Δεν πρέπει για δεύτερη φορά να γίνει το ίδιο λάθος...

 

ZEZA ZHKOY


Ο πρόεδρος της Fed Μπεν Μπερνάνκι έχει κρατήσει τα επιτόκια στα μηδενικά επίπεδα του 0-0,25% από τον Δεκέμβριο του 2008 και, παράλληλα, εφαρμόζει και την ποσοτική χαλάρωση ύψους 600 δισ. δολαρίων, αγοράζοντας αφειδώς ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου. Ωστόσο, η στρατηγική αυτή δέχθηκε χθες καταιγισμό πυρών στη νέα Βουλή των Αντιπροσώπων, που έχει περάσει στον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών από τις αρχές του νέου έτους. Η χθεσινή ήταν η πρώτη κατάθεση του κ. Μπερνάνκι ενώπιον των υπερσυντηρητικών βουλευτών του Tea Party.
Σκεφθείτε το, όμως. Ο κ. Μπερνάνκι αντιμετωπίζει σφοδρή κριτική στην προσπάθειά του να σώσει την οικονομία. Αλλά τα σχεδόν 15 εκατομμύρια των Αμερικανών ανέργων, οι μισοί από τους οποίους δεν έχουν δουλειά εδώ και 2 χρόνια ή περισσότερο, πληρώνουν το τίμημα. Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν πλέον τη πλειοψηφία στη νέα Βουλή των Αντιπροσώπων. Αλλά «δεν πρέπει για δεύτερη φορά να γίνει το ίδιο λάθος, όπως στο Κραχ του 1929», προειδοποιεί ο Πολ Κρούγκμαν.
Πριν από οκτώ χρόνια ο Μπεν Μπερνάνκι, ήδη μέλος του συμβουλίου της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας (Fed) αλλά όχι ακόμη πρόεδρος, μίλησε σε ένα συνέδριο προς τιμήν του Μίλτον Φρίντμαν. Εκλεισε την ομιλία του αναφερόμενος στην περίφημη άποψη του Φρίντμαν ότι η Fed ευθυνόταν για το Μεγάλο Κραχ, επειδή δεν έκανε αυτό που έπρεπε για να σώσει την αμερικανική οικονομία.
«Εχετε δίκιο», είπε ο κ. Μπερνάνκι. «Το κάναμε και λυπούμαστε γι’ αυτό. Αλλά χάρη σ’ εσάς δεν θα το ξανακάνουμε».
Είναι αλήθεια ότι η σημερινή κατάσταση δεν είναι τόσο άσχημη όσο ήταν τις χειρότερες ώρες του Κραχ. Αυτό όμως δεν λέει τίποτε. Οπως τη δεκαετία του ’30, έτσι και σήμερα όλες οι προτάσεις για βελτίωση της κατάστασης συναντούν ομοβροντία αντιθέσεων και επικρίσεων, με αποτέλεσμα όταν έρχεται η ώρα να εφαρμοστεί η πολιτική να είναι τόσο αποδυναμωμένη, ώστε να είναι εγγυημένη η αποτυχία της. Το είδαμε ήδη να συμβαίνει με τη δημοσιονομική πολιτική: Η κυβέρνηση Ομπάμα, φοβούμενη την αντίδραση του Κογκρέσου, παρουσίασε ένα ανεπαρκές σχέδιο, για να το δει στη συνέχεια να αποδυναμώνεται έτι περισσότερο στη Γερουσία. Στο τέλος η μικρή αύξηση στις δαπάνες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης αντισταθμίστηκε από τις περικοπές σε πολιτειακό και τοπικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει πραγματική τόνωση για την οικονομία.
Το ίδιο πράγμα συμβαίνει σήμερα με τη νομισματική πολιτική. Είναι μεγάλη η ανάγκη για μια πιο επεκτατική πολιτική από τη Fed. Η ανεργία είναι πολύ υψηλή, ενώ τα αμερικανικά στοιχεία για τον πληθωρισμό τα τελευταία χρόνια θυμίζουν καταπληκτικά τα πρώτα στάδια της κατάβασης της Ιαπωνίας στον καταστροφικό αποπληθωρισμό.
Δυστυχώς, τα συμβατικά μέσα νομισματικής πολιτικής δεν επαρκούν: τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, τα οποία συνήθως μειώνει η Fed, βρίσκονται ήδη κοντά στο μηδέν. Ετσι, αντί να αγοράζει η Fed βραχυπρόθεσμο χρέος, όπως κάνει συνήθως, αγοράζει μακροπρόθεσμο. Δεν είναι κάτι περίεργο. Οπως προσπάθησε να εξηγήσει ο κ. Μπερνάνκι «πρόκειται για σωστή νομισματική πολιτική», για να προσθέσει ότι «θα φέρει αποτέλεσμα κατά τον ίδιο τρόπο με τη συνηθισμένη, περισσότερο συμβατική, νομισματική πολιτική».
Η αντίδραση των υπερσυντηρητικών κύκλων σε κάθε πρόταση εξόδου από την κρίση έχει ξεπεράσει κάθε όριο, επισημαίνει ο Κρούγκμαν. Την πραγματική ζημιά την κάνουν όλοι εκείνοι που διαρκώς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τον ξέφρενο πληθωρισμό.
Το κάνουν και τώρα, και ίσως έχουν ήδη καταφέρει έτσι να ευνουχίσουν τη νέα πολιτική της Fed. Σύμφωνα με μετριοπαθείς υπολογισμούς, με τη νέα πολιτική «ποσοτικής χαλάρωσης» της Fed δεν θα μειωθούν αρκετά τα επιτόκια, ώστε να μειωθεί πραγματικά η ανεργία.
Η ιδέα ότι ο υψηλότερος πληθωρισμός μπορεί να βοηθήσει δεν είναι εξωπραγματική. Την έχουν υποστηρίξει πολλοί οικονομολόγοι, ορισμένοι πρόεδροι πολιτειακών Fed και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ο κ. Μπερνάνκι υποσχέθηκε όμως ότι δεν θα αλλάξει τον στόχο της Fed: «Απέρριψα κάθε ιδέα ότι θα προσπαθήσουμε να αυξήσουμε τον πληθωρισμό σε ένα επίπεδο πάνω από το φυσιολογικό, έτσι ώστε να επηρεάσει την οικονομία». Και με αυτόν τον τρόπο πάει περίπατο η ελπίδα ότι το σχέδιο της Fed μπορεί να έχει αποτέλεσμα.


http://www.kathimerini.gr/