωρίμανση να έρχεται μετά από 4 αντί για 2 χρόνια –και βέβαια κατόπιν «αξιολόγησης») σημαίνει την σε βάθος χρόνου απώλεια μεγάλου μέρους του εισοδήματος, ακόμη και στην περίπτωση που θα αυξηθεί πραγματικά ο βασικός μισθός (βλ. και http://www.alfavita.gr/artro.php?id=24920). Κι όλα αυτά, πέραν της πραγματικής απώλειας τουλάχιστον 25% του εισοδήματος (και διπλάσια απώλεια της αγοραστικής δύναμης…) που έχουν υποστεί οι δημόσιοι υπάλληλοι τα τελευταία 2 χρόνια.
Και βέβαια, οι μισθολογικές ανισότητες δεν θα σταματήσουν! Το κλειδί είναι η μέτρηση της «αποδοτικότητας» και η «αξιολόγηση». Με βάση τους ετήσιους στόχους που θα προσδιορίζονται για κάθε Υπηρεσία, θα μετριέται και η «αποδοτικότητα» των υπαλλήλων. Έτσι, και πάλι οι εργαζόμενοι σε ελεγκτικούς ή εισπρακτικούς μηχανισμούς κ.λπ. θα μπορούν να πάρουν μεγάλα μπόνους, όμως πλέον ως «ατομικό τρόπαιο» με βάση την αποδοτικότητα (δηλ. το πόσο συμμορφώθηκαν με τις εκάστοτε πολιτικές) και την αξιολόγηση (το πόσο συμμορφώθηκαν με τον εκάστοτε προϊστάμενο).
Με αυτό το μοντέλο μισθολογίου, δεν αλλάζει μόνο η δομή του μισθού. Αλλάζει ο τρόπος λειτουργίας ολόκληρου του Δημοσίου! «Αποδοτικός» θα θεωρείται ο υπάλληλος που συμβάλλει στην περικοπή κάθε δημόσιου αγαθού. Πώς θα μας φαινόταν άραγε οι υπάλληλοι των ασφαλιστικών ταμείων να έψαχναν τρόπους να μας κόψουν παροχές, ωσάν να ήταν υπάλληλοι της Interamerican;
Τι θα σήμαινε να χαρακτηρίζεται πιο «αποδοτικός» ο δάσκαλος που δέχεται να κάνει μάθημα με 40 παιδιά στην τάξη, ο γιατρός που διώχνει τον ανασφάλιστο από το νοσοκομείο, ο εφοριακός που θα στέλνει στον εισαγγελέα τον μικρομεσαίο για οφειλές 5.000 ευρώ;
Το ιστορικό της «μελέτης»
Η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί ότι θα έδινε στη δημοσιότητα το νέο μισθολόγιο τον περασμένο Σεπτέμβρη και θα το έθετε σε εφαρμογή από 1/1/2011. Μπροστά στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, όμως, «ελαστικοποίησε» τις δεσμεύσεις του Μνημονίου –τώρα προσανατολίζεται στον Ιούνιο του 2011. Κι όπως πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, η κυβέρνηση επιστρατεύει τους «ειδικούς». Στις αρχές Φλεβάρη τα υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών ανέθεσαν σε δύο ιδιωτικές εταιρίες (ICAP και HAY Group) να μελετήσουν το υπάρχον μισθολόγιο του Δημοσίου.
Ήταν τέτοια η πρεμούρα να γίνει (και να πληρωθεί) η μελέτη μέσα σε ένα μήνα, ώστε αυτό που παρουσιάστηκε την προηγούμενη βδομάδα είναι ένα τευχίδιο γεμάτο αβλεψίες, κοινοτοπίες και στατιστικές με λαθεμένα δεδομένα. Από πού να αρχίσει κανείς; Το υπουργείο Δικαιοσύνης εκπροσωπείται στο δείγμα μόνο από τη μισθοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου (σελ. 10) –παρ’ όλα αυτά η μελέτη προχωρά σε συγκρίσεις! Ανακατεύονται τα επιδόματα με τις αμοιβές υπερωριακής απασχόλησης. Στις στατιστικές της απασχόλησης οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί υπολογίζονται στο μόνιμο προσωπικό(!), ενώ στους αριθμούς των συμβασιούχων δεν υπολογίζονται οι εργαζόμενοι stage. Και πολλά άλλα…
Πολλά ψέματα είπαμε, ας πούμε και μια αλήθεια…
Ακόμη και με τα λειψά και παραφουσκωμένα στοιχεία, η μελέτη αποδεικνύει αυτό που εδώ και πολλά χρόνια φωνάζουν τα σωματεία του Δημοσίου. Στη σελ. 7 διαβάζουμε ότι «το μέγεθος της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα δεν είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο μέγεθος των ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών» και ότι «η αύξηση των ακαθάριστων αποδοχών στην Ελλάδα ήταν μεγαλύτερη από τα μέσα επίπεδα της ευρωζώνης, η αμοιβή παραμένει ωστόσο σε χαμηλότερα επίπεδα». Επίσης, οι αυξήσεις αυτές οδήγησαν «σε μετριότερου βαθμού (sic!) ενίσχυση στην αγοραστική δύναμη των εργαζομένων» (σελ. 50). Γι’ αυτό, όταν επιχειρείται η σύγκριση του ελληνικού μισθολογίου με τα μισθολόγια άλλων χωρών, οι μελετητές τονίζουν ότι συγκρίνουν τις δομές και όχι τα επίπεδα των αμοιβών, «διότι αυτό θα ήταν ήσσονος σημασίας και χωρίς αξία» (σελ. 261). Φυσικά, γιατί κάτι τέτοιο θα αποκάλυπτε απροκάλυπτα τα ψέματα όσων μιλούν για «κοπρίτες» και ο «ανεξάρτητος» μελετητής δεν συνηθίζεται να δαγκώνει το χέρι που τον ταΐζει…
Το 50% των εργαζόμενων του δείγματος δεν ξεπερνά σε απολαβές τα 1.639 ευρώ μεικτά (περίπου 1.100-1.200 καθαρά!), ενώ μόλις το 10% των δημοσίων υπαλλήλων του δείγματος ξεπερνούν τα 2.418 ευρώ μεικτά. Ενδιαφέροντα είναι και τα στοιχεία για τις προσλήψεις προσωπικού, καθώς στο σχετικό πίνακα το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη φαίνεται να παρουσιάζει αύξηση του προσωπικού του κατά 89,5%(!) στο διάστημα 2006-2009 –χωρίς να υπολογίζονται τα σώματα ασφαλείας.
Το νέο μισθολόγιο: μύθοι και πραγματικότητες
Η κυβέρνηση έχει αποδυθεί σε αγώνα δρόμου να μας πείσει ότι με το νέο μισθολόγιο θα διορθωθούν οι «αδικίες» και οι χαμηλόμισθοι υπάλληλοι θα δουν επιτέλους αυξήσεις. Αφήνοντας προς στιγμήν ασχολίαστο το ποιοι δημιούργησαν και ενέτειναν τις «αδικίες» αυτές –ώστε τώρα να τις χρησιμοποιούν για να φέρνουν τους ίδιους τους υπαλλήλους σε αντιπαράθεση μεταξύ τους– ας δούμε πού έχει η αχλάδα την ουρά.
Καταρχάς, η κυβέρνηση (ήδη με το πρώτο Μνημόνιο) έχει δεσμευτεί ότι θα μειώσει το μισθολογικό κόστος στο δημόσιο κατά 500 εκατ. ευρώ επιπλέον για το 2011, 600 εκατ. ευρώ για το 2012 και 500 εκατ. ευρώ για το 2013. Άρα οι κορώνες του Ραγκούση ότι τα ίδια ποσά μισθοδοσίας θα μοιραστούν δικαιότερα, δεν είναι παρά συνειδητά ψέματα! Πόσο μάλλον που οι υψηλόμισθοι υπάλληλοι δεν αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 10% του συνόλου –ακόμη κι αν τα επιδόματά τους μοιραστούν εξ ίσου σε όλους τους υπαλλήλους, το γινόμενο είναι μικρότερο από την απώλεια που θα προκύψει π.χ. με την (σίγουρη) κατάργηση του σημερινού «κινήτρου απόδοσης».
Η ενσωμάτωση των επιδομάτων στο βασικό μισθό, έτσι όμως όπως το πάει η κυβέρνηση, θα καταντήσει… δώρο άδωρο: αν τα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας υποβιβαστούν σε «επιδόματα» (και δεν υπολογίζονται με βάση τον βασικό μισθό) και με δεδομένη τη μείωση των συντάξεων, δεν θα έχει τελικά καμία θετική επίπτωση στο καθαρό εισόδημα των εργαζόμενων. Ακόμη χειρότερα, η αλλαγή στα μισθολογικά κλιμάκια (λ.χ. η μισθολογική ωρίμανση να έρχεται μετά από 4 αντί για 2 χρόνια –και βέβαια κατόπιν «αξιολόγησης») σημαίνει την σε βάθος χρόνου απώλεια μεγάλου μέρους του εισοδήματος, ακόμη και στην περίπτωση που θα αυξηθεί πραγματικά ο βασικός μισθός (βλ. και http://www.alfavita.gr/artro.php?id=24920). Κι όλα αυτά, πέραν της πραγματικής απώλειας τουλάχιστον 25% του εισοδήματος (και διπλάσια απώλεια της αγοραστικής δύναμης…) που έχουν υποστεί οι δημόσιοι υπάλληλοι τα τελευταία 2 χρόνια.
Και βέβαια, οι μισθολογικές ανισότητες δεν θα σταματήσουν! Το κλειδί είναι η μέτρηση της «αποδοτικότητας» και η «αξιολόγηση». Με βάση τους ετήσιους στόχους που θα προσδιορίζονται για κάθε Υπηρεσία, θα μετριέται και η «αποδοτικότητα» των υπαλλήλων. Έτσι, και πάλι οι εργαζόμενοι σε ελεγκτικούς ή εισπρακτικούς μηχανισμούς κ.λπ. θα μπορούν να πάρουν μεγάλα μπόνους, όμως πλέον ως «ατομικό τρόπαιο» με βάση την αποδοτικότητα (δηλ. το πόσο συμμορφώθηκαν με τις εκάστοτε πολιτικές) και την αξιολόγηση (το πόσο συμμορφώθηκαν με τον εκάστοτε προϊστάμενο).
Με αυτό το μοντέλο μισθολογίου, δεν αλλάζει μόνο η δομή του μισθού. Αλλάζει ο τρόπος λειτουργίας ολόκληρου του Δημοσίου! «Αποδοτικός» θα θεωρείται ο υπάλληλος που συμβάλλει στην περικοπή κάθε δημόσιου αγαθού. Πώς θα μας φαινόταν άραγε οι υπάλληλοι των ασφαλιστικών ταμείων να έψαχναν τρόπους να μας κόψουν παροχές, ωσάν να ήταν υπάλληλοι της Interamerican;
Τι θα σήμαινε να χαρακτηρίζεται πιο «αποδοτικός» ο δάσκαλος που δέχεται να κάνει μάθημα με 40 παιδιά στην τάξη, ο γιατρός που διώχνει τον ανασφάλιστο από το νοσοκομείο, ο εφοριακός που θα στέλνει στον εισαγγελέα τον μικρομεσαίο για οφειλές 5.000 ευρώ;
Το νέο μισθολόγιο και ο Καλλικράτης ΙΙ
Αν το ερώτημα είναι προς τι τέτοια σπουδή για την «εξίσωση» των αμοιβών, η απάντηση βρίσκεται στην αλλαγή των εργασιακών σχέσεων των δημοσίων υπαλλήλων και την επόμενη μεγάλη μεταρρύθμιση του κράτους (τον επερχόμενο Καλλικράτη ΙΙ).
Αν το ερώτημα είναι προς τι τέτοια σπουδή για την «εξίσωση» των αμοιβών, η απάντηση βρίσκεται στην αλλαγή των εργασιακών σχέσεων των δημοσίων υπαλλήλων και την επόμενη μεγάλη μεταρρύθμιση του κράτους (τον επερχόμενο Καλλικράτη ΙΙ).
Βασικός στόχος το επόμενο διάστημα είναι να δημιουργηθεί ο «κρατικός υπάλληλος», ο οποίος μετακινείται από υπουργείο σε υπουργείο ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες. Τα σημερινά δικαιώματα του δημοσίου υπαλλήλου, η πρόσληψή του σε συγκεκριμένο κλάδο συγκεκριμένου υπουργείου δεν συνάδουν με τον «ευέλικτο» δημόσιο τομέα που έχει θέσει ως στόχο το Μνημόνιο –και κυρίως δεν συνάδουν με την πρόθεση της κυβέρνησης να μηδενίσει τις προσλήψεις μόνιμου προσωπικού για τα επόμενα 4 χρόνια! Οι νέοι κλάδοι που θα θεσπιστούν μέσω του ενιαίου μισθολογίου θα είναι διυπουργικοί, δίνοντας τη δυνατότητα «κινητικότητας» μεταξύ των υπηρεσιών.
Στο βάθος του τούνελ βρίσκεται η κατάργηση όχι μόνο της μονιμότητας, αλλά και κάθε δικαιώματος απέναντι στην εργοδοτική (στην περίπτωση μας, κρατική) ασυδοσία!
Γλώσσα λανθάνουσα…
Στη σελ. 44 της μελέτης διαβάζουμε: «Η εφαρμοζόμενη πολιτική της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα επηρεάζει καθοριστικά και την λειτουργία της ευρύτερης αγοράς εργασίας. Επηρεάζει τα επίπεδα των μισθών, των συνθηκών εργασίας, ενώ σε ορισμένους κλάδους διαμορφώνει τόσο την προσφορά όσο και την ζήτηση εργασίας». Πράγματι. Το ξεχαρβάλωμα των μισθών, των όρων και των σχέσεων εργασίας στον δημόσιο τομέα, πλάι στην καλπάζουσα ανεργία, θα αποτελέσουν το εφαλτήριο για τη διάλυση κάθε έννοιας μισθού ή δικαιώματος στον ιδιωτικό τομέα. Ή θα τρωγόμαστε ο ένας με τον άλλον για το επιδοματάκι, ή θα ενωθούμε για να τους σταματήσουμε!
* Η μελέτη βρίσκεται δημοσιευμένη στο: http://www.ypes.gr/UserFiles/f0ff9297-f516-40ff-a70e-eca84e2ec9b9/ProsxedioMelethMisthologiou.pdf
http://www.edromos.gr/
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Ας είμαστε ευγενείς στο σχολιασμό.