«Επανάσταση του Facebook»-Πόσο αληθινή είναι αυτή η ετικέτα;

Ο αγώνας της αντιπολίτευσης στην Εγγύς Ανατολή δεν γίνεται μόνον στο δρόμο, αλλά και στα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα, όπως το Facebook, το Twitter, και στα μπλογκ και τις βιντεοπλατφόρμες, όπως το Youtube.

15 ημέρες από την ημέρα που άρχισαν οι κινητοποιήσεις  στην Αίγυπτο και όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι δεν θα ήταν τόσο μαζικές, ούτε τόσο δυναμικές χωρίς τα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα, χωρίς τους μπλόγκερ και τις βιντεοπλατφόρμες.

Αυτόπτες μάρτυρες, δημοσιογράφοι και ακτιβιστές, διαπίστωσαν στο κέντρο του Καΐρου ότι η πλειονότητα των νεαρών, αλλά και μέσης ηλικίας διαδηλωτών είχε ενημερωθεί για τις κινητοποιήσεις από τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ.

Το ίντερνετ σαν διοργανωτής, συντονιστής και ‘πρακτορείο’ ειδήσεων

Τα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα χρησιμοποιήθηκαν στο Ιράν από την αντιπολίτευση (2009)Ο Γερμανός δημοσιογράφος Ρίχαρντ Γκούτγιαρ, που ζει στο Κάιρο, δήλωνε πριν από μία εβδομάδα ότι «εξεπλάγη» γιατί «με τα ηλεκτρονικά μέσα οι διαδηλωτές οργάνωσαν και συντόνισαν καλύτερα τις κινητοποιήσεις. Π.χ. διαμόρφωσαν χώρας για τουαλέτες, ενώ επί 24ώρου βάσεως υπάρχουν εθελοντές που μαζεύουν τα ατέλειωτα σκουπίδια από τους δρόμους και την πλατεία και τα μεταφέρουν σε συγκεκριμένα μέρη για την αποκομιδή τους. Μόνον έτσι μια εβδομάδα μετά τις κινητοποιήσεις καταφέραμε να μην ψοφήσουμε από τη βρωμιά.»

Όταν η αιγυπτιακή κυβέρνηση προσπάθησε να μειώσει την επιρροή των ηλεκτρονικών μέσων βάζοντας λουκέτο στο ίντερνετ, βρέθηκε πάλι τρόπος μετάδοσης πληροφοριών: στήθηκε μια νέα υπηρεσία του Twitter, η οποία έδινε τη δυνατότητα στους Αιγύπτιους καλώντας έναν τηλεφωνικό αριθμό να αφήνουν μήνυμα που στη συνέχεια «ανέβαζαν» άλλοι στο διαδίκτυο. Έτσι έγινε γνωστό ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας ξυλοκοπούσαν τους διαδηλωτές στην πλατεία Ταχρίρ.

Παρ’ όλα αυτά οι ειδικοί των ΜΜΕ υπογραμμίζουν πως δεν πρέπει να υπερτιμηθούν τα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα. Ο Γιόαχιμ Κλέβες, καθηγητής Πολιτικής Επικοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ντίσελντορφ εκτιμά: «Επειδή πρόκειται για συγκεκριμένα και ζωτικά αιτήματα που αφορούν όλους τους πολίτες, ο κόσμος θα κατέβαινε στο δρόμο και χωρίς τα ηλεκτρονικά μέσα.»

Σε εκείνο που συνέβαλαν τα κοινωνικά δίκτυα είναι ο γρήγορος συντονισμός των διαδηλώσεων και η διάδοση ειδήσεων και πληροφοριών. Εδώ ο ρόλος των ηλεκτρονικών μέσων και ειδικά για την Αίγυπτο της κινητής τηλεφωνίας είναι «ακατανίκητος» υπογραμμίζει ο Γερμανός επικοινωνιολόγος.

Οι κίνδυνοι του διαδικτύου

"Οι μυστικές υπηρεσίες στην ιστορία" - από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα: βιβλίο του Β. Κρίγκερ (2003)Ταυτόχρονα όμως αυξάνονται τα ρίσκα. Το ίντερνετ είναι γρήγορος και δυναμικός σύμβουλος σε κάθε κινητοποίηση και διαμαρτυρία, αλλά υφίστανται κίνδυνοι και μάλιστα κεκαλυμμένοι. Όποιος οργανώνει μια οποιαδήποτε διαμαρτυρία στο διαδίκτυο πρέπει να ξέρει ότι στα προσωπικά του στοιχεία έχουν πάρα «πολλοί» πρόσβαση ανάμεσά τους και οι μυστικές υπηρεσίες.

Το διαδίκτυο είναι επομένως τρωτό και διάτρητο. Απλώς η παρακολούθηση γίνεται πιο αθόρυβα και συστηματικά.  

Τέλος να σημειώσουμε ότι 23 εκατομμύρια Αιγύπτιοι απέκτησαν από το 2010 πρόσβαση στο ίντερνετ, ενώ γύρω στα 65 εκατομμύρια διαθέτουν ήδη κινητό σε 80,42 εκατομμύρια πληθυσμό.

Ina Rottscheidt / Βιβή Παπαναγιώτου

Υπευθ.σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου

http://www.dw-world.de/