Ελληνική ενεργητική ευρωπαϊκή πολιτική και η Ρωσία

Του Νίκου Κοτζιά


Η Ευρώπη φοβάται περισσότερο την «εξάρτησή της από τη Ρωσία στον ενεργειακό τομέα», όπως έδειξε και η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες, παρά κάτι ανάλογο από την Τουρκία. Το ερώτημα είναι αν αυτή η εκτίμηση αφορά και τα ελληνικά συμφέροντα. Η απάντησή μου είναι πως όχι. Αν έχω δίκιο, τότε θα πρέπει να πάψει να πετροβολάει η χώρα χαμένη μέσα στον ορίζοντα των παγκόσμιων αλλαγών και να μετεξελιχθεί σε ευρωπαϊκή γέφυρα ανάμεσα στην ΕΕ και τις αναδυόμενες και επανακάμπτουσες δυνάμεις του 21ου αιώνα, όπως είναι η Ρωσία. Η εξωτερική μας πολιτική δεν έχει λόγο να μπαίνει σε διλήμματα του τύπου «είτε ευρωπαϊκή είτε στην Ανατολή». Αντίθετα, μπορεί να συνδυάζει έναν ισχυρό ευρωπαϊκό προσανατολισμό με την ταυτόχρονη ανάπτυξη ειδικών σχέσεων με «την Ανατολή» και για λογαριασμό της ΕΕ. Η χώρα μας διαθέτει ιδιαίτερη ιστορία, δεσμούς, πολιτισμό, συμφέροντα και γεωγραφική θέση που της επιτρέπουν να επιτελέσει με επιτυχία έναν τέτοιο ρόλο.

Μακριά από κάθε παθητικότητα, η Ελλάδα μπορεί μακρόχρονα να συμβάλει, 1) στην καλυτέρευση της ατμόσφαιρας ανάμεσα σε ΕΕ και Ρωσία, 2) στην πολύπλευρη ανάπτυξη των σχέσεων ανάμεσά τους, 3) στην ενδυνάμωση των κοινών πολιτικών. Ταυτόχρονα, οφείλει να υλοποιεί αυτό το τρίπτυχο ανάμεσα σε ΕΕ και Ρωσία, με τρόπο που να την καθιστά σημαντικό παίκτη στα πλαίσιά του. Σε αυτή την κατεύθυνση, επιβάλλεται να μελετήσει η ελληνική εξωτερική πολιτική πιο συστηματικά τόσο το «ευρωπαϊκό κεκτημένο» πολιτικών έναντι της Ρωσίας, όσο και τις ρωσικές προτάσεις συνεργασίας με την ΕΕ. Επίσης, η Ελλάδα μπορεί να συμβάλει άμεσα και αποφασιστικά στους στόχους:

α) Να λάβουν σάρκα και οστά οι θεμελιακές υπάρχουσες συμφωνίες ή διακηρύξεις ανάμεσα σε Ρωσία και ΕΕ, όπως εκείνες των «εταίρων σε ζητήματα ασφάλειας». Να αποδεχτεί η ΕΕ τη ρωσική πρόταση για μια διαβούλευση ως προς τη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην ίδια την Ευρώπη, συνέχεια των συμφωνιών του Ελσίνκι. Σε μια τέτοια αρχιτεκτονική, δεν θα πρέπει να θεωρεί η Δύση, ιδιαίτερα η ΕΕ, τον εαυτό της ως τη μία πλευρά και τη Ρωσία ως την άλλη, αλλά να αντιλαμβάνεται ολόκληρη την Ευρώπη ως ένα κοινό σπίτι με αρκετές συναντιλήψεις ως προς την ευρωπαϊκή πολιτική ασφαλείας έναντι τρίτων. Από αυτή τη σκοπιά θα μπορούσε η Ελλάδα να υποστηρίξει στα πλαίσια της προβαλλόμενης ενιαίας αντιπυραυλικής ασπίδας του ευρωπαϊκού χώρου τη συμπερίληψη της Ρωσίας σε αυτή.

β) Την προώθηση με την ουσιαστικοποίηση του περιεχομένου μιας ανανεωμένης συμφωνίας εταιρικών σχέσεων και συνεργασίας (η πρώτη συμφωνηθείσα το 1994) στους τομείς της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας, της επιστήμης, της μόρφωσης και της οικονομίας. Μιας εταιρικής σχέσης που θα αποσκοπεί στον εκσυγχρονισμό της Ρωσίας, ιδιαίτερα στα πεδία της τεχνολογίας και της οικονομίας. Σχέση που μπορεί να μετεξελιχθεί σε μια εταιρική σχέση δημιουργικότητας και καινοτομίας.

γ) Την αξιολόγηση και υποστήριξη, στο βαθμό που είναι δυνατό, της δημιουργίας μιας ενιαίας αγοράς από τη Λισαβόνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ, όπως πρόσφατα πρότεινε ο πρόεδρος της Ρωσίας Μεντιέντεφ.

δ) Τη συγκρότηση μιας κοινής βιομηχανικής πολιτικής.

ε) Τη δημιουργία μιας κοινής πλατφόρμας για την ενεργειακή πολιτική και την ίδρυση ενός ευρωπαϊκού ινστιτούτου για τη μελέτη και την πληροφόρηση πάνω σε ενεργειακά προβλήματα.

στ) Τη συστηματική προβολή των ελληνικών αντιλήψεων ως προς την ανάπτυξη των σχέσεων ανάμεσα στην ΕΕ και τη Ρωσία, στους θεσμούς της Ένωσης, ιδιαίτερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο Υπουργών.

ζ) Τη συμβολή της Ελλάδας στην ενεργό υποστήριξη από την ΕΕ της ένταξης της Ρωσίας στον ΠΟΕ.

Μια τέτοια πολιτική θα ενισχύει τις σχέσεις Ελλάδας - Ρωσίας. Θα αναβαθμίζει την Ελλάδα στο εσωτερικό της ίδιας της ΕΕ και θα βοηθούσε ουσιαστικά στην ίδια την αναβάθμιση της ΕΕ στο νέο παγκόσμιο περιβάλλον.

http://www.epikaira.gr/